„JESTEM BEZPIECZNY W NIEBEZPIECZNYM ŚWIECIE”

„JESTEM BEZPIECZNY W NIEBEZPIECZNYM ŚWIECIE”

PROGRAM PROFILAKTYCZNO - TERAPEUTYCZNY
„JESTEM BEZPIECZNY
W NIEBEZPIECZNYM ŚWIECIE”
ADRESAT:
Wychowankowie Internatu Specjalnego Ośrodka
Szkolno-Wychowawczego w Gromadzicach
upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym
TERMIN REALIZACJI:
Rok szkolny 2011/2012
AUTORZY:
mgr JOLANTA GMEREK
mgr IWONA ANISSIMO
MOTYWACJA
Rzeczywistość zaskakuje nas licznymi problemami i trudnymi sytuacjami,
które są konsekwencją czasów, w jakich żyjemy, a które przenoszą się na grunt
szkolny.
Jednocześnie ta sama rzeczywistość wymaga od nauczyciela ustawicznego
doskonalenia kompetencji do roli wychowawcy, wymaga skuteczności działań,
kreatywności oraz elastyczności w wywieraniu wpływów.
Szkoła jest miejscem, w którym ogromne znaczenie mają relacje
interpersonalne. Ich jakość wpływa na poziom odczuwanego bezpieczeństwa.
Uczniowie potrzebują mądrych dorosłych, którzy będą wspierać ich w procesie
stawania się ludźmi odpowiedzialnymi, otwartymi na innych czy potrafiącymi dobrze
współdziałać i porozumiewać się z innymi. Potrzebują również takich dorosłych,
którzy pomogą im dokonywać trudnych wyborów oraz konstruktywnie rozwiązywać
konflikty, którzy nauczą ich podejmowania decyzji i budowania poczucia własnej
wartości.
Najważniejszą
z
ludzkich
emocjonalnych
potrzeb
jest
potrzeba
bezpieczeństwa. Wiele zależy od naszej własnej świadomości i umiejętności
odnalezienia
się
w
sytuacjach
zagrożenia.
Dzięki
wiedzy
i
odpowiednim
umiejętnościom możemy sami niwelować potencjalne ryzyko.
Szkoła, dom, podwórze są miejscami, w których dzieci przebywają
najczęściej. Informacje zawarte w programie mają zapewnić bezpieczeństwo
wychowankom, aby żaden z nich nie poniósł uszczerbku na zdrowiu i nie stał się
ofiarą ze strony dorosłych. Każdy z nich musi wiedzieć, że jego bezpieczeństwo jest
rzeczą ważną.
Dzieci upośledzone umysłowo mają szczególne trudności z radzeniem
sobie ze swoimi emocjami, są podatne na wpływy zewnętrzne, nie przewidują
skutków swojego zachowania ze względu na ograniczone myślenie przyczynowoskutkowe.
W związku z tym opracowałyśmy program pt. „JESTEM BEZPIECZNY
W NIEBEZPIECZNYM ŚWIECIE”, w którym przedstawione zostały najczęściej
występujące rodzaje zagrożeń, a także bezpieczne postawy, jakie należy
przestrzegać, aby uniknąć niebezpieczeństwa zarówno na terenie szkoły jak i poza
nią.
Program
ma
być
formą
działania
mającego
zapobiec
niewłaściwym
zachowaniom, ma promować życie bez agresji i przemocy, a także uczyć zasad
prawidłowego funkcjonowania w najbliższym otoczeniu.
Mamy nadzieję, że w toku realizacji programu wychowankowie będą
bardziej krytycznie i świadomie dokonywać wyborów oraz będą stosować zasadę
tzw. „ograniczonego zaufania” w stosunku do obcych osób.
Być może zwiększą w ten sposób szansę uniknięcia zagrożeń zdrowia a nawet
życia.
