Elżbieta Rusin-Pawełek Miejsce pracy i zajmowane stanowisko

Elżbieta Rusin-Pawełek
Miejsce pracy i zajmowane stanowisko - Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek
i Położnych
Warszawa;
Kierownik Biura Kształcenia Podyplomowego; Kierownik
ogólnopolskiego Projektu Systemowego „Profesjonalne pielęgniarstwo systemu ratownictwa
medycznego w Polsce - wsparcie kształcenia podyplomowego” współfinansowany przez Unię
Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego
Tytuł pracy doktorskiej- „Odrębności w jakości życia kobiet i mężczyzn chorych na astmę
oskrzelową”
Promotor - Prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek.
Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Geriatrii i Alergologii Uniwersytetu
Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Recenzenci:
Prof. dr hab. n. med. Anna Doboszyńska.
Kierownik Kliniki Pneumonologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Prof. dr hab. n. med. Mikołaj Majkowicz.
Kierownik Zakładu Badań nad Jakością Życia, Katedry Psychologii
Medycznego w Gdańsku
Wrocław, data 05.03.2014
Uniwersytetu
Życiorys:
Data i miejsce urodzenia
Kraków 11.04.1973r.
Wykształcenie:
Studium Medyczne im. Hanny Chrzanowskiej w Tarnowie (1992-1994): uzyskanie tytułu
pielęgniarki
Wydział Pielęgniarstwa Akademii Medycznej w Lublinie (1994-1998): uzyskanie tytułu mgr
pielęgniarstwa
Przebieg pracy zawodowej:
Biuro Naczelnej Pielęgniarki Kraju Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej (1998-1999)
Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych (od 2000)
Dorobek naukowy a w szczególności ilość opublikowanych prac:
Liczne materiały konferencyjne, artykuły -2 pierwszy autor, 1 współautor
Liczba Punktów:12
Streszczenie pracy doktorskiej
Wstęp: Według danych wykazywanych przez GINA (Global Initiative For Astma) choroba
przewlekła, jaką jest astma oskrzelowa występuje u blisko 300 mln ludzi na całym świecie
we wszystkich grupach wiekowych jak i etnicznych. W odniesieniu do występowania astmy
na świecie zauważa się tendencję w odniesieniu do płci, iż w okresie przedpokwitaniowym
astma oskrzelowa występuje częściej u chłopców, natomiast po zakończeniu okresu
dojrzewania astma oskrzelowa występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. W ostatnich
latach w odniesieniu do chorób przewlekłych zaczęła się bardzo intensywnie rozwijać
koncepcja jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia (health related quality of life –
HRQoL), gdyż samo oddziaływanie terapeutyczne szczególnie u chorych przewlekle okazało
się niewystarczającym miernikiem stanu funkcjonowania pacjenta. Choroba, szczególnie
przewlekła stanowi dla człowieka sytuację trudną, ponieważ jest złożonym zespołem
stresorów zarówno biologicznych jak również psychologicznych, a to wymaga od chorego
ciągłej gotowości do zmagania się z jej zmiennym przebiegiem na poziomie emocjonalnym,
poznawczym i społecznym. W procesie tym konstruktywne wykorzystanie zasobów
osobistych jakie posiada jednostka może sprzyjać adaptacji do choroby, co może wzmocnić
kontrolę pacjenta nad chorobą. Dlatego też w pracy uwzględniono zarówno ocenę jakości
życia pacjentów chorych na astmę oskrzelową ze szczególnym uwzględnieniem różnic w
jakości życia ze względu na płeć z jednoczesnym zwróceniem uwagi na zasoby osobiste
jednostki.
Cel pracy ocena odrębności w deklarowanym poziomie jakości życia kobiet i mężczyzn
chorych na astmę oskrzelową oraz korelacji jakości życia z danymi socjoekonomicznymi,
poziomem kontroli astmy oraz wybranymi zasobami osobistymi, jak również ocena różnic
wynikających z poziomu kontroli astmy oskrzelowej u kobiet i u mężczyzn i ich znaczenia
dla efektywności postępowania w astmie.
Materiał i metody badanie przeprowadzono na grupie 140 pacjentów (86 kobiet i 54
mężczyzn). Do oceny poziomu kontroli astmy zastosowano Test kontroli astmy (ACT), do
oceny poziomu akceptacji choroby użyto skalę Akceptacji Choroby (AIS), do oceny
sposobów radzenia sobie ze stresem zastosowano Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru
Radzenia Sobie ze Stresem: mini- COPE, do oceny poziomu jakości życia użyty został
kwestionariusz SF-36, do oceny dyspozycyjnego optymizmu wykorzystano Test orientacji
życiowej LOT-R. Krótka ankieta zbierała dane socjodemograficzne.
