Jak otworzyć dziecku drzwi „na świat”?

Jak otworzyć dziecku drzwi „na świat”?
Obecna wiedza o rozwoju dziecka, świadomość jak się ono rozwija i czego
potrzebuje, podnosi coraz bardziej rangę i znaczenie edukacji przedszkolnej.
W dzieciństwie mózg jest ogromnie plastyczny, niczym gąbka i olbrzymie
znaczenie ma wychowanie, kultura oraz środowisko, w jakim dziecko przebywa.
Udowodnione jest np., że dziewczynki zdecydowanie łatwiej uczą się czytania niż chłopcy.
Dlatego też powinniśmy od najmłodszych lat z chłopcami więcej rozmawiać, więcej im
czytać, stwarzać więcej sytuacji edukacyjnych, rozwijających umiejętność czytania.
Dziewczynki natomiast, boją się rywalizacji, dlatego powinniśmy je bardziej do niej
zachęć. Rywalizacja jest bardzo ważna w szkole, w życiu dorosłym, w szukaniu pracy i we
wszystkich tych sytuacjach, gdy liczy się konkurencyjność. W naszej kulturze wciąż
funkcjonują stereotypy, że dziewczynki muszą być bardziej wrażliwe, pokorne i słabsze
od chłopców, a chłopcy waleczni, mało wrażliwi i mało empatyczni. Małe dziewczynki i
mali chłopcy, to w przyszłości dorosłe kobiety i dorośli mężczyźni, którzy muszą się
niejednokrotnie, w rodzinie i w życiu społecznym zamieniać rolami, współpracować i
wzajemnie uzupełniać. Dlatego wychowując młode pokolenie musimy pamiętać, że czas
najwyższy przełamać stereotypy dotyczące nie tylko roli i zachowań poszczególnych płci,
ale uprzedzeń religijnych, narodowościowych, pochodzenia, czy koloru skóry.
Ludzie nie rodzą się lepsi lub gorsi, jako ludzie są równi - co nie znaczy jednakowi.
Kiedy mowa jest o równym traktowaniu przez prawo to chodzi o jednakowe prawa dla
ludzi niezależnie od tego czy są dorosłymi czy dziećmi, bogaci czy biedni, czarni czy biali,
mężczyźni czy kobiety.
W przedszkolu wszystkie dzieci bez względu na płeć, narodowość, kolor skóry,
religię, sprawność fizyczną lub intelektualną, współdziałają w grupach jako
równoprawni członkowie zespołu.
Podczas pobytu w przedszkolu dziecko nabywa wiele umiejętności i wiadomości o
otaczającym go świecie. Uczy się funkcjonowania w grupie rówieśniczej, kształtuje swoją
osobowość, próbuje rozumieć i akceptować otaczającą go rzeczywistość oraz poznaje
zachowania i uczucia innych ludzi. Przedszkole wprowadza dzieci w świat wartości
estetycznych i rozwija umiejętność wypowiadania się poprzez zabawę, muzykę, małe
formy teatralne oraz sztuki plastyczne.
Każdy człowiek jest niepowtarzalny i wyjątkowy, również jego sposób
konsumowania różnorodnych informacji jest indywidualny.
Małe dziecko posiada swój własny naturalny geniusz i zdolność adaptacji, a pobyt w
przedszkolu pod okiem wykwalifikowanej kadry pedagogicznej pomoże go rozwinąć.
Przedszkole kształtuje gotowość dziecka do nauki szkolnej i przez to zapewnia mu lepsze
szanse edukacyjne.
Podczas pobytu w przedszkolu realizowane są potrzeby dziecka. Potrzeby
biologiczne traktuje się jako naturalne i oczywiste, a ich zaspokajanie jest obowiązkiem
rodziców oraz opiekunów. Należą do nich przede wszystkim: potrzeba pożywienia,
oddychania, snu, odpowiedniej temperatury otoczenia, unikania bólu, potrzeba ruchu. Na
bazie potrzeb biologicznych powstają potrzeby emocjonalne dziecka. Najważniejsze
potrzeby psychiczne dziecka to: potrzeba bezpieczeństwa, akceptacji, kontaktu
emocjonalnego i przynależności. W przedszkolu następuje poznawanie ról społecznych
poprzez zabawę, a także nawiązywanie interakcji z rówieśnikami. Dziecko uczy się reguł
zachowania i ich przestrzegania. Dochodzi do zawierania pierwszych dziecięcych przyjaźni
oraz rozwoju zachowań prospołecznych (np. empatia) i negatywnych (np. agresja).
