Katalog Metod i Narzędzi do pracy wychowawczej

Katalog Metod i Narzędzi dla nauczycieli wypracowany przez edukatorów
europejskich
w ramach
projektu
„Społeczne
włączenie
uczniów
ze
specyficznymi potrzebami edukacyjnymi w główny nurt edukacji zawodowej
i rynek pracy”- SOS sieć. Cały katalog metod pracy z uczniem o specjalnych
potrzebach edukacyjnych na stronie portalu www.sosnetwork.eu
Poniżej pięć wybranych metod, którym efektywnie można posługiwać się na
etapie szkoły gimnazjalnej.
Opracowanie i tłumaczenie: Beata Grabska
„Dziennik okrętowy” (Dania) – Logbook (Danmark)
Cele:
Metoda dostarcza instrumentów samooceny, zachęca uczniów do codziennego
namysłu nad własnym procesem uczenia się, wskazuje na indywidualny postęp, od początku
do
końca
okresu
edukacji.
„Dziennik
okrętowy”
daje
okazję
nauczycielowi/doradcy/dyrektorowi by śledzić postępy w rozwoju osobowym ucznia oraz
nawiązać z nim dialog.
Jakie osoby biorą udział?
„Dziennik okrętowy” włącza grupę młodych ludzi, na przykład klasę lub jedną osobę
w miejscu pracy, uwzględnia oczywiście nauczyciela/doradcę/dyrektora.
Czas trwania badania:
2 miesiące
Opis metody:
Opis metodologii jest oparty o doświadczenie uzyskane w Green Academy (Dania)
i dostarcza różnorodnych sposobów używania „dziennika okrętowego”. Zależnie od sytuacji
i kontekstu, „dziennik okrętowy” może być wykorzystany oddzielnie lub w kombinacji. Jest
wręczany raz w tygodniu elektronicznie, bądź w wersji papierowej. Zależnie od kontekstu,
krótka albo dłuższa opinia zwrotna jest przekazywana uczniowi.
Nauczyciel, krok po kroku, instruuje jak prowadzić „dziennik okrętowy”, na przykład:
1
-
opisz krótko nad czym pracowałeś, co zrobiłeś?
-
opisz związek między tym, co robiłeś na lekcjach, na biologii i wiedzy
o sadownictwie, jak również omów sposoby komunikacji i współpracy w grupie.
-
oceń swoje wyniki w nauce, a następnie własne wysiłki. Co mogło być zrobione
inaczej?
- oceń współpracę z kolegami i opowiedz o swoich doświadczeniach. Co mogło być
zrobione inaczej?
Mówiąc o zespole uczniów, opinia zwrotna będzie udzielana w formie pisemnej, oparta
o pięciostopniową skalę ocen. W razie konieczności połączona z krótkim komentarzem, jak
również ofertą podjęcia ciągu dalszego prowadzenia „dziennika okrętowego” osobiście. Jeżeli
uczeń otrzyma stopień jeden, to pozostaje jeszcze dużo miejsca do poprawy. Stopień pięć
wskazuje, że uczeń wiele zrobił i prowadzony przez niego „dziennik okrętowy” dowodzi
wysokiego stopienia refleksji i wysiłku włożonego w edukację.
Łączna suma godzin, którą nauczyciel spędza na ewaluacji zadania, to około 1½ do 2 godzin
tygodniowo (dla grupy 20 uczniów).
Alternatywnie, w indywidualnych przypadkach, na przykład, kiedy mamy do
czynienia z młodzieżą w biurach pracy albo miejscach pracy, ale też w szkołach, pisanie
„dziennika okrętowego” ustalane jest od sytuacji do sytuacji, od spotkania do spotkania, w
porozumieniu z uczniem.
Przykładem mogłaby być okoliczność, kiedy, we współpracy z uczniem, umieszczamy
cele natury osobistej, aby np. poprawić lub nawiązać współpracę z kolegami. W takim
przypadku ważne jest by ustalić sprawne i wymierne punkty stałe, na które uczeń może się
powołać, np.: “W ubiegłym tygodniu zrobiłem to, o co, prosili mnie inni. W tym tygodniu,
powiedziałem dwa razy, jaką pracę chciałem wykonywać i było to całkiem miłe uczucie.”
W tym przypadku opinia zwrotna byłaby głównie oparta o formę ustnego, szczerego
przekazu.
Normalnie „dziennik okrętowy” prowadzony jest w formie pisemnej, ale może łatwo
być uzupełniony zdjęciami.
Alternatywnie, „dzienniki okrętowe” dla młodszych uczniów
z dysleksją mogą być rejestrowane w formie plików dźwiękowych.
Zagrożenia:
Jeżeli nauczyciel nie postępuje konsekwentnie lub nieuważnie stosuje opinię zwrotną,
uczniowie przestaną wierzyć, że „dziennik okrętowy” ma sens. Nie jest łatwe, by nakłonić
młodych ludzi do zastanawiania się nad kontekstami nauczania w odniesieniu do własnych
2
celów osobistych. Współpraca może tutaj być rozwiązaniem, na przykład w formie
wspólnych lekcji/ spotkań pisania „dziennika okrętowego” z pomocą nauczyciela.
Uzupełnienie:
Wywiady - skupienie się na prowadzonym „dzienniku okrętowym”.
Ewaluacja:
Wywiady –skupienie się na prowadzonym „dzienniku okrętowym”.
