Narodziny każdego dziecka wiążą się z wyobrażeniami jakie to

ROLA RODZICÓW W PROCESIE WYCHOWAWCZYM DZIECKA
NIEPEŁNOSPRAWNEGO.
DRODZY RODZICE!
Narodziny każdego dziecka wiążą się z wyobrażeniami jakie to dziecko będzie.
Rodzice pokładają w dziecku wiele nadziei, przewidują ile radości przyniesie im
wychowanie dziecka, jak będą z niego dumni, snują plany na temat jego przyszłości.
Narodziny dziecka niepełnosprawnego niweczy te plany, radosne oczekiwania i stawia
rodziców i całą rodzinę przed niezwykle trudnym zadaniem.
To wy rodzice jesteście pierwszym ogniwem łączącym dziecko ze społeczeństwem .
Dlatego wasza rola w procesie wychowania i rewalidacji dziecka niepełnosprawnego jest
niezwykle ważna. To wy wspomagacie uspołecznienie swojego dziecka, ale również
wpływacie na jego wyobrażenie o sobie.
Jeżeli rodzice zaakceptują niepełnosprawność swojego dziecka , to ono również
zaakceptuje swoją inność i będzie potrafiło integrować się z ludźmi pełnosprawnymi. Brak
akceptacji dziecka przez rodziców bywa przyczyną postawy aspołecznej. Dlatego
pierwszym ważnym zadaniem dla rodziców jest akceptacja niepełnosprawności swojego
dziecka. Mądre i rozsądne traktowanie dziecka umożliwia jego rewalidację i przywrócenie
na miarę jego indywidualnych możliwości do normalności, a także pomaga utworzyć
prawidłową hierarchię wartości. Od tego jak oceni siebie , zależeć będzie jego
funkcjonowanie społeczne.
Najistotniejszą rzeczą dla dobra każdego dziecka zdrowego i niepełnosprawnego jest
otoczenie go przez obojga rodziców uczuciem troski i opieką, ale przede wszystkim
miłością , która wpływa na zaspokojenie jakże ważnej w procesie wychowania potrzeby
bezpieczeństwa i przynależności do rodziny.
Z kolei odrzucenie dziecka przez jego
najbliższe otoczenie, okazywanie mu wrogości; przypisywanie winy wyzwala u niego
mechanizmy obronne: regresję i agresję oraz mechanizmy kompensacyjne. Danie dziecku
do zrozumienia ,ze jest niechciane ma ogromny wpływ na jego wrażliwą psychikę.
Z kolei poprzez prawidłową więź uczuciową z dzieckiem, miłą i ciepłą atmosferę w domu,
zaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, a także okazując dziecku dostatecznie
dużo dowodów
na to , że jest kochane i akceptowane można znacząco wpłynąć na
zmniejszenie psychologicznych skutków niepełnosprawności. Natomiast napięcia nerwowe
rodziców, ich kłótnie, bak systematyczności , niezaradność hamują jego rozwój. Ważne jest
więc położenie dużego nacisku na spokojne, życzliwe i konsekwentne postępowanie z
dzieckiem niepełnosprawnym.
W wychowaniu dziecka niepełnosprawnego rodzice powinni zwrócić uwagę także
na aspekt samodzielności , który jest niezwykle istotny dla jego
rozwoju.
Dzieci
niepełnosprawne rozwijają się wolniej, z dużym trudem przyswajają sobie róże
umiejętności, potrzebują wielu powtórzeń, by utrwalić jakieś działanie. Rodzice często je
wyręczają- z pośpiechu, troski, braku cierpliwości. W ten sposób tworzy się błędne koło
opóźniające usprawnianie się dziecka. Przyzwyczajanie dziecka do tego, że wszędzie się je
wyręcza ma swoje bardzo niekorzystne dalekosiężne skutki. Dziecko uznaje bowiem za
naturalne, że wszystko się za niego zrobi i traci po pewnym czasie ochotę do samodzielnego
podejmowania działań i oczekuje ,że zostanie we wszystkim wyręczone. Staje się
roszczeniowe, marudne, kapryśne, wymuszające. Dziecko uczy się bezradności,staje się
zależne i nie wierzy we własne możliwości.
Nie dając dziecku okazji do bycia
samodzielnym, wyrządzamy mu krzywdę. W życiu dorosłym osoba taka będzie oczekiwała
od innych załatwiania za nią wszelkich spraw. Mogą pojawić się próby manipulowania
innymi osobami ,żądania pomocy w rozwiązywaniu najdrobniejszych problemów. Takie
zachowanie nasila trudności w kontaktach z innymi, pogłębia samotność i egocentryzm.
