Jak podnieść swoje kompetencje wychowawcze

„Jakpodnieśćswojekompetencjewychowawcze–szkoładlarodziców”.
ASERTYWNOŚĆ.
Osobaasertywnatoktoś,ktomagłębokiszacunekdlainnych,aleiprzedewszystkimdla
siebie.Wzwiązkuztymtakaosobaposiadaokreśloneumiejętności,którepozwalająjej
zadbaćosiebie:proszeniaopomocczyprzysługę,przyjmowaniazarównokomplementów,
jakikrytyki,pełnegowyrażaniawłasnychmyśli,emocjiiprzekonańbeznarzucaniaich
innym,egzekwowaniaibronieniaswoichpraw,mówienia„nie”,aleteżpójściana
kompromis,wreszcie–umiejętnośćprzyznaniasiędobłędu.
Kiedymamygorszydzień,denerwujenasdosłowniewszystko,wprzedpokojupotykamysięoleżącą
wpoprzekbudowlęzklocków,wybuchamygniewemizaczynamykrzyczećnadziecko,choćjeszcze
chwilętemuopowiadałonamzprzejęciemowspaniałejtamie,którąwybudowałowprzedpokoju,
iprosiło,abyśmyprzyszlijązobaczyć.Kiedynamotymprzypomni,przyznajmymuracjęiprzeprośmy
zanaszwybuch,jednocześnietłumacząc,żemamybardzokiepskidzieńistądnaszezachowanie.
Dawaniesobieprawadogorszegosamopoczucia–alejednocześnieszczereinformowanie
dzieckaotym,dlaczegoniejesteśmyskłonnidozabawy.Uczeniedziecka,żenietylkoono,
aleimymamyprawodoswoichrozrywekiprzyjemności.Jednocześniejednakprzyznawanie
siędobłędówiporażekiprzepraszaniezanie.
Jakazaśjestnajwiększakorzyśćzasertywnychzachowańrodzicówwobecdzieci?
Modelujemyzachowaniaasertywne,któredzieciwkrótcenaucząsięnaśladować,cona
pewnobardzopomożeimwżyciudorosłym.Myzaś,jakorodzice,powinniśmytakie
zachowaniawspierać,coniezawszejestłatwe.Kiedybowiemnaszdziesięciolateknaprośbę
oopróżnieniezmywarkiodpowie:„Wybaczmamo,wtejchwilijestemnaprawdębardzo
zajęty,alechętniezajmęsiętymzapółgodziny”,trzebasporegohartuduchaizimnejkrwi,
abyniewrzasnąć,byzrobiłtonatychmiast.Aleponieważjesttoodpowiedźdoskonale
zgodnazzasadamiasertywności,pozostajenamcieszyćsię,żedzieckotakświetniesobie
zniąradzii…poczekaćpółgodziny.
Uźródełasertywnościleżyszacunek,któryjestabsolutnąpodstawądobrejrelacji,
asertywnośćzaśtonarzędzie,formakomunikacji,bezktórejżadnarelacjaniemożesięudać.
GRANICEIZASADY.
Życiedzieckajestjakdroga.Jeślidrogajestdobrzeoznakowana,todzieckobezpiecznie
osiągniecel.Niemawychowaniatam,gdzieniemaoznakowanychszlaków,poktórych
możnasiębezpiecznieporuszać.Zasadyzapewniająpoczuciebezpieczeństwa–dziękinim
wiesz,czegosięspodziewać.Mogąpomócwtakimporozumiewaniusięzludźmi,abynie
ranićsiebienawzajem.Abymócokreślaćgranicedziecku,trzebapoznaćswoje,trzebasię
otworzyćnaprawdęosobie.Pamiętajmy,abynaszesłowabyłyzawszepoparteczynami.
Komunikatypowinny:
•
•
Dotyczyćzachowaniadziecka,aniepostawy,uczućlubjegowartości,
Byćbezpośrednieikonkretne,wyrażajswojeoczekiwaniaorazto,kiedyijakwykonać
określonezadanie,
•
Należybyćstanowczym,alenieszorstkim,dokładnieokreślaćkonsekwencje.
Czyny:
•
•
Popierajsłowaczynami,
Reagujnatychmiast,kiedydzieckozajmujesięprzyjemnościami,aniewypełniło
swoichobowiązków.
UCZUCIA.
Jakpomócdziecku,byradziłosobiezuczuciami?
1. Słuchajdzieckabardzouważnie.Niemożnajednocześniesłuchaćioglądaćtelewizję
lubczytaćgazetę.
2. Zaakceptujjegouczuciamówiącnp.„rozumiem”,aktywniesłuchaj.
3. Nazwijteuczucia:„wyglądanato,żeczujeszzłość,widzę,żeciętoirytuje,rozumiem,
żejesteśusatysfakcjonowany.”
