083_O_nawigacji,_zabawkach_i_innych_sprawach

O nawigacji, zabawkach i innych sprawach.
Nawigacja
Nawigacja w zawodach paralotniowych w ostatnich latach zmieniła swoje oblicze.
Temat wymaga szerszego omówienia w osobnym artykule, dlatego zaznaczę tylko najważniejsze
elementy - o jakich trzeba pamiętać planując lot.
Zaznajomienie się z trasą przelotu lub konkurencji w zawodach jest podstawą powodzenia
zamierzonego wyniku. Teren, nad którym mamy wykonać lot wymusza na nas wybór odpowiedniej
koncepcji lotu i założenie trasy najkorzystniejszej w danych warunkach pogodowych. Pod uwagę
należy wziąć kształt terenu, nasłonecznienie stoków, wiatry dolinowe, typ i specyfikę termiki,
warunki sprzyjające tworzeniu się szlaków cumulusów. Oczywiście koncepcja założona przed
lotem już w czasie jego trwania często ulega zmianie – dopasowaniu do aktualnej sytuacji
pogodowej i taktyki stosowanej przez konkurentów. Dokładne przestudiowanie mapy, wcześniejszy
trening nad nieznanym terenem ułatwi później swobodę i trafność podejmowanych decyzji.
Błędy nawigacyjne mają największy wpływ na nasz wynik i nic nie zastąpi nam dobrego
przygotowania się pod tym względem do lotu.
Do niedawna stosowana metoda rejestracji lotu zwana Foto wymuszała dokładniejszą analizę mapy
i nawigacyjnie sprawiała więcej kłopotu podczas lotu.
Metoda foto.
Jeszcze do niedawna podstawową dokumentacją w konkurencjach paralotniowych była metoda
fotograficzna wymagająca od zawodników doskonałej orientacji w terenie. Góry są trudne do
nawigowania i często sprawiają niespodzianki, dlatego metoda foto pochłaniała dużo uwagi i
stwarzała często zagrożenie bezpieczeństwa, ewentualność wykonania zdjęcia ze złego sektora,
awarię aparatu, no i oczywiście to - co może się stać w czasie wykonywania zdjęcia, kiedy to mamy
bardzo ograniczoną zdolność sterowania paralotnią. Na szczęście metoda Foto to przeszłość.
Metoda GPS.
Obecnie niemal we wszystkich zawodach paralotniowych stosuje się metodę rejestracji lotu za
pomocą urządzeń GPS ( Global Position System ). Metoda ta wybitnie poprawiła warunki i
pewność nawigacji, ograniczyła w znacznym stopniu kontrolowanie lotu względem ziemi i
korzystanie z mapy, wpłynęła na poprawienie bezpieczeństwa lotów, co pozwoliło więcej czasu
poświęcać taktyce i bezpieczeństwu.
Podstawą prawidłowej rejestracji lotu przez nasze urządzenie jest doskonała znajomość naszego
GPS-a. Ma to decydujący wpływ na prawidłową konfigurację konkurencji, ustawienie
odpowiedniego interwału i posługiwanie się urządzeniem podczas lotu.
Należy pamiętać, że GPS jest tylko potwierdzeniem naszej pozycji, pomaga precyzyjnie zaliczać
nakazane w konkurencji strefy, a wydruk traka jest oficjalnym potwierdzeniem prawidłowo
oblecianej trasy.
UWAGA! Niestety metoda GPS stwarza pewne zagrożenia i uciążliwości. Doprowadziła do
częstego zaniedbywania przez pilotów kontrolowania pozycji, co bywa przyczyną dezorientacji
terenowej.
Niespodzianki związane z używaniem GPS-a są bardzo różne. Czasami występują zakłócenia w
łączności z satelitami, należy unikać latania nad silnymi antenami lub przekaźnikami. Zdarzają się
problemy z zasilaniem, są one związane z zastosowaniem nie odpowiednich baterii lub
akumulatorków, pobór prądu jest dosyć duży a niskie temperatury w czasie wysokich lotów
znacznie obniżają wydajność prądową. Problem kabelkomanii spowodowany połączeniami
kablowymi np. z dodatkowym źródłem zasilania, wariometrem lub lusterkiem. Aby się ustrzec
niespodzianek najczęściej w zawodach stosuje się dwa urządzenia GPS: jeden do nawigacji, a drugi
umożliwiający najczęściej umożliwiający ustawienie interwału jednosekundowego do zapisu trasy.
