Denkmals - Touristbüro i-vent

Transkrypt

Herzlich bedanken möchten wir uns bei allen, die den diesjährigen Tag des offenen
Denkmals großzügig unterstützt haben. / Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy
przyczynili się do organizacji tegorocznego Dnia Otwartych Zabytków.
Verkaufspreis: 1 Euro
Tagdesoffenen
Denkmals
Dzień Otwartych Zabytków
mit Handwerkermarkt
9.9.2012
Görlitz
Patrimonium Gorlicense
Görlitzer Hanf & Drahtseilerei
Inh. Helmut Goltz • SEILERMEISTER • gegründet 1836
www.wohnen-in-goerlitz.de
BRÜCKE - Immobilien e.K.
Immobilienbüro Andreas Lauer GmbH
02826 Görlitz Demianiplatz 55
Tel. 03581-31 80 20
Tel. 03581-30 70 47
Fax 03581-30 70 48
[email protected]
Â©Yuri Arcurs/fotolia.com
7.9.– 9.9.2012
Denk daran,
auf’s Seil kommts an!
Hebebänder • Zurrgurte
Stahlseile • Ketten
Am Flugplatz 9 Tel.: (03581) 38 55-0 [email protected]
02828 Görlitz
Fax: (03581) 38 55 99 www.goltz-seile.de
Europastadt/Europa-Miasto
Görlitz/Zgorzelec
Denkmalschutzbehörde
Görlitz
Patrimonium
Gorlicense
2012
Hinweis: Sofern nicht anders angegeben, sind die Gebäude von 10.00 bis
18.00 Uhr geöffnet. Nach Redaktionsschluss eingegangene Ergänzungen zum
Programm und eventuelle Änderungen erfahren Sie am Informationsstand der
Denkmalschutzbehörde (Untermarkt 20).
Liebe Besucher des Tages des offenen Denkmals 2012
Wskazówka: Jeśli nie zostanie inaczej zaznaczone, budynki będą otwarte od godz. 10.00
do 18.00. O ewentualnych zmianach w programie, dokonanych już po zamknięciu jego
redakcji, będą Państwo mogli się dowiedzieć w punkcie informacyjnym Urzędu Ochrony
Zabytków (Untermarkt 20).
Das diesjährige zentrale Thema Holz scheint für Görlitz auf den ersten Blick nicht so ergiebig zu
sein, versteinerte doch unsere Stadt schon im frühen Mittelalter und reine Holzbauten spielen
keine so große Rolle mehr. Trotzdem können wir zahlreiche Zeugnisse zum Thema Holz vorweisen.
In den Altstadthäusern finden sich vielfältige Holzbalkendecken mit und ohne Bemalung. In den
Eingangsbereichen gründerzeitlicher Häuser kommt den qualitätvoll gearbeiteten hölzernen
Ausstattungselementen wie Holzpaneelen und Türen eine wichtige gestalterische Rolle zu und
die zahlreichen Treppengeländer in diesen Gebäuden sind es ebenfalls wert, beachtet und
genauer betrachtet zu werden. Nicht zuletzt sind auch die Holzkonstruktionen von Dachstühlen,
insbesondere in den Kirchen, eine großartige Meisterleistung der Handwerkskunst. Wenn Sie
in diesem Jahr die Gelegenheit nutzen, eine Fahrt mit unserem historischen Pferdebahnwagen
zu machen, werden Sie feststellen, dass auch dieses technische Denkmal zum größten Teil aus
Holz gefertigt ist. Holz war und wird immer einer der wichtigsten Baustoffe sein.
Auch in diesem Jahr wollen wir den Tag des offenen Denkmals in der für Görlitz bereits zur
Tradition gewordenen Qualität durchführen.
Besonders möchten wir darauf aufmerksam machen, dass die Görlitzer Heimatforscher
dieses Jahr in der Zeit von 14:00 Uhr bis 17:00 Uhr den Nikolaiturm öffnen. Sie können in der
umfangreichen Sammlung viele Ausstellungsstücke zum Thema Holz finden und auch über
historische Arbeitsmethoden und Werkzeuge wertvolle Informationen erfahren. Nicht zuletzt
lohnt sich der Blick aus der Türmerstube über die Görlitzer Altstadt.
Das Patrimonium Gorlicense präsentiert den Handwerkermarkt, auf dem es sicher zum
diesjährigen Thema Holz einiges zu sehen gibt und das Kulturprogramm auf der Bühne am
Untermarkt sollten Sie sich nicht entgehen lassen.
Die Mitarbeiter der Denkmalschutzbehörde stehen Ihnen am Infostand am Untermarkt zur
Verfügung. Hier können Sie auch angebotene Literatur erwerben.
Insbesondere möchten wir auf das Buch „Friedrich Paul Gerhard Röhr – Architekt zu Görlitz“
aufmerksam machen.
Herausgeber:
Stadtverwaltung Görlitz
Denkmalschutzbehörde
Untermarkt 20| 02826 Görlitz
Tel. +49 (0) 35 81 67 26 23 | E-Mail: [email protected]
Internet: www.goerlitz.de/denkmaltag
in Zusammenarbeit mit der
Wir wünschen Ihnen für den Tag des offenen Denkmals gute Erlebnisse und Entdeckungen auf
den Spuren des Baustoffes Holz.
Ihre Denkmalschutzbehörde
Ihre Görlitzer Kulturservicegesellschaft mbH
Görlitzer Kulturservicegesellschaft mbH Brüderstraße 9 | 02826 Görlitz
Tel. +49 (0) 35 81 67 24 20 | E-Mail: [email protected]
Die Görlitzer Kulturservicegesellschaft mbH ist ein Unternehmen
der Stadt Görlitz. Görlitzer Kulturservicegesellschaft mbH- spółka miasta Görlitz.
Verantwortliche: Petra Hoffmann, Denkmalschutzbehörde
Redaktionsschluss: 01.08.2012
Fotos Programmteil Handwerkermarkt: Kultur.Service Görlitz
Stand Programmteil: 7. August 2012 (Programmänderungen vorbehalten)
Gesamtgestaltung: DIE PARTNER GmbH,
Agentur für Marketing und besseres Werben, Görlitz
2
3
Drodzy Goście Dnia Otwartych Zabytków 2012
Inhalt /Spis treści
Wysoki poziom edycji Dnia Otwartych Zabytków jest już tradycją, którą pragniemy
kontynuować i w tym roku.
A An der Frauenkirche — Augustastraße
6
Tegoroczny temat centralny drewno wydaje się dla miasta Görlitz na pierwszy rzut oka
niezbyt wyczerpujący, jako że nasze miasto skamieniało już na początku średniowiecza, a
w pełni drewniane budowle nie odgrywają już tak znaczącej roli. Niemniej jednak potrafimy
zgłosić liczne świadectwa w tym temacie. W kamienicach Starego Miasta kryją się
różnorodne stropy drewniane belkowe z malowidłami i bez malowideł. Ważną rolę
architektoniki odgrywają elementy wystroju, np. panele drewniane oraz drzwi w obszarze
wejściowym kamienic z okresu grynderstwa , liczne balustrady schodów w tych kamienicach
zasługują także na podziw i uwagę. Również konstrukcje drewniane ustroju dachowego,
szczególnie w kościołach, przedstawiają imponujące zdolnością mistrzowskiej sztuki
rzemieślniczej. Korzystając w tym roku z okazji przejażdżki historycznym tramwajem konnym
spostrzeżecie Państwo, że ten historyczny zabytek także zbudowany jest głównie z drewna.
Drewno było i pozostanie jednym z najważniejszych materiałów budowlanych.
B Bahnhofstraße — Büttnerstraße
8
C Carl-von-Ossietzky-Straße
14
D Demianiplatz — Dr.-Friedrichs-Straße
14
E Erich-Mühsam-Straße
15
F Finstertorstraße
16
G Goethestraße — Große Wallstraße
16
H Hainwald — Heilige-Grab-Straße
18
K Kirchplatz — Kränzelstraße
20
L Langenstraße — Lutherplatz
22
Szczególnie zwracamy uwagę, że w tym roku Krajoznawcy Görlitz otworzą Nikolaiturm/
Wieżę Mikołaja w czasie od godz. 14:00 do 17:00. Bogate zbiory z licznymi eksponatami
do tematu drewno oraz historyczne metody pracy i narzędzia przekażą cenny informacje. W
nie mniejszym stopniu interesujący jest widok z izby strażnika wieży na Stare Miasto Görlitz.
N Neißetalstraße — Nonnenstraße
24
O Obermarkt — Otto-Müller-Straße
27
P Platz des 17.Juni — Promenadenstraße
29
Patrimonium Gorlicense przedstawi targi rzemieślnicze z zajmującym programem
nawiązującym do tegorocznego tematu drewno, pominąć nie należy również interesującej
imprezy na scenie Untermarkt/Rynku Dolnego.
S Schützenstraße — Struvestraße
30
U Uferstraße — Untermarkt
32
V Von-Rodewitz-Weg
34
Pracownicy Urzędu ochrony zabytków są do Państwo dyspozycji przy stanowiskach
informacyjnych na Untermarkt. Tu można również nabyć oferowaną literaturę. Szczególnie
polecamy książkę p.t. „Friedrich Paul Gerhard Röhr – architekt z Görlitz.
W Weberstraße — Weinhübler Straße
35
Z Zittauer Straße
35
38
W Dniu Otwartych Zabytków życzymy Państwu dużo miłych wrażeń i ciekawych odkryć
śladami materiału budowlanego drewno.
Urząd Ochrony Zabytków
Görlitzer Kulturservicegesellschaft mbH
4
Änderungen vorbehalten
Zastrzega się prawo wprowadzenia zmian
5
Weinberghaus
Landskronbrauerei
Frauenkirche
nAn der Frauenkirche
Frauenkirche
Kościół Mariacki
Die dreischiffige Hallenkirche wurde in der
Mitte des 15. Jahrhunderts an der Stelle eines
Vorgängerbaus errichtet. Der schön proportionierte Innenraum verfügt neben einer neogotischen Ausstattung über sehr sehenswerte
figürliche Steinmetzarbeiten aus der Erbauungszeit. Die Westempore ist mit reichem
Maßwerk geschmückt.
[Um 10:00 Uhr findet in der Kirche der
Gottesdienst statt, in dem im Rahmen des
„Bachfestes“ die Bachkantate 148 aufgeführt
wird. Danach ist die Kirche zur Besichtigung
geöffnet bis 18:00 Uhr, entsprechend der
aufgestellten Führungsuhr werden Dachstuhlführungen angeboten.]
Ta trójnawowa świątynia została wybudowana
w połowie XV w. na miejscu wcześniej
istniejącego kościoła. Proporcjonalne wnętrze
posiada, obok neogotyckiego wystroju, bardzo
wartościowe kamienne figury, które pochodzą
z okresu powstania budowli. Emporę
zachodnią zdobi wspaniały maswerk.
[O godz. 10:00 odbędzie się w kościele
6
nabożeństwo, a w ramach „Uroczystości
Bacha” wykonana kantata Bacha 148. Potem
kościół otwarty do zwiedzania do godz. 18:00,
odpowiednio według zegara oprowadzania
oferujemy obejrzenie ustroju dachowego.]
nAn der Frauenkirche 5-7
Jugendstil-Kaufhaus
Secesyjny dom towarowy
Das 1913 als „Kaufhaus zum Strauss“ errichtete Warenhaus zählt zu den bedeutendsten
Jugendstil-Bauten von Görlitz. Der prachtvolle Innenraum, der von einer Glasdachkonstruktion überwölbt wird, beeindruckt durch
seine qualitätvolle Ausstattung in moderner
Formensprache.
Eine Ausstellung in den Schaufenstern ermöglicht nun einen Einblick in die bewegte
Geschichte des Kaufhauses, die mit der
Schließung 2009 ein vorläufiges Ende nahm.
Dom towarowy wybudowany w 1913 roku
jest jednym z najważniejszych budynków w
stylu secesyji. Wystawa w oknach umożliwia
wgląd w historii domu towarowego, która
tymczasowo się skończyła z zamknięciem
w 2009 roku..
nAn der Landskronbrauerei 116
Landskronbrauerei
Browary Landskron
Mit der Anlage der Brauerei entstanden 1869
weit vor den damaligen Toren der Stadt die
ersten Gebäude und Hallen des Brauereikomplexes. Die bauliche Erweiterung fand in den
1920er Jahren mit der vornehmen Braumeistervilla des Görlitzer Architekten Friedrich Paul
Gerhard Röhr und ihrer wertvollen Ausstattung
ihren Abschluss. Durch den umsichtigen Umgang mit dem historischen Bestand präsentiert
sich die Anlage als beeindruckendes Denkmal
der Industrie- und Braugeschichte.
[Es werden um 11:00, 13:00 und 15:00 Uhr
Führungen angeboten.]
Na terenie browaru, leżącego dawniej daleko od
bram miasta, powstały w 1869 r. pierwsze budynki i hale kompleksu. Budowlane rozszerzenie
miało miejsce w latach 20. XX w. – postawiono
wtedy reprezentacyjną, posiadającą wartościo-
we wyposażenie willę dyrektora browarów. Jej
autorem był architekt z Görlitz – Friedrich Paul
Gerhard Röhr. Dzięki wrażliwemu potraktowaniu
historycznych elementów browaru przez wciąż
obecne tu zakłady produkcji piwa, można podziwiać ten industrialny i warzelniczy zabytek.
[O godz. 11.00, 13.00 i 15.00 będą przeprowadzane wycieczki]
nAn der Landskronbrauerei 902
Weinberghaus
Weinberghaus
Der hölzerne Aussichtsturm mit massivem
Unterbau wurde anlässlich der Industrie- und
Gewerbeausstellung 1885 auf dem heutigen
Lutherplatz errichtet und 1890 auf Initiative des
Riesengebirgsvereins an seinen jetzigen Standort
versetzt. Nachdem der Turm durch den Verein in
vino sanitas e. V. saniert wurde, soll er zukünftig
wieder regelmäßig zu besteigen sein.
Drewniana wieża widokowa z masywnymi
fundamentami stała pierwotnie na Placu
Lutra, na którym w 1885 r. odbywała się
Wystawa Przemysłowa i Rzemieślnicza.
7
Z inicjatywy Towarzystwa Sudeckiego
przeniesiono ją na obecne miejsce (1890
r.). Po tym, jak Towarzystwo in vino sanitas
e.V. odnowiło wieżę, będzie można wkrótce
na nią wchodzić.
nAugustastraße 4
Mietshaus
Kamienica czynszowa
Das Ende des 19. Jahrhunderts erbaute Wohnhaus fällt durch die architektonische Betonung der Mittelachse auf. Hier verleiht der
dreigeschossige Erker mit Zwiebeldach diesem Baukörper einen turmartigen Eindruck.
Im Inneren lohnt ein Blick auf die typisch
gründerzeitliche Deckengestaltung der Hofdurchfahrt mit aufwendiger Kassettierung,
Stuckfriesen und zwei Landschaftsmalereien.
Im Erdgeschoss sind die Wohnräume mit zweiflügeligen Türen zu besichtigen.
nAugustastraße 11
Mietshaus
Kamienica czynszowa
Wie auch die anderen Gebäude der Augustastraße wurde dieses Wohnhaus zwischen
1880 und 1900 im Gründerzeitstil gebaut.
Die Stuckelemente der Fassade, so die Pilaster oder die Putten über dem Portal, sind
der Renaissance- und Barockarchitektur entlehnt. Derzeit wird das Haus restauriert und
wiederhergestellt.