4. Zamieńpragnieniadzieckawfantazję:„chciałbyśbyćjużdorosły…”,„gdybymmogła
wyczarowałabymdlaciebie…”.
„Istniejeogromnaróżnicapomiędzyprzyzwoleniemnawyrażanieprzeżyćemocjonalnycha
przyzwoleniemnadziałaniepodichwpływem”.
Powyższeumiejętnościmożnazastosować,gdy:
•
•
•
•
•
dzieckomaproblemlubprzeżywatrudnedlasiebieuczucia,
gdyjestczasnasłuchanie,
dzieckomaochotęnarozmowę,
rodzicjestwstaniezaakceptowaćkażdeuczuciedziecka,
rodzicwierzy,żedzieckoporadzisobiezproblemem.
„Jednymznajbardziejdojrzałychsposobówzmniejszanianapięciaemocjonalnego,jest
podzieleniesięswoimiemocjamiczyuczuciamizdrugąosobą”.
UCZUCIA–EMPATIA.
Jaksłuchać,żebydziecidonasmówiły?
•
•
•
•
•
Utrzymujkontaktwzrokowy,
Niezakładaj,żewiesz,copowiedziecko,
Zadawajpytaniawyjaśniające,aleniezasypujpytaniami,
Wstrzymajsięodpodejmowanianatychmiastowychdziałań,
Akceptujiniewyśmiewajtego,copowiedziecko.
Dobrzejestużywaćzwrotówwspomagającychnp.„wiemjaksięczujesz,teżprzezto
przechodziłam,wyobrażamsobie,jakmusicibyćciężko,gdybymbyłanatwoimmiejscu,
pewniezrobiłabymtaksamo”.
ZACHECANIEDOWSPÓŁPRACY.
Kiedyrodzicmaproblem,ajegopotrzebyzostałynaruszoneprzezzachowaniedziecka,gdy
chcezmotywowaćdzieckododziałanianazasadachwzajemnegoszacunkulubgdydziecko
naruszazasadyzgodnegowspółżyciamiędzyludźmi,należymówićstanowczo,alełagodnie,
wtrybieoznajmującym,anierozkazującym.Ważnejest,bynigdynietracićcierpliwości,gdyż
toostatniklucz,któryotwieradrzwi.
•
•
•
•
•
•
Opiszcowidzisz/wkuchnijestbrudnapodłoga/.
Udzielinformacji/dokapciprzyklejasiębrudiroznosipocałymmieszkaniu/.
Powiedztojednymsłowemlubgestem/np.podłoga/.
Opiszcoczujesz/nielubiękiedybrudlepimisiędokapci/.
Dajdzieckuwybór/woliszwytrzećpodłogęszmatączymopem?/.
Napiszliścik/np.jestembrudnaicałasiękleję.Pragnęwodyiścierki–podłoga
wkuchni/.
KARYIKONSEKWENCJE.
Karyranią–konsekwencjewychowują.
Najlepszymmiejscempodsłońcemjestdom,wktórymżyjąludzie,oferującysobie
wnajtrudniejszychchwilachtakrzadkidar,jakwybaczenie.Konsekwencjapowinnabyćściśle
powiązanazdanymzachowaniem.Jeślidzieckospóźnisięnaobiad,niechsamoodgrzejego
sobieijesamo.Jeśliprzyjdziedodomuogodzinęzapóźno,następnymrazemkażmuwrócić
godzinęprędzej.
Zamiastkarania:
•
•
•
•
•
•
Wyraźswojeuczucia,nieatakująccharakterudziecka–„jestemwściekła,gdyrano
niemogęznaleźćswojejbiżuterii”.
Określswojeoczekiwania–„oczekuję,żenastępnymrazemuprzedziszmnieo
pożyczeniumojejbiżuterii”.
Wskażdzieckujakmożenaprawićswójbłąd–„miejscebiżuteriijestwszkatułce”.
Dajdzieckuwybór/informującjeokonsekwencjach/-„możeszzakładaćswoją
biżuterięalbopożyczaćmojąiodkładaćjąnamiejsce.Samadecyduj”.
Podejmijdziałanie–kiedydzieckopytadlaczegoniemożeznaleźćswojejbiżuterii,
odpowiedz:„Tymipowiedz,dlaczego”.
Rozwiążproblem–nazwijkonflikt,zrozumdziecko,poszukajcierozwiązań,krytycznie
oceńciepropozycje,wybierzcienajlepsząizdrożcieją.
ROZWIĄZYWANIEPROBLEMÓWIKONFLIKTÓW.
Debatarodzinnapowinnaopieraćsięnazasadach:
Spotkaniadobrzejestprzeprowadzaćrazwtygodniu,wustalonymdniuiostałejporze.
Dobrzejestzałożyćlistęspraw,zeszytrodzinny,kartkinalodówkęlubtablicęinformacyjną.