Interwał jednosekundowy umożliwia skracanie czasu przebywania w strefach do zaliczenia do
jednej sekundy, co w całej konkurencji pozwala zaoszczędzić ponad minutę lub więcej.
Lusterko
Nowością są lusterka, czyli palmtopy z odpowiednim programem połączone z GPS.
Specjalny program np. WinPilot lub ScoaringPilot współpracujący z GPS-sem zapewnia w
nawigacji i optymalnemu rozegraniu całego lotu pełen komfort. Umożliwia przed startem szybkie
wpisanie trasy, wyświetla ją na mapie, co w znacznym stopniu oszczędza czas i ułatwia nawigację.
Dostarcza szereg informacji dotyczących parametrów lotu, prowadzi na bieżąco kalkulację
dolotową uwzględniającą kierunek i siłę wiatru obliczaną z krążenia w kominach, ułatwia
centrowanie i dobór odpowiedniej prędkości. Ponadto zestaw taki pozwala na używanie
najprostszych - tanich wariometrów, bez opcji współpracy z GPS.
Wariometry.
Należy wiedzieć, że te najbardziej zaawansowane współpracują z GPS, daje to możliwość
precyzyjnych przeskoków, informacje pomagające osiąganie trudne punkty zwrotne i precyzyjne
wyliczenie dolotu do mety. Kiedyś, kiedy GPS nie był rejestratorem lotu przetestowałem taki
zestaw, ale wtedy nawigacja pochłaniała zbyt wiele uwagi i zrezygnowałem z tej opcji.
Obecne zawody przekonują, że trzeba szukać wszelkich możliwości pomagających w uzyskaniu jak
najlepszego wyniku, startowałem w konkurencjach, w których 50 pilotów mieściło się na mecie w
kilku minutach.
Jest wiele elementów zwiększających naszą prędkość w konkurencji, pomijając skrzydło należy do
nich leżąca – aerodynamiczna uprząż.
Leżąca uprząż
Na rynku jest kilka uprzęży leżących, lecz nie wszystkie są godne polecenia. Przy wyborze uprzęży
należy wziąć pod uwagę jej aerodynamiczny kształt, system regulacji, wysokość podczepienia
karabinków i wygodę podczas lotu. Często widziałem pilotów latających w leżących deskach w
pozycjach zwiększających opór powietrza, zbyt poziome ułożenie, lub za bardzo pochylone jest
niekorzystne. Pilot bez pomocy innej osoby nie ustawi prawidłowej pozycji w locie, polecam
zrobienie kilku zdjęć w locie lub wykorzystanie kamery wideo – analiza pomoże dopasować
sylwetkę pilota do konta szybowania paralotni, trzeba również uwzględnić, że przy użyciu speed
systemu kont ten się zmienia i należy uwzględnić to przy regulacji. Badania oporów działających na
pilota paralotni wykazały, że znaczny wpływ na nie ma pozycja rąk pilota. Ja w celu zmniejszenia
oporu rąk stosowałem odpowiednią długość linek sterowniczych umożliwiającą w locie po prostej
chowanie rąk w obrysie barków, a w krążeniu wysoką pozycję rąk przez jedno nawinięcie linek
sterowniczych - pomagającą w centrowaniu i wczesnemu przeciwdziałaniu potencjalnych
podwinięć bocznych skrzydła.
Ubiór
Stosowałem odpowiednią obcisłą bluzę tzw. speed arm i obcisłe spodnie z szelkami do zimowej
jazdy rowerem.
Cały ubiór pilota powinien być przylegający do ciała, służą do tego kombinezony, lub
dwuczęściowe stroje z elastycznego materiału często ocieplone i zabezpieczone przed
przewiewaniem. Ważnym elementem są odpowiednie rękawiczki, zabezpieczające przed zimnem,
wiatrem i przecięciami palców przez linki paralotni. Odpowiednie buty chroniące staw skokowy i
aerodynamiczny kask odpowiedni dla naszej dyscypliny sportu.
Konkluzja
Specjalizacja w wyczynowym sporcie paralotniowym przynosi szereg nowych rozwiązań, ciągły
wyścig czyni tą dyscyplinę coraz bardziej oddalającą się od swobodnego i bezpiecznego latania
gdzie jest wiele czasu na romantyzm.
Januard Wojtak - JARY