Podobnie jak inne budynki przy Augustastraße,
tę kamienicę zbudowano w latach 1880 –
1900 w stylu epoki grynderstwa. Stiukowe
części fasady, np. pilastry czy cherubinki
nad portalem zapożyczono z architektury
renesansowej i barokowej. Obecnie budynek
jest odrestaurowywany.
nBahnhofstraße 24
Packhof
Packhof
Augustastraße 4
Kamienica wybudowana pod koniec XIX wieku
zwraca na siebie uwagę przez architektoniczne
podkreślenie osi środkowej. Za przyczyną tego
trzypiętrowy wykusz z dachem cebulastym
nadaje tej bryle budynku wieżo podobny
wygląd. Polecamy też obejrzenie wnętrz oraz
typową dla czasu grynderstwa strukturę sufitu
bramy wjazdowej z wystawnym kasetonem,
fryzem sztukatorskim oraz dwoma malowidłami
pejzażowymi. Na parterze można obejrzeć
pokoje mieszkalne z dwuskrzydłowymi
drzwiami.
8
Nachdem das Preußische Finanzministerium
1834 in Görlitz ein Hauptsteueramt eingerichtet hatte, entstand wenig später an der
heutigen Bahnhofstraße der Packhof. Hier
wurden die Handelsgüter auswärtiger Händler niedergelegt und taxiert. Trotz jüngerer
Einbauten und Veränderungen sind noch
immer die charakteristischen hölzernen
Stützenreihen und Unterzüge zu erkennen,
die das ganze Gebäude durchlaufen. Nach
seiner Sanierung wird der Packhof Teil des
neuen Kreissitzes.
[Der Zugang ist über den Eingang im Bauzaun
Berliner Straße durch den zukünftigen Haupteingang möglich.]
Po tym, jak Pruskie Ministerstwo Finansów
umieściło w Görlitz w 1834 r. Główny Urząd
Podatkowy, na obecnej Bahnhofstrasse
powstał Packhof. Składowano w nim i
nakładano podatek na produkty zagranicznych
handlarzy. Pomimo nowszych dobudówek
oraz zmian, wciąż można rozpoznać
charakterystyczne drewniane kolumny
9 11
Augustastraße
wspierające, które przebiegają przez cały
budynek. Po renowacji Packhof będzie częścią
siedziby Zarządu Okręgu.
[Dostęp możliwy przez wejście w ogrodzeniu
budowlanym Berliner Straße przez przyszłe
główne wejście.]
możliwe – kosztuje 2 €. W części dolnej kościoła
odbywa się od godz. 10:00 nabożeństwo, od
godz. 12:00 – 15:00 dolna część kościoła
otwarta do zwiedzania. O godz. 17:00 rozpocznie
się w kościele św. Piotra koncert w ramach MDR
lato muzyki. Kasa koncertowa czynna od ca.
godz. 16:00 – Wejście: Portal zachodni; Wejście
od godz. 16:30]
Waidhaus
nBahnhofstraße 78
Ehemaliges Werkstattgebäude
Dawny budynek warsztatowy
nBei der Peterskirche 8
Waidhaus
Waidhaus
Der bis 1847 zur Eröffnung der Eisenbahnstrecken nach Dresden und Kohlfurth geschaffene
Bahnhof wurde schnell aufgrund eines rasant
steigenden Personen- und Güterverkehrs zu
klein. Zwischen 1913 und 1917 wurde die
neue, heute noch erhaltene Bahnanlage mit
einer Vielzahl an verschiedenen Bauten geschaffen. Hierzu zählte auch das ehemalige
Werkstattgebäude in der Bahnhofstraße 78,
das denkmalgerecht restauriert wurde.
Stacja kolejowa, której budowę zakończono
na otwarcie trasy kolejowej Drezno - Kohlfurth
(Węgliniec) w 1847r. stała się, w wyniku
znacznie rozwijającego się ruchu osobowego
i towarowego, wkrótce za mała. Nowy, do
dziś zachowany kompleks kolejowy z licznymi
budynkami powstał w latach 1913 – 1917. Jego
częścią jest dawny budynek warsztatów przy ul.
Bahnhofstr. 78, obecnie odrestaurowywany
zgodnie z przepisami zabytków.
n
Bei der Peterskirche
Kirche St. Peter und Paul mit
Georgskirche
Kościół św. Piotra oraz
kaplica św. Jerzego
Der Westriegel mit einem Gewändeportal aus
der 1. Hälfte des 13. Jahrhunderts gehört zur
ältesten Bausubstanz des Gotteshauses, das
lange Zeit als Hauptkirche der Stadt fungierte.
Das Langhaus, eine fünfschiffige spätgotische
Halle mit Netzrippen- und Sterngewölben,
entfaltet eine selten schöne Raumwirkung.
Die dortigen Schlusssteine zeigen Szenen aus
10
der Passion Christi und dem Marienleben. Die
heutige barocke Ausstattung ist weitgehend
nach einem Brand im Jahr 1691 angefertigt
worden. Unter dem Hallenchor liegt die Georgenkapelle als Unterkirche. Auch ihr Gewölbe
ist eine technische und künstlerische Meisterleistung. Eine Zutat des späten 19. Jahrhunderts sind die steil aufragenden neogotischen
Turmhelme.
[Von 12:00 – 13:00 Uhr findet der Orgelpunkt
12 statt. Danach ist die Kirche von 13:00 –
15:00 Uhr zur Besichtigung geöffnet. Der Aufstieg auf den Balkon zum Blick über die Westseite der Stadt ist möglich – Unkostenbeitrag
2 Euro. In der Unterkirche findet um 10:00 Uhr
ein Gottesdienst statt, von 12:00 – 15:00 Uhr
ist die Unterkirche zur Besichtigung geöffnet.
Um 17:00 Uhr beginnt in der Peterskirche das
Konzert im Rahmen des MDR Musiksommer.
Die Konzertkasse ist geöffnet ca. 16.00 Uhr
– Eingang Westportal; Einlass ca. 16.30 Uhr]
Zachodnia część budowli, z pochodzącym
z pierwszej połowy XIII w. portalem rozglifionym, należy do najstarszych elementów
świątyni, która przez długi czas była głównym
kościołem miasta. Korpus nawowy: późnogotycka, pięcio-nawowa hala ze sklepieniami
sieciowymi i gwiaździstymi, jest wnętrzem
o rzadko spotykanym pięknie. W zwornikach
umieszczono sceny z Pasji Chrystusa oraz
życia Marii. Obecny barokowy wystrój wnętrza
kościoła powstał głównie po pożarze (1691).
Pod chórem hali znajduje się, jako kościół dolny, kaplica św. Jerzego. Także tam sklepienia
charakteryzują się dużym technicznym i artystycznym mistrzostwem. Dodatkiem pochodzącym z poźnego XIX w. są ostro wzbijające
się w górę neogotyckie wieże.
[Od godz. 12:00 – 13:00 odbędzie 12 punkt
organowy. Potem kościół jest otwarty od godz.
13:00 – 15:00 do zwiedzania. Wejście na balkon
z widokiem na zachodnią część miasta jest
Das heutige Fassadenbild dieses ältesten Profanbaus der Stadt mit Stufengiebeln und einer
außergewöhnlichen Eckquaderung geht auf
die Renaissancezeit zurück. Die Bausubstanz
ist allerdings deutlich älter und stammt zum
Teil noch aus vorgotischer Zeit. Das Gebäude diente unter anderem als Bürgermeisterwohnung, Getreidespeicher und Waidlager.
Seit 1995 befindet sich hier das Fortbildungszentrum für Handwerk und Denkmalpflege.
[Vorführung von Restaurierungs- und Rekonstruktionsarbeiten, Ausstellung eines hölzernen Pumpenansaugrohres von einem ehemaligen Brunnen Demianiplatz, einer Grabenrinne
aus Holz aus dem Objekt Obersteinweg 8, und
eines hölzernen Winkelstutzen vom Brunnen
Karpfengrund]
Obecna fasada tego najstarszego świeckiego
budynku miasta posiada szczyt segmentowy i rzadko spotykane ciosy, pochodzące z
okresu renesansu. Jednakże główne elementy
budowli są wyraźnie starsze – część z nich
pochodzi jeszcze z czasów przedgotyckich.
Waidhaus służył m.in. jako mieszkanie burmistrza, skład urzętu barwierskiego (urzęt
barwierski jest rośliną stosowaną w procesie
farbowania tkanin, od niem. nazwy urzętu –
waid – pochodzi nazwa budynku). Od roku
1995 znajduje się tu Centrum Kształcenia
Rzemieślniczego i Konserwatorów Zabytków.
[Prezentacja robót restauracyjnych i
rekonstrukcyjnych, wystawa drewnianej
rury zasysającej pompy z dawnej studni na
Demianiplatz, drewnianej rynny irygacyjnej z
obiektu Obersteinweg 8 i drewnianego kolanka
ze studni Karpfengrund]
11
nBrückenstraße 1
Brückenstraße
Verwaltungsgebäude
Gmach administracji
Das heutige Hochschulgebäude wurde 1905-1907
im Auftrag der Rothenburger Versicherungsanstalt
als Verwaltungsgebäude erbaut. Der Architekt war
Friedrich Paul Gerhard Röhr, die Bauausführung
übernahm der Baumeister August Kaempffer. Für
den hervorragenden und vielfältigen plastischen
Fassadenschmuck engagierte Friedrich Paul Gerhard Röhr den Dresdner Bildhauer Paul Pils. Auch
den 1913 erfolgten Erweiterungsbau mit dem
verbindenden Brückenbau plante Friedrich Paul
Gerhard Röhr. Bemerkenswert ist in diesem Bauwerk die Lösung des zentralen Treppenhauses. Wie
ein Gelenk ist die oval angelegte Wendeltreppe
über halbgeschossig versetzte Podeste eingefügt
und verbindet die winklig angelegten Gebäudeteile
auf ideale Weise.
Büttnerstraße
Budynek obecnej szkoły wyższej wybudowano w
latach 1905 – 1907 na zlecenie firmy ubezpieczeniowej Rothenburger Versicherungsanstalt
jako budynek administracyjny. Architektem był
Friedrich Paul Gerhard Röhr, wykonanie budowy
przejął budowniczy August Kaempffer. Na wykonanie wspaniałej i różnorodnej dekoracji plastycznej
fasady Friedrich Paul Gerhard Röhr zaangażował
Drezdeńskiego rzeźbiarza o nazwisku Paul Pils.
Friedrich Paul Gerhard Röhr wykonał także plany
na rozbudowę budynku z łączącym budownictwem
mostowym, która nastąpiła w roku 1913. Ta budowla posiada niesłychane rozwiązanie centralnej klatki schodowej. Jak przegub zainstalowane
owalne schody kręte usadzone półpiętrem wstawione podesty łączą w idealny sposób przylegające do siebie pod kąt części budynku.
n
Brunnenstraße 11
Bombardier Werk 1,
Verwaltungsgebäude
Fabryka „Bombardiera” I,
budynek zarządu
Die Innenausstattung des früheren Waggonbau-Verwaltungsgebäudes wurde 1915 und
zu Beginn der 1920er Jahre im damaligen
Zeitgeschmack erneuert. Neben motivischen
Bleiglasfenstern sind hier vor allem Wand12
vertäfelungen und eine expressionistische
Stuckdecke zu nennen. Gestalterisches Glanzstück ist der ehemalige Vorstandssaal mit
aufwändigen Intarsienarbeiten und Holzkassettendecke.
Wnętrze budynku zarządu dawnej fabryki wagonów zostało w roku 1915 i na początku lat
20. XX w. odnowione zgodnie z obowiązującymi wtedy trendami. Obok witraży, zdobionych
różnymi motywami, można tu głównie wymienić
boazerie oraz ekspresjonistyczną sztukaterię.
Najwięcej zdobień znajduje się w dawnej sali
zarządu, w której zachowały się kunsztowne
drewniane inkrustacje oraz sufit kasetonowy.
n
Büttnerstraße 1
Bürgerhaus
Dom mieszczański
Die Fassade des Gebäudes besitzt ein barockes
Erscheinungsbild, zu dem vor allem das Portal
zur Langenstraße beiträgt. Die Geschichte des
Baus reicht jedoch deutlich weiter zurück. Eine
ausgesprochene Sensation ist der Befund eines
über zwei Geschosse reichenden ehemaligen
Tordurchgangs mit gotischem Spitzbogen. Er
könnte Teil der ersten Stadtbefestigung von Görlitz aus dem 13. Jahrhundert gewesen sein, die
in diesem Bereich verlief.
[Das Gebäude ist in Teilbereichen zugängig. Der
Bauforscher und Architekt F.E. Nitzsche steht von
10:00 – 14:00 Uhr zur Beantwortung von Fragen
zu seinen beeindruckenden Sondierungsergebnissen zur Bauentwickung des Bürgerhauses
zur Verfügung.]
Fasada tego budynku posiada charakter barokowy, którego najważniejszym elementem jest
portal od strony Langenstrasse. Jednak historia
budowli sięga wielu wieków wstecz. Szczególną
sensacją jest odnalezienie sięgającej wcześniej
ponad dwa piętra bramy wejściowej z gotyckimi
łukami ostrymi. Możliwe, że mógł to być fragment
pierwszego obwarowania miejskiego Görlitz z XIII
w., które przebiegały w tym miejscu.
[Dostęp do budynku jest po części możliwy. Badacz
budowlany i architekt. F. E. Nitzsche odpowie od
godz. 10:00 – 14:00 na zagadnienia stosujące
się do jego zajmujących wyników sondaży
dotyczących rozwoju budowy tej kamienicy]
13
Dr.-Friedrichs-Straße
Kreuzkirche
n
Carl-von-Ossietzky-Straße 43
Wohnhaus
Dom mieszkalny
Werkstatthaus bereits vorhanden. Heute sind in
dem Haus die verschiedenen Zeitschichten teilweise freigelegt. Keramik des Görlitzer Künstlers
Walther Rhaue ist im Erdgeschoss ausgestellt.
Das Gebäude wurde 1898 in Klinkerbauweise errichtet. Es diente bis Ende des letzten
Jahrhunderts als Wohnhaus und Verwaltungsgebäude. 1996 kaufte das Bistum Görlitz das
Gebäude und richtete hier das bischöfliche
Ordinariat ein. Im Gebäude sind noch viele
Ausstattungelemente wie bleiverglaste Fenster,
Stuckdecken und Holzverkleidungen erhalten.
[Geöffnet von 10:00 - 14:00 Uhr]
„Alte Seilerei” (warsztat sznurów i lin) na dawnym Rademarkt, obecnie Demianiplatz, założono w 1836r. Najpóźniej w tym czasie istniał
już niegdyś trzypiętrowy budynek mieszkalno
warsztatowy. Obecnie są w tym budynku częściowo odsłonięte rozmaite warstwy czasu. Na
parterze wystawiona jest ceramika artysty Walter
Rhaue z Görlitz.
Budynek wybudowano w 1898 r. z poszyciem
klinkierowym. Do końca ubiegłego stulecia był
domem mieszkalnym. Diecezja Görlitz kupiła w
1996 r. budynek i umiejscowiła w nim ordynariat biskupi. W budynku zachowało się wiele
elementów wystroju jak okna ze szkleniem na
ołów, sufity stiukowe oraz boazerie.
[otwarty w godz.10:00 – 14:00]
n
Demianiplatz 48
Wohnhaus
Dom mieszkalny
Die „Alte Seilerei“ auf dem ehemaligen Rademarkt, dem heutigen Demianiplatz, wurde 1836
gegründet. Spätestens zu diesem Zeitpunkt war
das ursprünglich dreigeschossige Wohn- und
14
nDiesterwegplatz
Christuskirche
Kościół Chrystusa
Ende 1936 wurde der Architekt Otto Bartning, der zu den bekanntesten Protagonisten
der modernen Architektur zählt, mit dem
Entwurf des Kirchenneubaus beauftragt.