Odniesienia:
Przypadek nr 4 / Najlepsza praktyka nr 1 (Dania)
Naukowe Odniesienia: http://fou.emu.dk/offentlig_show_projekt.do?id=197762
Kontakt z doradcą:
Henrik Dethlefsen ([email protected] ) mail:[email protected]>,
3
„Grupa ucząca się” (Dania) Learning group (Danmark)
Cele:
Podstawowym celem jest stworzenie pola dla zwiększenia różnicowania w nauczaniu,
które może przyczynić się do optymalizowania warunków pracy dla każdego ucznia, przed
którym stoją wyzwania edukacyjne i osobiste. „Grupa ucząca się” przyczynia się do
utrzymywania motywacji w edukacji.
Drugim celem jest uzyskanie dodatkowego czasu dla nauczyciela, który może poświęcić go
uczniom słabiej uczących się, przy zachowaniu niezależności i sprawności w nauce „grupy
uczącej się”.
Jakie osoby biorą udział?
Użycie „grupy uczącej się” ma zastosowanie w szkołach zawodowych lub gdzie
pracuje się z liczniejszymi klasami (10-12 lub więcej uczniów) i dlatego szczególnie może to
zainteresować nauczycieli. Metoda może też być wykorzystana w innych kontekstach gdzie
pracuje się w bardzo małych grupach, np. przy poszukiwaniu pracy, ale musi być wtedy
odpowiednio dostosowana.
Czas trwania badania:
2 miesiące
Opis metody:
Tworzenie grupy opiera się o kryterium, w którym młodzi ludzie w grupie powinni
dopasować się nawzajem i być na tym samym poziomie w rozwoju edukacyjnym. Szczególny
nacisk kładziony jest na motywacje, zaangażowanie i chęć" by być częścią edukacji". Dlatego
też ważne w tym kontekście jest by wskazać na możliwość, że dojrzała, skupiona
i zaangażowana, ale zawodowo niedoświadczona młoda kobieta z dyplomem szkoły średniej
mogłaby łatwo być w tej samej grupie z edukacyjnie słabym młodym człowiekiem, który
z drugiej strony jest pochłonięty pasją i ma dużo doświadczenia zawodowego. Wynikiem tego
mógłby być rozwój i wzajemnie wsparcie. Każda młoda osoba korzystająca z „ Grupy uczącej
się” w procesie nauki może mieć partnerów do ćwiczeń w zasięgu swojej grupy.
Ponadto, dodatkowe kryteria używane przez Green Academy, aby dopasować uczniów
do pracy w grupach są tworzone poprzez oszacowanie kompetencji do wykonywania zadań.
Badanie jest przeprowadzone na początku kursu. Następnie wykonuje się przesiewowe
badanie umiejętności czytania u wybranych uczniów.
4
Jednak główne kryterium to biografia pisana przez wszystkich zakwalifikowanych
uczniów na początku kursu (1-2 strony), jak również stale aktualne, jako kryterium opinie
zwrotne, w tygodniowych dziennikach, w których to zawarte są refleksje o współpracy
w ramach „ grup uczących się”.
Zadania, które „grupy uczące się” mają rozwiązać mogą być różnorodne, ale muszą
być oczywiście zgodne z celami nauczania. W Green Academy często używamy
praktycznych lub teoretycznych zadań w nauczaniu, które „grupy uczące się” muszą
rozwiązać razem. Ważne jest, żeby zadania były wyraźnie i jasno zdefiniowane. Grupy nie
muszą być zorganizowane trwale i ich skład może być modyfikowany w oparciu
o obserwacje nauczyciela w klasie.
Sugerujemy następujące kroki by przetestować metodę w skróconej wersji w granicach jej
kontekstu:
-
wybierz alternatywnie dwa zespoły uczniów podczas okresu próbnego.
-
dobierz grupy na podstawie wiedzy ogólnej uczniów, z dodatkową informacją
otrzymaną od nich samych i zawartą w opisie, kilka stron o sobie. Powinny tam się
znaleźć kluczowe kwestie takie jak: zaplecze wychowawcze, praktyczne doświadczenie,
wolny czas, zainteresowania, hobby, dobra książka, którą przeczytałeś, albo dobry film,
który zobaczyłeś, twoje mocne i słabe strony, marzenia, pochodzenie rodzinne,
doświadczenia z nauką, etc.
-
wybierz określone klasy i konteksty nauczania by testować metodę, bądź dokładny
w formułowaniu celów.
-
możesz poprosić, żeby uczniowie napisali krótkie opinie zwrotne w połowie pracy
z metodą i na końcu pracy z metodą, przeprowadź krótkie rozmowy z uczniami.
Zagrożenia:
Korzystne dopasowanie uczniów przed stworzeniem grupy. Należy zwrócić uwagę na
zmiany w grupie lub jej uzupełnianie. Doświadczenie wskazuje, że niektórzy uczniowie są
zbyt słabi i nie dość zmotywowani, aby wziąć odpowiedzialność za rozwiązywanie
problemów i współpracę w grupie. Oznacza to, że nauczyciel musi wesprzeć tę grupę, nie
zapominając o wsparciu dla grup, które sobie radzą. Doświadczenie także pokazuje, że nawet
w słabszych grupach, uczniowie często rozwijają się wraz z zadaniem i stopniowo biorą
odpowiedzialność za pracę w grupie.
5
Uzupełnienie:
Jako rezultat z obserwacji nauczyciela i opinii zwrotnych od uczniów, może być
konieczne otrzymywanie bardziej szczegółowych wskazówek od nauczyciela w granicach
kilku grup. Alternatywnym rozwiązaniem mogłoby być ponowne dostosowanie składu grupy.
