Andrzej Radomski - Internet - nowe media

Andrzej Radomski, prof. UMCS –
pracuje w Instytucie
Kulturoznawstwa UMCS;
interesuje sie˛ podstawami nauk
historycznych o kulturze, kultura˛
ponowoczesna˛, cyberkultura˛ oraz
zastosowaniem nowoczesnych
technologii w nauce i edukacji.
Wie˛cej: www.andrzejradomski.umcs.lublin.pl
SPRAWOZDANIA
ANDRZEJ RADOMSKI
INTERNET – NOWE
MEDIA – KULTURA 2.0
W dniach 5-6 XI 2010 odbyła sie˛
pierwsza w Polsce konferencja naukowa, której obrady prowadzone były
całkowicie w środowisku wirtualnym
– czyli w internecie. Miejscem obrad
był świat Second Life – wyspa UMCS
w SL (Second MCSU).
Decyduja˛c sie˛ na taki tryb obrad, organizatorzy (Instytut Kulturoznawstwa
UMCS, Academia Electronica i portal
Wiedza i Edukacja) chcieli wpisać sie˛
w rodza˛cy sie˛ trend Nauki 2.0 – czyli
sieciowego uprawiania badań. Internet
stwarza bowiem zupełnie nowe i fascynuja˛ce możliwości tworzenia, komunikowania i prezentacji działalności naukowej czy szerzej: wiedzotwórczej.
Niestety, strony www sa˛ wcia˛ż w stopniu niewystarczaja˛cym wykorzystywane w codziennej praktyce badawczej
uczonych. Jeszcze gorzej sytuacja
przedstawia sie˛, jeśli chodzi o wykorzystywanie środowiska Second Life, które
w skali światowej posiada około 70 miWarszawa
2011
207
ANDRZEJ RADOMSKI
lionów zarejestrowanych użytkowników. W tej grupie tylko niewielki procent
stanowia˛ uczeni.
Po roku 2000 internet przeszedł istotna˛ ewolucje˛. Coraz cze˛ściej powstaja˛
portale, które oparte sa˛ na mechanizmie wiki, tj. takim typie oprogramowania,
które umożliwia zmiane˛ wygla˛du i treści strony przez samego użytkownika.
Dzie˛ki temu witryny www staja˛ sie˛ interaktywne. Internauta sam może dokonywać wpisów (posty), brać udział w dyskusjach (czaty, fora, videokonferencje itp.) i umieszczać efekty własnej twórczości w postaci tekstów, zdje˛ć, nagrań
audio czy video. Dzie˛ki temu Web 2.0 umożliwił powstanie nowych praktyk
i nowych form działalności zwanych wikinomia˛. Oparta jest ona na zbiorowej
inteligencji – w myśl hasła (przypisywanego Leviemu): nikt nie wie wszystkiego,
każdy wie coś. Jej podstawowe cechy to: a) otwartość, b) udoste˛pnianie swoich
zasobów innym, c) partnerstwo, d) działanie na skale˛ globalna˛. Sa˛ to cechy,
których nie można przecenić w uprawianiu badań naukowych.
Konferencja w SL w pełni potwierdziła te walory nowej nauki – czyli Nauki 2.0.
Udział w niej był darmowy (nie było żadnych opłat!). Nie wychodza˛c z własnego domu, można było wygłosić referat i odpowiadać na pytania. Obrady były
transmitowane na żywo (on-line). Każda zainteresowana osoba mogła wie˛c na
bieża˛co śledzić to, co działo sie˛ w wirtualnej auli. Materiały z obrad zostana˛
udoste˛pnione w sieci (za darmo) w postaci e-booka i nagrań audio (na portalu
Wiedza i Edukacja: www.wiedzaiedukacja.eu).
Przedmiotem obrad uczyniono triade˛: Internet – Nowe Media – Kultura 2.0.
Wygłoszono (w cia˛gu dwóch dni) 16 referatów – w tym cztery z zagranicy.
Towarzyszyły im prezentacje i pokazy fragmentów filmów – oczywiście w wirtualnym świecie SL.
Obrady rozpocza˛ł referat Michała Ostrowickiego zatytułowany Od e-learningu
do e-akademizmu, który nakreślił teoretyczne i filozoficzne podstawy wirtualności. Krakowski badacz wskazał m.in. na nieadekwatność rozróżnienia na świat
realny i wirtualny – zwłaszcza że ten drugi zaczyna być miejscem naszego
codziennego bytowania. Zamiast tego zaproponował używanie poje˛ć: rzeczywistość fizyczna i wirtualna.