Nach 1938 wurde die Kirche als letztes
Gotteshaus vor dem Zweiten Weltkrieg eingeweiht. Aufgrund der Kriegsplanung der Nationalsozialisten musste der Bau mit einem
Luftschutzraum ausgestattet werden.
[Die Kirche ist geöffnet von 11:30 – 17:00 Uhr.]
W końcu 1936 r. Otto Bartning, należący do
najsłynniejszych protagonistów współczesnej
architektury, otrzymał zlecenie na projekt ko-
ścioła. Po 1938 r. poświęcono
budynek, który okazał się być
ostatnim kościołem powstałym przed II wojną światową.
Ze względu na plany wojenne
budynek musiał posiadać schron przeciwlotniczy.
[Kościół będzie otwarty w godz.11.30 - 17.00.]
n
Dr.-Friedrichs-Straße 11
Mietshaus
Kamienica czynszowa
Bei dem 1893 im Stil der Gründerzeit errichteten Mehrfamilienhaus wurde bereits 1920
die mit Stuckelementen opulent geschmückte
Fassade zugunsten einer etwas zurückhaltenderen Gestaltung verändert. Das Ergebnis ist die
noch heute sichtbare Fassade. Ihre Schmuckformen sind den Formensprachen vergangener
Architekturstile wie der Antike oder der Renaissance entlehnt. Aufwändig gestaltet ist auch
die Hofeinfahrt, in der Reste einer bauzeitlichen
Deckenmalerei zu finden sind. Von beeindruckender Größe sind die Wohnungen mit ihren
noch vorhandenen schmuckvollen Stuckdecken.
W kamienicy z 1893r. w stylu epoki grynderstwa
zmieniono bogato zdobioną detalami
sztukatorskimi fasadę już w 1920r. na korzyść
nieco skromniejszego ukształtowania. Wynikiem
jest obecnie widoczna fasada. Jej formy ozdobne
nawiązują do wymowy form minionych stylów
architektury, np. starożytności czy
renesansu. Bogato zdobiona jest
także brama wjazdowa z doraźnymi
pozostałościami malowideł na suficie.
Imponującej wielkości są też mieszkania
z zachowanymi ozdobnymi sufitami stiukowymi.
nErich-Mühsam-Straße 1
Kreuzkirche
Kościół Krzyża
Der 1913–1916 von dem Dresdner Architekten
Rudolf Bitzan im Reformstil errichtete Sakralbau mit vollständig erhaltener Innenausstattung
wendet sich in seiner modernen Formensprache
deutlich vom Historismus ab, ohne jedoch auf
traditionelle Struktur-elemente zu verzichten. Im
Görlitzer Kirchenbau wurden damit auf beeindruckende Weise erstmals neue Wege beschritten.
[Die Kirche ist nach dem Gottesdienst geöffnet
von 11:30 – 17:00 Uhr]
Budynek powstał w latach 1913–1916
na podstawie planów Rudolfa Bitzana w
stylu reformowanym. W całości zachowało
się oryginalne wnętrze – odcina się ono
bardzo wyraźnie swoją współczesną formą
od historycyzmu, ale nie do końca zrywa z
tradycyjną architekturą. Ta budowla wyznaczyła
nowe kierunki w budownictwie sakralnym.
[Po mszy kościół będzie otwarty w godz. 11.30
- 17.00.]
15
gelegen, nutzte man den Bau lange Zeit vorwiegend als Beerdigungskirche. 1926 wurde
der Innenraum im Stil des Expressionismus
zur Gedächtnisstätte für die Gefallenen des
Ersten Weltkriegs umgestaltet. Federführend
war dabei der Architekt Martin Elsässer. Heute
dient das Gotteshaus als Ausstellungsgebäude.
Der Kirchhof, der erste der Stadt, wurde bis
in die Mitte des 19. Jahrhunderts belegt. Die
ältesten Grufthäuser stammen aus der Renaissancezeit, doch vor allem barocke Mausoleen
und Grabmale, teils von bemerkenswerter
künstlerischer Qualität, prägen das Bild. Bis
heute hat sich zudem ein großer Bestand an
klassizistischen sowie frühen historistischen
Grabmalen erhalten.
Finstertorstraße
nFinstertorstraße 8
Scharfrichterhaus
Dom kata
Das Fachwerkhaus im fränkischen Stil ist in
seiner heutigen Gestalt im Wesentlichen im
17. Jahrhundert, jedoch unter Einbeziehung
älterer Substanz entstanden. Seit dem späten
16. Jahrhundert befand sich hier das Wohnhaus
des Scharfrichters. Seit einigen Jahren dient es
als Sitz der Jugendbauhütte.
Dom z muru pruskiego, utrzymany w stylu
frankońskim, ma obecnie kształt nadany mu
w XVII w. Jednakże posiada on też starsze
elementy. Od schyłku XVI w. znajdowało sie
tu mieszkanie kata. Od kilku lat mieści się tu
siedziba Schroniska młodzieży.
litätvoll ausgeführte Detailformen dominieren
das äußere Erscheinungsbild. Innen sind noch
Teile des Jugendstilmobiliars vorhanden. In der
Eingangshalle mit ihrer bestechenden bauzeitlichen Ausstattung beeindrucken hochwertige
Detailgestaltungen aus Glas, Stuck und Holz.
Potężna willa w stylu secesji powstała w roku
1907 wg planów Hugo Behra. Była to siedziba
żydowskiej rodziny kupieckiej Ephraim. Wygląd
zewnętrzny charakteryzuje szczyt z muru
pruskiego, wieża i wartościowe detale. We
wnętrzach zachowały się fragmenty wystroju
secesyjnego. Hall główny wyposażono w
wywierające wrażenie wartościowe elementy
ze szkła, drewna i stiuki.
[Die Kirche ist zur Besichtigung geöffnet von
11:00 – 17:00 Uhr. Führungen durch verschie-
dene Grufthäuser um 11:00, 12:00, 14:00,
15:00 und 16:00 Uhr. 10.30 und 17.00 Uhr,
Führung Dachstuhl, Führungsgebühr jeweils 1,00
Euro pro Person. [otwarty w godz.10:30 – 17:00]
Na miejscu dawnego głównego miejskiego
kościoła parafialnego wybudowano w późnym
średniowieczu nową świątynię, mającą dzi
formę kościoła halowego. Stoi ona koło
cmentarza i dlatego przez długi czas służyła
za miejsce, w którym odprawiano ceremonie
pogrzebowe. W 1926 r. przebudowano ją w
stylu ekspresjonistycznym i od tego momentu
jest to Miejsce Pamięci Ofiar I Wojny
Światowej. Odbywają się tu także wystawy.
Ten pierwszy cmentarz miasta funkcjonował do
połowy XIX w. Najstarsze grobowce pochodzą
z okresu renesansu, jednak nekropolia jest
zdominowana przez barokowe mauzolea
i nagrobki, często o wysokiej wartości
artystycznej. Do dziś zachowała się duża liczba
klasycystycznych i wczesnohistoryzujących
nagrobków.
[Kościół będzie udostępniony do
zwiedzania w godz. 11.00 - 17.00.
Wstęp do wieży kosztuje dla dorosłych
1 Euro]
Villa Ephraim
nGroße Wallstraße
n
Goethestraße 17
Villa Ephraim
Willa rodziny Ephraim
Die prachtvolle Jugendstilvilla wurde 1907 von
Architekt Hugo Behr als Wohnsitz der jüdischen
Großhändlerfamilie Ephraim errichtet. Akzentuierende Fachwerkgiebel, ein Turm und qua16
Nikolaikirche und
Nikolaikirchhof
Kościół św. Mikołaja/
Cmentarz św. Mikołaja
Das Gotteshaus wurde im Spätmittelalter an
der Stelle eines Vorgängerbaus, der zunächst
die Hauptpfarrkirche der Stadt war, als Hallenkirche neu errichtet. Auf dem Nikolaikirchhof
17
nHainwald 8
Soziokulturelles Zentrum
Centrum Społeczno – Kulturowe
Das Objekt Hainwald 8, vermutlich Bestandteil
der ehemaligen Burganlage, wurde um 1220
erbaut und 1390 das erste Mal als Läufer- und
Botenhaus erwähnt. Im Jahre 1565 entstand
aus den vorhandenen Fragmenten des hölzernen Lehmhauses ein Steinhaus. Nach einer
umfangreichen Rekonstruktion im Jahre 1984
und weiteren Sanierungsarbeiten in den Jahren
1991 – 1993 wird es von der Volkshochschule
genutzt. Heute beherbergt es eine Töpferei
sowie das „Kreativzentrum“.
Objekt Hainwald 8, prawdopodobnie część dawnego zamczyska, powstał około 1220 r., pierwsza
wzmianka pochodzi z 1390r. określając obiekt
domem dla gońców i posłańców. W 1565 r. powstał z jeszcze zachowanych fragmentów drewnianego domu glinianego dom kamienny. Po obszernej rekonstrukcji w 1984r. oraz dalszych pracach
remontowych w latach 1991 – 1993 budynek
użytkuje Volkshochschule (Uniwersytet ludowy) i
mieści obecnie garncarnię oraz „Kreativzentrum”
(Centrum kreatywny) .
T
K
A
T
F
U
A
R
E
T
S
T
E
K
A
M
T
F
E
SSEMESTERAU 18 Uhr
9.9.2012 | 10 Hainwald 8
rch das Haus und seine
Ganztägig: Führungen du
ls“.
g des offenen Denkma
um Hainwald 8 zum „Ta
vzentr
Wir öffnen unser Kreati
Bürgerhaus
Dom mieszczański
Das Gebäude mit der eindrucksvollen Hochbarockfassade und dem bekrönenden Dachhaus
stammt aus dem frühen 18. Jahrhundert. Filigrane Stuckarbeiten schmücken die prachtvolle
Erdgeschosshalle. Im Hofbereich, in den man
durch ein reich verziertes Portal tritt, führten
ursprünglich zweigeschossige Loggien in ein
Hintergebäude. Während dieser Verbindungsgang im 1. Obergeschoss noch erhalten ist,
begrenzt heute die Brüstung im darüber liegenden Geschoss eine Terrasse.
Budynek ze wspaniałą barokową fasadą i koronujacym ją oknem dachowym pochodzi z wczesnego
XVIII w. Filigranowa sztukateria zdobi potężną halę
parteru. W części dziedzińcowej, do której wchodzi się przez bogato rzeźbiony portal, znajdowały
kiedyś dwupoziomowe loże prowadzące do tylnych
pomieszczeń. Mimo tego, iż to połączenie wciąż
istnieje na wysokości pierwszego piętra, powyżej
znajduje sie taras.
Werkstätten
ck
einen lebendigen Eindru
r können Sie sich zudem
.
Uh
en
:00
aff
15
sch
d
ver
un
r
:00
ste
11
me
n
Se
Zwische
ramm im neuen
rog
rsp
Ku
n
he
eic
gsr
lun
von unserem abwechs
eröffnung
Kindern aus dem
11:00 Uhr Ausstellungs
orschen?!“: Arbeiten von
erf
tur
Na
die
d
nen
ich
„Ze
rpark Görlitz
mit dem Naturschutz-Tie
n
tio
era
op
Ko
in
rs
nku
Zeiche
Kunstkursleitern
Zeichenatelier: Unseren
im
e
äch
spr
tge
tat
rks
11:30 Uhr We
ut
über die Schulter gescha
Mittagszeit)
abenpfeil“(nicht nur zur
hw
„Sc
vom
es
sch
ari
lin
12:00 Uhr Ku
Anfassen
statt konkret: Töpferei zum
12:30 Uhr Keramikwerk
kurs in 30 Minuten
13:00 Uhr Ein Gitarren
h vor
die „junge vhs“ stellt sic
13:30 Uhr Sofort-Comic:
dern
mo
z
gan
rk
we
nd
ionelles Ha
14:00 Uhr Filzen: Tradit
ißen live
14:30 Uhr Kunstschwe
ie zur
ice zu allen Kursen sow
senden Beratungsserv
Dazu bieten wir umfas
n.
he
stufungstests in Sprac
Bildungsprämie und Ein
!*
ard
sC
vh
e
ein
tis
gra
ält
Jeder 50.Besucher erh
18
nHandwerk 22
n
Heilige-Grab-Straße 79
Heiliges Grab
Grób święty
Die spätmittelalterliche Anlage besteht aus
einer Doppelkapelle mit vielfältigen allegorischen Anspielungen auf das Passionsgeschehen, einem originalgetreuen Nachbau
des maurisch-romanischen Heiligen Grabes
und der Salbungskapelle mit einer Skulptur der
Beweinung Christi von Hans Olmützer.
Bis zur Reformation war sie Ziel einer österlichen
Prozession zum Nachvollzug der Passion Christi.
[geöffnet von 11:00 – 18:00 Uhr, öffentliche
Führungen finden um 11:00, 11:30, 13:00,
14:00 15:00, 16:00 und 17:00 Uhr statt, Führungen in polnischer Sprache um 14:30 und
15:30 Uhr, Unkostenbeitrag 1 Euro. 11.00 und
11.30 Uhr, Führung Kustoshaus, Führungsgebühr jeweils 1,00 Euro pro Person.]
Późnośredniowieczny kompleks składa się z
podwójnej kaplicy z wielorakimi alegorycznymi
Handwerk
Heiliges Grab
19
Dorfkirche Tauchritz
und unverbaut erhalten, wie z.B. Fenster, Türen
und eine aufwändige Putzgestaltung (Quaderung
durch Nutung). Bei den restauratorischen Voruntersuchungen wurden in den Räumen zahlreiche
Wandgestaltungen ab 1850 und später befundet. Bei einem Rundgang mit der Restauratorin
Annett Kretschmer werden die Malereibefunde
vorgestellt sowie die vorbildliche denkmalgerechte Sanierung des Hauses erläutert.
Die Führungen finden um 15:00 Uhr und um
16:00 Uhr statt.
[Das Pfarrhaus ist geöffnet von 11:00 – 17:00 Uhr.]
przedstawieniami Pasji Jezusa, mauretańskoromańskiej kopii Grobu Pańskiego i kaplicy Namaszczenia, z rzeźbą opłakiwania Jezusa, dłuta
Hansa Olmützera. Do czasów Reformacji był to
częsty cel pielgrzymek wielkanocnych.
[otwarty w godz.11:00 – 18:00, Oprowadzania
o godz. 11.00, 11.30, 13.00, 14.00, 15.00,
16.00 i 17.00, oprowadzania w języku polskim
o godz. 14.30 i 15.30, opłata 1 Euro. Otwarty w
godz.11:00 – 11:30, Wstęp do wieży kosztuje dla
dorosłych 1Euro]
nKirchplatz
Dorfkirche Tauchritz
Kościół wiejski Tauchritz
Nachdem der Vorgängerbau 1686 einem
Brand zum Opfer gefallen war, wurde die
heutige Kirche in Form eines schlichten Saalbaus
errichtet. Um 1750 fügte man einen großen Logenanbau hinzu. Beeindruckend ist die barocke
Innenausstattung mit zweigeschossigen Emporen und einem Kanzelaltar. Die Patronatsloge
konnte einschließlich ihrer Ausstattung bereits
restauriert werden. Eine Grabplatte zeigt ein
20
lebensgroßes Relief des 1685 verstorbenen Erbherrn J. Chr. von Warnsdorf.
