od deklaracji genewskiej do konwencji o prawach dziecka

OD
DEKLARACJI GENEWSKIEJ
DO
KONWENCJI
O PRAWACH DZIECKA
(rys historyczny)
Historia
Najwcześniej propozycja wprowadzenia do krajowego prawodawstwa przepisów,
chroniących prawa dziecka, pojawiła się w Wielkiej Brytanii. W 1819 roku R. Owen
zaproponował między innymi, zakaz zatrudniania małych dzieci w kopalniach, fabrykach
i rolnictwie. Ustawa taka doczekała się jednak uchwalenia dopiero w 1908 roku, pod nazwą
„Children Act”. W tym samym czasie zagadnienie opieki nad dzieckiem pojawiło się
w prawodawstwie innych państw europejskich. We Francji uregulowanie opieki nad dzieckiem
i związanej z tym organizacji systemu opiekuńczego rozpoczęło się wraz z wprowadzeniem
ustawy „Sur le service des enfants assistés” z 27 lipca 1904 roku, na Węgrzech były to ustawy
VIII i IX z 1901 roku, zaś w Belgii podobna ustawa została przyjęta w 1912 roku („Loi de 15 V
1912 sur la protection de l'enfance”).
Przemianom społecznym, ekonomicznym i legislacyjnym towarzyszyły w tym czasie
różnorodne inicjatywy pomocy społecznej, podejmowane przez liczne stowarzyszenia, od
typowo
filantropijnych
po
wyspecjalizowane
organizacje
edukacyjne.
Przełomowym
wydarzeniem w dziedzinie opieki nad dzieckiem były: paryski Kongres Międzynarodowej Opieki
nad Dziećmi Opuszczonymi i Bezdomnymi (1883) i berliński Kongres Kryminologów (1890),
podczas których – już na skalę międzynarodową – podjęto próby uregulowania prawnego
przestępczości nieletnich oraz otoczenia opieką społeczną i prawną dzieci bezdomnych
i opuszczonych. Podobną linię postępowania przyjął paryski Międzynarodowy Kongres
w Sprawie Sądów dla Nieletnich (1911).
O ile początki działalności na rzecz ochrony praw dziecka noszą wyraźne piętno
filantropijne, o tyle później zaczęła ona zmierzać w kierunku działalności opiekuńczowychowawczej na skalę międzynarodową. Próbę stworzenia międzynarodowej organizacji,
obejmującej swym działaniem różne aspekty ochrony praw dziecka, podjęli Szwajcarzy
E. Goettenshein i F. Zuercher – w trakcie I Międzynarodowego Kongresu Opieki nad Dzieckiem
w 1913 roku zaproponowano powołanie Stowarzyszenia Opieki nad Dzieckiem. Z powodu
wybuchu wojny światowej, idea ta została urzeczywistniona dopiero w 1922 r. – utworzono
wówczas Międzynarodowe Stowarzyszenie Opieki nad Dzieckiem. Pod pojęciem „ochrony
dziecka” – zgodnie z jego statutem – rozumiano poprawę sytuacji społecznej, moralnej
i materialnej, pomoc dziecku w rodzinie, zabezpieczenie przed ujemnym wpływem
niewłaściwych środowisk wychowawczych, opiekę nad dziećmi osieroconymi i bezdomnymi oraz
walkę ze wszelakimi przejawami nieprawidłowości w rozwoju dzieci.
W tym okresie powstawały kolejne organizacje krajowe, zajmujące się ochroną dzieci –
m.in. w 1919 roku angielska „Save the Children” i szwedzka „Radda Barnen”. W 1920 roku
powołano w Genewie Międzynarodowy Związek Pomocy Dzieciom (UISE). Początkowo
zajmował się on przede wszystkim gromadzeniem funduszy na akcje niesienia pomocy dzieciom,
będącymi ofiarami wojny. Głównymi kierunkami działalności UISE było z jednej strony prawne
uregulowanie praw dziecka w skali międzynarodowej, z drugiej zaś – organizowanie i niesienie
konkretnej pomocy dzieciom, będącym w trudnej sytuacji materialnej, zdrowotnej i opiekuńczowychowawczej.
W 1924 roku, dzięki staraniom UISE, Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów przyjęło
Deklarację Praw Dziecka, zwaną Genewską. „(…) Ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co
najlepsze”, stwierdzali sygnatariusze deklaracji, formułując 5 następujących postulatów:
„1. Dziecku powinno się dać możność normalnego rozwoju fizycznego i duchowego.