Wiedzy i refleksji na ten temat nigdy za wiele; dajmy więc szansę dzieciom
upośledzonym umysłowo poczuć się bezpiecznie w niebezpiecznym świecie…
ZAŁOŻENIA EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNE
CEL GŁÓWNY:
▪
zapoznanie z sytuacjami i zachowaniami mogącymi stanowić zagrożenie
dla zdrowia i życia;
▪
kształcenie umiejętności zachowania się w sytuacjach konfliktowych;
CELE SZCZEGÓŁOWE (OPERACYJNE):
Wychowankowie:
▪
będą stanowczo odmawiać na propozycje ze strony obcych osób;
▪
będą umieli szukać pomocy w sytuacjach problemowych;
▪
będą znali skutki stosowania używek;
▪
poznają asertywne sposoby rozwiązywania konfliktów;
▪
poszerzą wiedzę z zakresu odpowiedzialności prawnej;
▪
poznają skutki płynące z nadmiernego korzystania z mediów;
▪
wzmocnią poczucie własnej wartości;
▪
będą znać swoje prawa i będą wiedzieć, gdzie szukać pomocy, gdy nie są
one przestrzegane;
▪
będą wiedzieli, jak postępować w przypadku sytuacji kryzysowej;
STRUKTURA PROGRAMU
Program realizowany będzie wśród wychowanków z umiarkowanym stopniem
upośledzenia umysłowego.
Zajęcia odbywać się będą raz w miesiącu, w internacie w ramach zajęć
organizowanych.
METODY PRACY
▪
pogadanka, rozmowa, dyskusja;
▪
obserwacja;
▪
scenki dramowe;
▪
zabawy dydaktyczne;
▪
zabawy ruchowe;
▪
ćwiczenia praktyczne;
▪
pokaz, prezentacja;
▪
filmy;
FORMY PRACY
▪
zbiorowa;
▪
indywidualna;
▪
praca w grupach;
TEMAT: BEZPIECZNI W DOMU, W SZKOLE I NA PODWÓRKU
TREŚCI PROGRAMOWE: Jestem sam w domu. Zaczepia mnie nieznajomy.
▪
uświadomienie, jakie sytuacje i zachowania mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia (rośliny, zwierzęta, przedmioty,
urządzenia techniczne);
▪
wyposażenie wychowanków w umiejętność prawidłowego reagowania na sytuacje zagrażające ich bezpieczeństwu;
▪
uświadomienie dzieciom niebezpieczeństw mogących wypływać z kontaktów z dorosłymi;
PROCEDURY
▪
zapoznanie z niebezpieczeństwami, jakie niesie ze sobą wpuszczenie nieznajomej osoby do domu;
OSIĄGANIA
▪
uświadomienie konsekwencji chwalenia się przed rówieśnikami stanem posiadania naszych rodziców i bliskich;
CELÓW
▪
ukazanie skutków przyjmowania środków spożywczych (np. cukierki) czy gadżetów od obcych osób;
▪
przedstawienie konsekwencji zawierania znajomości na ulicy (odprowadzanie do domu przez osoby obce, podwiezienie);
▪
ukazanie tragicznych skutków zabawy przedmiotami niedozwolonymi dla dzieci;
PRZEWIDYWANE
Wychowankowie:
OSIĄGNIĘCIA
▪
będą świadomi sytuacji i zachowań zagrażających ich zdrowiu lub życiu;
UCZNIA
▪
nie będą udzielać informacji, gdzie mieszkają i jak się nazywają;
▪
nie będą przyjmować słodyczy i innych przedmiotów od obcych osób;
▪
nie będą otwierać drzwi obcym osobom;
▪
nie będą wsiadać do samochodu obcej osoby;
▪
nie będą chwalić się drogocennymi przedmiotami, jakie posiadają w domu;
▪
nie będą zapraszać swoich znajomych pod nieobecność rodziców;
▪
nie będą przyjmować zaproszenia do mieszkania obcej osoby;
▪
będą umieli szukać pomocy w sytuacjach problemowych;
▪
będą zawsze informować rodziców o tym, dokąd i z kim idą, a także o której wrócą;
▪
będą stanowczo odmawiać na propozycje ze strony obcych osób.
TEMAT: ZŁY DOTYK
TREŚCI PROGRAMOWE: Molestowanie. Prostytucja.
▪
wprowadzenie pojęć: zły dotyk – dobry dotyk, molestowanie, prostytucja, galerianka;
▪
uświadomienie dzieciom niebezpieczeństw mogących wypływać z kontaktów z dorosłymi;
▪
namawianie do korzystania z pomocy w sytuacjach, w których młody człowiek nie jest w stanie sam sobie poradzić;
▪
uwrażliwienie wychowanków na nietypowe zachowanie się osób molestujących i molestowanych;
PROCEDURY
▪
wskazanie miejsc, gdzie ofiary molestowania mogą liczyć na pomoc i wsparcie;
OSIĄGANIA
▪
przedstawienie prostytucji jako patologii społecznej;
CELÓW
▪
ukazanie zagrożeń i niebezpieczeństw dla zdrowia i życia, związanych z uprawianiem prostytucji;
▪
uświadomienie konsekwencji wynikających z przedwczesnej inicjacji seksualnej;
▪
zapoznanie z przepisami dotyczącymi odpowiedzialności prawnej nieletnich.