Po tym jak stojący w tym miejscu wcześniejszy budynek padł ofiarą ognia (1686
r.), wzniesiono dzisiejszy kościół. Posiada on
formę smukłej budowli jednoprzestrzennej.
Około 1750 r. wbudowano duże loże. Szczególne wrażenie wywołuje skromne barokowe
wyposażenie wnętrza z dwupoziomowymi
emporami i ołtarzem-amboną. Loża patronów
mogła niedawno zostać odrestaurowana.
Płyta nagrobna przedstawia w wymiarach
naturalnych zmarłego w 1685 r. patrona J.
Chr. von Warnsdorfa.
Od wiosny bieżącego roku odbywa się obszerne
restaurowanie dawnej plebanii Tauchritz. Dom
– przy jeziorze – wybudowano jako plebanię w
1850 roku, zachował się niemal kompletnie
i bez przebudowań, jak np. okien, drzwi oraz
wystawnych ukształtowań tynkarskich (ciosów
przez wpustowanie). Podczas wstępnych badań
konserwatorskich odkryto we wnętrzach liczne
dekoracje ścian z lat 1850 i późniejszych.
Konserwatorka p. Annett Kretschmer przedstawi
i objaśni podczas oprowadzania wyniki malowideł
oraz przykładowe, zgodne z przepisami ochrony
zabytków, odrestaurowanie tego domu.
Oprowadzania o godz. 15:00 i 16:00.
[Plebania będzie otwarta w godz.11.00 - 17.00.]
Tauchritz
poren stammen aus dem 17. und 18. Jahrhundert. Unter den weiteren barocken Ausstattungselementen sind ein regionaltypischer Taufengel
und der Altar mit einer Kreuzigungsdarstellung
aus dem späten 17. Jahrhundert besonders hervorzuheben.
Późnogotycki kościół posiada sklepienie lunetowe,
wydłużony chór, który jest zamknięty sklepieniem
gwiaździsto-żebrowym. Empory pochodzą z XVII
i XVIII w. Poza innymi barokowymi elementami
wystroju na uwagę zasługują ołtarz z późnego
XVII w. i figury aniołów.
[Kościół będzie otwarty w godz.11.30 - 17.00.]]
nKirchstraße 1
Auferstehungskirche
Kościół Zmartwychwstania
Die spätgotische Kirche besteht aus einem stichkappengewölbten Langhaus mit Dachreiter und
einem stark eingezogenen Chor, der durch ein
Sternrippengewölbe geschlossen wird. Die Em-
nKirchplatz 3
Pfarrhof Tauchritz
Plebania Tauchritz
Seit Frühjahr diesen Jahres finden umfangreiche
Sanierungsarbeiten am ehemaligen Pfarrhaus
Tauchritz statt. Das „Haus am See“, als Pfarrhaus um 1850 erbaut, ist nahezu vollständig
Weinhübel
Auferstehungskirche
21
nKonsulstraße 65
Villa
Willa
Bei dem villenartigen Gebäude handelt es sich um
das ehemalige Konzertlokal „Englischer Garten“.
Es wurde ab 1883 im Auftrag der Görlitzer Aktienbrauerei errichtet und spiegelt in den reich gestalteten Fassaden den Reichtum der Stadt um 1900
wider. Die veränderte Gesamtlage der Stadt nach
dem Ersten Weltkrieg führte zur Umnutzung als
Verwaltungsgebäude wechselnder Einrichtungen.
Budynek o willowej prezencji jest dawnym
lokalem koncertowym „Englischer Garten (Ogród
angielski)”. Został wybudowany na zlecenie
Aktienbrauerei Görlitz (Browarnia SA Görlitz) i
odzwierciedla w swej bogatej szacie zewnętrznej
zamożność miasta lat 1900. Zmieniona
sytuacja ogólna miasta po I Wojnie światowej
poczyniła potrzebę restrukturyzacji na budynek
administracyjny zmieniających się instytucji.
n
Kränzelstraße 27
Goldener Anker
Pod Złotą Kotwicą
Der ehemalige Brauhof besitzt eine imposante Fassade und ein gut gearbeitetes Portal im
Stil der Görlitzer Frührenaissance. Im Innern
ist das Haus durch einen barocken Umbau
geprägt. Es weist eine große Erdgeschosshalle
und Gewölbe in mehreren Etagen auf. Vor wenigen Jahren wurden wertvolle Fragmente einer
gotischen Raumausmalung entdeckt. Neben
biblischen Gestalten, einem Bischof und einer
Jagdszene ist ein Jungbrunnen dargestellt.
[Das Gebäude ist in Teilbereichen zugänglich.]
Dawny browar z imponującą fasadą oraz
dobrze opracowanym portalem utrzymanymi
w charakterystycznym dla Görlitz wczesnorenesansowym stylu. Wnętrze jest barokowe.
Budynek posiada duży hall na parterze i jest
sklepiony na wielu piętrach. Przed kilkoma
laty odkryte zostały wartościowe fragmenty
gotyckich malowideł. Obok postaci biblijnych
przedstawiono na nich także biskupa, scenę
polowania oraz źródło młodości.
22
[Budynek częściowo udostępniony do
zwiedzania.]
nLangenstraße 43
Stadtmission
Misja miejska
Das 1719 von Wolf Albrecht Schultz errichtete
Gebäude mit seiner schmuckvollen barocken
Fassade ist besonders aufgrund einiger früherer Eigentümer bekannt. Neben dem Zeichner
Johann Gottfried Schultz lebte hier auch der
Mitbegründer der Oberlausitzischen Gesellschaft
der Wissenschaften Karl Gottlob Anton, nach
dem das Haus heute noch benannt ist.
[Eröffnungsandacht um 10 Uhr im Freien, anschließend Hausführungen vom Keller zum Dach,
für das leibliche Wohl wird gesorgt.]
W 1719r. wzniesiony przez Wolfa Albrechta
Schultza budynek z bogatą fasadą barokową jest
znany szczególnie ze względu na kilku dawnych
właścicieli. Mieszkali tu między innymi rysownik
Johann Gottfried Schultz oraz współzałożyciel
Górnołużyckiego Stowarzyszenia Nauk Karl Gottlob
Anton, po nim nazwa domu do dziś się zachowała.
[Modlitwa rozpoczynająca o godz. 10.00 w przestrzeni otwartej, następnie zwiedzanie od piwnicy
aż po dach.]
nLöbauer Straße 7
Museum der Fotografie Görlitz
Muzeum Fotografii w Görlitz
Konsulstraße
Konsulstraße
Von der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts
an bis 1991 gab es in Görlitz eine bedeutende
fotografische Industrie. Auch die an das historistische Mietshaus anschließende hofseitige
Gewerbebebauung wurde 1893 als Centralmagazin für Photographenbedarf und Fabrik
für photographische Apparate errichtet. Die
Straßenfassade des Wohnhauses schmücken
seit der Erbauungszeit die Büsten der Erfinder
der Fotografie: Daguerre, Niepcé und Talbot.
Heute beheimatet der Komplex das Museum
der Fotografie Görlitz.
[Neben der umfangreichen Techniksammlung ist
23
die Ausstellung „150 Jahre Fotoindustrie in Görlitz” zu besichtigen]
Od drugiej połowy XIX w. aż do roku 1991,
w Görlitz znajdował się ważny ośrodek
przemysłu fotograficznego. Także budynek
przemysłowy, przylegający od strony
dziedzińca do utrzymanej w stylu historyzmu
kamienicy czynszowej, został wybudowany
w roku 1893 jako „Centralny Magazyn
Artykułów Fotograficznych“ oraz „Fabryka
Aparatów Fotograficznych“. Od momentu
powstania budynku jego fasadę od strony
ulicy zdobią popiersia wynalazców fotografii:
Daguerre’a, Niepcé’a i Talbota. Obecnie w
budynku znajduje się Muzeum Fotografii w
Görlitz.
[Obok obszernych zbiorów techniki można
obejrzeć wystawę „150 lat przemysłu
fotograficznego w Görlitz”]
nLouis-Braille-Straße 2
Mietshaus
Kamienica czynszowa
Das reich mit Stuckelementen verzierte Gebäude wurde durch den Architekten Friedrich Paul
Gerhard Röhr 1897 erbaut. Das Objekt wird von
einem aufwendig gestalteten Mittelrisalit mit
Korbbogen dominiert.
Die zwei Geschosse sowie das ausgebaute
Dachgeschoss verfügen über großzügige Etagenwohnungen, die zurzeit noch restauriert
werden bzw. schon restauriert sind.
Außerdem sind im Gebäude historische Eingangstüren sowie große Innentüren, Kachelöfen, Parkettböden und Stuckdecken aus der
Erbauungszeit vorhanden.
Architekt G. Röhr wybudował w 1897r. budynek
o wystawnych zdobieniach stiukowych. Strojnie
wzniesiony ryzalit środkowy z łukiem koszowym
dominuje tenże obiekt.
Dwa piętra oraz wybudowane poddasze posiadają szeroko zakrojone mieszkania piętrowe,
aktualnie jeszcze w remoncie lub już wyremontowane. W kamienicy zachowały się historyczne
drzwi wejściowe oraz duże drzwi wewnętrzne,
piece kaflowe, posadzki parkietowe oraz sufity
stiukowe z czasu zbudowania budynku.
24
nLutherplatz
Lutherkirche
Kościół Lutra
Die erste nach der Reformation in Görlitz
errichtete protestantische Kirche wurde
1901 geweiht. Der
imposante Zentralbau nimmt stilistisch
deutlich Bezug auf die
Kaiserdome am Rhein.
Die Fassade besteht jedoch
aus rotem Ziegel mit Dekor aus
verschiedenfarbigen Glasursteinen in der Tradition der Backsteingotik. Die hochwertige
Innenausstattung und -gestaltung aus der Bauzeit
ist in selten anzutreffender
Vollständigkeit erhalten.
[Die Kirche ist geöffnet von
12:00 - 18:00 Uhr]
Pierwszy od czasów Reformacji
nowowzniesiony kościół protestancki w
Görlitz został wyświęcony w roku 1901. Imponująca budowla nawiązuje stylistycznie do
Nadreńskich Katedr Cesarskich. Jednak fasada utrzymana jest w charakterze gotyckich
budowli ceglanych i ozdobiona wielobarwnymi cegłami glazurowanymi. Wartościowe
wnętrza są zachowane w całkowicie oryginalnym stanie.
[Kościół będzie otwarty w godz.12.00 - 18.00]
nNeißetalstraße 59
Dorfkirche Ludwigsdorf
Kościół wiejski Ludwigsdorf
Die romanische Chorturmkirche aus dem späten
12. Jahrhundert besitzt ein vor wenigen Jahren
wieder freigelegtes frühgotisches Portal. Das
Netzrippengewölbe des Saals trat vermutlich im
späten 15. Jahrhundert an die Stelle einer Flachdecke. Die Emporen stammen aus dem 17. und
18. Jahrhundert. Als Ausstattung sind unter anderem ein spätgotischer Taufstein und eine Kanzel
Lutherkirche
aus der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts und
dem frühen 18. Jahrhundert erhalten. Turm und
Apsis erhielten 2005 eine neue Putzhaut, hierbei
wurden mittelalterliche Befunde umgesetzt.
[Die Kirche ist geöffnet von 12:00 – 18:00 Uhr.
Um 13:00 Uhr und um 15:00 finden Führungen
zum Dachstuhl statt.]
Romański kościół z wieżą nad chórem z
późnego XII w. posiada niedawno odkryty
wczesnogotycki portal. Sklepienie sieciowo-krzyżowe nawy głównej pojawiło się zapewne w późnym wieku XV w miejsce płaskiego
sufitu. Empory pochodzą z XVII i XVIII w. Z
wystroju zachowały się m.in. późnogotycka
chrzcielnica i ambona z drugiej poł. XVII i
początku XVIII w. Warte szczególnej uwagi są
wiązary w wieży i nad nawą główną pochodzące z lat 70. i 90. dwunastego stulecia.
Wieża i apsyda uzyskały w 2005 roku nowe
otynkowanie. Podczas tej czynności średniowieczne elementy zostały umieszczone w
tych samych miejscach.
[Kościół będzie otwarty w godz.12.00 - 18.00.
O godzinie 13:00 i godzinie 15:00 odbędą
oprowadzenia do więźby dachowej.]
25
n Neißstraße 29
Biblisches Haus
Dom Biblijny
Das 1570 von einem aus Weimar stammenden Waidhändler errichtete Gebäude
ist wegen seiner aufwändigen Fassadengliederung und -gestaltung weithin bekannt.
Reliefs mit Szenen aus dem Alten und Neuen
Testament gaben dem Haus seinen Namen. Von
besonderer Schönheit ist die Zentralhalle mit
ihren Treppenläufen und Galerien. Die aufwändig
restaurierte Holzbalkendecke im Renaissancesaal trägt eine ungewöhnliche Gestaltung mit
Akanthusranken und darin eingestreuten Tierdarstellungen.
Dom zbudowany w 1570 r. na życzenie weimarskiego
kupca urzętem, jest szeroko znany z powodu zdobiącej
go fasady – płaskorzeźby ze scenami ze Starego i
Nowego Testamentu przyczyniły się do nadania
budynkowi jego nazwy. Szczególnie piękny jest
hall centralny wraz ze schodami oraz galeriami.
Mozolnie odtworzone drewniane sufity
belkowe w Sali Renesansowej posiadają
nietypowe ozdoby w formie liści akantu
i wplecionych weń przedstawień
zwierząt.
n
Nikolaistraße
Nikolaiturm
Wiéza Mikolaja
Der 45m hohe und 2,86m dicke Turm wurde erstmals im
Jahre 1348 erwähnt. Er wurde
im Kontext eines Stadttores
errichtet und war bis 1752
nur über die Stadtmauer und
eine außen liegende Treppe
begehbar. Durch seine Lage
am Stadttor hatte er für die
Stadt eine schützende Funktion inne. Das zum Turm gehörende Tor wurde 1848 abgerissen. Heute beherbergt der
Turm die Görlitzer Heimatforscher e.V. Im Turm sind wechselnde Ausstellungen und eine
26
Biblisches Haus
historische Sammlung von Metallhandwerk zu
besichtigen. Der Eintritt kostet für Erwachsene
3 Euro und für Kinder 1 Euro.
[Öffnungszeiten: 14:00 Uhr bis 17: 00 Uhr]
Pierwsze wzmianki o wieży Mikołaja (45
metrów wysoka i 2,86 metra gruba) pojawiły
się w roku 1348. Wieża zbudowana została
w kontekście bramy miasta i wznosiła się do
roku 1752 tuż nad murami miasta, dostępna
tylko przez zewnętrzne schody. Ze względu
na położenie przy bramie miasta, pełniła dla
miasta funkcję ochronną. Bramę do wieży
rozebrano w roku 1848. Dzisiaj w wieży
ma swoją siedzibę lokalne stowarzyszenie
histotyczno-naukowe z Görlitz. Można tu
zwiedzać i podziwiać zmieniające się wystawy
oraz historyczny zbiór rzemiosła metalowego.
Wstęp do wieży kosztuje dla dorosłych 3
Euro, dla dzieci 1 Euro.
nNonnenstraße 16
Bürgerhaus
Dom mieszczański
Malowidło ścienne
Die Fassade des im 16. Jahrhundert errichteten Gebäudes konnte aufgrund von Befunden
rekonstruiert werden. Hofseitig wurden dabei
originale Putzbereiche sichtig erhalten. Auch im
Innern ist das Gebäude noch stark durch die
Renaissancezeit geprägt. Hier finden sich unter
anderem in einem ehemaligen Saal eine stark
profilierte Holzbalkendecke und zeittypische
Wandnischen. Bei restauratorischen Sondierungen wurden in einem anderen Innenraum
religiöse Wandaufschriften gefunden.