2. Dziecko głodne powinno być nakarmione, dziecko chore powinno być pielęgnowane,
dziecko wykolejone wrócone na właściwą drogę , sierota i dziecko opuszczone –wzięte
w opiekę i wspomagane.
3. Dziecko powinno przed innymi otrzymać pomoc w czasie klęski.
4. Dziecko powinno być przygotowane do zarobkowania na życie i zabezpieczone przed
wszelkim wyzyskiem.
5. Dziecko winno być wychowane w wierze, że jego najlepsze cechy powinny być oddane na
usługi współbraci”.
W 1945 roku doszło do częściowego zjednoczenia międzynarodowych organizacji
opiekuńczych. Do UISE dołączyło wówczas brukselskie Międzynarodowe Stowarzyszenie
Opieki nad Dzieckiem. Śladem belgijskiej organizacji poszło wiele stowarzyszeń krajowych – już
po roku w skład UISE wchodziły 54 krajowe organizacje opieki nad dzieckiem. Naturalną
konsekwencją było powołanie 11 listopada 1946 roku – z inicjatywy Polaka, Ludwika Rajchmana
– UNICEF, Międzynarodowego Funduszu Narodów Zjednoczonych Doraźnej Pomocy
Dzieciom (następnie – Funduszu Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom). Początkowo
miał się on zajmować wyłącznie dziećmi i młodzieżą krajów, dotkniętych II Wojną Światową.
Miał pomagać w zaspokajaniu podstawowych potrzeb dzieci i młodzieży, zaś jego istnienie miało
być, zgodnie z pierwotnym zamysłem twórców, jedynie czasowe. 6 października 1953 roku
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych postanowiło jednak, że UNICEF ma działać
bez ograniczeń czasowych. W tym samym, co UNICEF, roku rozpoczęła swą działalność
UNESCO – organizacja, wspierająca rozwój oświaty i szkolnictwa. W tym też okresie nastąpiło
przeorientowanie działalności UNICEF na długofalowe programy pomocy, łącząc je z pomocą
doraźną, udzielaną zwłaszcza dzieciom z krajów rozwijających się, a znajdujących się w sytuacji
bezpośredniego zagrożenia wojną, suszą, głodem, katastrofami naturalnymi czy plagami oraz
z usuwaniem ich konsekwencji.
Podstawowe prawa dziecka włączono do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z roku
1948. Art. 25 ust. 2 Deklaracji stanowi, że macierzyństwo i dzieciństwo dają prawo do specjalnej
troski i pomocy, a ponadto wszystkie dzieci urodzone zarówno w małżeństwie, jak i poza nim,
mają takie same prawa do opieki społecznej. Kolejnym krokiem ku pełniejszemu zabezpieczeniu
legislacyjnemu praw dziecka była też Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności (uchwalona w 1950 roku i ratyfikowana przez Polskę w 1993 r.).
Deklaracja Praw Dziecka
W dniu 20 listopada 1959 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ proklamowało Deklarację
Praw Dziecka, będącą rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej i zawierającą podstawowe zasady
ochrony praw dziecka. Deklaracja ta zawiera zasadę równości wszystkich dzieci, bez żadnego
wyjątku i różnicy, możliwość szczególnej ochrony prawnej, prawo do nazwiska i obywatelstwa,
możliwość korzystania z pomocy socjalnej, szczególną opiekę nad dziećmi specjalnej troski oraz
uznaje miłość i zrozumienie jako podstawę rozwoju. W Deklaracji zapisano też prawo dzieci do
bezpłatnej i obowiązkowej nauki na poziomie co najmniej podstawowym, pierwszeństwo dzieci
w zakresie otrzymywania ochrony i pomocy, ochronę przed zaniedbaniem, wyzyskiem
i okrucieństwem oraz wychowanie w duchu zrozumienia, braterstwa i tolerancji.
