Richard Wagner urodził się 22 maja 1813 r. w Lipsku jako Wilhelm

Richard Wagner urodził się 22 maja 1813 r. w Lipsku jako Wilhelm Richard syn
aktora Ludwiga Geyera, Richard od wczesnego dzieciństwa interesował się teatrem, a Geyer
rozwijał te zainteresowania, zwłaszcza w kierunku dramatu i teatru szekspirowskiego, jemu
też chłopiec zawdzięczał znajomość z kompozytorem Carlem Marią Weberem
i zainteresowanie muzyką. Młody Wagner napisał pierwszy dramat w wieku lat piętnastu.
Pierwsze utwory muzyczne (dwie sonaty fortepianowe i kwartet smyczkowy) zaś
skomponował rok później. Co ciekawe, nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia
muzycznego. W roku 1831 studiował na Uniwersytecie Lipskim, uczył się też gry na
fortepianie i kompozycji u Christiana Theodora Weinliga, kantora Szkoły Chóralnej św.
Tomasza, ale nie został wirtuozem gry na żadnym instrumencie.
Kompozytor ożenił się w 1836 roku ze śpiewaczką Minną Planer i wyjechał z nią do
Królewca, gdzie został kierownikiem muzycznym teatru miejskiego. Szybko jednak
zrezygnował i przeniósł się na podobne stanowisko w Rydze, gdzie rozpoczął pracę nad
następną operą (Rienzi). W Rydze zdobył sobie ponadto Wagner uznanie jako dyrygent
symfonii i uwertur Beethovena. Długi, w które małżeństwo Wagnerów popadło w Rydze
(głównie z powodu zamiłowania kompozytora do hazardu), zmusiły ich do ucieczki najpierw
do Londynu, a następnie do Paryża, gdzie Wagner zaprzyjaźnił się z kompozytorem Giacomo
Meyerbeerem. W Paryżu zarabiał na życie aranżacją muzyczną przedstawień teatralnych
i operowych, rozpoczął też pracę nad kolejnym dramatem muzycznym, opartym tym razem
na legendzie o Latającym Holendrze.
Tymczasem w 1842 r. Rienzi został wystawiony w Dreźnie i odniósł oszałamiający
sukces. Dzięki sukcesom Wagnerowi została zaproponowana posada dyrygenta orkiestry na
drezdeńskim dworze. Nie zabawił tu długo: w 1848 został wygnany z Niemiec za udział w
wydarzeniach rewolucyjnych. Uciekł najpierw do Weimaru, skąd dwa lata później dzięki
pomocy m. in. Franza Liszta wyjechał za granicę, do Szwajcarii i Francji, by nie wrócić do
Niemiec przez następne kilka lat. W 1855 Ryszard i Minna wyjechali do Londynu, ale kryzys
małżeński sprawił, że Wagner porzucił tutejsze stanowisko dyrygenta i wyjechał do Paryża,
dokąd Minna przyjechała dopiero w 1860. W 1862 ostatecznie rozpadło się małżeństwo
z Minną, która była w stanie tolerować trudny charakter męża, ale nie jego romanse. Już po
powrocie do Niemiec, w 1864 r. Wagner został zaproszony na dwór króla Ludwika
II Bawarskiego Nawet tu jednak nie było dane Wagnerowi zagrzać długo miejsca: naraził się
dworowi, gdy na jaw wyszedł romans z żoną nadwornego dyrygenta Hansa von Bülowa,
Cosimą. Wagner sam zaprojektował Festspielhaus i w roku 1876 odbył się tam pierwszy
festiwal, na którym wykonano całość tetralogii. Festiwal był ogromnym sukcesem
artystycznym, ale przyniósł katastrofę finansową.
W 1877 r. Wagner wyjechał do Londynu, gdzie podjął pracę dyrygenta, aby
zrekompensować finansową porażkę festiwalu. W tym samym roku rozpoczął pracę nad
swoim ostatnim dramatem muzycznym, Parsifalem, a w 1880 przeniósł się do Włoch, gdzie
ukończył pracę nad tym dziełem. Premiera Parsifala odbyła się w Bayreuth w 1882 roku.
Niedługo po festiwalu Wagner powrócił do Wenecji, gdzie zmarł na atak serca w lutym 1883
roku. Został pochowany w Bayreuth.