Dzięki badaniom możliwa była rekonstrukcja
fasad tego XVI-wiecznego budynku. W podwórzu
zachowały się widoczne oryginalne tynkowania.
Także we wnętrzu budynku wyraźnie widać
wpływ stylu renesansowego: m.in. w dawnej
ali z mocno profilowanym drewnianym sufitem
belkowym oraz typowe dla tego okresu nisze w
ścianach. Badania restauracyjne wykazały, że
w jednym z pomieszczeń budynku na ścianach
znajdowały się religijne napisy.
nObermarkt 34
Bürgerhaus
Dom mieszczański
Die im Schwibbogenhaus Obermarkt 34 entdeckte Wandmalerei stellt einen bedeutenden
Fund dar. Das Bildmotiv „Gesetz und Gnade“,
das Bild mit Szenen aus der Abrahamgeschichte,
die Galerie der heidnischen treuen Frauen und
die Herrschergalerie zeigen in Verbindung mit
der dekorativen Wandmalerei beeindruckende
Malkunst des späten Mittelalters.
[Es finden um 11:30 und 16:00 Uhr Führungen
statt. Die Karten dazu sind ab 10:00 Uhr am
Info-Stand Untermarkt 20 zu erhalten. Wir bitten
um Verständnis, dass diese Führungen nur mit
begrenzter Personenzahl stattfinden können.]
Malowidła odkryte w Schwibbogenhaus Obermarkt
43 stanowią rewelacyjne odkrycie. Motyw
obrazu „Prawo i łaska”, obraz przedstawiający
sceny z dziejów Abrahama, galerię pogańskich
kobiet wiernych oraz galerię władców opisują w
połączeniu z dekoracyjną polichromią znaczącą
sztukę malarstwa późnego średniowiecza.
[Oprowadzanie odbędzie się o godz: 11.00, 14.00,
15.00, 16.00, 17.00. Bilety można nabyć od godz.
09.00 przy stoisku informacyjnym Untermarkt 20.
Prosimy o Państwa wyrozuminie, że oprowadzanie
możliwe jest wylącznie z nieliczną grupą osób.]
n
Obermarkt
Dreifaltigkeitskirche
Kościół Trójcy św.
Die ehemalige Franziskanerkirche zeichnet sich
vor allem durch ihren lang gestreckten gotischen
Mönchschor aus dem 14. Jahrhundert aus.
Durch umfassende Umbau- und Erweiterungsmaßnahmen in der Mitte des 16. Jahrhunderts
erhielt das Gotteshaus den Charakter einer spätmittelalterlichen Predigtkirche. Die spätgotische
Ausstattung, wie der Flügelaltar der Goldenen
Maria und das Chorgestühl, ist von hoher Qualität. Der barocke Hauptaltar stammt von Caspar
Gottlob von Rodewitz. Zahlreiche Grabplatten und
Epitaphe bedeutender Görlitzer Bürger weisen auf
die frühere Funktion vieler Kirchen als repräsentativer Bestattungsort hin.
27
nPlatz des 17. Juni 1
[Die Kirche ist zur Besichtigung geöffnet von 11:00
– 18:00 Uhr. Herzliche Einladung ins Cafe in der
Kirche von 12:00 – 17:30 Uhr. Um 15:00 Uhr können Sie im Kirchencafe den Vortrag „Die Orgelbauerfamilie Casparini” erleben]
Kaisertrutz
Kaisertrutz
Der Kaisertrutz ist eine von 32 Basteien der ehemaligen Görlitzer Stadtbefestigung, von denen
heute noch vier erhalten sind. Das früher mit
Kanonen bestückte Gebäude wurde ab 1490
zum Schutz des Reichenbacher Tores und der
Handelsstraße via regia errichtet. Mit dem gegenüberliegenden Reichenbacher Turm war es durch
Mauern verbunden. Seinen Namen erhielt der Kaisertrutz im Dreißigjährigen Krieg, als die Stadt von
den Schweden besetzt war und den kaiserlichen
Truppen „trotzte“. Seit 1932 gehört das Gebäude zum Görlitzer Museum. Nach umfangreichen
Sanierungsarbeiten zeigt das Kulturhistorische
Museum hier eine neue, moderne Ausstellung zu
Kulturgeschichte und Kunst der Stadt Görlitz und
der östlichen Oberlausitz.
[geöffnet von 10:00 – 17:00 Uhr, es ist Eintritt
zu zahlen]
Dawny kościół franciszkanów charakteryzuje
przede wszystkim długi, gotycki chór (prezbiterium
dla mnichów). Mimo wielu przeróbek i powiększeń
w poł. XVI wieku – zachował późnośredniowieczny
charakter. Późnogotyckie wyposażenie, jak ołtarz
Złotej Marii, jest wysokiej jakości. Ołtarz główny
wykonał Caspar Gottlob von Rodewitz. Liczne
nagrobki i epitafia znaczących mieszkańców
Görlitz wskazują na wcześniejszą funkcję wielu
kościołów – reprezentacyjne miejsce pochówku.
[15:00 Wykład o rodzinie Casparini, zajmującej się
budową organ | Kawiarnia w Kościele Św. Trόjcy
| Organizator: ewangelicka gmina śrόdmieście
Görlitz | Wstęp wolny – przy wyjściu prosimy o
drobny datek.]
Kaisertrutz jest jednym z 32 barbakanów
przynależących do dawnej fortyfikacji Görlitz,
z których do dzisiaj przetrwały tylko cztery.
Wyposażona ongiś w armaty budowla
wznoszona była od 1490 roku i miała chronić
Bramę Reichenbachską oraz szlak handlowy
via regia. Połączona była murem ze stojącą
naprzeciwko Wieżą Reichenbachską. Nazwa
Kaisertrutz (Trutz, trotzen – stawiać opór)
wywodzi się z okresu wojny trzydziestoletniej,
kiedy to okupowane przez Szwedów miasto
stawiało opór wojskom cesarskim. Od 1932
roku budowla użytkowana jest jako muzeum.
Po rozległych pracach renowacyjnych, Muzeum
Kultury i Historii prezentuje tu nową, nowoczesną
wystawę o historii i kulturze miasta Görlitz i
wschodnich Łużyc Górnych.
[otwarty w godz.10:00 – 17:00, Wstęp płatny]
nOtto-Müller-Straße 3
Neue Synagoge
Synagoga
Entwurfsverfasser des 1911 fertig gestellten und
äußerst beeindruckenden Baus im Reformstil
waren die renommierten Dresdner Architekten
William Lossow und Max Hans Kühne. Nachdem
die Synagoge am 9. November 1938 einen Brandanschlag glimpflich überstanden hatte, verfiel sie
in den folgenden Jahrzehnten, bis nach der Wende
erste Sanierungsmaßnahmen durchgeführt werden konnten. Jetzt kann die Synagoge wieder für
öffentliche Veranstaltungen genutzt werden, nachdem noch erforderliche Sicherheitsvorkehrungen
getroffen wurden und Sanitäreinbauten erfolgten.
Twórcami projektu tego wspaniałego budynku
(1911 r.), utrzymanego w stylu reformowanym,
byli renomowani drezdeńscy architekci William
Lossow i Max Hans Kühne. Po tym, jak synagoga
oparła się sile ognia (pożar 9. listopada 1938r.),
w trakcie następnych dziesięcioleci popadała w
ruinę. Dopiero po połączeniu Niemiec można było
przeprowadzić jej renowację. Wkrótce zakończone
zostaną prace zabezpieczające oraz restauracyjne
a synagoga będzie mogła być używana dla celów
publicznych.
28
nPromenadenstraße 67
Bürgerhaus
Dom mieszczański
Synagoge
Das Landhaus wurde 1911 für Herrn Rentier W.
Krumbholtz errichtet. Mehrere Eigentümerwechsel
brachten es 1930 in den Besitz des Färberei29
Seidenberger Straße
Pavillon Promenadenstraße
chemikers Rudolf Kuhn, bis es 2009 durch die jetzigen Eigentümer erworben und denkmalgerecht
saniert wurde. Die historischen Innentüren sind
vollständig vorhanden und wurden, wie auch die
Fußböden, restauriert. Besonders bemerkenswert
ist die Hof- und Gartengestaltung. Dabei wurde
die historische Brunnenanlage wiederhergestellt.
[Das Grundstück ist von 10:00 – 18:00 Uhr zu
besichtigen]
Dworek wybudowano w roku 1911 dla pana
emeryta W. Krumbholtz. Liczne zmiany
własnościowe przeniosły dworek w roku 1930
w posiadanie chemika farbiarni Rudolfa Kuhn,
aż do chwili nabycia przez obecnego właściciela
w roku 2009, który dworek odrestaurował
zgodnie z przepisami zabytków. Ówczesne
drzwi wewnętrzne są w pełni zachowane i
zostały, jak również podłogi i schody drewniane,
odrestaurowane. Szczególnie zajmująca jest
struktura dziedzińca i ogrodu. Podczas prac
konserwatorskich odtworzono historyczny zespół
elementów studni.
[Zwiedzanie od godz. 10:00 – 18:00.]
nPromenadenstraße 83 A
Pavillon
Pawilon
Einzige historische Quelle zum Bau des Pavillon
ist ein Zettel, der bei den derzeitigen Restaurierungsarbeiten gefunden wurde. Danach wurde
der hölzerne Pavillon im Winter 1896/97 durch
Zimmermeister Räuschel aus Görlitz erbaut. Auftraggeber war Herr Rentier Matheus. Als Gesellen arbeiteten Wilhelm Grundtke (Polier), Gustav
Kühn, Paul Walter und Karl Happe mit. Der Aufbau
wurde von furchtbaren Regenschauern begleitet.
30
Pavillon Schützenstraße
Über die nachfolgenden Jahre der Nutzung ist
nichts bekannt. In den letzten Jahrzehnten wurde
der Pavillon nur noch als Abstellraum genutzt und
verfiel. Durch den Eigentumswechsel 2010 wurde
der Pavillon glücklicherweise gerettet, gesichert
und wird zur Zeit denkmalgerecht restauriert.
Jedynym historycznym źródłem odnośnie budowy
Pawilonu jest kartka znaleziona w trakcie
prowadzenia obecnych prac restauracyjnych.
Podług niej drewniany pawilon został wybudowany
zimą na przełomie lat 1896-1897 przez mistrza
ciesielskiego Räuschela z Görlitz. Zleceniodawcą
był Rentier Matheus. Jako czeladnicy
współpracowali Wilhelm Grundtke (brygadzista),
Gustav Kühn, Paul Walter i Karl Happe. Budowie
towarzyszyły okropne przelotne ulewy. O
wykorzystaniu Pawilonu w następnych latach
nic nie wiadomo. W ostatnich dziesięcioleciach
pawilon wykorzystywany był jedynie w charakterze
pomieszczenia gospodarczego i rozpadał się. W
wyniku zmiany stosunków własnościowych w roku
2010 szczęśliwym zbiegiem okoliczności został
on uratowany, zabezpieczony i obecnie jest
restaurowany, jako obiekt zabytkowy.
nSchützenstraße 16
Pavillon
Pawilon
Der Pavillon aus dem Ende des 19. Jahrhunderts
stand ursprünglich im Hof des Grundstückes Struvestraße 15. Durch mangelnde Baupflege befand
er sich in einem sehr desolaten Zustand. Um ihn zu
erhalten, wurde er zunächst behutsam abgebaut
und eingelagert. Im Garten der Schützenstraße 16
fand sich dann ein neuer Standort. Der Pavillon
wurde hier unter größtmöglichstem Erhalt der
Originalsubstanz wiedererrichtet. Die Restaurierung der bauzeitlichen Wandbilder erfolgte in der
Hochschule für Bildende Künste Dresden, unter
Leitung von Prof. Dr. Leitner (†).
Pawilon z pod końca XIX. wieku stał pierwotnie
na dziedzińcu posesji Struvestraße 15. Przez
niedostateczne pielęgnowanie budowlane
był w bardzo opłakanym stanie. Aby pawilon
zachować, zdemontowano go ostrożnie i
zmagazynowano. W ogrodzie Schützenstraße
16 otrzymał nowe miejsce. Pawilon odtworzono
przy optymalnym zachowaniu elementów
oryginalnych. Odrestaurowanie ówczesnych
malowideł ściennych powierzono Wyższej Szkole
Plastycznej w Dreźnie pod kierownictwem prof.
Dr. Leitnera (†).
n
Seidenbergerstraße 12
Fachwerkhaus
Dom o konstrukcji szkieletowej
Das Fachwerkgebäude Seidenberger Straße
12 liegt am ehemaligen Anger und gehört zum
frühen Baubestand des alten Straßendorfes
Leschwitz, 1936 zusammen mit Posottendorf
in Weinhübel umbenannt. Das um 1813 entstandene Gebäude stellt den Rest einer kleinen
Hofanlage dar. Das freistehende, zweigeschossige Gebäude mit hofseitigem Anbau gliedert
sich in vier Zonen: Stube, Flur, Stall und Speicher. Im Erdgeschoß wurde Massiv- wie auch
Fachwerkbauweise angewandt, während das
Obergeschoss vollständig in Fachwerk ausgeführt ist. Im Laufe des 19. Jahrhunderts ist das
Haus über die Speicherzone hinaus verlängert
worden. Das vorhandene Kehlbalkendach ist
aber nach wie vor ein Original aus der Bauzeit.
[Das Grundstück ist von 10:00 – 18:00 Uhr zu
besichtigen]
Dom o konstrukcji szkieletowej Seidenberger
Straße 12 znajduje się przy dawnym placu i
należy do niegdysiejszego stanu budynków
dawnej ulicówki Leschwitz, przemianowanej razem z Posottendorf w 1936r. na
Weinhübel. Dom zbudowany około 1813 r.
przedstawia resztę niewielkiego obejścia
i jest w większości w stanie oryginalnym.
Wolnostojący, dwupiętrowy dom z przybudówką od strony zagrody ma podział cztero
obszarowy: izba, sień, obora i spichlerz.
Parter składa się z budowli o konstrukcji
szkieletowej i masywnej, podczas gdy piętro
wykonano całkowicie w konstrukcji szkieletowej. W ciągu XIX wieku dom zwiększono
ponad obszar spichlerza. Niemniej jednak
zachowany dach jętkowy jest oryginałem
jak swego czasu wzniesienia budowy.
[Zwiedzanie od godz. 10:00 – 18:00.]
n
Seidenberger Straße 15
Fachwerkhaus
Dom z muru pruskiego
Nach Leerstand und drohendem Verfall wird
das am Dorfanger gelegene und den alten Ortskern von Weinhübel prägende Fachwerkhaus mit
schönem Krüppelwalmdach behutsam saniert.
Bei Bauforschungen entdeckte man im Obergeschoss einen innen liegenden Laubengang, der
künftig als Loggia genutzt werden kann.
[Öffnungszeiten von 12:00 Uhr -18:00 Uhr.]
Po długim okresie nieużywania i niebezpieczeństwa zawalenia się, budynek z muru
pruskiego z pięknym dachem naczółkowo31
-półszczytowym, położony w dawnym
centrum Weinhübel, został pieczołowicie odnowiony. Podczas badań odkryto
na piętrze wewnętrzne arkady, które
wkrótce będą używane jako loggia.
[Otwarty w godz. 12:00 – 18:00]
pozostały tu fragmenty, które były wcześniej
elementami baszty. Wieża jest obecnie
wykorzystana przez konserwatorów zabytków.
