Interwencje samorządu terytorialnego w sektorze telekomunikacyjnym

Interwencje samorządu terytorialnego
w sektorze telekomunikacyjnym
Jacek Wilczewski
Opole, 15-16 stycznia 2009 r.
Ustawa szerokopasmowa – nowe ramy
prawne dla samorządowych projektów BB
Usuwa wątpliwości co do moŜliwości i zakresu prowadzenia działalności
telekomunikacyjnej i budowy infrastruktury przez j.s.t.
Uznaje taką działalność za fakultatywne zadanie własne
-
dzięki temu łatwiej podjąć decyzję o sfinansowaniu projektu BB ze środków
własnych, pozyskać kredyt, czy dotację z budŜetu państwa
Działania z zakresu polityki rozwoju, stanowiące zadania własne jednostek samorządu
terytorialnego, nieujęte w kontrakcie wojewódzkim lub regionalnym programie operacyjnym
mogą być finansowane z dotacji celowych budŜetu państwa w przypadku, jeŜeli działania te:
1) trwale przyczynią się do podniesienia rozwoju oraz konkurencyjności regionu, lub 2)
pozostają w związku z działaniami realizowanymi w ramach regionalnego programu
operacyjnego (art. 20a ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).
UmoŜliwia bez obaw naruszenia przepisów ustrojowych powierzanie
świadczenia usług telekomunikacyjnych w oparciu o umowę koncesji oraz
realizowanie wspólnych przedsięwzięć telekomunikacyjnych w ramach PPP
Finalnie nie doszło do utworzenia funduszu cyfrowego
2
Filozofia interwencji j.s.t. na rynku BB
skala warunków
3
Interwencje dotyczące infrastruktury
pasywnej oraz rynku hurtowego
-
działalność moŜe polegać na:
budowie lub nabywanie praw do infrastruktury i sieci oraz na ich
udostępnianiu
świadczeniu usług hurtowych
i musi przestrzegać następujących zasad:
zgodność z przepisami o pomocy publicznej, w tym określającymi wybór
obszaru i warunków interwencji
stosowanie reguły „otwartej” sieci (równy dostęp dla kaŜdego
zainteresowanego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego)
spójność z innymi sieciami inicjatywy publicznej
neutralność technologiczna
niezakłócanie równoprawnej i skutecznej konkurencji
transparentność (projekt wymaga podania do publicznej wiadomości oraz
poinformowania Prezesa UKE)
cel: zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej
4
Interwencje na rynku detalicznym
interwencje po stronie popytu (np. finansowanie urządzeń)
wyjątkowo dopuszcza się świadczenie usług detalicznych, gdy:
inicjatywa prywatna nie zaspokaja zapotrzebowania uŜytkowników,
a spełnione są warunki interwencji na rynku hurtowym
sieć słuŜy zaspokojeniu potrzeb j.s.t. oraz instytucji publicznych lub
usługi są świadczone poprzez PIAP-y (na określonych warunkach)
dopuszcza się świadczenie usług bezpłatnego dostępu do Internetu
lub o obniŜonej opłacie wyłącznie w zakresie i na warunkach
określonych w decyzji Prezesa UKE (decyzja określa m.in. obszar,
maksymalną przepływność oraz warunki świadczenia usługi, np.
czas trwania sesji, blokowanie dostępu do treści zakazanych)
5
Podstawowe zasady działalności samorządu
Zakres i jej warunki określone są przez ustawodawcę
Fakultatywne zadanie własne wymagające uchwały organu stanowiącego
Stosuje się odpowiednio przepisy regulujące wykonywanie działalności
telekomunikacyjnej, w tym o rozstrzyganiu przez Prezesa UKE spraw z
zakresu dostępu telekomunikacyjnego
W zakresie dostępu telekomunikacyjnego ustawa nakłada w zasadzie
obowiązki regulacyjne
Prezes UKE jest informowany o wszelkich projektach, a na wniosek
samorządu moŜe uzgodnić „plan wykonywania działalności”
Prezes UKE określa w drodze decyzji dopuszczalność i warunki świadczenia
usług detalicznych poniŜej ceny rynkowej lub bezpłatnie
Na rynku hurtowym udostępnienie infrastruktury poniŜej kosztu
wytworzenia lub dofinansowanie świadczenia usług detalicznych wymaga
wykazania, Ŝe prowadzenie działalności rentownej na danym obszarze nie
jest moŜliwe
6
Budujący przykład: sukcesy we Francji
W latach 2003-2009 zrealizowano ponad 100 projektów o ogólnej wartości
inwestycji ok. 1,4 mln EUR
W projektach nie występowała pomoc publiczna – model polegał na
dofinansowaniu ze środków publicznych budowy przez podmioty prywatne
sieci szerokopasmowych (w tym „ostatniej mili”), które pozostawały
własnością publiczną
Samorządom francuskim udało się pozyskać zaangaŜowanie kapitałowe
