Czy spółka matka zapłaci podatek od otrzymanej

Czy spółka matka zapłaci podatek od
otrzymanej dywidendy
Tomasz Napierała 17-09-2012, ostatnia aktualizacja 17-09-2012 05:40
Spółka holdingowa X miała udziały w spółce A przez ponad dwa lata. W wyniku
restrukturyzacji w grupie, spółka X została przejęta przez spółkę Y. Zaraz po
przejęciu spółka A wypłaciła swojemu nowemu udziałowcowi (spółce Y)
dywidendę. Czy taka dywidenda jest opodatkowana podatkiem dochodowym? –
pyta czytelnik.
Zgodnie z przepisami ustawy o CIT wypłata dywidendy nie jest opodatkowana, jeśli
spełnione są określone warunki. Jednym z nich jest to, aby spółka matka
(otrzymująca dywidendę) posiadała co najmniej 10 proc. udziałów w kapitale spółki
córki (wypłacającej dywidendę) i udziały te były przez nią posiadane przez co
najmniej dwa lata.
W przedstawionej sytuacji spółka Y nie posiadała udziałów w spółce A przez okres
dwóch lat. Należy jednak zwrócić uwagę, że łączenie spółek wiąże się co do zasady
z sukcesją podatkową. Nie jest jasne, czy sukcesja obejmuje również wskazany
okres posiadania udziałów i w konsekwencji, czy wypłata dywidendy zaraz po
połączeniu jest neutralna podatkowo.
Interpretacje podatkowe są w tym zakresie raczej niekorzystne dla podatników.
Zdaniem fiskusa
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że przedmiotem sukcesji są prawa i
obowiązki, które istniały w momencie połączenia. Wskazuje się, że sam okres
posiadania udziałów nie jest prawem, a jedynie pewnym stanem faktycznym, więc
nie może być przedmiotem sukcesji.
Oznacza to, że spółka przejmująca nabyłaby prawo do zwolnienia dywidendy z
podatku, jeśli na dzień połączenia dywidenda byłaby już uchwalona (ale
niewypłacona).
W takim przypadku istniałoby bowiem prawo do zwolnienia dywidendy z podatku
(tak np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 16 listopada 2010 r.,
IPPB3/423-579/10-2/JB). Ponadto należy zauważyć, że ustawa o CIT nakłada
wymóg „bezpośredniego posiadania udziałów” w podmiocie wypłacającym
dywidendę. Niektóre organy podatkowe twierdzą, że w przypadku połączenia
warunek ten nie jest dochowany.
Korzystniejszej dla podatników
Sądy administracyjne są bardziej przychylne podatnikom, zauważając, że ordynacja
podatkowa zakreśla bardzo szerokie granice sukcesji podatkowej. Następca
przejmuje po poprzedniku wszelkie jego obowiązki i prawa podatkowe. W
wyrokach podkreślane jest, że istotą sukcesji podatkowej w przypadku połączenia
jest korzystanie z uprawnień poprzednika, tak jak gdyby w ogóle nie nastąpiło
połączenie spółek (tak np. wyrok WSA w Warszawie z 1 grudnia 2009 r., III SA/Wa
706/09).
Analogiczny problem może pojawić się w przypadku przekształcenia spółek,
dokonanego przed wypłatą dywidendy. Dotyczy to zarówno przekształcenia spółki
córki, jak i spółki matki, a w szczególności przekształcenia spółki osobowej w
spółkę kapitałową. Ordynacja podatkowa przewiduje sukcesję podatkową również
w przypadku przekształcenia i wskazane wątpliwością co do sukcesji okresu
posiadania udziałów pozostają w tym przypadku aktualne.
W mojej ocenie, jakkolwiek argumenty prezentowane przez władze skarbowe nie
są bezzasadne, to należy się raczej opowiedzieć za sukcesją okresu posiadania
udziałów w związku z połączeniem lub przekształceniem.
Skutki inne niż przy sprzedaży
Jeżeli bowiem odmówić sukcesji, to połączenie czy przekształcenie miałoby
analogiczne skutki dla omawianego zagadnienia, jak sprzedaż udziałów, gdzie
niewątpliwie okres posiadania udziałów przez zbywcę nie jest zaliczany nabywcy.
Nie ulega natomiast wątpliwości, że transfer udziałów w wyniku połączenia (ze
spółki przejmowanej na przejmującą) jest czymś zupełnie odmiennym od transferu
udziałów w wyniku sprzedaży. Różnica polega właśnie na sukcesji podatkowej w
przypadku połączenia. W mojej ocenie sukcesję podatkową należy rozumieć
możliwie szeroko, włączając w to także stany faktyczne, które wpływają na
kształtowanie określonych praw podatnika. Zważywszy jednak na wątpliwości
dotyczące omawianego zagadnienia, zasadne byłoby wprowadzenie do ustawy o CIT
jasnej regulacji w tym zakresie.
Sukcesja w ordynacji podatkowej
Zgodnie z art. 93 i 93a ordynacji podatkowej osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku
łączenia się osób prawnych, osobowych spółek handlowych albo osobowych i kapitałowych
spółek handlowych, wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego
prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.
Zasadę tę stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby
prawnej (osób prawnych), a także osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych).
Osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej albo
przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej, wstępuje we wszelkie przewidziane w
przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki.
Autor jest doradcą podatkowym w ABC Tax Sp. z o.o.