[Görlitz broni się – to temat wystawy w Bastei]
nUntermarkt 6/8
nStruvestraße 19
Heilig-Kreuz-Kirche
Kościół św. Krzyża
Die Hallenkirche aus Bruchstein wurde 1853
für die erste nach der Reformation entstandene
katholische Gemeinde von Görlitz erbaut. Architekt war der Schinkel-Schüler August Soller.
Das Äußere ist dem romanischen Rundbogenstil angenähert. Auch im Innenraum findet eine
konsequente Anwendung des Rundbogens statt.
Nach wechselnden polychromen Raumfassungen
ist das Innere heute schlicht ausgestaltet.
[Die Kirche ist geöffnet 10:30 - 17:00 Uhr.]
Kościół halowy z kamienia kruszonego powstał w
1853 r. dla pierwszej poreformacyjnej katolickiej
parafii w Görlitz. Architektem był uczeń Schinkla
- August Soller. Wygląd zewnętrzny odwołuje się
do romańskiego stylu krągłołukowego. Także
wnętrze konsekwentnie przywołuje ten kierunek.
Mimo wcześniej znajdujących się tu różnych
polichromii, obecnie wystrój jest skromny.
n
Uferstraße
Ochsenbastei
Baszta “Ochsenbastei”
w Międzymurzu
Schon 1370 wurde an dieser Stelle südlich der
Neißstraße das Tor an der Kahle erwähnt. Nachdem man es 1834 weitgehend abgetragen hatte,
blieben lediglich Bereiche der einstigen Bastei
erhalten. Der Turm wird heute von der Interessengemeinschaft Denkmalpflege genutzt.
[In der Bastei wird eine Ausstellung zum Thema
wehrhaftes Görlitz gezeigt]
O tym miejscu wzmiankowano już w roku 1370.
Po tym, jak w roku 1834 poszerzono budynek,
32
Rathaus
Ratusz
Der seit dem 14. Jahrhundert immer wieder erweiterte Rathauskomplex nimmt die gesamte
Westseite des Untermarktes ein. Stadtbildprägend ist der Turm, der mit dem nördlich angrenzenden Bereich zum ältesten Bestand zählt. Das
Herzstück bildet der Kleine Sitzungssaal mit
seiner prachtvollen Ausstattung aus Spätgotik
und Renaissance. Das Ratsarchiv gehört zu den
bedeutendsten Kommunalarchiven Sachsens.
Barocker Stuck ziert das Gewölbe der Königsstube, das Amtszimmer des Oberbürgermeisters.
Mit dem Erweiterungsbau von 1902/03 kam
auch der Ratskeller mit seiner Jugendstilausstattung hinzu.
Kompleks ratuszowy, już od XIV w. wciąż się
powiększający, zajmuje całą zachodnią ścianę Rynku Dolnego. Charakterystyczna dla
obrazu miasta wieża, która wraz z należącym do niej budynkiem od strony północnej,
jest najstarszą częścią ratusza. Jednakże
„serce” budowli to Mała Sala Posiedzeń ze
wspaniałym późnogotyckim i renesansowym
wystrojem. Archiwum Rady należy do najważniejszych zbiorów komunalnych Saksonii.
Barokowe stiuki ozdabiają Izbę Królewską,
siedzibę burmistrza. Wraz z powiększeniem
dokonanym w latach 1902-1903, do Ratusza
dołączono Piwnicę z jej secesyjnym wystojem.
nUntermarkt 25
Bürgerhaus
Dom mieszczański
Das Hallenhaus über den Hirschläuben zählt
zu den wertvollsten Bürgerhäusern der Stadt.
Neben zwei Steinzellen von ursprünglich eigenständigen Vorgängerbauten beeindruckt
im Erdgeschoss vor allem die Durchfahrt zum
Hof. An die mächtige spätgotische Zentralhalle
33
Untermarkt
nWeberstraße 4
Ehemalige Kreuzbäckerei
Dawna piekarnia
Seit 1675 ist das Haus ununterbrochen
als Standort einer Bäckerei belegt. Durch
Umbauten im 19. und 20. Jahrhundert wurde es in seiner Substanz stark verändert,
jedoch sind wesentlich ältere Strukturen
erhalten, wie die Dreizonigkeit, ein spätgotischer Saal im 1. Zwischengeschoss und
Schwarzküchen in der mittigen Erschließungszone. Sehenswert ist auch der barocke Dachstuhl.
schließen in den Obergeschossen repräsentative Räume an, in denen Ausstattungs- und
Gestaltungselemente vom 16. bis zum 18. Jahrhundert sondiert wurden. Da das Gebäude im
Inneren noch nicht saniert ist, kann hier die für
ein typisches Görlitzer Hallenhaus repräsentative Befundsituation besonders anschaulich
vorgestellt werden.
Budynek halowy nad Jelenimi Arkadami zalicza się do najbardziej wartościowych domów
mieszczańskich Görlitz. Obok kamiennych
pomieszczeń z pierwszego okresu historii budowli, duże wrażenie wywołuje głównie wjazd
na dziedziniec. Do późnogotyckiej potężnej
hali centralnej przylegają na wysokości pięter
reprezentacyjne pomieszczenia, w których
odkryto elementy wystroju z XVI-XVIII wieku.
Mimo że wnętrze budynku nie jest odnowione,
jest ono charakterystyczne dla domu halowego Görlitz.
sowie das wertvolle feste Inventar von 1716–
1718 wurden in der Hoffnungskirche wieder
eingebaut.
Kościół poświęcony w 1998 r. został
wzniesiony jako kopia wiejskiej świątyni
w Deutsch-Ossig (oryginał musiał
zostać usunięty ze względu na kopalnię
odkrywkową). Umieszczono w nim liczne
elementy rozebranego kościoła. Także
części malowideł sklepień z XVIII w. oraz
wartościowy inwentarz z lat 1716–1718
znalazły się w Kościele Nadziei.
Hoffnungskirche
Kościół Nadziei
34
nWeinhübler Straße 17
Erlöserkirche
Kościół Zbawiciela
Die Kirche wurde 1836–1839 als Basilika im
romanisierenden Rundbogenstil errichtet.
Sie steht damit in der Tradition späterer
Kirchen Karl Friedrich Schinkels, dessen
Kunnerwitz
nVon-Rodewitz-Weg 3
Das 1998 geweihte Gotteshaus wurde als
Kopie der Dorfkirche von Deutsch-Ossig
errichtet, die dem Tagebau weichen musste. Dabei wurden viele geborgene Bauteile
wieder verwendet. Auch Bereiche der Gewölbeausmalung aus dem 18. Jahrhundert
Od 1675 r. budynek ten był piekarnią. W
trakcie przebudowań z XIX i XX w. zmieniono
wiele elementów, mimo tego dawne struktury
zostały zachowane, jak np. trójdziałowość,
późnogotycka sala na 1. półpiętrze i ślepe
kuchnie w otwartej części środkowej. Wartym
obejrzenia jest też strych.
Königshufen
Mitwirken bei diesem Bau bisher allerdings
nicht nachgewiesen ist. Auf der Höhe der
untersten Empore wurde in den 1970er
Jahren eine Zwischendecke eingezogen
und das Erscheinungsbild des Innenraums
damit grundlegend verändert. Das Gotteshaus bildet zusammen mit dem gleichzeitig
errichteten Pfarrhaus und der Schule ein
beeindruckendes Ensemble.
Kościół powstał w latach 1836–1839
jako bazylika w romanizującym stylu
krągłołukowym. Przez to sytuuje się w tradycji
późnych kościołów Karla Friedricha Schinkla,
którego bezpośredniego zaangażowania jak
do tej pory nie udało się jednak udowodnić.
Na wysokości najniższej empory umieszczono
w latach 70. XX w. sufit, który diametralnie
zmienił wnętrze kościoła. Świątynia, wraz
z powstałą w tym samym czasie plebanią
i szkołą, tworzą zespół wywierający duże
wrażenie.
nZittauer Straße 1
Heilig-Geist-Kirche
Kościół Ducha Św.
Auf der Grundlage von Entwürfen E. Peschkos
entstand 1905/06 das Gotteshaus der AltLutheraner im nordisch-romanischen Stil
und unter Einflüssen des Jugendstils. Hierbei
wurden Bauteile der kurz zuvor abgerissenen
Kirche des alten Neißehospitals am östlichen Flussufer verwendet. Auch Teile der
Ausstattung wurden in den Neubau übertragen.
Na podstawie planów E. Peschkosa
postawiono w 1905/06 świątynię
staro-lut., która utrzymana jest w stylu
północnoromańskim z wpływami secesji.
Kościół zawiera oryginalne elementy
nieistniejącego kościoła przy Szpitalu
Nyskiego znajdującego się po wschodniej
stronie rzeki. Do nowego budynku
przeniesiono także części wystroju wnęrza.
35
n
Zittauer Straße 43
Tierpark
Zwierzyniec
n
Zittauer Straße 78
Haus der Jugend
Auf Anregung und mit Unterstützung des Rotary Gemeindienst e. V. wurde die akut gefährdete Schrotholzscheune aus dem alten Dorf
Zeißig erworben, denkmalgerecht ab- und im
Naturschutz-Tierpark Görlitz wieder aufgebaut.
Die Translozierung und Instandsetzung erfolgte
nach den anerkannten Grundsätzen und Methoden der praktischen Denkmalpflege. Durch
diese fachgerechte Vorgehensweise wurde die
originale Substanz nebst Geschichts- und Umbauspuren als historische Quelle verhältnismäßig umfassend erhalten. Die Schrotholzscheune im Naturschutz-Tierpark Görlitz wird zu einer
Spielscheune ausgebaut.
Das Gebäude wurde 1847 als Wohnhaus durch
Rittmeister Graf von Pückler errichtet. Auf Grund
seiner exponierten Lage wurde es „Bellevue“
genannt. 1880 erwarb es die Schützengesellschaft, von nun an war es das Schützenhaus.
Eine Vielzahl von Umbauten veränderte und erweiterte die Anlage in den nachfolgenden Jahren.
Größere Eingriffe erfolgten 1956, als man das
Gebäude zur Tanzgaststätte „Haus der Jugend“
ausbaute und ein Geschoss aufstockte. Nach der
politischen Wende wurde das Haus geschlossen
und verfiel. Seit 2005 hat das Grundstück glücklicherweise einen neuen Eigentümer, welcher der
Anlage wieder Leben einhaucht.
[Geöffnet von 11:30 - 18:00 Uhr]
Z inicjatywy i przy wsparciu organizacji Rotary
Gemeindienst e. V nabyto mocno zagrożoną
drewnianą stodołę-śrutownię ze starej wsi
Zeißig, rozebrano ją według prawa o ochronie
zabytków i zmontowano ponownie w Zwierzyńcu
– Rezerwacie przyrody w Görlitz. Translokacji
i remontu dokonano według uznanych zasad
i metod praktycznej ochrony zabytków.
Dzięki fachowej procedurze zachowano
względnie szczegółowo w charakterze źródła
historycznego oryginalną substancję wraz
z cechami historycznymi i rekonstrukcji.
Drewniana stodoła-śrutownia została
zaadoptowana w Zwierzyńcu – Rezerwacie
przyrody w Görlitz na pomieszczenie do zabaw.
Rotmistrz hrabia von Pückler wybudował budynek
w roku 1847 jako dom mieszkalny. Ze względu
na swe eksponowane położenie nazywano dom
„Bellevue”. Stowarzyszenie strzeleckie nabyło
dom w roku 1880, od tego czasu był budynkiem
stowarzyszenia strzeleckiego. W następnych latach
liczne przebudowy zmieniły i powiększyły komplet zabudowy. Większe zmiany nastąpiły w roku
1956, wtedy budynek zaadaptowano na lokal
taneczny „Haus der Jugend” „Dom młodzieży” i
powiększono o jedno piętro. Po zmianie politycznej
budynek zamknięto i zaczął dewastować się. Posesja otrzymała na szczęście nowego właściciela,
który wcieli życie w posiadłość.
Pferdebahnwagen
n
Pferdebahnwagen
Konny tramwaj
Zudem werden am Tag des offenen
Denkmals Fahrten mit einer 130 Jahre
alten Pferdestraßenbahn angeboten.
Diese Straßenbahn wurde 2002 wiederentdeckt und aus Mitteln der Altstadtstiftung restauriert.
[Die Pferdestraßenbahn fährt von 11:30
– 16:30 Uhr jede halbe Stunde vom Demianiplatz ab. Die Fahrt zum Grünen Graben
und zurück kostet 2 € / Person]
Ponadto oferujemy w Dniu Otwartych
Zabytków przejażdżki konnym tramwajem
liczącym ponad 130 lat. Tramwaj
odnaleziono w 2002r. i niedawno
odrestaurowano ze środków finansowych
Altstadtstiftung Fundacja Starówki.
[Tramwaj konny kursuje w godz. 10.10 –
14.10 , odjazd co 30 minut z Postplatz.
Bilet kursu Grüner Graben i z powrotem
kosztuje 2 Euro na osobę.]
Fahrplan
36
37
Patrimonium
Gorlicense 7.–9.9.12
7.9.12 Freitag, Piątek
Veranstaltungen Wydarzenia artystyczne
23.00
Konzert „Bach bei Nacht“
Krypta Peterskirche | Mitwirkende: Almut Freitag (Blockflöte), Anne Hoff (Cembalo)
Eintritt 10,00 €/ 7,00 €/ 3,00 € | Kartenvorverkauf: 03581 47570
n
Freitag, Piątek
Koncert „Bach nocą“
Krypta Kościoła św. Piotra i Pawła | Almut Freitag (flet), Anne Hoff (klawesyn)
Wstęp 10,00 €/ 7,00 €/ 3,00 € | Przedsprzedaż biletów: +49 3581 47570
7.9.12
n Organizator: Ewangelickie stoważyszenie Śródmieście Görlitz
18.00
Ausstellungseröffnung „Bürgerliche Kultur des Barocks“
Barockhaus Neißstraße 30 | Eintritt frei
n
Führungen Wycieczki z przewodnikiem
17.00
Veranstalter: Kulturhistorisches Museum Görlitz
Otwarcie wystawy „Mieszczańska kultura okresu baroku“
Barokowy Neißstraße 30 | Wstęp wolny
n Organizator: Muzeum Kultury i Historii Miasta Görlitz
19.00
Konzert „Turmsonaten“
vom Balkon zwischen den Türmen der Peterskirche
Mitwirkende: Posaunenchor der Stadt Görlitz
n
Koncert inauguracyjny „Pleni sunt coeli et terra“
Kościół św. Piotra i Pawła Chór Bachowski, Ewangelicki Chór Kościelny Parafii
Śródmieście, Ekumeniczny Chór Kościelny, Sekcja instrumentów dętych Parafii
Śródmieście i Nowej Filharmonii Łużyckiej, Kierownictwo muzyczne: KMD Reinhard Seeliger, DKMD Thomas Seyda, KMD Erich Wilke, kantor regionalna Ulrike
Scheytt (organy) | Wstęp wolny – datek przy wyściu mile widziany
38
38
Veranstalter: Touristbüro i-vent
Zwiedzanie domu kata – Finstertor
Specjalnie na Państwa czeka kat ze swoim trucicielem i zaprasza na zwiedzanie,
jedyne w swoim rodzaju. Wyruszcie z katem do jego domu w północnej części
miasta na około 1,5 godziny, dajcie się ponieść słowom, „Śladami kata“ w ich najprawdziwszym znaczeniu. Odejżyjcie dom, w którym mieszkał wspólnie z kumem, i
doświadczcie jak żyli zastraszeni, unikani przez wszystkich mieszkańci ich rodziny.