Rozwija się osobowość dziecka i świadomość tożsamości płciowej. Zaczyna się
kształtować postawa moralna, dziecko potrafi odróżnić dobro od zła, pojawia się poczucie
winy, wstydu, samoocena i samokrytycyzm.
Rozwój u dzieci w wieku od 3 do 5 lat nie przebiega jednakowo i mogą być pewne
różnice w rozwoju poszczególnych dzieci. Ukształtowanie cech dziecka zależne jest od
wielu czynników, przede wszystkim natury biologicznej i środowiskowej. Czynniki
biologiczne, to określone predyspozycje, które dziecko dziedziczy po swoich rodzicach,
takich jak wzrost, typ budowy, szybkie lub wolniejsze tempo procesów rozwojowych. Na
te dziedziczne właściwości dziecka, nakładają się warunki środowiskowe w jakich
przebywa. Dziecko rozwija się prawidłowo, jeśli ma zaspokojone potrzeby fizyczne i
psychiczne. Dziecko przebywające w złych warunkach, źle odżywione, nieodpowiednio
pielęgnowane, nie może się rozwijać realizując swoje genetyczne przesłanki.
Edukacja przedszkolna pozwala rozwinąć wszystkie drzemiące w dziecku
możliwości i talenty, przygotować je do podjęcia nauki szkolnej oraz do
pełnego, późniejszego uczestnictwa w życiu dorosłym. Ma wyposażyć dziecko w
„paszport do życia”, otworzyć mu drzwi „na świat”.
Pobyt w przedszkolu ma być radosnym i twórczym okresem w życiu.
Dostęp do edukacji przedszkolnej znacznie ułatwia rodzicom godzenie
obowiązków rodzicielskich i zawodowych, a przez to ułatwia podjęcie decyzji o
posiadaniu dziecka, wpływa korzystnie na współczynnik dzietności kraju i jego
rozwój społeczno- ekonomiczny i gospodarczy. Udowodniono, ze dzieci objęte
wczesną i długotrwałą edukacją przedszkolną znacznie częściej odnoszą sukcesy w toku
dalszej nauki. W życiu dorosłym procentuje to lepszym funkcjonowaniem społecznym i
zawodowym.
Dlatego też wychowując małe dziecko zarówno rodzice jak i państwo, winni mieć na
względzie to, że inwestycja w edukację przedszkolną dziecka, nie zwraca się
szybko, ale zawsze przynosi korzyści.
Niestety wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego w Polsce jest jednak
nadal jednym z najniższych w Unii Europejskiej. Występują dramatyczne dysproporcje w
upowszechnianiu wychowania przedszkolnego między miastem a wsią.
Co zrobić żeby ten stan zmienić, skąd pozyskać środki finansowe na tworzenie
nowych przedszkoli lub alternatywnych form edukacji przedszkolnej?
Samorządy gminne bronią się przed zakładaniem nowych przedszkoli, pomimo, że taka
zachodzi konieczność.
Istnieje jednak możliwość pozyskania dotacji unijnych na uruchomienie
przedszkola ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet IX, Działanie 9.1, Poddziałanie 9.1.1 –
Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej. W ramach
wymienionego wyżej poddziałania 9.1.1 można dofinansować następujące typy
projektów: tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego (w tym również realizacja
alternatywnych form wychowania przedszkolnego) na obszarach i w środowiskach o
niskim stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (w szczególności na obszarach
wiejskich); wsparcie istniejących przedszkoli przyczyniające się do zwiększonego
uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym np. dłuższe godziny pracy przedszkoli,
uruchomienie dodatkowego naboru dzieci, zatrudnienia personelu; opracowanie i
realizacja kampanii informacyjnych promujących edukację przedszkolną.
O dofinansowanie mogą ubiegać się wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych
(nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie
przepisów odrębnych). Wynika to ze Szczegółowego Opisu Priorytetów Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 – 2013 r.
Wykorzystajmy te możliwości i dajmy dzieciom szansę „na lepsze jutro”.
Teresa Sendrowska