▪
wskazanie konsekwencji prawnych, społecznych i zdrowotnych prostytuowania się;
Wychowankowie:
▪
będą umieli szukać pomocy w sytuacjach problemowych;
PRZEWIDYWANE
▪
poznają choroby przenoszone drogą płciową oraz zagrożenia z nimi związane;
OSIĄGNIĘCIA
▪
wzmocnią poczucie własnej wartości;
UCZNIA
▪
poznają skutki przedwczesnych kontaktów seksualnych z przygodnymi partnerami;
▪
poznają prawne aspekty zjawiska prostytucji;
TEMAT: UŻYWKI
TREŚCI PROGRAMOWE: Nikotyna. Alkohol. Narkotyki. Środki odurzające.
PROCEDURY
OSIĄGANIA
CELÓW
▪
zapoznanie z pojęciami: używanie i nadużywanie;
▪
wyjaśnienie pojęcia uzależnienie oraz czym są środki psychoaktywne;
▪
uświadomienie, jaka grupa osób jest najbardziej narażona na kontakt ze środkami uzależniającymi;
▪
uzmysłowienie wychowankom, w jaki sposób można się uzależnić i jakie mogą być tego następstwa;
▪
uświadomienie sposobów funkcjonowania dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym;
▪
uświadomienie, jakie kroki można podjąć w przypadku zauważenia, że ktoś ze znajomych zaczyna stosować środki
psychoaktywne;
▪
wytłumaczenie terminu asertywność;
▪
przedstawienie psychicznych, fizycznych i społecznych skutków zażywania narkotyków;
▪
przedstawienie aspektów odpowiedzialności prawnej posiadania narkotyków;
▪
przedstawienie podstawowych przepisów Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii;
Wychowankowie:
PRZEWIDYWANE
OSIĄGNIĘCIA
UCZNIA
▪
poznają naturalne i sztuczne (chemiczne) sposoby osiągania dobrego samopoczucia;
▪
poznają skutki nadużywania nikotyny, alkoholu, narkotyków, środków odurzających;
▪
dostrzegają różnicę miedzy używaniem a nadużywaniem;
▪
wiedzą, gdzie szukać pomocy (w sprawie uzależnień) na terenie szkoły, miasta, gminy;
TEMAT: PRZECIW PRZEMOCY
TREŚCI PROGRAMOWE: Agresja i przemoc fizyczna i psychiczna.
PROCEDURY
▪
uświadomienie pojęcia prawa, odpowiedzialności i konsekwencji wynikających z jego łamania;
OSIĄGANIA
▪
uświadomienie wychowankom, czym jest przemoc;
CELÓW
▪
wskazanie różnicy między agresją a przemocą;
▪
wskazanie rodzajów agresji i przemocy;
▪
ukazanie konsekwencji przemocy;
▪
zapoznanie z pojęciami: ofiara i agresor;
▪
ukształtowanie właściwych postaw dotyczących stosunków interpersonalnych, zarówno w grupie rówieśniczej, jak i z osobami
dorosłymi;
▪
zapoznanie ze sposobami rozwiązywania konfliktów;
▪
uświadomienie problemu przemocy w rodzinie;
▪
budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby;
▪
kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach;
▪
rozpoznawanie i rozróżnianie zachowań asertywnych, uległych i agresywnych;
▪
rozwijanie postaw asertywnych;
▪
przedstawienie metod odmawiania, przy jednoczesnej presji otoczenia;
▪
nauka nieagresywnego wyrażania własnych emocji;
▪
nauka tolerancji poprzez uwrażliwienie na odmienność drugiego człowieka;
▪
namawianie do korzystania z pomocy w sytuacjach, w których młody człowiek nie jest w stanie sam sobie poradzić;
▪
przedstawienie skutków stosowania agresji wobec drugiego człowieka;
▪
uczenie reagowania na zjawiska przemocy;
▪
zapoznanie z różnymi formami agresji;
▪
uwrażliwienie na drugiego człowieka;
▪
ukazanie prawnych skutków agresywnych zachowań;
▪
uczenie porozumiewania się oraz rozwiązywania problemów w sposób nieagresywny;
▪
wyjaśnienie potrzeby i konieczności zgłaszania wszelkich przejawów agresji;
Wychowankowie:
PRZEWIDYWANE
OSIĄGNIĘCIA
UCZNIA
▪
poszerzą wiedzę z zakresu odpowiedzialności prawnej;
▪
poznają sposoby właściwego reagowania w sytuacjach przemocy i agresji;
▪
potrafią dokonać samooceny własnego zachowania oraz ocenić zachowanie innych;
▪
będą umieli rozróżnić zachowania agresywne, uległe i asertywne;
TEMAT: PRZESTĘPSTWO W POJĘCIU PRAWA
TREŚCI PROGRAMOWE: Podstawowe akty prawne.