Miejsce spotkania: Schody przy Ratuszu – Brüderstraße, zwiedzanie kosztuje
5,00 € od osoby, ulgowe 2,50 €
n Organizator: Biuro turystyczne i-vent
Veranstalter: Evangelische Innenstadtgemeinde Görlitz
Eröffnungskonzert „Pleni sunt coeli et terra“
Peterskirche | Mitwirkende: Bachchor, Kantorei der Evangelischen Innenstadtgemeinde, Ökumenischer Kirchenchor, Posaunenchöre der Innenstadtgemeinde und
Bläser der Neuen Lausitzer Philharmonie, Leitung: KMD Reinhard Seeliger, DKMD
Thomas Seyda, KMD Erich Wilke, Regionalkantorin Ulrike Scheytt (Orgel) Eintritt
frei – Kollekte am Ausgang erbeten
n Veranstalter: Evangelische Innenstadtgemeinde Görlitz
Führung zum Scharfrichterhaus – Finstertor
Es erwartet Sie der Scharfrichter mit seiner Giftmischerin zu einer Führung der
ganz besonderen Art. Begeben Sie sich mit dem Scharfrichter für 1-1,5 Stunden im
wahrsten Sinne des Wortes „Auf den Spuren des Scharfrichters“ zum Scharfrichterhaus am Finstertor im Norden der Stadt und lassen Sie uns gemeinsam das Haus,
in welchem der Spießgeselle wohnte, besichtigen, um zu erfahren, wie lebte der
Gefürchtete und von allen Bürgern Gemiedene mit seiner Familie.
Treffpunkt: Rathaustreppe – Brüderstraße. Die Führung kostet 5,00 € pro Person,
ermäßigt 2,50 €
n
Koncert „Sonaty z wieży“
z balkonu pomiędzy wieżami kościoła św. Piotra i Pawła
19.30
20.00
Das Görlitzer Sagenspektaculum. Präsentiert vom „Görlitzer Schreyhals“:
Erzählt wird auf einem Spaziergang durch das Herz der Görlitzer Altstadt Gruseliges,
Skurriles und Lustiges aus den letzten 5 Jahrhunderten. Der Herr ist natürlich gemäß
seiner mittelalterlichen Herkunft kostümiert und entsprechend auch in seinem Charakter eher der sinnenfrohen Renaissancezeit als der Gegenwart zugetan, in der es ja
bekanntlich gar nichts mehr zum Lachen gibt! Alle Geschichten, die der „Schreyhals“
in unnachahmlicher Art zum Besten gibt sind natürlich einhundertprozentig wahr!
Treffpunkt ist am Heroldbrunnen – Obermarkt. Die Führung dauert 60 min und
kostet 5,50 € pro Person, ermäßigt 4,50 €.
n
Veranstalter: Touristbüro i-vent
39
39
Freitag, Piątek
7.9.12
Sagenspektaculum (spektakl powiedz) z Görlitz, zaprezentowany przez
„Görlitzer Schreyhals“ („krzyczące gardło“)
Podczas spaceru przez serce Starego Miasta w Görlitz opowiedziane zostaną dziwaczne i śmieszne historyjki z ostatnich 5 stuleci. Pan jest oczywiście ubrany zgodnie
ze średniowieczną tradycją , a również odpowiada charakterystycznie dla tamtych
lat, prezentując raczej renesans niż obecny, którego prawie nie zna, nic do śmiechu!
Oczywiście Wszystkie historie ze szczegółami to stu procentowa prawda!
Miejsce spotkania Heroldbrunnen – Obermarkt. Wycieczka potrwa 60 minut, koszt
to 5,50 Euro od osoby – ulgowy 4,50 Euro
n Organizator Biuro turystyczne i-vent
22.00
Görlitzer Sagen und Geschichte Ein Rundgang zu den Görlitzer Sagen und ihren historischen Zusammenhängen
Viele Görlitzer Sagen haben einen realen Hintergrund oder beschäftigen sich mit
realen Personen. Während dieser Führung werden nicht nur einige Sagen an ihren
Ursprungsorten erzählt, sondern es werden auch die historischen Zusammenhänge
erläutert.
Treffpunkt ist am Heroldbrunnen – Obermarkt. Die Führung dauert 90 min und kostet
6,50 € pro Person, ermäßigt 5,50 €.
n Veranstalter: Touristbüro i-vent
Legendy i historie z Goerlitz - Zwiedzanie Goerlitz w kontekście legend i ich
historycznych powiązań.
Wiele legend o Goerlitz wiąże się z realną historią i dotyczy prawdziwych osób.
W czasie tej wycieczki legendy będą opowiadane nie tylko w miejscach ich pochodzenia ale będzie wyjaśniony ich kontekst historyczny.
Miejsce spotkania Heroldbrunnen – Obermarkt. Wycieczka potrwa 90 minut a koszt
to 6,50 Euro od osoby – zniżkowy 5,50 Euro
8.9.12 Samstag, Sobota
14.00
Wykład „Naukowa analiza zbiorów biblioteki chóralnej i kościelnych aktów muzykologicznych w archiwum Kościoła Pokoju w Świdnicy“
Dom Mollera | dr Stephan Aderhold |Wstęp wolny – datek przy wyściu mile widziany
14.30
Gassenfest in der kleinsten der Görlitzer Gassen
Zur Eröffnung des Gassenfestes in einer der schmalsten Gassen der Altstadt laden die
Anwohner der Verrätergasse. Kultur einer längst vergangenen Zeit wird lebendig wenn
Künstler, Gaukler und Spielleute Zeugnis ablegen vom Geist der Veränderung durch die
Jahrhunderte und oft wundersamen Dingen die ihren Ausgang nahmen und noch immer
nehmen in der Gasse die vom Obermarkt nach der Langenstrasse führt.
n Veranstalter: Bürgerinitiative Verrätergasse | Ansprechpartner: Daniel Breutmann
Ulica spiskowców przez wieki
Mieszkańcy ulicy spiskowców zapraszają na otwarcie Swięta ulicznego na jedną z
węższych uliczek starego miasta. Kultura dawno minionego czasu odrodzi się, gdy artyści,
kuglarze i bardowie dadzą świadectwo zmian na przestrzeni wieków, stworzonych cudownych rzeczy wywodzących się z ulicy prowadzącej z Obermarkt do Langenstrasse.
n Organizator Inicjatywa obywatelska Ulica spiskowców
Osoby do kontaktu: Daniel Breutmann
40
40
Führung Sonnenorgel für Kinder
Peterskirche | Mitwirkende: KMD Reinhard Seeliger | Eintritt frei – Kollekte am
Ausgang erbeten (für die Sanierung der Glocken der Peterskirche)
Organy Słoneczne – oprowadzanie dla dzieci
Kościół św. Piotra i Pawła | KMD Reinhard Seeliger | Wstęp wolny – datek przy
wyściu mile widziany (na renowację dzwonów kościoła)
15.30
Musikalischer Rundgang „Himmels-Weisen auf dem Gottesacker“
Nikolaifriedhof | Mitwirkende: Singekreis Markersdorf e.V., Leitung: Ulf Großmann, Einführung: Margrit Kempgen | Eintritt frei
n Veranstalter: Evangelische Kulturstiftung Görlitz
Spacer muzyczny „Niebiańscy Mędrcy na poletku Pana Boga“
Cmentarz św. Mikołaja | Chór Singekreis Markersdorf e.V., kierownictwo muzyczne: Ulf Großmann, wprowadzenie: Margrit Kempgen | Wstęp wolny
n Organizator: Ewangelicka fundacja kulturalna Görlitz
Straßenfest Święto uliczne
19.00
Vortrag „Erschließung und wissenschaftliche Analyse der Chorbibliotheksbestände und musikologischen Kirchenakten im ‚Archiv‘ der Friedenskirche
Schweidnitz (Polen)“
Mollerhaus, Bei der Peterskirche 9 | Vortragender: Dr. Stephan Aderhold, Berlin
Eintritt frei – Kollekte am Ausgang erbeten
18.00
Konzert „Bach Cello-Suiten“
Krypta Peterskirche | Mit Bach-Mahl in der Konzertpause im Romantikhotel Tuchmacher | Mitwirkende: Guido Schiefen | Mahl: 19,00 € inkl. einem Glas Wein
oder Wasser | Eintritt Konzert: 22,00 €/ 16,00 €/ 10,00 €
Kartenvorverkauf: 03581 47570
n Veranstalter: Görlitzer Theater und Musikverein e.V.
Koncert | Krypta Kościoła św. Piotra i Pawła „Suity Bacha na wiolonczelę solo“
z poczęstunkiem w przerwie koncertu w Hotelu Tuchmacher | Guido Schiefen | Bilety
w cenie: 19,00 € w tym kieliszek wina lub szklanka wody
Wstęp na koncert: 22,00 €/ 16,00 €/ 10,00 €
Przedsprzedaż biletów: +49 3581 47570
n
Organiezator: Teatr w Görlitz i ewangelickie stowarzyszenie muzyczne Görlitz
41
41
Samstag, Sobota
18.30
8.9.12
Konzert – Werke u. a. von Bach, Händel, Charpentier
Dom Kultury (Zgorzelec) | Mitwirkende: Tytus Wojnowicz | Eintritt frei
n Veranstalter: Dom Kultury
Koncert – Dzieła Bacha, Händla, Charpentiera
Miejski Dom Kultury Zgorzelec | Tytus Wojnowicz | Wstęp wolny
n Organizator: Dom Kultury
22.00
8.9.12 Samstag, Sobota
wyjaśniony ich kontekst historyczny. Miejsce spotkania Heroldbrunnen – Obermarkt. Wycieczka
potrwa 90 minut a koszt to 6,50 Euro od osoby – zniżkowy 5,50 Euro
22.00
Eugenio Casparini „Casparini trifft Görlitz & seine Gäste“
Peterskirche | Mitwirkende: KMD Reinhard Seeliger und Mitglieder der Evangelischen
Innenstadtgemeinde | Eintritt frei – Kollekte am Ausgang erbeten
Wokół wystawy „Casparini w Görlitz & Goście“
Kościół św. Piotra i Pawła | KMD Reinhard Seeliger i Ewangelicka Parafia Śródmieście
Wstęp wolny – datek przy wyjściu mile widziany
Stróż nocny Görlitz
Kiedy na ulicach Görlitz zapada zmrok i tylko echo niesie po uliczkach pogłos cichych
kroków, to znak, że stróż nocny znowu jest w drodze. Podczas wspólnego obchodu opowie
Państwu ciekawe i oryginalne, czasem przerażające, opowieści historycze z Görlitz. Typowe pieśni stróża nocnego na długo będą rozbrzmiewać echem w Państwa uszach. Wszystko to wiernie odzwierciedli zawodowe motto stróża nocnego „Brakujący sen odbierzemy
w trumnie“. Punkt spotkania „Kościół Św. Trójcy“ – Rynek Górny. Nocne zwiedzanie trwa
60 minut i kosztuje 5,00 € za osobę, ulgowe 3,00 €
n Organizator: Biuro turystyczne i-vent
10.00
+
13.00
Görlitzer Unterwelten –
Geschichten Görlitzer Denkmale aus ungewöhnlicher Perspektive. Vollständig erhaltene
Keller und Fundamente von Wohnhäusern, Türmen, Brunnen sowie unter den Straßen verlaufende Geheimgänge stehen im Mittelpunkt der Führungen. Karten sind in der GörlitzInformation am Obermarkt erhältlich. Die Teilnahmegebühr beträgt 8,50 € pro Person,
ermäßigt 6,50 €.
n Veranstalter: Görlitzer Stadtgeschichten | Ansprechpartner: Daniel Breutmann
16.00
Goerlitzkie podziemia –
opowieści o goerlitzkich zabytkach z niecodziennej perspektywy. W punkcie kulminacyjnym stoją kompletnie zachowane piwnice i fundamenty domów, wieże, studnie i podziemne przejścia. Chętni powinni zgłosić się szybko do Görlitz-Information ze względu
na ograniczoną ilość miejsc. Opłata za udział wynosi 8,50 €, zniżkowe 6,50 €.
n Organizator: Goerlitzkie Opowieści | Osoby do kontaktu: Daniel Breutmann
20.00
+
22.00
Görlitzer Sagen und Geschichte - Ein Rundgang zu den Görlitzer Sagen und ihren
historischen Zusammenhängen
Viele Görlitzer Sagen haben einen realen Hintergrund oder beschäftigen sich mit realen
Personen. Während dieser Führung werden nicht nur einige Sagen an ihren Ursprungsorten erzählt, sondern es werden auch die historischen Zusammenhänge erläutert. Treffpunkt ist am Heroldbrunnen – Obermarkt. Die Führung dauert 90 min und kostet 6,50 €
pro Person, ermäßigt 5,50 € .
Legendy i historie z Goerlitz - Zwiedzanie Goerlitz w kontekście legend i ich historycznych powiązań.
Wiele legend o Goerlitz wiąże się z realną historią i dotyczy prawdziwych osób.W czasie
tej wycieczki legendy będą opowiadane nie tylko w miejscach ich pochodzenia ale będzie
42
42
Der Görlitzer Nachtwächter
Wenn es in den Straßen von Görlitz dunkel wird und leise Schritte durch die Gassen schallen, dann ist wieder der Nachtwächter unterwegs. Er wird Ihnen auf seinem Wachgang gruselige, interessante und originelle Geschichten aus dem alten, historischen
Görlitz erzählen und das typische Nachtwächterlied wird Ihnen in Ihren Ohren noch nachklingen. Alles ganz getreu dem Berufsmotto der beiden Nachtwächter “Fehlender Schlaf
wird einst im Sarge nachgeholt”. Treffpunkt ist an der Dreifaltigkeitskirche – Obermarkt.
Die Führung dauert 60 min und kostet 5,00 € pro Person, ermäßigt 3,00 €.
Gassenfest Verrätergasse mit Kunstausstellung und Kulturprogramm (siehe 7.9.2012)
Festyn uliczny w najmniejszych uliczkach Görlitz
Święto uliczne zdrajców ulicznych z wystawami i programem artystycznym
(patrz piątek 7.9.2012)
Andacht der Ev. Innenstadtgemeinde Görlitz
Nabożeństwa w kościołach ewangelickich w Goerlitz
10.00
Andacht mit Kantate 115 | Lutherkirche | Mitwirkende: Solisten, Ökumenischer
Kirchenchor, Kammerorchester, Leitung: KMD Erich Wilke; Pfarrer Dr. Pietz
Kollekte am Ausgang erbeten
Nabożeństwo z kantatą 115 | Kościół Luterański | Soliści, Ekumeniczny Chór
Kościelny, orkiestra kameralna, KMD Erich Wilke | datek przy wyściu mile widziany
12.00
Orgelpunkt 12 an der weltberühmten Sonnenorgel
Peterskirche | Mitwirkende: KMD Reinhard Seeliger – Orgel; Ruth-Andrea Lammert –
Meditation | Eintritt frei – Kollekte am Ausgang erbeten
Koncert organowy punktualnie o 12 na światowej sławy organach słonecznych
Kościół św. Piotra i Pawła | Wstęp wolny – datek przy wyściu mile widziany
43
43
Handwerker
9.9.12
markt
Sonntag, Niedziela
Untermarkt
Rynek Dolny
10.00
9.9.12
9.9.12 Sonntag, Niedziela
Bühnenprogramm Untermarkt
Program na scenie Rynku Dolnego
10.15
Musikalische Umrahmung der Eröffnung mit Richard Fuhrmann – Gitarrenmusik
Muzykalna oprawa otwarcia, Richarda Fuhrmanna – muzyka gitarowa
10.30
Tanzgruppe Hauer – Kindertanzgruppe Grupa taneczna Hauer – grupa dziecinna
11.15
Richard Fuhrmann – Gitarrenmusik Richard Fuhrmann – muzyka gitarowa
12.30
Bläsermusik mit dem Posaunenchor der Frauenkirche –
klassische Turmmusiken, Choräle und Volkslieder
Eröffnung „Tag des offenen Denkmals“
Dzień Otwartych Zabytków
Eröffnung des „Tags des offenen Denkmals“ durch den Bürgermeister Herrn Dr. Wieler
Chór Puzonistów Kościoła NMP (Frauenkirche) –
klasyczna utwory z wieży, chorały i pieśni ludowe.