Czy takie właśnie postawy i zachowania chcą w nim wykształcić kochający go
rodzice? Z całą pewnością nie! Ale w trosce o swoje niepełnosprawne dziecko często gubią
cele wychowania i zapominają , że ich długofalowym zadaniem jest przygotować dziecko
do możliwie samodzielnego życia, biorąc pod uwagę stopień niepełnosprawności swojego
dziecka.
To rodzice muszą wyposażyć dziecko w takie umiejętności,
które dadzą mu
możliwość radzenia sobie z zadaniami , z którymi będzie się spotykać w codziennym życiu.
Spróbujcie zatem drodzy rodzice tak zorganizować rytm życia codziennego, by dziecko
robiło samo to, co leży w jego możliwościach. Niech samo się ubiera ( nawet krzywo i
nieporadnie), samodzielnie je ( pobrudzona buzię można umyć a bluzkę wyprać), radzi
sobie w toalecie , komunikuje swoje potrzeby.
Niech dziecko ma okazję przeżywać radość ze sprawczości, czyli że już coś może i potrafi.
Wyzwala to w naturalny sposób motywację dziecka, by dalej próbować i podnosi
samoocenę. Pozwoli to wam rodzice z większym optymizmem patrzeć w przyszłość .
Nawet dzieci niepełnosprawne ruchowo mogą mieć swoje obszary , w których czują się
samodzielne. Te, których niepełnosprawność jest głębszego stopnia potrzebują po prostu
odpowiedniego oprzyrządowania., komunikatorów, systemów komputerowych.
Kolejnym bardzo ważnym aspektem w wychowaniu dziecka niepełnosprawnego jest
jego właściwe miejsce w systemie rodzinnym.
Dziecko niepełnosprawne często ma nadmiernie uprzywilejowaną pozycję. Rodzice
uważają, że skoro jest chore, biedne, nie potrafi – trzeba mu pomagać, wyręczać je ,
ustępować, być na każde zawołanie.
To pułapka w postrzeganiu dziecka i myślenia o nim. Przecież dziecko niepełnosprawne, tak
jak i dziecko zdrowe, będzie żyło w społeczeństwie. Zadaniem wychowania w rodzinie jest
nauczyć go jak w tym społeczeństwie sobie radzić.
Jeśli nauczymy dziecko, że jego potrzeby stoją zawsze przed potrzebami innych członków
rodziny, wychowamy osobę egocentryczną, kapryśną, roszczeniową i nielubianą przez
innych. Takiemu dziecku trudno będzie znaleźć przyjaciół, takie dziecko będzie
nieszczęśliwe bo nie będzie rozumiało dlaczego jest traktowane inaczej w domu i poza nim.
Zabraknie mu treningu w nabywaniu ważnych umiejętności społecznych ( np.; że trzeba się
dzielić, poczekać na swoją kolej, poprosić, zatroszczyć się o czyjeś samopoczucie). Należy
nauczyć dziecko bycia pełnoprawnym ale nie uprzywilejowanym członkiem rodziny.
Kolejnym
wa ż n ą
r zeczą
jest
zbudowanie
dobrej
samooceny
dziecku
niepełnosprawnemu.
Dziecko niepełnosprawne buduje obraz siebie w taki sam sposób, jak każde inne dziecko.
Najważniejszym źródłem informacji o sobie są rodzice i najbliższa rodzina. Rodzice mogą
zadbać o to , by ich dziecko czuło się bezpieczne, ważne i kochane, co z kolei przyczyni się
do budowania pozytywnego myślenia o sobie. Niezwykle ważne i istotne jest dostrzeganie i
nazywanie tego, co dziecko potrafi już zrobić, dostrzeganie starań nawet wtedy, gdy efekt
jest mało zadowalający.
Pochwały formułowane w sposób opisowy a nie oceniający budują motywację i wiarę we
własne siły. Możliwość zrobienia czegoś samodzielnie bądź bycia sprawcą czegoś w
zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności podnosi wiarę dziecka we własne
umiejętności i buduje pozytywne myślenie o sobie.
Drodzy rodzice -nie zapominajcie w tym trudnym dla was zadaniu jakim jest wychowanie
dziecka niepełnosprawnego także o sobie. Posiadanie dziecka niepełnosprawnego nie musi
być pasmem cierpień, smutku i wyrzeczeń. Życzę wam z całego serca, abyście znaleźli
czas dla siebie, dla swoich pasji, zainteresowań, przyjaciół. Szczęśliwi, akceptujący mama i
tata to również szczęśliwe dziecko.
mgr Kos Agata