09. Faszym we Włoszech

Przed I wojną światową istniały 3 republiki, po
1918r. już 16
 W latach 20-tych nastąpiły niepowodzenia
gospodarcze i polityczne; skutek społeczeństwa odwracają się od demokracji i
przekazują władzę w ręce dyktatorów

Ważniejsze przewroty i zamachy stanu w Europie w okresie
20-lecia międzywojennego
Rok
Państwo
1920
Węgry
1922
Włochy
1923
Turcja
1923
Hiszpania
1925
Litwa
1926
Albania
1926
Portugalia
1926
Polska
1929
Jugosławia
1930
Rumunia
1933
Austria
1934
Estonia
1934
Łotwa
1934
Bułgaria
1936
Grecja
1936
Hiszpania




Kryzys wewnętrzny
W trakcie walk zginęło ok. 700 000 osób
Problemy gospodarcze, hiperinflacja
Niespełnione przez ententa obietnice
nabytków terytorialnych (Włochy dostały
tylko płd. Tyrol i Istrię) - „kalekie zwycięstwo”
Nie przyznano Włochom Dalmacji
Gabriele D’Annunzio we wrześniu 1919 r.
zajął port Fiume (zach. Chorwacja)
 1924 Liga Narodów proklamowała
przyłączenie Fiume do Włoch



1919r. Benito Mussolini tworzy Związek
Weteranów (złożony z byłych żołnierzy
walczących w I wojnie światowej) mieszanina haseł nacjonalistycznych,
socjalistycznych i populistycznych

1921r – utworzenie w Rzymie w Narodowej Partii
Faszystowskiej
PROGRAM









Przejęcie przez państwo kontroli nad gospodarką
Reforma rolna
Konfiskata dóbr kościoła katolickiego
Likwidacja monarchii
Wprowadzenie progresywnych (rosnących wraz z zamożnością)
podatków
Konieczność militaryzacji społeczeństwa
Postulat utworzenia Wielkich Włoch
Nawiązanie do tradycji starożytnego Rzymu
czarne koszule – bojówki faszystowskie (od koloru
noszonych koszul)
1921 wybory do parlamentu – 35 mandatów
Stopniowa rezygnacja z haseł
antyklerykalnych i republikańskich daje
poparcie Mussoliniemu przez kościół i króla
 1922 - strajk generalny ogłoszony przez
socjalistów sparaliżował kraj – przeciwko
strajkującym wystąpiły bojówki
 28 X 1922 „marsz na Rzym” ok. 30-40 tyś.
zwolenników Mussoliniego




Wiktor Emmanuel III powierza Mussoliniemu
misję tworzenia rządu - na 15 ministerstw
faszyści objęli resorty: spraw wewnętrznych,
spraw zagranicznych, sprawiedliwości i
finansów; pięć dalszych ministerstw przeszło w
ręce polityków współpracujących z faszystami;
podczas głosowania nad wotum zaufania 306
posłów poparło rząd duce (oprócz faszystów i
nacjonalistów byli to liberałowie, ludowcy i
socjaliści-reformiści), a 116 było przeciw
(socjaliści, komuniści i republikanie)
grudzień 1922 – utworzenie Wielkiej Rady
Faszystowskiej (miała doradzać rządowi, z
czasem stała się najważniejsza)
 lipiec 1923 r. – zmiana ordynacji wyborczej:
zwycięskie ugrupowanie otrzymuje dwie
trzecie mandatów w Izbie Deputowanych,
pod warunkiem, że padło na nie co najmniej
25% oddanych głosów


tekst źródłowy nr 1 strona 61 oraz pytania pod
tekstem











proces faszyzacji
zniesienie wolności prasy, stowarzyszeń)
Zniesienie prawa do strajku
Karta Pracy – praca to obowiązek społeczny, gwarantowała
kontrolę państwa nad wszelkimi stosunkami pracy we Włoszech
Brutalna walka polityczna (zabójstwo Matteottiego)
Zdelegalizowanie innych, prócz faszystowskiej, partii politycznych
korporacjonizm
1923r. powstanie Milicji Faszystowskiej
1927r. Organizacja Ochotnicza do Zwalczania Antyfaszyzmu
kult państwa i duce
Sile nawiązanie do Starożytnego Rzymu
Roboty publiczne (budowa dróg – autostrad)
Nowe miejsca pracy, z powodu zamówień
rządowych
 reformy socjalne – m.in. płatne urlopy,
rozbudowana opieka socjalna


objęcie Kościoła katolickiego szczególnymi
względami (religia katolicka religią
państwową)
 Utworzenie Watykanu


a) lata 20-te
 Konferencja w Paryżu
 Konferencja waszyngtońska
 Pakt reński