13.00
Bläsermusik mit dem Posaunenchor Rauschwalde
Chór Puzonistów z Rauschwalde
13.30
Tanzgruppe Hauer – Square Tanz Grupa taneczna Hauer – Taniec Square
14.00
Bläsermusik mit dem Posaunenchor Rauschwalde
Chór Puzonistów z Rauschwalde
14.30
Singekreis Frohsinn Kółko śpiewu „Wesoły nastrój“
15.00
Trachtentanzgruppe St. Hedwig Zespół tańca ludowego „St.Hedwig”
15.45
Männerchor der Bäcker und Fleischer Görlitz e.V.
Męski chór piekarzy i rzeźników z Görlitz e.V.
16.15
Bläsermusik mit dem Posaunenchor Lutherkirche
Chór puzonistów kościoła Lutherkirche
17.30
Pimienta Blanca – Latin Jazz from Saxony
Erleben Sie Latinfunk und brasilianische Rhythmen, die zum Tanzen einladen und
lassen Sie sich mit Balladen und Jazzpop auf eine Reise mit besinnlicher
Atmosphäre mitnehmen.
„Dzień Otwartych Zabytków” otwiera Nadburmistrz burmistrz Dr. Wieler
Handwerkermarkt | Untermarkt
ganztags
Auf dem Untermarkt zeigen am Sonntag, dem 9. September 2012 über 30 Handwerker ihre alten Handwerkstechniken und geben gern Auskunft zu ihrer Arbeit. Auf
ihrem eigenen Handwerkermarkt präsentieren sie Kunstfertigkeiten, alte Handwerkstechniken und Erfahrungen, die unter anderem zum Aufbau und der Einrichtung von
Gebäuden notwendig waren. Die Palette reicht dabei vom Steinmetz, Ofensetzer,
Lehmbauer, Glasschleifer, Weber, Zinngießer, Bleiverglaser, Schuhmacher, Buchdrucker, Mollenhauer, Seiler, Drechsler, Schmied bis hin zu Tischlern und Restaurierungshandwerkern. Angeboten werden ausgewählte Speisen und Getränke: vom frisch gebackenen Brot im Holzofen, frisch geräucherter Wurst und Fisch, einer kräftigen Suppe
aus dem Kessel bis hin zu Wein, Met, kalt gepressten Himbeersaft und Bier serviert im
traditionellen Tonkrug aus der Planwagenschenke. Den ganzen Tag unterhalten Musikgruppen das Publikum mit historisierenden Klängen auf einer eigenen Bühne.
Rynek rzemiosła | Rynek Dolny
Cyklicznie
44
44
9 Września 2012 ponad 30 rzemieślników na dolnym rynku zaprezentuje dawne techniki pracy, uzupełniając je własnymi opowieściami. Przy swoich stoiskach zaprezentują
umiejętności i doświadczenia pracy na rynku tradycyjnych technik rzemieślniczych, w
tym materiałów do budowy i wyposażenia budynków. Wachlarz sięga od obróbki kamienia, budowy pieców, obróbki gliny, szlifiowania szkła, tkania, obróbki blachy, budowy
witraży, szewstwa, drukarstwa, wyrobu lin, obróbki drewna, kowalstwa aż po stolarstwo i renowację. Oferowane będą specjalnie wybrane potrawy i napoje, od świeżo
upieczonego chleba z pieca, świeżo uwędzonej kiełbasy i ryb, dobrze doprawionej zupy
z kotła po wino, miód pitny, na zimno tłoczony sok z malin i piwo serwowane w tradycyjnych glinianych dzbanach używanych w zajazdach. Przez cały dzień, na scenie,
grupy muzyczne będą bawiły publiczność dźwiękami z tamtej epoki.
Pimienta Blanca – Latin Jazz from Saxony
Przeżyjcie Państwo latynoski szał i brazylijskie rytmy, które porywają do tańca i
dajcie się Państwo zabrać w niezmąconej atmosferze, w podróż do ballad i
jazzpopu.
n
Veranstalter: Görlitzer Kulturservicegesellschaft mbH
n
Organizator: Kulturservice Görlitz
45
45
Sonntag, Niedziela
9.9.12
11.30
Bläsermusik der Evangelischen Posaunenchöre Görlitz „Turmsonaten von
Gottfried Reiche/ Pezelius“ | vom Balkon zwischen den Türmen der Peterskirche
Mitwirkende: Posaunenchöre der Stadt Görlitz
9.9.12 Sonntag, Niedziela
ganztags
Nikolaikirche und Nikolaifriedhof laden ganztags zum Besuch. Führungen gibt
es 11.00, 12.00, 14.00, 15.00 und 16.00 Uhr durch die Grufthäuser. Treffpunkt
ist vor der Nikolaikirche. Die Führungsgebühr beträgt 1,00 € pro Person.
Cyklicznie
Cyklicznie Kościół i cmentarz św.Mikołaja zapraszają do odwiedzin.
Przewodnik będzie o 11.00, 12.00, 14.00, 15.00 i 16.00 i oprowadzi Państwa po
kryptach. Spotkanie przed Kościołem św.Mikołaja. Opłata za przewodnika to 1 Euro
od osoby.
n Organizator Ewangelicka Fundacja Kultury
Muzyka dęta - ewangelicki chór puzonnistów z Görlitz „Sonaty wieżowe”
Gottfrieda Reiche/ Pezelius | prosto z wieży kościoła Św.Piotra
n Organizator: ewangelicka gmina śródmieście Görlitz
15.00
Vortrag über die Orgelbauerfamilie Casparini
Café in der Dreifaltigkeitskirche
Eintritt frei – Am Ausgang wird um eine Spende gebeten.
Wykład o rodzinie Casparini, zajmującej się budową organ
Kawiarnia w Kościele Św. Trójcy | Wstęp wolny – przy wyjściu prosimy o drobny datek.
n Organizator: ewangelicka gmina śródmieście Görlitz
17.00
14.00
+
16.00
Polnische Führung durch die Altstadt mit Dr. Katarzyna Zinnow
Treffpunkt ist der Brunnen auf dem Obermarkt
18.00
Auf dem Weg zu Jakob Böhme – die etwas andere Stadtführung mit einer
Prise Schauspiel und Musik!
Es gilt, sich einer bewegten und bewegenden Geschichte zu nähern – ohne verbissenen Ernst und „Akademian auf der Nase“. Einer Geschichte von überwältigender
Suche und Sehnsucht, von Erkenntnis, Mut, Freundschaft und einer gehörigen Prise
Eigensinn – gespielt und erzählt entlang der Stationen, die Böhmes Leben geprägt
und sein Schaffen beeinflusst haben – im Herzen der Görlitzer Altstadt. Treffpunkt
ist vor dem Hotel Börse. Die Führung dauert 90 min und kostet 5,00 € pro Person.
n Veranstalter: Sabine Euler
Konzert MDR-Musiksommer „J.S. Bach: Magnificat u.a.“
Peterskirche | MDR-Sinfonieorchester und Rundfunkchor, Solisten, Dirigent: Nicholas McGegan | Vorverkauf: 30,80 € / 23,10 €, Abendkasse: 32,00 € / 24,00 €,
Kinderticket (bis 16 Jahre): 6,60 €,
Ticketbestellung unter der MDR-Tickethotline: 0341 141414
n Veranstalter: MDR
W drodze do poznania Jakuba Boehme - trochę inny przewodnik pomieście
ze szczyptą teatru i muzyki.
Ważne jest, aby zbliżyć się do poruszającej i wzruszającej historii- bez dekadencji i powagi akademickiej oraz czubka nosa w chmurach. Opowieść o
przytłaczającym poszukiwaniu i tęsknocie, wiedzy, odwadze i przyjażni oraz zdrowej dawki uporu- zagrane i opowiedziane w punktach, które ukształtowały i miały
wpływ na życie Jakuba Boehme- w sercu Goerlitzkiego starego miasta.Miejsce
spotkania przed hotelem Boerse. Oprowadzenie potrwa 90 minut i kosztuje 5,00
Euro za osobę.
n Organizator: Sabine Euler
Koncert Rozgłośni Radiowej MDR „Muzyczne Lato” J.S. Bach: Magnificat i in.
Kościół św. Piotra i Pawła Orkiestra Symfoniczna i Chór Rozgłośni Radiowej MDR,
soliści, dyrygent: Nicholas McGegan, Przedsprzedaż: 30,80 € / 23,10 € Kasa przed
koncertem: 32,00 € / 24,00 €, Bilet dla dzieci i młodzieży (do 16 lat): 6,60 €
Rezerwacje biletów w hotline MDR: +49 341 141414
n Organizator: MDR
46
46
ganztags
Heiliges Grab – hier werden ganztags (11.00, 11.30, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00
und 17.00 Uhr) Führungen durch die Evangelische Kulturstiftung angeboten. Um
14.30 und 15.30 Uhr werden diese auch in polnischer Sprache angeboten.
Cyklicznie
Grób Święty – tu będą proponowane cykliczne (11.00, 11.30 ,13.00, 14.00, 15.00,
16.00 i 17.00) wycieczki do Ewangelickiej Fundacji Kultury. O godzinie 14.30 i 15.30
wycieczki te będą proponowane w polskiej wersji językowej.
n Organizator Ewangelicka Fundacja Kultury
Wycieczka po starym mieście z przewodnikiem z Dr. Katarzyną Zinnow
Spotkanie przy fontannie na Rynku górnym
ganztags
Cyklicznie
Gassenfest Verrätergasse mit Kunstausstellung und Kulturprogramm
(siehe Freitag 7.9.2012)
Festyn uliczny w najmniejszych uliczkach Görlitz
Święto uliczne zdrajców ulicznych z wystawami i programem artystycznym
(patrz piątek 7.9.2012)
47
47
Sonntag, Niedziela
9.9.12
Gottesdienste der Ev. Innenstadtgemeinde Görlitz am Tag
des Offenen Denkmals
Nabożeństwa w kościołach ewangelickich w Goerlitz w
dniu otwartych zabytków
10.00
Gottesdienst mit Taufe und Kantate 148 | Frauenkirche
Leitung: KMD Reinhard Seeliger | Predigt: Pfarrer Hans-Michael Hanert,
Kindergottesdienst wird angeboten | Mitwirkende: Kantorei der Evangelischen
Innenstadtgemeinde, Solisten, Musiker der Neuen Lausitzer Philharmonie;
Leitung: KMD Reinhard Seeliger
Msza św. kantatą 148 | Kościół pw. Najświętszej Marii Panny Ewangelicki Chór
Kościelny Parafii Śródmieście, soliści, orkiestra Nowej Filharmonii Łużyckiej,
KMD Reinhard Seeliger, zapraszamy również na msze dla dzieci
10.00
Abendmahlsgottesdienst | Krypta der Peterskirche | Predigt: Pfarrer Dr. Pietz,
Kindergottesdienst wird angeboten | Mitwirkende: Regionalkantorin
Ulrike Scheytt – Orgel; Posaunenchor der Frauenkirche
Krypta kościóła św. Piotra i Pawła | Przewodzi ksiądź Dr.Pietz z ewangelickei
gminy Sródmieście Görlitz, kantor regionalna Ulrike Scheytt (organy); Ewangelickie
Chóry Puzonistów Görlitz | Zapraszamy również na msze święte dla dzieci.
12.00
Orgelpunkt 12 an der weltberühmten Sonnenorgel
Peterskirche | Mitwirkende: KMD Reinhard Seeliger – Orgel; Ruth-Andrea Lammert –
Meditation | Eintritt frei - Am Ausgang wird um eine Spende gebeten.
Koncert organowy punktualnie o 12
na światowej sławy organach słonecznych/ kościół Św. Piotra | KMD Reinhard
Seeliger (organy); Ruth-Andrea Lammert (medytacja) | Wstęp wolny – przy
wyjściu prosimy o drobny datek.
Die Krypta der Peterskirche und die Peterskirche selbst sind an diesem Tag nach dem
Orgelpunkt 12 bis 15.00 Uhr zur Besichtigung geöffnet.
n
Po nabożeństwach są przewidziane Kościół św.Piotra i Krypta Kościoła sw. Piotra
będą otwarte do 15.00 dla zwiedzających i do medytacji.
n Organizator : Ewangelickie stoważyszenie Śródmieście Görlitz
Programmänderungen vorbehalten Zastrzegamy możliwość zmian w programie
48
48
DIE PARTNER fördern Görlitzer Kultur
D3r M3n5ch n1MM7 1nforMa71on3n B35onD3r5 GU7 aUf,
WEnn 3r ÜB3rraSch7 W1rD.
Z13L 3RR31CH7!
M17 D1353n Z31L3n Z31G3n W1r 1hn3n, W13 Un53r3
KOMMUN1KA71ON fUnK71on13r7: aUfM3rKSaMK317
3rZ3UG3n UnD Bo75chaf73n KR3A71V UnD Z13LGRUPP3NG3R3CH7 V3rM1773Ln.
na7ÜrL1ch G3rn3 aUch fÜr 1hr UnT3rn3hM3n, foKU55IErT
aUf 1HR3 Z13LGrUPP3n – anrUf G3nÜG7: 03581 470724
Sprechen Sie uns gerne auch auf hochdeutsch, mundart, englisch oder französisch an
(an polnisch arbeiten wir noch).
Z um Tag des offenen Denkmals
2009 geöffnete Objekte
Objekty otwarte w Dniu Otwartych
Zabytków 2009
Like us on
facebook.
DIE PARTNER fördern Kultur
in Görlitz. GmbH
DIE PARTNER
marketing, Kommunikation & Design
➲ Peterstraße 3, D-02826 Görlitz ➲ Tel 03581 470724 ➲ [email protected]
Gefällt mir !
Wir arbeiten mit Wissen, Spaß und Konsequenz am Erfolg unserer Kunden: mARKETING Marketing-Audit
Marketingstrategie · Portfolio-Analyse · Vertriebskonzeption · Direktmarketing · Produkteinführung · Markenführung
NEuE mEDIEN Konzept · Screen-Design · Programmierung · eigenes Content-Management-System · Social
Media · Suchmaschinenoptimierung WERbuNG uND DEsIGN Corporate-Design · Produkt-Design · Kampagnen
Public-Relations · Kundenzeitschriften · Imagebroschüren · Produktkataloge · Werbe- und Produktfotografie ·
Verkaufsförderung · Messeauftritte POS-Maßnahmen · Media-Planung · seit 2001 RKW-berater mit Top-Bewertung

Denkmals - Touristbüro i-vent

Transkrypt

Podobne dokumenty

Die offizielle deutsche Schülerzeitung

Folder - Marina Pogoń

Turystyczna SKM

Handel i działalność gospodarcza w Europa-Mieście

Legenda •Zeichenerklärung • Legenda