Deklaracja zawiera dziesięć fundamentalnych zasad:
1. ze wszystkich proklamowanych w niej praw powinno korzystać każde dziecko, bez
różnicy ze względu na rasę, kolor, płeć, język, religię, polityczną lub inną opinię,
pochodzenie narodowe lub społeczne, własność, urodzenie lub inny status jego
samego czy jego rodziny;
2. dziecko powinno korzystać ze specjalnej ochrony i powinno mieć wszelkie
możliwości stworzone przez prawo lub inne środki, aby rozwijać się fizycznie,
umysłowo, moralnie, duchowo i społecznie w zdrowy i normalny sposób,
w warunkach wolności i godności. Prawo stanowione w tym celu powinno
w pierwszym rzędzie mieć na uwadze dobro dziecka;
3. dziecko ma prawo od urodzenia do nazwiska i obywatelstwa;
4. dziecko powinno korzystać z dobrodziejstw ubezpieczenia społecznego. Powinno
rosnąć i rozwijać się w zdrowiu. Powinno mieć prawo do odpowiedniego wyżywienia,
mieszkania, wypoczynku i usług medycznych;
5. dziecko niepełnosprawne fizycznie, umysłowo lub społecznie powinno być
traktowane specjalnie, jego edukacja i opieka nad nim powinny być odpowiednie do
wymogów jego szczególnych warunków;
6. dla pełnego, harmonijnego rozwoju swej osobowości, dziecko potrzebuje miłości
i zrozumienia. Powinno rosnąć pod opieką i odpowiedzialnością jego rodziców,
w atmosferze przywiązania i moralnego oraz materialnego bezpieczeństwa. Dziecko
nie powinno być, poza sytuacjami wyjątkowymi, oddzielone od matki. Społeczeństwo
i władze publiczne mają obowiązek zapewnienia specjalnej opieki dziecku bez rodziny
i temu dziecku, które nie ma odpowiednich środków utrzymania. Jest wskazane, aby
wypłacać dodatki rodzinne i świadczyć w inny sposób na utrzymanie dzieci w dużych
rodzinach. Za dziecko odpowiedzialne, oprócz rodziców, są także inne osoby
zajmujące się nim w ramach określonych zadań edukacyjnych. Realizując obowiązek
szkolny, zapewniając dziecku udział w zorganizowanym wypoczynku, czy
umieszczając w zakładzie leczniczym, rodzice powierzają dziecko innym osobom,
które spełniają określone zadania względem dziecka. Nauczyciel, wychowawca, lekarz
nie tylko kształcą, organizują wypoczynek, rozrywkę albo leczą dziecko, ale także
w czasie nieobecności rodziców, w koniecznym zakresie kontynuują zadania
wychowawcze rodziców, a przede wszystkim są odpowiedzialne za bezpieczeństwo
dziecka i jego zachowanie;
7. dziecko ma prawo do wykształcenia. Postuluje się, by wykształcenie było bezpłatne
i przymusowe przynajmniej na szczeblu podstawowym. Wykształcenie powinno
promować ogólną kulturę dziecka i pozwolić mu, w oparciu o równe możliwości,
rozwijać zdolności, indywidualny pogląd i poczucie odpowiedzialności moralnej
i społecznej, aby stało się użytecznym członkiem społeczeństwa. Dobro dziecka
powinno być zasadą nadrzędną dla odpowiedzialnych za jego wykształcenie
i ukierunkowanie. Dziecko powinno mieć pełną możliwość zabawy i wypoczynku;
8. dziecko zawsze powinno w pierwszej kolejności otrzymywać ochronę i pomoc;
9. dziecko powinno być ochraniane przed wszelkimi formami lekceważenia,
okrucieństwa i wyzysku. Nie powinno być przedmiotem handlu w jakiejkolwiek
formie. Dziecko nie powinno być dopuszczane do pracy przed osiągnięciem
określonego wieku. W żadnym przypadku nie może być skłaniane do
przedwczesnego podejmowania pracy zarobkowej oraz nie powinno otrzymać
zezwolenia na zatrudnienie lub jakiekolwiek zajęcia, które byłyby szkodliwe dla jego
zdrowia lub wykształcenia, albo też byłyby sprzeczne z jego rozwojem fizycznym,
umysłowym lub moralnym;
10. dziecko powinno być chronione przed praktykami, które mogą zachęcać do
dyskryminacji rasowej, religijnej i w jakiejkolwiek innej formie. Dziecko powinno być
wychowane w duchu zrozumienia, tolerancji, przyjaźni między narodami, pokoju
i powszechnego braterstwa i w pełnej świadomości, że jego energia i talenty będą
oddane na służbę członków społeczeństwa.