Odniesienia:
Przypadek nr 5 / Najlepsza Praktyka - Przypadek nr 2 (Dania)
Naukowe Odniesienia:
http://fou.emu.dk/offentlig_show_projekt.do?id=197762
Kontakt z doradcą:
Henrik Dethlefsen ([email protected] )<mail:[email protected]>
6
Edukacja koleżeńska/ rówieśnicza (Włochy) -Peer Education IT
Cele:
Edukacja koleżeńska to sposób by nauczać i socjalizować uczniów, a także zwiększać
poczucie własnej godności, samooceny i samoświadomości. Jest to narzędzie, które zmusza
młodych ludzi by wziąć osobistą i zbiorową odpowiedzialność, pomaga rozwinąć
umiejętności komunikacji i publiczne występowanie. Jednocześnie metoda daje silne
doświadczenie pracy w grupie.
Jakie osoby biorą udział?
Grupa uczniów i nauczyciel
Profesjonalny Kontekst:
Instytucja szkolenia zawodowego i uczniowie.
Czas trwania badania:
Określony czas trwania nie jest wymagany: badanie może być jednorazowe, jak również
może to być seria powtórzonych działań.
Opis metody:
Edukacja rówieśnicza to termin szeroko używany do opisania różnorakich inicjatyw,
w których młodzi ludzie o podobnym wieku, pochodzeniu, kulturze i/lub statusie społecznym
uczą i informują się nawzajem o problemach ich dotykających, a także o swoich
doświadczeniach.
Edukacja rówieśnicza jest narzędziem, które oferuje młodym ludziom pracę z innymi
młodymi ludźmi, jest oparta o nieformalnie prowadzone przez rówieśników dyskusje, które
pomagają w interakcji między młodymi ludźmi. Zwiększa to świadomość bycia potrzebnym
i zdolnym by pomagać innym ludziom oraz rozwijać umiejętności społeczne, a także
zwiększać wiedzę,
proponuje pozytywne
nastawienie,
wzmocnienie poczucia własnej
godności oraz ogólne zaufanie. Buduje dogodne okoliczności by spotkać się
z innymi
młodymi ludźmi.
Korzyści ze zastosowania metody są szeroko uznane. Informacja jest łatwiej przekazywana,
ponieważ „nauczyciel” i „klasa” pozostają w tym samym kontekście i mają podobne obszary
zainteresowań, więc mogą porozumieć się lepiej. Należy wspomnieć, że edukacja rówieśnicza
może być szczególnie efektywna w socjalizowaniu uczniów ze stosunkowo niskimi wynikami
w nauce i pozwala im na pełny i aktywny udział w szerokim zakresie działań edukacyjnych.
Oto znane korzyści
z edukacji rówieśniczej: wyższa motywacja uczniów do nauki,
7
umiejętność oceny procesu uczenia się, wprowadzenie w życie zdobytych umiejętności
i wiedzy. Uczniowie angażują się bardziej.
Zagrożenia:
Uczniowie mogą nie posiadać zdolności ani dojrzałości dla tego rodzaju pracy albo nie
traktują oceny poważnie. Poza tym, uczniowie mogą okazywać negatywne nastawienie do
edukacji rówieśniczej i odczuwać ją jako dodatkowy ciężar.
Ewaluacja:
Ocena jest zwykle sporządzona przez „klasę” i przez „nauczyciela”
Odniesienia:
Najlepsza Praktyka przypadek nr 10, Interesujący przypadek nr 31.
Naukowe Odniesienia:
Tsuei, M. (2012), “Używając synchronicznej edukacji rówieśniczej w systemie nauczania,
aby promować naukę
matematyki
i obsługi komputerów u uczniów na poziomie
podstawowym”, 58(4): 1171-1182.
Topping, K., Ehly, S. Eds (2009) „Rówieśnicza pomoc w uczeniu się”.
Manouchehri, A. (2002), “Rozwijając wiedzę nauczania przez rozmowę rówieśniczą ”,
Nauczanie i Edukacja Nauczycielska , 18(6): 715-737.
Haller, C. R. et Al (2000), “Dynamika edukacji rówieśniczej we współdziałających grupach
roboczych”
Dziennik Inżynierii w Edukacji, 89(3),: 285-293.
Topping, K. (1998) „Ocena rówieśniczej edukacji między studentami na uczelniach
i uniwersytetach”- Przegląd Badań Edukacyjnych 68: 249-276.
Damon, W. (1984) „Edukacja rówieśnicza: Niewykorzystany potencjał”, Dziennik
Stosowanej Psychologii Rozwojowej, 5(4): 331-343.
Doradcy:
Dorota Zabdyr [email protected] mail:[email protected]
Reelika Parve [email protected] mail:[email protected]
8
Zindywidualizowany
plan
edukacyjny
(Finlandia)
-Individualized
educational plan (FI)
Cel:
Dostarczyć instrumentów do indywidualizacji procesu nauczania uczniom ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi.
Jakie osoby biorą udział?
Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Nauczyciel lub doradca zawodowy.
Czas trwania badania:
2-3 miesiące, jeżeli szkoła pracuje zgodnie z planem semestralnym, np. sześć tygodni.
Opis metody:
Edukacja i trening zawodowy wpisują się szeroki zakres pól zawodowych, każdy z jego
własną charakterystyką. Wspólny, specyficzny dla pola program definiuje cele ogólne,
długość okresów praktyki i fakultatywnych zajęć. Dla każdego ucznia potrzebny jest osobisty
plan badań określony różnymi edukacyjnymi możliwościami szkoły/uczelni.
Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych osiągają różne wyniki na różnych polach,
a każdy uczeń posiada mocne strony, które mogą przynieść korzyści i być skutecznie
wykorzystane podczas nauki. Wielu uczniów podejmuje wyzwania osobiste jak i naukowe,
a ogólna podstawa programowa nie jest wystarczająca. Specjalne potrzeby edukacyjne, na
przykład trudności w uczeniu się, behawioralne lub społeczne wyzwania wymagają większej
indywidualizacji. Potrzeba poprawek w środowisku albo programie nauczania tj. rozszerzenia
semestrów w czasie nauczania, dostosowania programu kursu w określonych przedmiotach
albo dostosowanie oceniania.
Dlatego zindywidualizowany plan edukacyjny jest potrzebny. Definiuje on specyficzne dla
uczniów potrzeby i jest zaprojektowany bezpośrednio dla nich. Zindywidualizowany plan
edukacyjny stwarza okazję dla uczniów, nauczycieli, administratorów, usługodawców
i rodziców by pracować razem i polepszyć wyniki edukacyjne uczniów ze specjalnymi
edukacyjnymi potrzebami. Jest to kamień węgielny jakości edukacji. Cele, modyfikacje,
dostosowania, nauczyciele, rozmieszczenie planu godzinowego, wszystko powinno być
wybrane, narzucone i utrzymane z dostosowaniem do szczególnych potrzeb ucznia.
Zindywidualizowany plan edukacyjny obejmuje faktyczne, umieszczone dla uczącego się,
indywidualne cele nauczania, ale też administracyjne zarządzenia, aby wspomóc ucznia.
9
By stworzyć efektywny zindywidualizowany plan edukacyjny, praca powinna zacząć się
w fazie wejścia na zajęcia. Oszacowanie dodatkowych potrzeb jest oparte na wiadomościach
z poprzedniej instytucji oświatowej oraz na bazie różnych narzędzi szacowania potrzeb,
takich jak na przykład wywiady. Nauczyciel wyspecjalizowany w pracy z uczniem
o specjalnych potrzebach edukacyjnych bierze odpowiedzialność za oszacowanie specjalnych
potrzeb i napisanie zindywidualizowanego planu edukacyjnego.
Ważne jest mieć na uwadze fakt, że zindywidualizowany plan edukacyjny nie jest
przygotowany dla ucznia, ale razem z nim by wzmocnić jego motywację i zaangażowanie.
Wprowadzenie w życie efektywnego zindywidualizowanego planu edukacyjnego wymaga
pracy zespołowej, a sam plan jest oficjalnym programem, który powinien być kontrolowany
regularnie.
Dobry zindywidualizowany plan edukacyjny – jak to osiągnąć?
Jest to narzędzie indywidualizacji w nauczaniu
Wyróżnia się krótkoterminowymi celami
wyznaczonymi dla ucznia.
Zawiera strategię nauczania
Włącza zabezpieczenie
używanych strategii nauczania
Zawiera
informacje
kiedy
plan
ma
być
Używa
prostego
ewaluowany
procedur.
Skupia się na 3-4 celach nauczania
Musi
być
formatu,
prostych
przedyskutowany
zarówno
z uczniem jak i jego rodzicami
Powinien być ewaluwany przynajmniej dwa Generuje cele szczegółowe, które są
razy do roku
dodatkowe lub inne od tych dla większości
uczniów w szkole.
Powinien być napisany prostym językiem i być Powinien
być
koniecznie
przekazany
zrozumiały do uczniów, personelu i rodziców
całemu personelowi
Promuje efektywne planowanie
Pomaga uczniom kontrolować ich własny
postęp
10
Nie ma żadnej potrzeby przygotowywania oddzielnego programu dla uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi. Jeżeli w/w, z jakiejś przyczyny, trwale albo w krótkim okresie
czasu, nie może osiągnąć ogólnych celów programu, zindywidualizowany plan edukacyjny
powinien być wdrożony. Służy on, jako narzędzie indywidualizowania nauki i może objąć
zindywidualizowane cele albo każdy inny rodzaj modyfikacji programu:
Różne sposoby modyfikacji
Praktyczne przykłady
Modyfikacja celów
Cele
ogólne,
nauczanym
zmodyfikowane
przedmiocie,
w
jednym
zmodyfikowana
podstawa programowa.
Modyfikacje w nauczaniu
Używanie różnych metod pedagogicznych,
technik
nauczania,
wykorzystanie
pracy
indywidualnej, pracy w grupach, pracy w
parach, technik coachingu, wykorzystanie
różnych stylów uczenia się. Przygotowanie
efektywnych
i
jasnych
materiałów
do
nauczania.
Modyfikacje w ocenianiu
Użycie różnych narzędzi oceniania, testy
pisemne, wypracowania, ocenianie w oparciu o
pracę na lekcji, ocenianie ustne, egzaminy.
Modyfikacje środowiska edukacyjnego
Różnicowanie
nauki.
praktycznej
i
Różnicowanie
teoretycznej
środowiska
edukacyjnego: klasy, warsztatów.
Zagrożenia:
Żeby uzyskać efektywność, Zindywidualizowany plan edukacyjny powinien być trwałym
narzędziem. Jeżeli plan jest przygotowany bez indywidualnego zaangażowania ucznia i bez
pozytywnego nastawienia nauczycieli, istnieje ryzyko, że może on pozostać, jako plan „ na
papierze”, bez wprowadzania w życie.
Uzupełnienie:
Regularnie raz w semestrze.
Ewaluacja:
Wywiady, kontrola sprawozdań, jeżeli dokument jest sporządzany w formie elektronicznej.
