peryskop - eksperci.kj.org.pl

PERYSKOP
Biała Księga Chińskich Sił Zbrojnych
Państwo Środka zdecydowało się na opublikowanie
kolejnej Białej Księgi swoich sił zbrojnych. W
dokumencie po raz pierwszy w historii określa
strukturę i system działania chińskiej armii.
Wyznacza także priorytety strategiczne i wyzwania
stojące przed Chinami.
Aksjologia
We wstępie Chińczycy podkreślają, że ich siły zbrojne
jako integralna część systemu politycznoekonomicznego podlegają programowi Pokojowego
Wzrostu. Jego aksjologia zakłada, że Pekin ma prawo
do niezależnej polityki zagranicznej promującej
pokój i defensywną strategię obronną. Chiny
odrzucają hegemonię (w domyśle amerykańską) i
wszelką ingerencję w „sprawy wewnętrzne innych
krajów”. Wartości mające stać za działalnością
chińskich żołnierzy to – przynajmniej w warstwie
deklaratywnej – budowa zaufania, wspólnej wartości
dodanej i globalnej koordynacji w sektorze
bezpieczeństwa.
Uwarunkowania geopolityczne
Autorzy dokumentu podkreślają zaszłe zmiany
geopolityczne, ze znacznym wzrostem znaczenia
globalnego regionu Azji i Pacyfikuna czele. Jako
dowód przywołują zmiany w amerykańskiej strategii
wojskowej (słynny zwrot do Azji) uwzględniające
większe skupienie na tej części świata, będące ich
zdaniem reakcją na wzrost znaczenia Chin.
Jednocześnie twórcy Białej Księgi sumują osiągnięcia
ostatnich dekad – Państwo Środka wzmocniło swą
pozycję geopolityczną dzięki dobrym wynikom
ekonomicznym i dużym inwestycjom w sektor
obronny. Działa też ono nieustannie w ramach One
China Policy w celu zjednoczenia z Tajwanem.
Chińczycy postrzegają rozwój sojuszy państw regionu
z Amerykanami jako czynnik prowokujący spięcia –
na Morzu Południowochińskim oraz wokół wysp
Diaoyu/Senkaku. Inne ważne zagrożenia to
„terroryzm, separatyzm i ekstremizm”. Można je
odczytywać jako odniesienie do zagrożenia aktami
terroryzmu ze strony mniejszości ujgurskiej i
tybetańskiej, cyberterroryzmem oraz separatyzmem
tajwańskim. Chińczycy nie uznają ruchów
niepodległościowych na Formozie i dają jasny sygnał,
że nie pozwolą na uznanie jej niepodległości na
arenie międzynarodowej.
Cele
Państwo Środka będzie z udziałem swojej armii
bronić „suwerenności narodu” – integralności
terytorium oraz zasad konstytucji ChRLD. Będzie
walczyć z zagrożeniami wspomnianymi powyżej
zgodnie z zasadą „nie zaatakujemy, jeśli nie
zostaniemy zaatakowani, ale jeśli tak się stanie, na
pewno kontratakujemy”. Siły zbrojne Chin mają
posiąść zdolność do wygrywania „lokalnych
konfliktów”. Oznacza to w praktyce zdolność do
uzyskania strategicznej przewagi np. nad Stanami
Zjednoczonymi, co najmniej w obszarze pierwszego
łańcucha wysp. Chińczycy chcą także używać armii w
czasie pokoju do stabilizacji sytuacji w regionie. Mają
także brać udział w międzynarodowych wysiłkach na
rzecz pokoju zgodnie z wartościami Karty Organizacji
Narodów Zjednoczonych.