Wyniki. Deklarowana jakość życia w badanej grupie waha się od M=50,29 SF36 PF do
M=54,44 SF36 SF i nie wykazuje istotnego statystycznie związku z płcią. Zanotowano
związek deklarowanej przez pacjentów jakości życia (podskale kwestionariusza SF-36) z
czynnikami socjoekonomicznymi takimi jak: wiek, okres trwania choroby oraz miejsce
zamieszkania. Poziom kontroli astmy oskrzelowej wykazywał związek z następującymi
czynnikami: wiekiem osób chorych, wykształceniem, dochodami na członka rodziny oraz
czasem trwania choroby. W badanej grupie średni poziom akceptacji choroby wynosił 29,4
(w skali 8-40). Kobiety deklarowały nieznacznie niższy poziom akceptacji astmy oskrzelowej
na poziomie 28,8 punktów, mężczyźni zaś na poziomie 30,3 punkty. Znaleziono związki
wykazywanej przez chorych akceptacji choroby z: wiekiem chorych, wykształceniem,
dochodem na członka rodziny oraz czasem trwania choroby. Większość kobiet i mężczyzn
stosuje konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem. Znaleziono związki podskal
kwestionariusza Mini-Cope z następującymi czynnikami: wiek, dochód na członka rodziny
oraz czas trwania choroby. Jedyna zmienna, która korelowała z płcią w całym badaniu to
podskala kwestionariusza Mini-Cope Zajmowaniem się czymś innym kobiety w badanej
grupie statystycznie częściej stosują tą strategię niż mężczyźni. W odniesieniu do
dyspozycyjnego optymizmu w badanej grupie 41 osób przejawia skłonność do pesymizmu
(29,3%), 33 wartości przeciętne (23,6%), 66 osób nastawienie optymistyczne (47,1%).
Znaleziono związki podskal kwestionariusza LOT-R z następującymi czynnikami:
wykształcenie chorych, dochód na członka rodziny, miejsca zamieszkania oraz czas trwania
choroby.
W dwóch grupach pacjentów z wyższymi i niższymi wynikami kontroli astmy
znaleziono istotne statystycznie różnice dotyczące czynników socjoekonomicznych tj.:
wykształcenia oraz czasu trwania choroby. Istotne statystycznie różnice w odniesieniu do
zmiennych w obszarze zasobów osobistych dotyczyły: akceptacji choroby - w punktacji
ogólnej zauważono, że osoby o wyższych wynikach kontroli astmy uzyskują istotnie
statystycznie wyższe wyniki w ogólnej skali akceptacji choroby (M = 33,92; SD = 4,81) niż
osoby o niskim poziomie kontroli astmy (M = 24,06; SD = 7,60), istotność ta ma również
odniesienie do poszczególnych podskal skali AIS; poziom dyspozycyjnego optymizmu rozpatrując w skali stenowej otrzymane wyniki LOT-R zauważono, że osoby o niskim
poziomie kontroli astmy wykazują niższy poziom dyspozycyjnego optymizmu (M = 2,00;
SD = 0,87) niż osoby o wysokim poziomie kontroli astmy (2,33; SD = 0,82).
Wnioski
1. Przeprowadzone badanie na grupie 140 pacjentów (86 kobiet i 54 mężczyzn) pozwala
na stwierdzenie, że w badanej grupie nie występują istotne statystycznie odrębności
w deklarowanej jakości życia pomiędzy kobietami i mężczyznami oraz, że w badanej
grupie płeć nie miała związku z poziomem kontroli astmy oskrzelowej deklarowanej
przez kobiety i mężczyzn.
2. Jakość życia chorych na astmę oskrzelową kobiet i mężczyzn wykazuje korelację
z czynnikami socjoekonomicznymi, które określają również stopień akceptacji
choroby, strategie radzenia sobie ze stresem oraz orientację życiową w różnym
stopniu zależne od poziomu kontroli astmy
3. Powiązanie poziomu kontroli astmy oskrzelowej z danymi socjodemograficznymi,
i zasobami osobistymi wskazuje na konieczność indywidualizacji postępowania w tej
chorobie, w aspekcie opieki społecznej i pielęgniarskiej oraz kontroli lekarskiej
w astmie w obydwu badanych grupach