Wybór drogi edukacyjnej dziecka specjalnej troski jest dla rodziców

Wybór drogi edukacyjnej dziecka niepełnosprawnego – jak go dokonać?
Nie ulega wątpliwości, że wybór drogi edukacyjnej niepełnosprawnego
dziecka jest dla rodziców decyzją odpowiedzialną i trudną. Zanim jednak
dokonają wyboru, przeżywają wiele rozterek. Nurtują ich różne pytania i
poszukują
na
nie
odpowiedzi.
Udział
rodziców
w procesie
edukacji
niepełnosprawnego dziecka został przez polskie prawo oświatowe potraktowany
w sposób szczególny, dlatego mają oni bardzo szerokie uprawnienia. Rodzice
otrzymali bowiem prawo samodecydowania. To rodzice decydują, czy ich dziecko
(sprawiające określone trudności edukacyjne) zostanie zbadane przez
specjalistów pracujących w poradniach psychologiczno - pedagogicznych, to
rodzice decydują, czy przekazać szkole opinię postdiagnostyczną (lekarską lub
psychologiczną) informującą o możliwościach i potencjale rozwojowym dziecka.
Także to rodzice wybierają szkołę, do której ich niepełnosprawne dziecko będzie
uczęszczać: ogólnodostępną, integracyjną lub specjalną, gdyż na mocy ustawy
o systemie oświaty umożliwiono dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej
pobieranie nauki we wszystkich typach szkół i placówek, zapewniając im
jednocześnie wsparcie organizacyjne w postaci mniejszej liczebności uczniów
w klasie oraz wsparcie dodatkowego nauczyciela ze specjalnym przygotowaniem.
Edukację, na równi z nauczycielami i uczniami, współtworzą rodzice. Prawo
oświatowe stworzone na bazie międzynarodowych dokumentów, deklaracji,
konwencji gwarantuje rodzicom prawo do decydowania i nie tylko. Bo choć „nie
chodzą już do szkoły” to posyłają tam swoje dzieci i to samo prawo oświatowe
równocześnie nakłada na nich obowiązek troski o przyszłość dziecka (na mocy
ustawy o systemie oświaty mają taki obowiązek, a nie respektowanie go podlega
karze). Dlatego, aby móc dobrze i w pełni świadomie podejmować takie decyzje,
trzeba znać prawo. Rodzice powinni wiedzieć, do czego ma prawo uczeń
niepełnosprawny. Znajomość praw dziecka niepełnosprawnego z pewnością
pomoże rodzicom w dokonaniu właściwego wyboru drogi edukacyjnej ich dziecka.
Kształcenie dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego może
być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub
oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach.
Mając podstawową wiedzę o funkcjonowaniu wymienionych szkół, rodzice będą
mogli świadomie podjąć decyzję o jej wyborze. Należy wybrać szkołę, która
oferuje program odpowiadający potrzebom dziecka. Polska szkoła ma zapewnić
dziecku
ze
specyficznymi
trudnościami
edukacyjnymi
warunki
do
wszechstronnego rozwoju, usprawniania zaburzonych funkcji oraz możliwości do
usamodzielnienia się w przyszłości. Rodzice powinni wiedzieć, że dla każdego
ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinię o
dostosowaniu wymagań edukacyjnych, wydaną przez poradnię psychologicznopedagogiczną, tworzony jest indywidualny program. Indywidualny program
edukacji powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb rozwojowych i
edukacyjnych oraz predyspozycji ucznia, a także powinien on mieć charakter
edukacyjno-terapeutyczny, z uwagi na fakt, że w przypadku uczniów ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obu tych funkcji nie można od siebie
oddzielać.
Rodzice powinni poznać rodzaje placówek oświatowych i formy nauczania
organizowane dla dzieci niepełnosprawnych. Z oferty edukacyjnej dla dzieci o
Wybór drogi edukacyjnej dziecka niepełnosprawnego – jak go dokonać? – Damian Dudała
1
specyficznych potrzebach edukacyjnych powinni wybrać placówkę "na miarę"
potrzeb ich dziecka. Podstawą wyboru formy kształcenia powinno być dziecko,
jego możliwości oraz specjalne potrzeby edukacyjne. Każde dziecko ma
indywidualne cechy charakterystyczne, zainteresowania, zdolności i potrzeby
nauczania, dlatego tak trudno wskazać jeden typ szkoły jako odpowiedni dla tej
grupy dzieci. Szkoła powinna dostosować się do potrzeb dziecka, a nie dziecko do
typu szkoły. Rodzice powinni poszukiwać szkoły, która jest w stanie tego
dokonać.
Warto też wspomnieć, że rodzice uczniów (niezależnie od tego czy
pełnosprawnych czy niepełnosprawnych) mogą wchodzić także w skład rady
szkoły oraz rady rodziców a dzięki pracy w tych społecznych organach mają
wpływ na pracę szkoły i uczestniczą w rozwiązywaniu wielu spraw wewnętrznych.
Na zakończenie „nic bez rodziców”, czyli to rodzice odpowiedzialni są za
wybór drogi edukacyjnej swojego niepełnosprawnego dziecka. A wszelkie statuty
szkół i placówek, ustawy, rozporządzenia czy też dokumenty o charakterze
międzynarodowym mają im dopomóc we właściwym wyborze drogi edukacyjnej
swojej pociechy. Rodzice wywierają ogromny wpływ na przyswajane przez dzieci
wartości, przekonania i zachowania - szkoła natomiast dopełnia działania domu.
Damian Dudała – student
surdopedagogiki w Instytucie
Pedagogiki Specjalnej DSWE TWP,
doradca środowiskowy osób
niepełnosprawnych.
Literatura:
1. Twardochleb, w: Meyer T. (red.), Nadążyć za dzieckiem, PZG, Koszalin 2003.
2. Dzieżgowska I., Rodzice w szkole, CODN, Warszawa 2000.
3. Kosmalowa J. (red.) Rehabilitacja dzieci i młodzieży z uszkodzonym narządem
słuchu, IFPS, Warszawa 2001.
4. Obuchowska I. (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP, Warszawa
1991.
5. Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001 roku w sprawie statutów
publicznego przedszkola i publicznych szkół (Dz.U. Nr 61, poz. 624, z
późniejszymi zmianami).
Wybór drogi edukacyjnej dziecka niepełnosprawnego – jak go dokonać? – Damian Dudała
2