Pożegnanie Hektora z Andromachą

~---
Homer
Pożegnanie Hektora z Andromachą
* szafarka - ktoś, kto
zarządza domowymi
zapasami
* Skamandrios~,od
nazwy rze~i trojańskiej opływającej.mlasto z trzech stron; Asfy.,
anaks -imię
mówią"
ce: Miasta-pan, Mias-'
ta-władca
112
Hektor, gdy w domu nie znalazł szlachetnej swej małżonki,
Stanął na progu komnaty i tak do służebnych powiedział:
"Hejże, podejdźcie, służebne, i mówcie mi prawdę niechybną!
Dokądże białoramienna odeszła stąd Andromacha?
5 Siostry me poszła odwiedzić czy swoje strojne bratowe?
Czy do świątyni Ateny jak inne poszła Trojanki
Pięknowarkocze, by wspólnie błagać straszliwą boginię ?"
Nato mu zaraz gorliwa odpowiedziałaszafarka*:
.Jeśliś nas zaklął, Hektorze, powiem ci prawdę niechybną.
10 Ona nie poszła do twoich sióstr ni do strojnych bratowych,
Ani do boskiej Ateny, aby jak inne Trojanki
Pięknowarkocze o litość błagać straszliwą boginię,
Ale na basztę Ilionu odeszła bardzo strapiona
Wieścią złowrogą, że Trojanugięła przemoc Achaj ów.
15 Słysząc to, z wielkim pośpiechem wzdłuż murów miasta pobiegła
Jak oszalała. Z nią poszła piastunka z dzieckiem na ręku".
Tak powiedziała szafarka. Więc Hektor wybiegł z komnaty,
Drogą tą samą z powrotem przez piękne pędząc ulice
Miasto rozległe przemierzył i wnet się zbliżył do bramy
20 Skajskiej,przęz
którą wyjść znowu za mury miał na równinę.
Tam Andromachęzobaczył biegnącą mu na spotkanie
Córkę Eetiona. Bogate dał za nią dary.
.
Dumny ów Eetijon mieszkał pod Plakos lesistym
W Tebie plakijskiej ..iwładał Kilików mężnyl.1:lnarodem.
25 Jego to córkę za żonęmiał Hektor o hełmiespiżowym.
Aby go spotkać, wybiegła ..Za nią kroczyła słt1że,bna,
Która w objęciu trzymąładziecko zupełnie ~alę11kie,
Hektorowego syna,sp~ył jak piękna gwiazdeczka.
Hektor go zwał. Skąn1'll1driosem*. i\styanaks go nazywali
30 lIlni, bo tylko (1)., He~ó~,.nięzłomniebroniłIlionu.
Qjciec uśmiechnął' sIę patrząc'na swego syna w milczeniu,
Lecz Andromacha tuż przy nim stanęła i łzami zalana
Dłonią przywarłszy do dłoni małżonka tak mówić zaczęła:
" Por. Mickiewicza «Powrót taty»; Nie róbcie
małych sierotami dziatek / I młodej małżonki wdową. Czytaliście
tę balladę w kI. IV.
fi
«Iliada» nie opowiada
o zburzeniu Troi, więc
tę zapowiedź katastrofy trzeba
traktować
Jęko Informację, która
dopełnia wiedzę o wydarzeniach nie przedstawionych bezpośrednio w utworze.
'" typowe czynności
nie-'
wolnlcy-brankt Messe18 źródło w Lakonil; Hypereja - źródło
w Tessalii
"Zgubi cię twoja odwaga, szalony! Ty nie masz litości
Ani nad dzieckiem nie letnim, ani nade mną nieszczęsną,
Wkrótce już wdową po tobie. Bo cię zabijąAchaje,
Kiedy cię wszyscy osaczą. A ja niech lepiej spoczywam
5 W ziemi, nim ciebie utracę l-Bo nic innego już wtedy,
Żadna mnie radość nie czeka, jeśli cię los twój doścignie Tylko cierpienie! Ja nie mam ojca ni matki czcigodnej. [...]
Jesteś mi teraz, Hektorze, i ojcem, i matką czcigodną,
Bratem jedynym mi jesteś, i mężem młodością kwitnącym.
10 Więc się ulituj i zostań w mieście na baszcie wysokiej,
Niechże sierotą nie będzie twój syn, a małżonka wdową *.
Postaw swe wojsko w pobliżu tego figowca. W tym miejscu
Szturm najłatwiejszy na miasto, obronne mury najsłabsze.
Stąd już trzy razy najlepsi wodzowie w nas uderzali 15 Dwaj-Ajasowie potężni, wódz Idomeneus przesławny,
Obaj synowie Atreusa i syn waleczny Tydeusa.