podmiotów prywatnych na poziomie 50% nakładów inwestycyjnych
Najwięcej projektów polegało na:
uwolnieniu pętli lokalnej umoŜliwiających konkurencyjne świadczenie usług
xDSL (40% rozgrupowanych central i 4,6 mln uwolnionych linii)
podłączeniu do sieci optycznej (światłowodowej) ponad 2.200 stref
ekonomicznych, parków biznesowych i instytucji publicznych
pokryciu obszarów wykluczonych cyfrowo sieciami WiMAX lub WiFi
Nowe projekty obejmują równieŜ doprowadzenie sieci optycznych do
gospodarstw domowych (FTTH)
7
Pomoc publiczna w projektach dotyczących
sieci i usług szerokopasmowych
Pomoc publiczna zaleŜy od łącznego spełnienia warunków:
środek pomocowy jest przyznany z zasobów państwowych (w tym ERDF)
przynosi przedsiębiorstwom korzyści ekonomiczne
korzyści są selektywne i zakłócają lub groŜą zakłóceniem konkurencji
ma wpływ na handel wewnątrzwspólnotowy
Udzielenie pomocy spełniającej te warunki jest niedopuszczalne,
chyba Ŝe jest to pomoc zgodna ze wspólnym rynkiem (najczęściej
zaleŜy to od KE stosującej art. 87 ust. 3 lit. c TWE)
Brak pomocy publicznej:
Rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych i kryteria Altmark
Market Ekonomy Investor Principle (test prywatnego inwestora)
8
Brak pomocy: przykład francuski
We Francji sieci i usługi szerokopasmowe świadczone są jako usługi świadczone w
ogólnym interesie gospodarczym – SGEI (art. 86 ust. 2 TWE) – w sprawach N
381/2004 (Francja) i N 382/2004 (Francja) KE uznała, Ŝe pomoc publiczna
nie występuje.
JST zawiera z operatorem infrastruktury (OI) umowę koncesji, w ramach której
OI zobowiązany jest do wybudowania i eksploatacji sieci szerokopasmowej w
regionach o niedostatecznym zasięgu, realizującym cel podłączenia do sieci
wszystkich obywateli i wszystkich przedsiębiorstw
Infrastruktura pozostaje własnością JST
OI ma obowiązek świadczyć wyłącznie dostęp hurtowy i nie moŜe świadczyć
usług detalicznych. WaŜny jest cel interwencji, a nie rodzaj sieci – inwestycja
nie jest ograniczona do sieci szkieletowej, a usługi hurtowe obejmują teŜ np.
DSL, FTTH, WiMAX.
JST w zamian za zobowiązanie do świadczenia SGEI płaci OI rekompensatę
pochodzącą ze środków publicznych, w tym ERDF. Rekompensata jest ustalona
na podstawie uprzednio określonych i przejrzystych kryteriów, przewidujących
mechanizm zabezpieczający przed nadmierną rekompensatą.
OI jest wyłaniany w otwartej procedurze i decyduje najniŜsza wysokość
rekompensaty.
9
Umowy koncesji i PPP we Francji na koniec
2008r.
Dunkerque
Debitex
Gravelines
Operator
already chosen
65
Gonfrevillel’Orcher
9
FTTH projects
Arras
Oise
Quimper
Yvelines Seine et
Marne
Vannes
Sarthe
Maine
et Loire
Rennes
Cher
Tours
Angoulême
CR Guyane
CR Martinique
CR Réunion
Agen
Lot et Garonne Aveyron
Belfort-Montbéliard
Jura
Cosne sur
Loire
Loire
Isle d’Abeau
A 75
Lozère DrômeArdèche
Voiron
Chalon
/ Saône
CU Creusot
Monceau
Tarn
Hérault
Grand Toulouse
PA Iris 64
CG Haut-Rhin
Gironde
Toulouse Sicoval
Pau
Limousin
Limousin
Clermont
-Ferrand
Périgueux
Bordeaux
CR
Alsace
Bourgogne
Nièvre
CG Bas-Rhin
Auvergne
Charentes
-Maritime
CR Guadeloupe
Loiret
Loiret
Moselle
Meuse
Meurthe
et Moselle
Eure
CA Caen
la Mer
Côtes
d’Armor
Morbihan
SAN Sénart
CG Hauts
de Seine
Cœur
Côte Fleurie
Manche
CA Seine Eure
Ongoing
call for tender
Sipperec
Haute Garonne Languedoc-Roussillon
Ariège
Rodez
PA
DSP WiMAX
Castres-Mazamet
CA Pays d’Aix
Source : IDATE
Corse
Przykłady projektów
Local Authority
Investments (M€)
Type of project
Duration
of projet
Total
Public
subsidies
Public
% total
Pyrénées
Atlantiques County
61,9
42
68%
ULL, Optic network in
business parks
20 years
Yvelines County
19,3
12,8
66%
ULL, Optic network in
business parks
20 years
Seine et Marne
County
78,7
30,7
39%
ULL, Optic network in
business parks,
WiMAX
20 years
Oise County
48,5
24,5
51%
ULL, Optic network in
business parks
22 years
Hauts de Seine
County
422
59
14%
900 000 FTTH home
passed
25 years
Rennes Métropole
Town and suburbs
20
7,4
37%
ULL, Optic network in
business parks,
WiMAX
22 years
DEBITEX (27 towns
in north east from
Paris)
55
15,8
29%
120 000 FTTH home
passed
25 years
Obecność pomocy: przykład irlandzki
Kluczowym projektem w Irlandii był projekt budowy sieci metropolitarnych.