Struktura
Po raz pierwszy w historii Pekin opisuje szczegółowo
strukturę Chińskich Sił Zbrojnych. Ich części
składowe to Armia Ludowo-Wyzwoleńcza (People’s
Liberation Army – PLA) oraz Siły Milicji Ludowej
(People’s Armed Police Force). W skład PLA wchodzi
armia (PLAA), flota (PLAN) oraz flota powietrzna
1
PERYSKOP
(PLAAF) i artyleria (PLASAF), której podlegają triada
jądrowa
i
inne
narzędzia
strategicznego
odstraszania. Wyliczenie z Białej Księgi uwzględnia
także milicję – siły pozostające w odwodzie i
wspierające projekty gospodarcze kraju w czasie
pokoju. W czasie wojny ma pomóc w osiągnięciu
zwycięstwa w lokalnych wojnach „w realiach
informatyzacji”. Dlatego w jej skład wchodzą także
oddziały szybkiego reagowania w zakresie wsparcia
wszelkich działań Armii Ludowo-Wyzwoleńczej.
Zadania
Chińskie Siły Zbrojne mają bronić wybrzeża i granic
naziemnych
(PLAA,
PLAN),
nienaruszalności
przestrzeni powietrznej (PLAAF). Chińska armia ma
zachować „stałą gotowość bojową”. Z tego względu
będzie prowadzić stałe ćwiczenia strategiczne i
utrzyma obowiązkową służbę wojskową. Szczególnie
PLAAF i PLASAF mają zachować gotowość na
wypadek agresji. Chińczycy wprowadzą także
ćwiczenia oparte na scenariuszach wydarzeń. Mają
ćwiczyć obsługę informatyczną konfliktu, działania
na otwartym morzu i współpracować w tym zakresie
z innymi krajami. Co ciekawe, AL-W ma także
wspierać projekty infrastrukturalne Pekinu i dbać o
środowisko naturalne państwa poprzez irygację itp.
Ma także organizować i wspierać akcje ratunkowe na
świecie. Już teraz tworzy wojskowo-cywilne systemy
reagowania kryzysowego na zagrożenia nuklearne,
klęski żywiołowe i inne. Armia Chin ma także za
zadanie stabilizację systemu społecznego. Oznacza
to, że ma tłumić powstania, eliminować terrorystów
oraz separatystów. PLAN ma dodatkowo bronić
chińskich interesów na morzu oraz strategicznych
szlaków komunikacyjnych. Pekin daje w ten sposób
sygnał, że w przyszłości nie będzie to już wyłącznie
domena U.S. Navy. W ramach wzmacniania
współpracy
z
sojusznikami
AL-W
będzie
kontynuować wspólne ćwiczenia z krajami
Szanghajskiej Organizacji Współpracy oraz manewry
na morzach chińskich, u wybrzeży Pakistanu, w
Zatoce Perskiej. Twórcy dokumentu akcentują wagę
ćwiczeń chińsko-rosyjskich. W ramach ćwiczeń akcji
ratunkowych AL-W jest otwarta na współpracę z
krajami zachodnimi, Australią i Nową Zelandią. Jako
perspektywicznych partnerów dla Chińskich Sił
Zbrojnych autorzy tekstu wymieniają Białoruś,
Pakistan, Kolumbię i Wenezuelę, wyliczając
ćwiczenia, w których Chińczycy współpracowali już z
tymi państwami.
Podsumowanie
Biała Księga Chińskich Sił Zbrojnych pokazuje rosnącą
asertywność strategiczną Państwa Środka. W
przyszłości Armia Ludowo-Wyzwoleńcza będzie
podstawowym
narzędziem
projekcji
siły
strategicznej w regionie i fundamentem budowy
szerszych sojuszy geopolitycznych z krajami
kontestującymi amerykańskie porządki w regionie
Azji oraz Pacyfiku, a także na świecie. Pomimo
deklaracji pokojowego nastawienia dokument
wskazuje pola potencjalnych spięć między AL-W a
siłami zbrojnymi USA i pozostałych krajów
zachodnich. Chińczycy zyskują na pewności siebie i
zamierzają intensywnie realizować swój plan
geopolityczny.
Wojciech Jakóbik
2