rekonstrukcja przedniego więzadła krzyżowego – przegląd technik

Karol PAŁKA, Anna SZCZEGIELNIAK, Mateusz GRUCA, Kliniczny Oddział Chirurgii
Ortopedyczno-Urazowej, Wydział Lekarski w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w
Katowicach
REKONSTRUKCJA PRZEDNIEGO WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO –
PRZEGLĄD TECHNIK OPERACYJNYCH
RECONSTRUCTION OF THE ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT - A
REVIEW OF SURGICAL TECHNIQUES
Słowa kluczowe: ACL, techniki operacyjne, rekonstrukcja, ortopedia
1. WSTĘP
Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) jest jednym z popularnych urazów wśród
ludzi aktywnych, a jednym z najczęstszych urazów stawu kolanowego w sporcie. Szacuje się,
że roczna częstość występowania uszkodzenia ACL wynosi około 1 do 3000 wśród ogółu
ludności. Oznacza to, że w Polsce zdarza się około 15 tysięcy nowych zerwań ACL rocznie.
Samoistna odpowiedź organizmu po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego jest słaba.
Bez rekonstrukcji chirurgicznej ACL ruchomość jak i funkcjonalność stawu kolanowego jest
w zdecydowanej większości przypadków ograniczona. Zaniedbanie samego procesu
rekonstrukcji jak i późniejszej rehabilitacji może prowadzić u pacjenta do przyszłych zmian
zwyrodnieniowych. Obecnie zabieg rekonstrukcji ACL jest jednym z głównych obszarów
badań ortopedycznych na całym świecie. Dzieje się tak po części ze względu na dużą liczbę
zawodników zaangażowanych w sport zawodowy, gdzie proces rehabilitacji oraz odzyskanie
formy są niezbędne, aby szybko powrócić do sportu. Także dzięki większej świadomości w
społeczeństwie w ostatnich latach o własnym stanie zdrowia i wyższych oczekiwaniach
dotyczących zdolności uprawiania sportu w nawet podeszłym już wieku u sportowcówamatorów. Rekonstrukcja przedniego więzadła krzyżowego to zabieg wykonywany w
ostatnich latach nie tylko u osób zawodowo związanych ze sportem, atletów wyczynowych,
ale także coraz częściej u pacjentów, którzy są aktywni fizycznie i swoje codzienne życie
wiążą z szeroko pojęta kulturą fizyczną. W niniejszej pracy chcielibyśmy pokazać aktualnie
stosowane w Polsce i na świecie techniki rekonstrukcji ACL.
2. TECHNIKI OPERACYJNE W REKONSTRUKCJI PRZEDNIEGO WIĘZADŁA
KRZYŻOWEGO.
2.1. Historia
Więzadła krzyżowe, a w zasadzie ich namiastka znane były od starożytności, a konkretnie
czasów egipskich (ok.3000 r. p.n.e.) Ale do czasów opisu Galena wierzono, że są częścią
układu nerwowego, a nie osobną strukturą tkanki łącznej. Dokładne opisy anatomiczne jak i
funkcjonalne więzadeł krzyżowych zawdzięczamy lekarzom XIX wieku m.in. Bonnetowi,
Noulisowi, czy Weberowi. Pierwszy zachowany opis zabiegu „rekonstrukcji” ACL pochodzi
z 1900r., wykonany został przez Battle’a, a rezultaty były zadowalające. Przez kolejne dwie
dekady pacjentów operowano po latach od urazu i utrwalonych niestabilnościach, z
powodzeniem, jednak odległe korzyści nie były zadowalające. W pierwszych zabiegach
XII Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej
s. 98
używano autograftów z powięzi szerokiej. Pierwszym, któremu udało się zachować po
operacji pełną ruchomość stawu kolanowego, zarówno zgięcia jak i wyprostu fizjologicznego
był Macey w 1939 roku, używając ścięgna mięśnia półścięgnistego.
2.2 Aktualne procedury medyczne przy rekonstrukcji ACL
W XXI wieku przy rekonstrukcji przedniego więzadła krzyżowego używane są w głównej
mierze autografty z mięśnia półścięgnistego lub z więzadła właściwego rzepki. Ortopedzi
przed zabiegiem mogą zdecydować się także na allograft, który podraża koszty zabiegu, ale
w mniejszym stopniu traumatyzuje tkanki pacjenta. Do wcześniej wymienionych możliwości
dochodzą także dylematy takie jak: rekonstrukcja jedno- czy dwupęczkowa, wczesna czy
jednak późna artroskopia z jednoczesną rekonstrukcją ACL. Pytaniem, które często pojawia
się przed ostateczną decyzją o rekonstruowaniu więzadła, szczególnie u wyczynowych
sportowców jest odsetek jak i czas powrotów do zawodowego uprawienia sportu. Odległym,
ale jednak znaczącym wyzwaniem stającym przed operatorami jest wskaźnik występowania
choroby zwyrodnieniowej stawów przy podjęciu próby rekonstrukcji w kontrze do leczenia
zachowawczego. Praca ta ma na celu pokazanie ostatnich doniesień naukowych z całego
świata i podjęcia próby odpowiedzi na wyżej postawione pytania i dylematy, przed którymi
stają obecnie lekarze ortopedzi.
LITERATURA
[1] B.Robin, S.Jani, S. Marvil, J. Reid, C. Schillhammer, J. Lubowitz, “Disadvantages of
Transtibial, Anteromedial Portal, and Outside-In Femoral Tunnel Drilling in SingleBundle Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: A Systematic Review”,
Arthroscopy, vol.1, 2015, s.132-148;
[2] K. Miyasaka, D. Daniel, M. Stone, and P. Hirshman, “The incidence of knee ligament
injuries in the general population,” The American Journal of Knee Surgery, vol. 4, ,
1991, s. 3–8;
[3] L. C. Abbott, J. B. M. Saunders, F. C. Bost, and C. E. Anderson, “Injuries to the
ligaments of the knee joints,” The Journal of Bone and Joint Surgery. American, vol. 26,
1944, s. 503–521;
[4] H. Brückner, “A new method for plastic surgery of cruciate ligaments,” Chirurg, vol. 37,
no. 9, 1966, s. 413–414;
[5] V. Chouliaras and H. H. Passler, “The history of the anterior cruciate ligament from
Galen to double-bundle acl reconstruction,” Acta Orthopaedica et Traumatologica
Hellenica
[6] K. Yasuda, E. Kondo, H. Ichiyama, Y. Tanabe, and H. Tohyama, “Clinical evaluation of
anatomic double-bundle anterior cruciate ligament reconstruction procedure using
hamstring tendon grafts: comparisons among 3 different procedures,” Arthroscopy, vol.
22, no. 3, 2006, s. 240–251;
[7] J. H. Ahn and S. H. Lee, “Anterior cruciate ligament double-bundle reconstruction with
hamstring tendon autografts,” Arthroscopy, vol. 23, no. 1,.e1–109, 2007, s. 109;
[8] S. M. Strickland, J. D. MacGillivray, and R. F. Warren, “Anterior cruciate ligament
reconstruction with allograft tendons,” Orthopedic Clinics of North America, vol. 34, no.
1, , 2003, s. 41–47;
[9] Li S, Chen Y, Lin Z, Cui W, Zhao J, Su W. A systematic review of randomized
controlled clinical trials comparing hamstring autografts versus bone-patellar tendonbone autografts for the reconstruction of the anterior cruciate ligament. Arch Orthop
Trauma Surg., 2012, s.1287-97