Odniesienia:
Najlepsza Praktyka przypadek nr 12, Interesujący przypadek nr 4.
11
Usługi Zatrudnienia dla Młodych (Wielka Brytania)- Employment services
for young people (UK)
Cel:
Wspierać uczniów (między 16 a 25 rokiem życia), którzy doświadczają barier w pracy lub
utrzymaniu miejsca pracy poprzez profilowanie umiejętności, rozwijanie potencjałów,
wsparcie ze strony coacha.
Wspierać pracodawców w dostosowywaniu poziomu pracy do możliwości młodego
człowieka.
Zaangażować lokalnych pracodawców i zdobyć zatrudnienie, tam gdzie nie było to możliwe
poprzednio.
Metoda został uznana za skuteczną dla uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi i
barierami społecznymi. Oferuje coaching zawodowy w ramach wsparcia młodych
pracowników i ich pracodawców w procesie przystosowywania nowego pracownika na
stanowisko pracy.
Jakie osoby biorą udział?
Indywidualni kandydaci, coachowie, rodzice, potencjalni pracodawcy, mentorzy.
Czas trwania badania:
Różnie w zależności jak szybko młoda osoba znajdzie zatrudnienie.
Opis metody:
Metoda pomaga młodym ludziom, scharakteryzowanym, jako NEET (bez wykształcenia,
treningu oraz zatrudnienia), wskazującymi na trudność znalezienia pracy, spowodowanymi
barierami edukacyjnymi, które wcześniej były przyczyną opuszczenia szkoły. Narzędzie
adresowane jest do wszystkich tych, którzy wyrzuceni poza nawias edukacji i rynku pracy,
nadal pozostając niezależnymi, wykazują chęć rozwoju i nauki, mogą pracować niezależnie
po ukończonym okresie pracy z coachem. Kiedy młody człowiek zgłasza się do agencji
zatrudnienia, wykorzystany zostaje „profil zatrudnienia”, aby upewnić się, co do barier
występujących w zatrudnieniu i określić sposoby radzenia sobie z nimi.
Metoda została zaprojektowana w ten sposób, że składa się z zestawu aktywności: pisanie
CV, trening dojazdu do pracy, poszukiwanie pracy, wypełnianie formularzy aplikacyjnych,
przygotowania do wywiadu. Projekt przed–zatrudnieniowy trwa 12 tygodni. Jeden dzień
poświęcony jest na zadania teoretyczne. Dwa dni to dostosowanie się w zadaniach. Przed–
zatrudnieniowy trening zawiera: dostosowanie się do zadań lub miejsca pracy, proces
przyjmowania do pracy, testy pracownicze.
12
Warsztaty w małych grupach zawierają: prace nad umiejętnościami wzmacniającymi szanse
zatrudnienia, PSD, wzmacnianie przynależności do zespołu poprzez wspólne wydarzenia
sportowe i zajęcia na zewnątrz. Moda osoba wymaga specyficznego zaangażowania ze strony
pracodawcy. Coaching zawodowy daje pewność, że wszystkie wymogi zostaną spełnione
poprzez system wsparcia, który zostanie utrzymany tak długo jak to konieczne. Agencja
wspiera młode osoby poprzez wspólne przechodzenie procesu zatrudnienia, oferując usługi
dostosowane do ich potrzeb i wymagań. Zapewnia coacha, pomagającego w treningu i nauce,
w zakresie zadań dotyczących nowego miejsca pracy. Usługa ma na celu pomoc
w utrzymaniu stanowiska i miejsca pracy w ogóle. Agencja może skontaktować inne
partnerskie organizacje, jeśli wymaga tego specyfika pomocy i uzyskanie wsparcia. Zapewnia
pomoc w poszukiwaniu pracy. Kiedy już młoda osoba ma pracę, coach może powrócić do
niej i wspomóc w nabieraniu nowych umiejętności przydatnych na nowym stanowisku.
Zagrożenia:
Wyznaczone rezultaty mogą nie być takie jak zakładano, z powodu braku zaangażowania ze
strony pracodawców. Może pojawić się negatywny odbiór młodych osób lub kandydaci nie
znajdą pracy.
Uzupełnienie
Regularne sprawdzanie i recenzowanie działań oraz plan rozwoju dalszej części metody.
Ewaluacja:
Ewaluacja planowanych działań- czy cele zostały wypełnione. Ustalenie nowych celów.
Odniesienia:
MINT website: http://www.mintnorwich.co.uk
Doradca:
Deborah Rudd [email protected], Rob Bates
13
Nagroda Prezydenta (Irlandia)- The President Award ( IE)
Cel:
Nagroda Prezydenta „Gaisce”, to w Irlandii bardzo prestiżowa Narodowa Nagroda za
podejmowane wyzwania oraz jednocześnie indywidualny program wyzwań i wyróżnienie od
Prezydenta Irlandii.
Na nagrodę „Gaisce” pracuje się na podstawie osobistego zestawu
wyzwań skonstruowanych przez uczestnika.
Uczestnik wymyśla wyzwanie i dostaje zgodę od lidera Nagrody Prezydenta Nie ma tu
współzawodnictwa z innymi uczestnikami, jest to wyzwanie zupełnie indywidualne Tak, więc
jedyną osobą, z którą współzawodniczy uczestnik jest on sam.
Jakie osoby biorą udział?
Uczestnicy, których zachęcimy do wzięcia udziału w zadaniu.
Czas trwania badania:
6-9 miesięcy to wymagane ramy czasowe.
