KOBIETA ŻYDOWSKA

KOBIETA ŻYDOWSKA
Anna Lebet – Minakowska
W każdy Szabat, zanim rozpoczniemy uroczystą wieczerzę wypowiadamy te słowa pochwalne pod
adresem kobiety, przyrównując ją do perły - jednego z najcenniejszych klejnotów starożytności. Status
kobiety w judaizmie jest wysoki, jest ona opiekunką domu, strażniczką tradycji, którą przekazuje dalej,
jest przeznaczona do tego, żeby wychowywać przyszłe pokolenia. Od niej zależy czy dzieci poznają
zasady koszernego stylu życia, zachęca synów do studiowania Tory, to ona pierwsza przybliża dzieciom
religię, wdraża je w zwyczaje i obyczaje. Ponieważ dużo uwagi musi poświęcić obowiązkom
domowym, zapisane w Misznie prawo zwalnia kobiety z nakazów, które muszą być spełniane w
określonym czasie np. odmawiania modlitw o wyznaczonej porze dnia. Nie było też tradycją, aby
kobiety udawały się do synagogi na modlitwę w piątkowy wieczór. Po przygotowaniu posiłku zapalały
świece i zasiadały przy stole albo przed domem i czekały na powracających z synagogi mężczyzn.
Ponieważ Miszna mówi o zwolnieniu a nie zakazie, nikt nie broni kobietom wypełniania niektórych z
tych przykazań, jednak w tradycyjnych ortodoksyjnych, społecznościach kobieta nie może zastąpić
mężczyzny w jego obowiązkach, nie prowadzi modlitw w synagodze, nie odczytuje Tory.
Ale kobieta jest zobowiązana przestrzegać przykazań negatywnych (zakazów), nie jest zwolniona z
micwot rabinicznych (jedzenia macy w Pesach, odmawiania Kiduszu w Szabat, postu w Jom Kipur).
Dotyczą jej też wszystkie przykazania związane z cudami: wypijanie czterech kielichów wina podczas
sederu w Pesach, wysłuchanie czytania Zwoju Estery i zapalanie świateł chanukowych.
Obowiązkiem mężczyzny jest przez całe życie studiować Torę. Dawniej chłopcy uczyli się na pamięć
całych fragmentów Tory i Talmudu. Kobiety nie otrzymywały takiego wykształcenia, ponieważ nie
miały obowiązku spełniania takich religijnych posług jak mężczyźni. Mężczyźni czytali przede
wszystkim Torę, Talmud i książki o tematyce religijnej. Kobiety mogły czytać niemal wszystko. Jest to
najlepiej widoczne w bibliotecznych statystykach międzywojennych opisujących ile Żydówek
korzystało z bibliotek publicznych - zdecydowanie więcej niż katoliczek. Mamy przekrój literatury jaką
czytały; były to wiersze, opowiadania, powieści Orzeszkowej, Sienkiewicza, książki historyczne.
Kobiety mogły się uczyć bardziej wszechstronnie niż mężczyźni, oczywiście w zależności od
zainteresowań i możliwości finansowych rodziny. Wyznacznikiem zamożności i statusu społecznego
rodziny był też niegdyś strój kobiety, np. gdy w sobotę rano, pięknie wystrojone w zdobne czepce
mężatki wraz ze swoimi córkami udawały się do synagogi na poranną modlitwę.
Talmud podkreśla, że mąż musi kochać swoją żonę co najmniej tak bardzo jak siebie samego, ale to nie
wystarczy, powinien ją nawet bardziej szanować; aby nie krzywdzić żony musi uważać na swoje słowa i
to nie tylko te wypowiadane publicznie ale także w intymności we własnym domu, wobec członków
rodziny i dzieci. I lepiej, żeby radził się żony we wszystkich sprawach domowych, dotyczących
wychowania dzieci i liczył z jej zdaniem. Jeśli twoja żona jest niska, pochyl się, aby usłyszeć jej szept.
(Bawa Mecija 59a). Małżeństwo powinno być harmonią. Przed zawarciem związku spisuje się ketubę
czyli prawny kontrakt zawierany przez narzeczonych. Są tam wyszczególnione obowiązki mężczyzny
wobec kobiety, często bardzo szczegółowe. Jeśli Żydówka chce poślubić wyznawcę innej religii nie ma
z tym większych kłopotów, ponieważ pochodzenie żydowskie dziedziczy się po matce. Jednak dobrze
jest widziane przejście męża na judaizm, żeby rozumiał tradycję i umiał funkcjonować w żydowskiej
rodzinie a dzieci z tego związku są Żydami. Kłopoty pojawiają się, kiedy Żyd chce poślubić nieżydówkę. Nie jest to zbyt dobrze przyjmowane dlatego, że dzieci z takiego związku nie są Żydami. Jeśli
jednak kobieta zdecyduje się na konwersję, staje się taką samą pełnoprawną Żydówką, jak kobieta
urodzona w rodzinie żydowskiej. Proces konwersji nie jest łatwy, zwykle osoba, która chce zmienić
wiarę dwa razy słyszy odmowę i dopiero za trzecim dostaje pozwolenie na rozpoczęcie przygotowań.
W ten sposób sprawdza się, czy ktoś naprawdę chce zmienić religię. Aby przejść pełną procedurę
konwersji trzeba wykazać się dużym stopniem wiedzy dotyczącej judaizmu, tradycji i historii narodu
żydowskiego oraz spełnić wiele innych warunków.
Pomimo, że żydowska kobieta ma mniej obowiązków religijnych niż mężczyzna, a więcej uwagi musi
poświęcić obowiązkom domowym, jej naturalny poziom uduchowienia jest uważany za wyższy niż
mężczyzny a jej kobieca natura sama podpowiada im właściwe zachowanie. Dobry przykład pozycji
kobiety dają nam Pramatki Izraela i kiedy błogosławimy córki w Szabat, zawsze życzymy im aby były
jak: Sara, Riwka, Rachel i Lea.
Anna Lebet – Minakowska