Ekonomia 19.03 Wykład /Gospodarka rynkowa/ Pieniądz – dobro o

Ekonomia 19.03
Wykład /Gospodarka rynkowa/
Pieniądz – dobro o najwyższym stopniu płynności.
Przy wzrastającym podziale pracy dobro staje się towarem.
Towar <=> pośrednik <=> towar
^
pieniądz
Początkowo towar za towar (wymiana barterowa) z czasem niezbędne było wprowadzenie
pośrednika, najlepszym okazał się pieniądz.
Funkcje pieniądza:
- środek wymiany (ekwiwalent dóbr)
- środek cyrkulacji dóbr (umożliwia krążenie dóbr)
- środek płatniczy (regulowanie zobowiązań, podatków)
- środek tezauryzacji /bogacenia się/ (przedmiot gromadzenia)
- pieniądz światowy (uznawany i wymienialny np. USD, EUR)
Warunki wykorzystywania pieniądza w jego funkcjach
- obowiązywanie prawa własności
- wolnośc obywateli i samodzielność w podejmowaniu decyzji gospodarczych
- pieniądz staje się kapitałem, to znaczy że może być inwestowany dla pomnażania zysku
Rynek
W ekonomii:
1. Ogół stosunków wymiennych pomiędzy sprzedającymi, oferującymi do sprzedaży towary oraz
usługi i reprezentującymi podaż, a kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie na określone
towary i usługi poparte odpowiednimi środkami płatniczymi (fundusz nabywczy) i
reprezentującymi w ten sposób popyt.
2. Forma nawiązywania kontaktów między kupującymi i sprzedającymi dla ustalania warunków
transakcji, czyli sposobu miejsca i czasu jej realizacji oraz wysokości zapłaty
3. Miejsce w którym jest dokonywana sprzedaż i kupno zasobów oraz produktów
4. Pewien spójny system światowego ładu społecznego i gospodarczego
Rynek jest miejscem zorganizowanym, zazwyczaj w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonują się
akty kupna i sprzedaży czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr.
System gospodarczy w którym koordynacja działalności indywidualnych podmiotów odbywa się na
rynku (lub za jego pośrednictwem) – system rynkowy
Podsumowując:
- wydzielony obszar gdzie dokonuje się aktów kupna, sprzedaży
- pośrednicy (hurt, detal)
- wszelka działalność związana z poszczególnymi sferami życia gospodarczego (rynek pracy, usług
finansowych, bankowych, pośrednictwa, budowlany)
Rynek elektroniczny (gospodarka cyfrowa) – zmienia charakter i formy dotychczasowych rynków.
Wpływa na koszty transakcji, eliminuje często dotychczasowych pośredników, zmienia struktury
powiązań, zwiększa liczbę usług.
- zakupy w internecie
Ekonomia 19.03
Wykład /Gospodarka rynkowa/
Popyt i jego determinanty
Popyt to ilość towarów (i/lub usług), jakie konsumenci są w stanie kupić (posiadając odpowiedni
fundusz nabywczy) przy różnym poziomie cen, w danym czasie przy założeniu porównywalnych
warunków.
Rodzaje popytu:
- efektywny – fundusz nabywczy umożliwia realizację potrzeby
- potencjalny – hipotetyczne zapotrzebowanie na dane dobro
- funkcjonalny – wynika z cech jakościowych danego dobra
- spekulacyjny – zależy od oczekiwań co do kształtowania się cen w przyszłości. Realizuje się w
postaci zakupów 'na zapas' w przypadku przewidywania wzrostu cen, bądź też wstrzymanie zakupu
w oczekiwaniu na spadek cen
Determinanty popytu:
- dochody nabywców
- ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych
- oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej
- gusty i preferencje nabywców (tylko dla kobiet)
- zmiana liczby i struktury ludności
Zmiany cen mogą powodować:
- efekt substytucyjny – wzrost ceny dobra narusza dotychczasową strukturę i czyni relatywnie
dobro droższym. Możliwa rezygnacja z zakupu dobra droższego na rzecz tańszego, alternatywa
- efekt dochodowy – wzrost ceny wpływa na możliwości nabywcze konsumenta, gdyż obniża jego
dochód. Konsument może nabyć mniejszą ilość dóbr.
Prawo popytu
W miarę wzrostu ceny popyt na dane dobro maleje
Wyjątki:
- efekt owczego pędu – popyt wzrasta gdy inni też kupują
- efekt Veblena – popyt na dobre luksusowe wzrasta wraz ze wzrostem cen
- efekt Giffena – wraz ze spadkiem dochodów rośnie popyt na dobra niższego rzędu
- efekt snobizmu – popyt maleje gdy dobro jest powszechne (tylko dla kobiet)
Ekonomia 19.03
Wykład /Gospodarka rynkowa/
- Zmiana ceny dobra powoduje zmiany wielkości popytu wzdłuż danej krzywej popytu
- Krzywa popytu rynkowego przesuwa się tylko w rezultacie zmian czynników niecenowych
(innych niż cena)
Podaż i jego determinanty
Podaż – jest to ilość towarów jaką sprzedawcy gotowi są zaoferować przy różnym poziomie ceny
w danym czasie w warunkach porównywalnych
Determinanty podaży:
- koszty wytworzenia
- rentowność produkcji dóbr substytucyjnych
- czynniki naturalne
Prawo podaży
Wzrost ceny produktu prowadzi do wzrostu ilości dostarczanego dobra (wzrasta opłacalność
produkcji), gdy cena spada ilość dostarczanego dobra maleje (spada opłacalność).
Równowaga rynkowa – stan, w którym przy danej cenie wielkość popytu odpowiada na tą samą
wielkość podaży towarów.
Formy równowagi:
- równowaga z rezerwami – podaż równoważąca rynek jest mniejsza od zdolności produkcyjnych
(nadwyżka mocy produkcyjnych)
- równowaga napięta – potencjalny popyt jest równy zdolnościom produkcyjnym gałęzi przemysłu
Mechanizm rynkowy
Nadmiar i brak produktu mają charakter względny. Występują przy określonych cenach i zanikają w
miarę jak decyzje sprzedających oraz kupujących doprowadzają sytuację rynkową do stanu
równowagi
Mechanizm rynkowy wynika z zależności między ceną, popytem i podażą. Polega na tym, że
jakakolwiek nierównowaga pomiędzy tymi elementami rynku uruchamia siły (reakcje
sprzedających i/lub kupujących).