Opis metody:
Są to trzy typy nagrody/ medali, które można uzyskać - brąz, srebrny i złoty. Przy pracy z tą
metodą skupiamy się na nagrodzie brązowej.
Minimalny Wiek
Minimalny Czas
System działania Czasowego Na
Trwania Zadania
Podstawie
Kwalifikacji
Poprzedniej Nagrody
Brąz
15 lat
26 tygodni
Srebrny 16 lat
52 tygodnie
26 tygodni dla posiadacza Brązu
Złoty
78 tygodni
52 tygodnie dla posiadacza Brązu
17 lat
Młodzi ludzie między 15 a 25 rokiem życia, którzy biorą udział w programie, robią tak długo
jak są zmotywowani do wyzwania. Mamy 4 różne obszary wyzwania. By zdobyć nagrodę,
uczestnik musi wziąć udział w każdym z 4 obszarów. Uczestnik może zdecydować się
wykorzystać działalność, której próbował w przeszłości oraz musi wziąć udział
w przynajmniej jednej nowej działalności.
Do zdobycia brązu, jest wymagana minimum 1 godzina tygodniowo w każdym z pierwszych
trzech obszarów:
1) Uczestnictwo w życiu społeczności (13 tygodni);
2) Osobiste umiejętności (13 tygodni);
14
3) Fizyczna rekreacja (13 tygodni).
Obowiązuje dodatkowa działalność w jakiejkolwiek sekcji wybranej przez uczestnika, po
konsultacji z personalnym asystentem;
4) Podróż: należy zaplanować i przygotować 2-dniową podróż w grupie z jednym noclegiem,
obejmującą minimalną całkowitą odległość do pokonania pieszo od 25- 35km lub na rowerze
100-130km. Oto przykład jak mogą być wykorzystane dodatkowe godziny w wyzwaniu
z rekreacji fizycznej.
Poniżej przykłady jakie działania mogą być wykorzystane w pracy w tym programie.
1. Uczestnictwo w życiu społeczności, np. pomoc w miejscowym klubie młodzieży.
2. Fizyczna rekreacja: wstąpienie do miejscowego klubu sztuk walki, aby nauczyć się np.
Taekwondo;
3. Podróż: plan, przygotowanie i wykonanie wędrówki na wyspę Achill.
Metoda pracy, Nagroda Prezydenta, może być prowadzona w szkole, centrum szkoleniowym
albo centrum młodzieżowym. Nauczyciel gra kluczową rolę w zarządzaniu, przyznawaniu
zadań, motywowaniu uczestników. Jest obecny, kiedy to konieczne. Prowadzi dokumentację
wraz z informacją o tym, co jest istotne lub może być ważne w zapisie dokumentacji by
uzyskać nagrodę.
Zagrożenia:
Wymagane jest, aby młodzi ludzie zapisywali ich działalności, dokumentacja działań jest
bardzo ważna.
Uzupełnienie:
Uzyskanie srebrnego i złotego medalu nastepuje zawsze po zdobyciu brązowego medalu.
Ocena: Młodej osobie jest przyznawana nagroda oparta o pomyślne zakończenie wszystkich
wymaganych obszarów.
Naukowe Odniesienia: Dla dalszej informacji: <http://gaisce.ie/html/about_award.htm>
Doradcy/ osoba kontaktowa:
Gaisce - Prezydenta Nagroda
Ratra, North Way, Feniks Park,
Dublin 8
Tel: 01-617 1999 / 01-670 7063
Faks: 01-670 7060
Email: [email protected] / Strona : www.gaisce.ie <http://www.gaisce.ie>
15
Wielokulturowa inkluzja (Polska, Rumunia)
Cele:

Rozpoznanie przyczyn trudności dydaktyczno-wychowawczych i udzielenie uczniowi
pomocy w ich przezwyciężaniu.

Pomoc w adaptacji w środowisku szkolnym i rówieśniczym.

Kreowanie sytuacji pozwalających na odnoszenie sukcesu edukacyjnego.
Jakie osoby biorą udział?
W proces głównie zaangażowany jest uczeń i jego rodzice oraz pedagog szkolny. Ponadto
osobami wspierającymi są nauczyciele uczący ucznia i asystent romski. Włączanie
poszczególnych osób w proces edukacyjny zależy głównie od potrzeb ucznia na danym
etapie. Ważnym elementem jest budowanie relacji rówieśniczych w trakcie pomocy
koleżeńskiej w nauce (1-2 uczniów).
Czas trwania okresu badań:
Okres edukacji w gimnazjum (rok szkolny)
Opis metody:
Metoda bazuje na osobistym zaangażowaniu pedagoga szkolnego oraz budowaniu
pozytywnych relacji z uczniem i jego rodziną. Poznaniu warunków środowiskowych, tradycji
rodzinnych. Ponadto opiera się na wzajemnym poszanowaniu odmienności i różnic
kulturowych. Szeroka diagnoza środowiska rodzinnego, rozpoznanie zainteresowań,
preferencji oraz możliwości edukacyjnych jest podstawą do udzielenia wsparcia, którego
wymaga podopieczny.
Uczeń został objęty stałą opieką pedagoga szkolnego. Spotkania z nim i konsultacje z
rodzicami odbywały się w miarę potrzeb.
Chłopiec otrzymał pomoc koleżeńską w nauce ze strony zdolnego ucznia z klasy, co
pozwoliło na szybszą adaptację w środowisku szkolnym.