Każdymożewpisaćnaniąswójproblemipodpisaćsiępodnim.Decyzjeodnośnie
rozwiązaniaproblemupowinnybyćpodejmowanejednogłośnie.Spotkaniedobrzejest
zorganizowaćprzypustymstole,abysięnierozpraszać.Należyomawiaćplany
poszczególnychczłonkówrodzinynakolejnytydzień,niemożnateżzapominaćorozrywce.
Przebiegspotkania:
Wybórsekretarza,któryprzestrzegaregułidbaoporządekspotkania.
Komplementyiwyrazyuznania.Zgodniezruchemwskazówekzegara,każdaosoba
wypowiadasiępozytywnieokażdymczłonkurodziny.Ważne,bydotyczyłotospraw
aktualnych,byłoprawdziweiszczerenp.„podziwiamcięza…,ceniewtobie…,gratuluję
ci…”.
Przedstawieniezlistysprawdoomówieniawgkolejnościichzapisywania.
Rozwiązywanieproblemu,krótkieidokładnenazwaniegoprzezosobęzainteresowaną,
powiedzenieoswoichniezaspokojonychbądźnaruszonychpotrzebach,ouczuciachi
oczekiwaniach.
Nazakończenie–przyjemnośćnp.wspólnagralubdeser.
ZACHĘCANIEDZIECKADOSAMODZIELNOŚCI.
Właściwiewychowywać,tozachowywaćsiętak,jaksięzachowujemorzezkontynentami,
usuwasię,abyumożliwićimwypłynięcienawierzch.Azatem:
Pozwóldzieckudokonaćwyboru–„woliszpomócposprzątaćłazienkęczyskosićtrawę?”.
Okaższacunekdlajegozmagań–„abytakurtkasiędobrzeuprałanależyustawićpralkęna
60stopni”.
Niezadawajzbytwielupytań–„Witajkochanie,dobrze,żejużjesteś”.
Niespieszsięzdawaniemodpowiedzi–„teżotymmyślałam,ajakiejesttwojezdanie?”.
Zachęćdzieckodokorzystaniazcudzychdoświadczeń–„możepaniwsklepiecościdoradzi”.
Nieodbierajnadziei–„awięcmyślisz,żebędzieszdobrympilotem.Towspaniałezobaczyć
Ziemięzgóry”.
Zastosujconajmniejdwiemetodyzachęcającedzieckodopostrzeganiasamegosiebie,jako
odrębnejosoby,którasamapotrafizrobićwielerzeczyinaktórejmożnapolegać.
UWALNIANIEDZIECKAODETYKIETEK
Abypomócdzieckubyćsobą:
1. Znajdźokazję,bypokazaćdziecku,żeniejesttym,zakogosięuważa:
„Trudnytydzieńzatobą.Mimonawałupracyzrealizowałeśwszystko,cosobie
zaplanowałeś”.
2. Stwórzsytuację,wktórejdzieckospojrzynasiebieinaczej:
„Maćku,dziśbędębardzozajęta,dlategoTwojezadanie,tozrobieniekolacjidlacałejnaszej
rodziny”.
3. Pozwóldziecku„podsłuchać”,gdymówisięonimpozytywnie
„Michałwkładatylewysiłku,bynauczyćsiępłynnieczytać.Poprośgo,tomożeprzeczytaci
cośnadobranoc”.
4. Zademonstrujzachowaniegodnenaśladowania
„Terazjestembardzozdenerwowanaichcemisiękrzyczeć,aleniechcętegorobić.Kiedysię
uspokoję,przyjdędotwojegopokojuiporozmawiamy”.
5. Wszczególnychmomentachbądźdladzieckaskarbnicąwiedzy
6. Kiedydzieckopostępujewgstarychnawyków,wyraźswojeuczucialuboczekiwania
„Nielubiękiedynieprzychodzisznaczas.Oczekuję,żebędzieszpunktualnie”.
To,comówiszdodziecka,kiedyśdaefektywpostacitego,coonootobiemyśli.
POMOCNAPOCHWAŁAIZACHĘTA
Zawszejestokazjadotego,bydzieckozacośpochwalić.Chwalmyzacotylkomożna.
Unikajmyprzytymoceny.
Najpierwopisz,cowidzisz,potemcoczujeszipodsumujgodnepochwałyzachowanie
dziecka.Przykład:
„Widzęodkurzonydywaniułożoneubrania.Miłowejśćdotakiegopokoju.Posegregowałeś
osobnoksiążkiipłytyzfilmami.Tosięnazywaporządek”.
Wartozastanowićsię,zaconigdyniepodziękowałeśswojemudzieckuorazktórecechy
najbardziejwnimlubiszijakjepochwalićwsposóbopisowy.
EmiliaLewandowska
Referatopracowanynapodstawiemateriałówzwarsztatówdlarodziców,organizowanychprzezCIK
wBytomiuorazZEstronyinternetowejhttp://www.primopsyche.pl/asertywnosc-rodzicielska