W 1961 roku została uchwalona Europejska Karta Społeczna (Polska ratyfikowała ją
w 1997 r.). Podjęto w niej między innymi zagadnienie ochrony dzieci i młodocianych przed pracą
zbyt uciążliwą, zagrażającą rozwojowi, ustalając jednocześnie minimalny wiek zatrudnienia.
Kolejnym krokiem na drodze ku pełniejszej prawnej regulacji ochrony praw dziecka był
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z roku 1966. Pakt wszedł w życie
w 1976, zaś Polska ratyfikowała go w 1977 roku. Zarówno Europejska Karta Społeczna, jak
i postanowienia Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych nawiązują
bezpośrednio w tym, co dotyczy praw dziecka, do wcześniejszej Deklaracji Praw Dziecka,
przypominając i podkreślając jej najważniejsze zasady. W podobnym duchu wypowiada się art. 10
Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (uchwalony w 1976
r. i ratyfikowany przez Polskę w 1977 r.).
Konwencja o Prawach Dziecka
17 stycznia 1978 roku Eugeniusz Wyzner, polski ambasador przy ONZ skierował do
Biura Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie list z propozycją, by włączyć do
porządku 34 sesji Komisji Praw Człowieka temat „kwestia Konwencji o Prawach Dziecka”.
Znajdujący się w dokumentach Komisji Praw Człowieka pierwszy polski projekt Konwencji
o Prawach Dziecka składał się z 18 artykułów.
Polska inicjatywa wynikała z szerokiego kontekstu historycznego. W okresie I wojny
światowej, a później w okresie II wojny światowej, dzieci w Polsce doświadczały często
największych cierpień. W rezultacie operacji wojennych wiele polskich dzieci stało się kalekami,
zostało pozbawionych opieki zdrowotnej, dostępu do edukacji, było zmuszanych do
wykonywania ciężkiej i wyczerpującej ich siły pracy. Znaczna ich część pozostała osierocona. Na
szczególną uwagę zasługuje los dzieci z rejonu Zamojszczyzny, które zostały poddane
zaplanowanej polityce wynarodowienia i nazistowskiej indoktrynacji. Polskie dzieci pochodzenia
żydowskiego i romskiego w okresie II wojny światowej były poddawane nie tylko dyskryminacji,
ale zaplanowanej eksterminacji.
W tym kontekście należy podkreślić, iż w okresie międzywojennym w Polsce rozwijało się
przekonanie, że dziecko jest autonomiczną osobą, która posiada własne zainteresowania,
potrzeby i prawa. Że nie jest tylko przedmiotem opieki i troski, lecz także podmiotem, którego
prawa i interesy powinny być respektowane. Zgodnie z tą koncepcją, dziecko na pewnym stopniu
rozwoju, jest zdolne do formułowania i wyrażania własnych opinii, które powinny być wzięte
pod uwagę. Głównym eksponentem tej koncepcji dzieciństwa był Janusz Korczak – lekarz,
pisarz, filozof, nauczyciel, oficer Wojska Polskiego. Potwierdził on przywiązanie do tej wizji
dzieciństwa swoim własnym życiem. Chociaż posiadał sposobność uratowania swojego życia,
zdecydował się w zamian pozostać z dziećmi, które miał w opiece, aż do samego końca. Zginął
z nimi w komorze gazowej nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Treblince w 1942 roku.
Nie bez znaczenia dla tej tradycji jest też postawa wielu innych Polaków w okresie II wojny
światowej. Podkreślenia wymagają bohaterskie dokonania Ireny Sendlerowej, działalność
opiekuńcza Marii Anny Tyszkiewicz (polskiej aktorki, znanej jako Hanka Ordonówna), która na
terenie Indii, a później na Bliskim Wschodzie zbudowała i utrzymywała domy dla dzieci
Polaków, którzy wraz z armią generała Władysława Andersa w 1942 r. opuścili tereny ZSRR.
Projekt Konwencji został przedstawiony na początku 1978 roku, podczas przygotowań
do dwudziestej rocznicy przyjęcia Deklaracji Praw Dziecka. Przygotowany został w Polsce poza
Ministerstwem Spraw Zagranicznych przez zespół polskich prawników, skupionych głównie
w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.