Nauczyciele otrzymali ode mnie podstawowe informacje dotyczące funkcjonowania
rodziny romskiej, co pozwoliło na dokładniejsze zrozumienie sytuacji ucznia. Stale
współpracowałam z wychowawcą klasy i nauczycielami w celu opracowania harmonogramu
etapowego zaliczania przez ucznia materiału edukacyjnego. W nauczaniu zostały
wprowadzone elementy oceniania kształtującego. Uczeń aktywnie uczestniczy w procesie
zdobywania wiedzy, ma możliwość osiągania sukcesów na miarę swoich możliwości.
Nawiązałam współpracę z asystentem romskim, którego zadaniem jest udzielanie
uczniom romskim pomocy w kontaktach ze środowiskiem szkolnym oraz współdziałanie z
16
rodzicami. Chłopiec został objęty pomocą materialną z Rządowego programu wspierania
społeczności romskiej w Polsce. Pomoc finansowa została wykorzystana na cele edukacyjne
takie jak: zakup podręczników, artykułów szkolnych oraz innych środków związanych z
nauką.
Współpracowałam z rodzicami ucznia, zwłaszcza z jego ojcem, który jest osobą
znaczącą dla chłopca. Wspólnie uczniem i jego rodzin zaplanowaliśmy dalszą karierę
edukacyjną ucznia. Razem z rodzicami chłopiec podjął decyzję o kontynuowaniu nauki w
Gimnazjum dla Dorosłych. Taka forma edukacji pozwoliła na kontynuowanie nauki w
połączeniu ze zdobywaniem wybranego zawodu. Uczeń za pracę w czasie praktyk
otrzymywał pieniądze, które dołożył do skromnego budżetu rodzinnego. Chłopiec mógł
częściowo zatroszczyć się o własną rodzinę. Uczeń osiągnął sukces edukacyjny i osobisty.
Zagrożenia:
Praca wymaga dużego wkładu osobistego, pochłania sporo czasu. Współpraca opiera
się na zaangażowaniu emocjonalnym, wyjściu w środowisko rodzinne. Trudno oddzielić
czynności zawodowe od zwykłych relacji społecznych. Należy pamiętać o ograniczeniach i
nie składać obietnic bez pokrycia.
Uzupełnienie:
Uczestniczyłam w szkoleniach dla osób współpracujących ze społecznością romską.
Zdobyta wiedza umożliwiła mi na lepsze zrozumienie przywiązania do tradycji oraz
funkcjonowania różnych grup romskich w Polsce i w naszym środowisku lokalnym.
Ocena:
Świadomość własnych kompetencji i stałe ich poszerzanie znacznie ułatwi budowanie
relacji z uczniem romskim i jego rodziną.
Ważne jest rozwijanie umiejętności interpersonalnych i mediacyjnych.
Oryginalny kontekst - krótkie wprowadzenie
Edukacja uczniów romskich jest problematyczna bez względu na kraj, w którym
mieszkają. Uczniowie pochodzenia romskiego wzrastają w odmiennej kulturze. Często w
mniemaniu ich rodziców nauka szkolna nie jest tak ważna jak wiedza, którą przekazuje się w
rodzinie z pokolenia na pokolenie. Romanipen stoi na pierwszym miejscu w życiu i edukacji
dziecka. Duże zaległości i obowiązki rodzinne znacznie to utrudniają osiąganie sukcesów
dydaktycznych, a ponadto młodzi ludzie nie otrzymują również wsparcia w swoim
środowisku.
Większość dzieci romskich kształci się w szkołach publicznych, razem z uczniami
polskimi. Jednak edukacja Romów, ze względu na uwarunkowania środowiskowe i tradycję,
17
wymaga szczególnej uwagi i specyficznego podejścia. Jednym z przejawów jest Rządowy
program na rzecz wspierania społeczności romskiej w Polsce, który ma na celu podniesienie
poziomu wykształcenia Romów.
Pracując z uczniem pochodzenia romskiego stopniowo zdobywamy zaufanie jego i
jego rodziny. Poznajemy język, tradycje i kulturę romską. Szanując odmienność możemy
łatwiej pokonać bariery adaptacyjne i zwalczać stereotypy.
Z uwagi na wcześniejsze zaniedbania edukacyjne i często trudną sytuację materialną
dzieci romskie nie mają równych szans w procesie edukacyjnym. Ważnym elementem
kreowania rozwoju dzieci pochodzenia romskiego jest wsparcie materialne. Zakup
podręczników, materiałów i pomocy edukacyjnych znacznie ułatwia edukację dzieci. Ponadto
pomoc pedagoga szkolnego i nauczycieli daje możliwość stworzenia warunków do osiągania
sukcesów na miarę ich możliwości. Rozpowszechnianie wiedzy dotyczącej zwyczajów
romskich zwiększa świadomość nauczycieli, którzy przychylniej spoglądają na starania
ucznia.
Osiąganie sukcesów na polu nauki szkolnej przyczynia się do większego
zaangażowania ze strony ucznia i jego rodziny. Zaczynają dostrzegać korzyści wynikające z
systematycznej edukacji. Często dziecko jest niezbędne do załatwienia wielu urzędowych
formalności, ponieważ swobodnie komunikuje się w języku polskim, czyta i pisze. Powoli
zmienia się sposób myślenia dorastających Romów. Dostrzegają w edukacji przepustkę do
wielu nowych możliwość, bez konieczności rezygnowania ze swoich zwyczajów i tradycji.