Grażyna Giersztyn i Łukasz Kowalski w prezentacji Rzeczywistość poszerzona
przybliżyli poje˛cie i funkcjonowanie tzw. rzeczywistości poszerzonej oraz
przykłady jej zastosowania w różnych dziedzinach życia.
Rafał Ilnicki w referacie Episteme Awatarów rozważał możliwość kształtowania
intersubiektywnej wiedzy w środowiskach wirtualnych rzeczywistości takich jak
Second Life. Autor, posiłkuja˛c sie˛ filozofia˛ mediów, etnografia˛ on-line, a także
studiami nad oprogramowaniem (software studies) podja˛ł próbe˛ odpowiedzi
na pytanie, w jaki sposób w środowiskach zmiennych oraz, zdawałoby sie˛,
nieprzewidywalnych przeprowadzane sa˛ próby realizacji pedagogiki zapośredniczonej wirtualnie.
Oleksandr Shevchuk (Ukraina) w referacie Internet jako pogranicze mie˛dzyświatem realnym i wirtualnym zauważył, że internet stanowi skomplikowane
i wieloaspektowe zjawisko – także w sensie kulturowym. Zaspokaja on potrzebe˛
208
INTERNET – NOWE MEDIA – KULTURA 2.0
¤
¤
¤
¤
¤
¤
¤
¤
¤
twórczości, edukacji oraz tworzenia nowych sposobów działania. Jednym słowem – tworzy nowy wymiar kultury. Dla opisania fenomenu internetu użyteczna może być, jego zdaniem, metafora pogranicza. Według ukraińskiego
badacza internet zajmuje pozycje˛ mie˛dzy dwoma światami: fizycznym i wirtualnym.
Dmytro Schevchuk (Ukraina) w swym wysta˛pieniu Polityka 2.0 i problem
kształtowania sie˛ przestrzeni politycznej w społeczeństwie informacyjnym
zwrócił uwage˛, że internet przyniósł ogromne zmiany w przestrzeni politycznej.
Już teraz można zakładać, kontynuował, wzrost znaczenia demokracji bezpośredniej – co na dobre odmieni praktyke˛ polityczna˛. Wejdzie ona w nowa˛
faze˛ nazywana˛ najcze˛ściej: polityka˛ 2.0.
Rafał Zygmunt (Mediokracja jako warunek przywództwa w amerykańskiej
przestrzeni publicznej) wskazał na decyduja˛ca˛ role˛ mediów w demokracji
amerykańskiej. Wolne media sa˛ warunkiem sine qua non istnienia wolnego
i demokratycznego społeczeństwa. Dla wie˛kszości amerykanów media (telewizja, choć ostatnio coraz cze˛ściej i internet) sa˛ głównym źródłem wiedzy
o świecie. Prowadzi to cze˛sto do robienia ludziom „wody z mózgu”. Konsekwencja˛ tego, konkluduje Zygmunt, jest zagubienie obywatela – spowodowane zatarciem granicy mie˛dzy rzeczywistościa˛ a fikcja˛.
Najwie˛ksza liczba wysta˛pień była poświe˛cona edukacji w społeczeństwie informacyjnym. I tak Andrzej Radomski zaprezentował 10 tez na temat edukacji
w informacjonalizmie. Referent skonfrontował tradycyjna˛ edukacje˛ z ta˛ odbywaja˛ca˛ sie˛ w cyberprzestrzeni i szeroko wykorzystuja˛ca˛ potencjał nowych
mediów. Edukacja w Informacjonalizmie – to, zdaniem autora, praktyka
asynchroniczna. Zaje˛cia nie odbywaja˛ sie˛ w jednym miejscu i czasie. Uczniowie czy studenci pracuja˛ nad projektami, a oceniana jest cała grupa.
Marianne Riis (Dania) w referacie poła˛czonym z prezentacja˛ 3D Remediation
of Virtual Pedagogic Practise skupiła sie˛ na edukacji medialnej w środowisku
3D. Ten nowy wymiar edukacji zaprezentowała na przykładzie nauczania
w świecie Second Life, który, jej zdaniem, jest w tej chwili najlepsza˛ platforma˛
edukacyjna˛ w internecie.
Sonia Fizek (Wielka Brytania) w referacie Wykorzystanie platform i aplikacji
cyfrowych w szkolnictwie wyższym zwróciła uwage˛, że w dalszym cia˛gu
dominuja˛ na tym szczeblu nauczania platformy „bierne” – w rodzaju Moodla.
