regulamin Komisja ds. Etyki Badań Naukowych

Komisja ds. Etyki Badań Naukowych IPs – regulamin
Komisja ds. Etyki Badań Naukowych przy Instytucie Psychologii UJ jest ciałem
doradczym, służącym pomocą pracownikom i studentom Instytutu, oraz doktorantom, których
opiekunem naukowym jest pracownik naukowy Instytutu, w rozstrzyganiu dylematów
etycznych związanych z projektowaniem i prowadzeniem badań naukowych w dziedzinie
psychologii.
1. Komisja ds. Etyki Badań Naukowych (zwana dalej Komisją) jest powoływana przez
Radę Instytutu Psychologii UJ na okres 4 lat.
2. Przewodniczącym Komisji jest samodzielny pracownik naukowy, wybierany przez
Radę Instytutu. Rada na wniosek Przewodniczącego powołuje członków Komisji
spośród pracowników Instytutu w stopniu co najmniej doktora. Skład Komisji
powinien uwzględniać różne obszary psychologii. W razie konieczności
Przewodniczący Komisji może się zwrócić o opinię do osoby nie będącej członkiem
Komisji.
3. Na pierwszym posiedzeniu członkowie Komisji wybierają spośród siebie
wiceprzewodniczącego oraz sekretarza. Dalsze prace Komisji są koordynowane przez
Przewodniczącego.
4. Komisja opiniuje wyłącznie projekty badań z udziałem ludzi, na wniosek kierownika
projektu, a w sytuacjach szczególnych na wniosek Dyrekcji lub Rady Instytutu
Psychologii. Wniosek przygotowany według wzoru przedstawionego w pkt. 8., w
objętości nie większej niż 5 stron znormalizowanego tekstu, należy złożyć w formie
elektronicznej i w postaci wydruku do Przewodniczącego Komisji, który kieruje
wniosek do recenzji.
5. Komisja – po zapoznaniu się z wnioskiem i recenzją - ocenia wniosek w głosowaniu
jawnym, zwykłą większością głosów, przy czym wymagana jest obecność większości
członków Komisji, w tym jej przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego.
6. Komisja zastrzega sobie 30 – dniowy termin wydania opinii. Opinia może przyjąć
formę pozytywną lub negatywną, Komisja może również wstrzymać się od wydania
opinii do czasu wprowadzenia postulowanych zmian w projekcie. Opinia jest
wydawana w formie pisemnej, a w przypadku opinii negatywnej lub powstrzymania
się od wydania opinii do czasu wprowadzenia zmian w projekcie – zawiera również
uzasadnienie decyzji.
7. Wydana przez Komisję opinia pozytywna jest równoznaczna ze stwierdzeniem, że
przedstawiony projekt spełnia wymogi etyczne stawiane badaniom naukowym w
dziedzinie psychologii, przy czym punktem odniesienia są dokumenty wymienione w
pkt. 10.
8. Wniosek o wydanie opinii przez Komisję powinien zawierać wyczerpujące informacje
na temat planowanych badań, a w szczególności:
a. tytuł projektu,
b. dane kierownika badań i zespołu badawczego,
c. dane na temat uczestników badania i sposobu ich rekrutowania,
d. jasne określenie celu badań w wymiarze teoretycznym i praktycznym,
e. szczegółowy opis procedury badawczej, z uwzględnieniem stosowanych
metod i technik badawczych oraz kwestii wynagrodzenia osób badanych,
f. wzór zgody na udział w badaniu (również wzór zgody opiekunów prawnych
w przypadku osób małoletnich lub ubezwłasnowolnionych)
g. wzór instrukcji dla uczestników badania,
h. ocenę ryzyka dla osób uczestniczących w badaniu, szczególnie zaś ryzyka
dyskomfortu, cierpienia, obniżenia samooceny, podważenia zaufania do
psychologii i psychologów. Należy uwzględnić również inne koszty ponoszone
przez osoby uczestniczące w badaniu (np. znaczne koszty czasowe, wysiłek
fizyczny itp.),
i. zasady upubliczniania wyników badań, zasady przekazywania uczestnikom
badania informacji zwrotnej o wynikach oraz sposoby zapewnienia
anonimowości udziału w badaniu,
j. oświadczenie, że badania mają charakter autorski.
9. Jeśli procedura badawcza przewiduje odstąpienie od zalecanych standardów (np. brak
starania o zgodę osób badanych lub stosowanie instrukcji maskującej), należy
przedstawić uzasadnienie wyboru takiej procedury oraz projekt działań, mających na
celu minimalizację możliwych niekorzystnych skutków udziału w tak prowadzonym
badaniu.
10. Komisja działa w oparciu o uznawane w środowisku zawodowym standardy etyczne.
Do czasu wejścia w życie wymaganych regulacji prawnych (Ustawa o Zawodzie
Psychologa) Komisja będzie kierować się Kodeksem Etyczno-Zawodowym
Psychologa Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, odwołując się również do
European Federation of Psychology Associations Meta-Code of Ethics oraz Universal
Declaration of Ethical Principles for Psychologists. Będzie się odwoływać również do
dokumentu „Dobre Obyczaje w Nauce” oraz Kodeksu Etyki Pracownika Naukowego
Polskiej Akademii Nauk.
Komisja ds. Etyki Badań Naukowych – skład




Przewodnicząca: prof. dr hab. Władysława Pilecka
Wiceprzewodnicząca: dr Katarzyna Sikora
Sekretarz: dr Katarzyna Prochwicz
Członkowie: dr Przemysław Bąbel, dr hab. Marta Białecka-Pikul, dr hab. Jarosław
Orzechowski, dr Magdalena Śmieja-Nęcka, dr hab. Eligiusz Wronka
[niniejszy regulamin został zatwierdzony przez Radę Instytutu na posiedzeniu w dniu 21.11.2013]