W sprawie N 284/2005 KE uznała, Ŝe pomoc publiczna występuje, ale jest
dopuszczalna w oparciu o art. 87 ust. 3 lit. c TWE.
JST buduje sieci szerokopasmowe ze środków publicznych, w tym ERDF (co do
zasady nie zapewnia łączności na odcinku „ostatniej mili”)
JST wyłania operatora infrastruktury (OI) w procedurze przetargowej i na
podstawie umowy PPP powierza mu utrzymanie i eksploatację sieci
Infrastruktura pozostaje własnością JST i otrzymuje za nią czynsz
OI ma obowiązek świadczyć wyłącznie dostęp hurtowy i nie moŜe świadczyć
usług detalicznych
Zdaniem KE pomoc publiczną otrzymuje:
Operator Infrastruktury, który uzyskuje moŜliwość prowadzenia działalności na
warunkach, których rynek by nie zapewnił (procedura przetargowa tylko
minimalizuje wysokość pomocy)
Operatorzy sieci dostępowych
Przedsiębiorcy – uŜytkownicy końcowi
12
Konsekwencje modelu z pomocą publiczną
Dopuszczalność takiej pomocy moŜe stwierdził wyłącznie KE w
postępowaniu notyfikacyjnym programu pomocowego (np. rozporządzenie)
albo projektu indywidualnego.
Procedura notyfikacji musi być poprzedzona uzyskaniem opinii UOKiK, a w
praktyce równieŜ tzw. prenotyfikacją, co opóźnia realizację projektu o
kilkanaście miesięcy
Udzielenie pomocy publicznej (np. podpisanie umowy PPP w projekcie
SSPW) jest zakazane do czasu uzyskania pozytywnej decyzji KE
Oceniając dopuszczalność pomocy KE wywaŜa pozytywny wpływ środka
pomocy na osiągnięcie celu leŜącego we wspólnym interesie i potencjalne
negatywne skutki uboczne tego środka polegające na zakłóceniu wymiany
handlowej i konkurencji, tj. stosuje tzw. test bilansujący
Obecność pomocy publicznej w projekcie wzbudza wątpliwości co do zasad i
wysokości udzielenia wsparcia z ERDF
13
Test bilansujący – obszary interwencji
KE róŜnicuje warunki uznania pomocy za dopuszczalną w zaleŜności od
obszarów interwencji. W tym celu wyróŜnia obszary „białe”, „szare” i
„czarne”, które zdefiniowano następująco:
Obszary białe – nie istnieje infrastruktura dostępu szerokopasmowego lub w
najbliŜszym czasie nie zostanie prawdopodobnie rozbudowana (pomoc
publiczna co do zasady dopuszczalna)
Obszary szare – usługi świadczy tylko jeden operator infrastruktury
szerokopasmowej (pomoc publiczna dopuszczalna przy spełnieniu
dodatkowych warunków)
Obszary czarne – usługi świadczy co najmniej dwóch operatorów
infrastruktury szerokopasmowej (pomoc publiczna co do zasady
niedopuszczalna)
Ustalenie obszarów interwencji wymaga szczegółowej inwentaryzacji zasobów
oraz badań i analiz rynkowych, obejmujących równieŜ plany inwestycyjne
14
Test bilansujący – kluczowe warunki
Dodatkowe warunki, których spełnienie zwiększa szanse uznania
pomocy za dopuszczalną:
Szczegółowe mapy i analizy obszarów interwencji,
Otwarta procedura przetargowa,
Oferta najlepsza pod względem ekonomicznym,
Neutralność technologiczna,
Wykorzystanie istniejącej infrastruktury,
Oferowanie hurtowego dostępu,
Analiza porównawcza cen (benchmarking),
Mechanizm pozwalający na uniknięcie nadmiernej
rekompensaty (tzw. claw-back mechanism)
15
Dziękuję za uwagę
Jacek Wilczewski
[email protected]
16