Ktoś im to z dobrze znających wyroki boskie objawił
Albo wezwało ich własne serce i pchnęło w tę stronę".
Na to jej Hektor rzekł wielki o hełmie wiejącym kitami:
20
"Myślę ja, żono, o wszystkim jak ty. Ale wstyd by mi było
Trojan i pięknych Trojanek o powłóczystych ubiorach,
Gdybym tu w mieście pozostał, jak tchórz, z daleka od bitwy.
Mój duch mnie przed tym ocali, bo.już przywykłem być dzielnym,
W pierwszych szeregach wśród Trojan o sławę walczyć zaszczytną,
25 Żeby otoczyć nią ojca i wsławić własne swe imię.
Jednak ja dobrze wiem o tym, zgaduję myślą i sercem
Dzień taki, w którym zaginie święty nasz Ilion na wieki *,
Pryjam i naród Pryjama, co włada włócznią niechybnie.
Przy czym mnie ból nie tak ciężki O losy Trojan przenika,
30 Ani o samą Hekabę, ani o władcę Pryjama,
Ani o braci rodzonych, tak licznych i tak szlachetnych,
Którzy w pył ziemi się zwalą pod nieprzyjaciół ciosamiJak o twą dolę, gdy ciebie ktoś z spiżozbrojnych Achaj ów
W pętach płaczącą powlecze w dzień utraconej wolności.
35 Może gdzieś w Argos dalekim prząść będziesz wełnę dla innej,
Wodę przynosić ze źródła Messeis czy Hyperei*
Z sercem opornym, lecz bunty twoje. powsciągme
,..
koni
,,
oruecznosc ..
Widząc cię łzami zalaną kiedyś niejeden tam powie113
* stąd sławny "śmiech
przez łzy"
* Mojra -
bogini przeznaczenia, przyznająca
los każdemu człowiekowi; u Homera silniejsza od innych bogów
"Oto jest żona Hektora; co w bitwach wszystkich przewyższał
Trojan, słynących z władania końmi, w czas walki o Ilion".
Powie tak ktoś i twe serce wtedy przeniknie ból nowy.
Gorzko zatęsknisz za mężem. On by dzień klęski odwrócił!
5 Niechże mnie przedtem martwego już w grobie ziemia przytłoczy,
Zanim twój krzyk mnie doścignie, wleczonej w pętach, spłakanej!"
Tak powiedział jej Hektor i chciał w ramiona wziąć syna,
Ale cofnęło się dziecko z krzykiem do piersi piastunki
W pięknej przepasce, widokiem drogiego ojca strwożone.
10 Blask spiżu synka przeraził, grzebień z końskimi kitami
Rozechwianymi ponad.nim straszliwie na hełmu szczycie.
Zaśmiał się ojciec kochany, zaśmiała matka czcigodna.
Hektor przesławny natychmiast hełm ciężki zsunął z swej głowy
I obok złożył na ziemi.jaskrawym lśniący połyskiem.
15 Potem wziął synka drogiego, całował, tulił w ramionach,
Mówiąc te słowa do Dzeusa i innych bogów błagalne .Dzeusie i inni bogowie! Dajcie, by moja latorośl,
Syn mój, w przyszłości, tak samo jak ja, był pierwszym wśród Trojan,
Żeby potężny był siłą i rządził rozumnie Ilionem.
20 Niech o nim kiedyś powiedzą: przewyższył dzielnością ojca!
Gdy będzie z bitwy powracał, unosząc zbroję skrwawioną
Wroga, co padł z jego ręki, i matki radując serce".
Tak powiedział i zaraź oddal kochanej swej żonie
Syna, a ta przygarnęła dziecko do piersi pachnącej, ,
25 Łzy przesłaniając
uśmiechem*. Więc mąż się nad nią użalił,
Objął ją ręką łagodną i te powiedział jej słowa:
"Czemu, nieszczęsna, tak wielkim żalem rozdzierasz swe serce?
Posłać mnie nikt do Hadesu wbrew moim losom nie zdoła,
Mojry* zaś umknąć wyrokom - na to nie znajdzie sposobu
30 Ani tchórz, ani szlachetny, nikt na tej ziemi .zrodzony.
Wracaj do domu i sama zajmij się swymi pracami Tkactwem, przędzeniem i czuwaj nad służebnymi, by także
Trud swój pełniły. Mężczyznom pozostaw troskę o wojnę.
Wszystkimzrodzonym w Ilionie, a mnie z nich wszystkich najbardziej".
35
Tak powiedział i podniósł hełm o chwiejących się kitach
. Z grzyw końskich - Hektor przesławny. A droga żona do domu
Szła odwracając wciąż głowę za nim i łzy wylewała.
Fragment «Iliady», tłumaczenie: Kazimiera Jeżewska, BN lIII?, Ossolineum 1986.