Po zaaprobowaniu przez Komisję Praw Człowieka umieszczenia w porządku obrad
kwestii Konwencji, zadecydowano przesłać jej projekt do państw członkowskich Organizacji
Narodów Zjednoczonych, w celu rozważenia go zarówno na poziomie rządowym, jak
i organizacji pozarządowych. W efekcie otrzymano wiele opinii, które sugerowały zasadność
dalszych prac Komisji nad przesłanym do zaopiniowania projektem. Po przeanalizowaniu tych
sugestii i rekomendacji, władze polskie opracowały drugi, poprawiony projekt Konwencji
o Prawach Dziecka. Został on przedstawiony Komisji w 1979 roku i stał się bazą dla dalszych
prac Komisji Praw Człowieka.
Komisja Praw Człowieka wyznaczyła Grupę Roboczą, otwartą dla zainteresowanych
państw do pracy nad projektem. Na jej czele stanął Adam Łopatka, który był również jej
sprawozdawcą. Udział w jej pracach brały takie organizacje, jak: Międzynarodowa Organizacja
Pracy (ILO), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Edukacji, Nauki i Kultury (UNESCO),
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), UNICEF i Międzynarodowy Komitet Czerwonego
Krzyża. Pomimo licznych sporów, Grupie Roboczej udało się wypracować kompromis,
skutkujący przyjęciem Konwencji o prawach dziecka przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji
Narodów Zjednoczonych w trzydziestą rocznicę uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka.
Konwencja zawiera najobszerniejszy katalog praw dziecka. Na podmiotowość dziecka
wskazują tu zwłaszcza przepisy, które dotyczą prawa do życia i obowiązku sporządzenia
natychmiast po narodzinach aktu urodzenia dziecka, otrzymania nazwiska i nabycia obywatelstwa
(art. 7 i 8). W następnej kolejności należy wymienić prawo dziecka do rodziny, które wynika
z artykułów 5, 9 i 18 konwencji. Poszanowaniu podmiotowości dziecka służy także prawo
dziecka do wypowiedzenia się w sprawie, która go dotyczy. Konwencja wymienia także prawo do
wolności ekspresji, poszukiwań, uzyskiwania informacji propagowania własnych idei i sądów
w formie pisemnej, artystycznej lub innej, prawo do wolności spotkań, zrzeszania się,
gromadzenia.
W artykułach 14 i 16 określono prawo dziecka do wolności myśli, wyznania
i manifestowania wiary oraz prawo do ochrony przed ingerencją w jego życie prywatne, rodzinne,
domowe i korespondencję. Państwa-strony Konwencji muszą w tym zakresie respektować wolę
rodziców, którzy mogą ukierunkowywać praktyki religijne i zwyczaje zgodnie z ich
przekonaniami i możliwościami dziecka. Podstawową bowiem odpowiedzialność za opiekę
i wychowanie dziecka ponoszą rodzice, a państwo ma wspomagać rodzinę w realizacji tego
zadania, tworząc system instytucji i urządzeń uzupełniających rodzinę w jej funkcjach.
Konwencja reguluje także kwestie ochrony dzieci, pozbawionych opieki rodzicielskiej,
poprzez zapewnienie im opieki w rodzinach zastępczych i instytucjach publicznych. Zawiera też
odpowiednie postanowienia dotyczące adopcji, w tym adopcji międzynarodowej.
W artykule 37a zawarto prawo dziecka do ochrony przed torturami, okrutnym,
nieludzkim lub poniżającym traktowaniem i karaniem. Zakazano jednocześnie stosowania wobec
dziecka kary śmierci oraz kary dożywotniego więzienia bez możliwości wcześniejszego
zwolnienia. W ustępie b) i c) tego artykułu sformułowano prawo dziecka do wolności osobistej.
Państwa zapewnić muszą, by żadne dziecko nie zostało pozbawione wolności w sposób
arbitralny lub bezprawny. W przypadku pozbawienia go wolności, każde dziecko powinno być
traktowane humanitarnie i z poszanowaniem wrodzonej godności osoby ludzkiej, w sposób
uwzględniający potrzeby, wynikające z jego wieku. Dziecku, które znajdzie się w takiej sytuacji,
zagwarantowano prawo do uzyskania niezwłocznego dostępu do prawnej lub innej
odpowiedzialnej pomocy oraz do kwestionowania legalności decyzji o uwięzieniu przed
kompetentnym, niezawisłym i bezstronnym organem władz (art. 37d).