Angażując się w edukację dzieci pochodzących z rodzin romskich inwestujemy w
przyszłość. Efektywne wsparcie środowiska romskiego zachęci do powszechnego posyłania
dzieci do szkoły
Naukowe Odniesienia:

www.ceo.org.pl

www.ceo.org.pl/pl/ok/news/prezentacja-ok-0

http://jednizwielu.pl/romowie-w-polsce/artykuly-3/rzadowy-program-na-rzeczspolecznosci-romskiej-w-polsce

https://mac.gov.pl/dzialania/konsultacje-projektu-programu-integracji-spolecznosciromskiej-w-polsce/

www.romowie.edu.pl

www.romowie.info
http://www.stowarzyszenie.romowie.net
18
Ułatwić samoocenę poprzez relacje o bezwarunkowo pozytywnym
wydźwięku
(Wielka
Brytania)-
Facilitating
self-reflection
through
a Relationship of unconditional positive regard (UK)
Cele:
Promowanie niezależnego stylu życia, przełamywanie barier, wzmacnianie i promowanie
zaangażowania społecznego, rozwoju osobistego, umiejętności uczenia się.
Spodziewanym efektem jest wzmocnienie osoby, aby mogła uwierzyć w siebie, miała ofertę i
pomysł na siebie, czy uwierzyła w swoje talenty. Powyższe podejście nie jest do osiągnięcia
w izolacji i samodzielnie. Osoba pracująca z uczniem, młodą osobą szczerze wierzy w jej
rozwój, że jest wartościowi i godna poświęcenia czasu. Nauczyciel/ trener zapewnia ucznia,
że nie zawiedzie go, będzie z nim szczery, nie będzie wydawał ocen.
Jakie osoby biorą udział?
Uczeń, tutor, coach, mentor, doradca. Mentor/nauczyciel decyduje jak utrzymać jakość pracy,
aby widoczny był postęp. Decyduje o efektach projektu. Wspomaga ucznia np.: wyszukuje
zajęcia dodatkowe dla ucznia lub na polu naukowym pomaga w zdaniu egzaminu z
funkcjonalnych umiejętności.
Kontekst:
Kluby młodzieżowe, szkoła, mentoring, rodzicielstwo.
Grupy docelowe:
Młodzi ludzie, dorośli z problemami w nauce, z niepełnosprawnościami, grupy uczniów
NEET( bez wykształcenia, bez zatrudnienia), młodzi bez wsparcia ze strony rodziny.
Opis metody:
Byłoby mylące nazywać ten rodzaj pracy metodologią, ponieważ metodologia to systemowe
rozwiązywanie problemów. Nie jest to procedura, raczej przekonanie, ze ludzie mogą znaleźć
własne odpowiedzi na problem, jeśli tylko środowisko pozwoli na jasną samo- refleksję.
Poprzez rozsądne postępowanie nauczyciela/ tutora, bycie otwartym na fakt, że to opinie i
oceny młodego człowieka są jego prawdziwym problemem i szczera samo- refleksja może
wywołać korzystne zmiany. W pracy z młodą osobą nauczyciel obserwuje sam siebie.
19
Obserwacja zależności może pozwolić wyjść z utartych wzorów zachowań. Nauczyciel jest
czymś w rodzaju “lustra” dla młodej osoby.
Założeniem nauczyciela/ tutora jest utrzymanie dynamicznej relacji z młodą osobą, która
przerodzi się z relacji nauczyciel- uczeń do relacji „profesjonalni przyjaciele”. Proces ten
przebiega stopniowo, poprzez „uczłowieczenie” nauczyciela. Przyznaje on, że nie zawsze wie
wszystko, przełamuje związek zależności, przestaje być osobą, która wie jak „to naprawić” i
nie widzi w uczniu „ zbioru deficytów”.
Żeby zbudować solidne podstawy auto-odkrycia i osobistego rozwoju na polu personalnym,
społecznym i edukacyjnym należy często nagradzać samokrytycyzm i zaangażowanie ucznia.
Proces promuje niezależne podejmowanie decyzji, umożliwia podejmowanie wyborów, które
pozwolą odnaleźć satysfakcję z życia.
Nauczyciel podejmuje wyzwanie przerwania zależności ucznia, zachęca go do wydawania
własnych ocen i posiadania własnych opinii. Zachęca ucznia, aby miał towarzyskie życie
poza formalnym kontekstem. Nauczyciel używa odpowiedniego języka wobec ucznia.
Wiele czasu zajmuje proces, aby młodzi ludzie byli w stanie pomóc samym sobie. Można
prowadzić dziennik aktywności ucznia (papierowy lub elektroniczny), portfolio osiągnięć
( osobiście wykonane lub według naukowego wzoru), paszport komunikacyjny.
Zagrożenia: Mogą pojawić się trudności, które nie pozwolą lub utrudnią uczniowi pisanie,
czytanie, komunikację. Należy spersonalizować komunikację. Młoda osoba mogła korzystać
już z pomocy agencji zewnętrznych, usług pomocy społecznej, co może wywołać
emocjonalne konsekwencje u ucznia. To narzędzie powinno być używane zgodnie z tempem
pracy samego ucznia, bez zbyt wygórowanych celów. Nie należy uszczęśliwiać młodej osoby
na siłę. Młody człowiek może „umknąć” nauczycielowi lub „zniknąć z radaru”. Żeby tego
uniknąć, należy utrzymywać pozytywne relacje z uczniem, nie sprawdzać ucznia przez cały
czas, nie być zbyt zaborczym. Uczeń może nie osiągnąć celów, trzeba być realistą wobec
przeszkód.
Uzupełnienie: Raport zawierający opisane w szczegółach osiągnięcia.
Ocena:Raport na końcu, po wykonaniu zadania.
Kontakt z doradcą:
Jenny Haycocks/Debbie Rudd [email protected]
20