Sta˛d postulat referentki m.in. rozwijania platform bardziej interaktywnych.
Innym wa˛tkiem tego wysta˛pienia stał sie˛ problem używania w dydaktyce alternatywnego oprogramowania, które mogłoby zasta˛pić dotychczasowe, cze˛sto
bardzo drogie programy i aplikacje.
W wysta˛pieniu Piotra Niewe˛głowskiego (Projekt multimedialny jako forma
zaliczenia zaje˛ć) motywem przewodnim była próba krytycznego zastanowienia
sie˛ nad możliwościami, jakie stwarza alternatywna forma prowadzenia zaje˛ć –
oparta o zasady sieciowego projektu multimedialnego. Autor zauważył, że
w dalszym cia˛gu podstawowa˛ „materia˛” działalności humanistycznej jest tradycyjnie rozumiany tekst. Przełom technologiczny stwarza, jego zdaniem,
209
ANDRZEJ RADOMSKI
konieczność realizacji multimedialnych projektów, a wie˛c usieciowionych
hipertekstów. Dzie˛ki temu możemy wizualizować dotychczasowa kulture˛
(tradycje˛) literacka˛.
Radosław Bomba i Rafał Moczadło zaprezentowali takie nowe podejście do
tworzenia usieciowionych, multimedialnych projektów. Przedstawili oni realizowany wraz ze studentami kulturoznawstwa UMCS projekt Jarocin 85. Był to
projekt tworzony w świecie Second Life, a jego celem była rekonstrukcja
słynnego festiwalu muzyki rockowej w Jarocinie – z okresu PRL-u.
Kontynuuja˛c wa˛tek zapocza˛tkowany wysta˛pieniami Soni Fizek i Marianny Riis,
Rafał Moczadło przedstawił postulaty zwia˛zane z kształceniem młodego
pokolenia w epoce Informacjonalizmu. Zauważył on w prezentacji Edukacja
pokolenia Homo Zappiens, że w roku 2010 na studia wkroczyło pokolenie,
które przyszło na świat w roku debiutu internetu – czyli w 1991. Jest to symboliczna data. Ci ludzie nie pamie˛taja˛ i nie wyobrażaja˛ sobie świata i życia bez
Internetu. Do ich potrzeb i aspiracji winna, zdaniem referenta, być dostosowana
edukacja i to na wszystkich szczeblach. Przede wszystkim winna mieć ona
charakter medialny, cyfrowy, sieciowy i zindywidualizowany.
Agata Hofman przedstawiła aż trzy wysta˛pienia (ostatnie wspólnie z Profesorem
Morawskim). W pierwszym referacie (Edukacja przyszłości. Projekt 2020)
zaprezentowała projekt edukacji 2020 – czyli cykl działań zmierzaja˛cych do
dostosowania polskiego szkolnictwa do wymogów społeczeństwa informacyjnego. Autorka skoncentrowała sie˛ na wykorzystaniu w oświacie pote˛żnych
narze˛dzi stworzonych przez koncern Google.
W drugim wysta˛pieniu: Polska Akademia Dzieci jako przykład zastosowania
narze˛dzi IT w dydaktyce, Agata Hofman przedstawiła nowatorski program Akademii dla dzieci; jednym z jego zasadniczych celów jest kształtowanie kompetencji medialnej i informatycznej najmłodszych – cze˛sto jeszcze w wieku
przedszkolnym. W ostatnim referacie udoste˛pniła prezentacje˛ poświe˛cona˛
palindromom w świecie Informacjonalizmu (Zabawy słowem. Palindromy a IT).
Na koniec Damian Ste˛pień przedstawił główne cechy zjawiska określanego
jako: medycyna 2.0. (taki też był tytuł tego wysta˛pienia poła˛czonego z filmem).
Autor przypomniał, że jest to nowa praktyka w świecie medycznym, polegaja˛ca
na wykorzystaniu internetu do usług w szeroko rozumianej służbie zdrowia.
Ste˛pień skupił sie˛ na najbardziej spektakularnym przykładzie medycyny 2.0 –
jakim sa˛ operacje na odległość, czyli teleoperacje.
Wszyscy uczestnicy konferencji zgodnie podkreślali fakt, że środowisko Second
Life oraz podobne tego typu wirtualne światy be˛da˛ odgrywały coraz wie˛ksza˛
role˛ nie tylko w codziennym życiu społeczeństw, lecz także w nauce i edukacji
i postulowali szersze wykorzystanie narze˛dzi tego nowego świata w nauczaniu,
a także w tworzeniu i przekazywaniu wiedzy.
210