Ponadto Konwencja zawiera takie prawa dziecka. jak: prawo do ochrony przed wszelkimi
formami przemocy (art.19), prawo do ochrony przed wszelkimi formami wyzysku (art. 36),
w tym wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych (art. 34) oraz wyzysku ekonomicznego (art.
32), prawo do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie
leczenia chorób i rehabilitacji zdrowotnej (art.24), prawo do poziomu życia odpowiadającemu
jego rozwojowi fizycznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu (art. 27), prawo do
korzystania z systemu zabezpieczenia społecznego (art. 26), prawo do nauki (art. 28 i 29), prawo
do wypoczynku i czasu wolnego (art.31), prawo do rehabilitacji i reintegracji społecznej (art. 39),
prawo dziecka niepełnosprawnego do szczególnej troski (art. 23), prawo dziecka ubiegającego się
o status uchodźcy lub już uznanego za uchodźcę do otrzymania odpowiedniej ochrony i pomocy
humanitarnej (art. 22), prawo dziecka, należącego do mniejszości etnicznej, religijnej lub
językowej do korzystania z własnej kultury, do wyznawania swojej religii lub używania własnego
języka oraz prawo do poznania swoich praw (art. 42).
Szczególne odniesienie do ochrony dziecka, dotkniętego konfliktem zbrojnym, zawierają
zobowiązania państw-stron, zawarte w artykule 38. Obejmują one podjęcie wszelkich możliwych
kroków dla zapewnienia dzieciom, które nie osiągnęły wieku 15 lat, by nie brały bezpośredniego
udziału w działaniach zbrojnych oraz powstrzymywanie się przed rekrutowaniem ich do swoich
sił zbrojnych. Strony Konwencji powinny stosować wszelkie możliwe do realizacji środki dla
zapewnienia ochrony i opieki nad dziećmi, dotkniętymi przez konflikt zbrojny.
Niewątpliwym sukcesem twórców Konwencji jest niemal powszechna jej akceptacja.
Została ona ratyfikowana przez 191 państw (nie uczyniły tego Stany Zjednoczone i Somalia).
Polska ratyfikowała Konwencję z dwoma zastrzeżeniami. Pierwsze z nich dotyczy prawa dziecka
adoptowanego do poznania danych swoich rodziców biologicznych; drugie – granicy wieku, od
której dopuszczalne jest powołanie do służby wojskowej i uczestnictwo w działaniach
wojennych. 26 stycznia 2009 roku Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak wystąpił do Ministra
Edukacji Narodowej o wycofanie przez Polskę tych zastrzeżeń.
Przez 20 lat funkcjonowania, wprowadzono do Konwencji jedną tylko poprawkę – w art.
43 ust 2 wyraz „dziesięć” zastąpiono wyrazem „piętnaście” (chodziło o liczbę ekspertów
w Komitecie Praw Dziecka, ustanowionym w celu badania postępu w implementacji
postanowień Konwencji przez państwa-strony).
Konwencja o Prawach Dziecka – podstawą dalszych działań
W 1996 roku Rada Europy przygotowała Europejską Konwencję o wykonywaniu praw
dzieci. Polska podpisała, a następnie ratyfikowała ją, jako drugie państwo – już rok później.
Konwencja weszła w życie i obowiązuje od 1 lipca 2000 r.
Konwencja o Prawach Dziecka stała się też punktem wyjścia dla przyjętej w 1990 roku
w Addis Abebie przez Organizację Jedności Afrykańskiej „Afrykańskiej Karty Praw i Dobrobytu
Dziecka”.
W 1996 r. odbył się Pierwszy Światowy Kongres na rzecz przeciwdziałania prostytucji
i pornografii dziecięcej, na którym przedstawiciele rządów 122 krajów zobowiązali się do
przyjęcia przez ich państwa odpowiednich planów działania. Konsekwencją były dwa protokoły
fakultatywne do Konwencji o Prawach Dziecka: o angażowaniu dzieci w konflikty zbrojne
i o handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii (oba obowiązują od 2002 roku).
*
Konwencja o Prawach Dziecka jest uniwersalnym instrumentem, nie tylko chroniacym te
prawa, ale pozwalajacym na uświadomienie ludziom wartości ich dzieciństwa, a tym samym
człowieczeństwa. Im więcej w świecie przestrzeganych postanowień Konwencji o Prawach
Dziecka, tym mniej krzywd, wyrządzanych ludziom.