PROCEDURY
▪
uświadomienie pojęcia prawa, a także odpowiedzialności i konsekwencji wynikających z jego naruszenia;
OSIĄGANIA
▪
wyjaśnienie pojęć: małoletni, osoba nieletnia;
CELÓW
▪
uświadomienie wieku odpowiedzialności prawnej: do 13 r. ż., między 13-17 r. ż., między 15-17 r. ż., po 17 r. ż.;
▪
przedstawienie i omówienie katalogu kar przewidzianego w Ustawie o postępowaniu w sprawie nieletnich (nagana, grzywna,
nadzór rodziców, nadzór kuratora, ośrodki wychowawcze, poprawczak);
▪
wyjaśnienie pojęcia demoralizacja;
▪
przedstawienie procedur postępowania w przypadku ujawnienia demoralizacji;
▪
wyjaśnienie pojęć: czyn karalny, wykroczenie, przestępstwo, czyn przepołowiony;
▪
wskazanie i omówienie najczęściej popełnianych czynów karalnych przez osoby nieletnie w kontekście czynów
przepołowionych:
- kradzież (art. 119 KW, 278 KK),
- paserstwo (art. 122 KW, 291 KK),
- dewastacja mienia (art. 124 KW, 288 KK);
▪
wyjaśnienie wybranych przestępstw:
- rozbój (art. 280 KK),
- bójka i pobicie (art. 158 § 1 KK),
- znęcanie się- przemoc fizyczna i psychiczna (art. 207 KK),
- naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza (art. 222 KK),
- podrabianie dokumentów (art. 270 KK);
▪
przedstawienie kategorii przestępstw ściganych z urzędu: bójka, znęcanie się, naruszenie nietykalności cielesnej
funkcjonariusza;
▪
przedstawienie przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego: naruszenie nietykalności cielesnej, zwykłe i lekkie uszkodzenie
ciała, rozstrój zdrowia;
PRZEWIDYWANE
OSIĄGNIĘCIA
UCZNIA
Wychowankowie:
▪
poszerzą wiedzę z zakresu odpowiedzialności prawnej;
TEMAT: MEDIA
TREŚCI PROGRAMOWE: Internet. Telewizja. Reklama.
PROCEDURY
▪
ukazanie skutków płynących z nadmiernego korzystania z mediów;
OSIĄGANIA
▪
wyposażenie uczniów w podstawową wiedzę o niebezpieczeństwach wynikających z kontaktów internetowych;
CELÓW
▪
uświadomienie wychowankom jakich treści dostępnych w sieci powinni unikać;
▪
przedstawienie różnic między wirtualną i telewizyjną rzeczywistością a światem realnym;
▪
wpojenie podstawowych zasad dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu;
▪
uświadomienie najczęstszych zagrożeń czyhających w wirtualnym świecie;
▪
uświadomienie plusów i minusów wirtualnych znajomości;
▪
wyposażenie wychowanków w podstawową wiedzę na temat przestępstw popełnianych w sieci oraz związanych z nimi
konsekwencji prawnych;
▪
uwrażliwienie uczniów na zjawisko cyberprzemocy i groomingu- wyjaśnienie pojęć;
▪
rozwijanie pozytywnych zainteresowań dzieci technologią informacyjną;
▪
kształtowanie umiejętności świadomego odbioru programów telewizyjnych;
▪
zapoznanie z pojęciem reklama;
▪
przedstawienie celu, formy i charakterystycznych cech reklamy;
▪
uświadomienie zagrożeń i korzyści płynących z reklamy;
▪
rozwijanie umiejętności wartościowania i świadomego wyboru;
Wychowankowie:
PRZEWIDYWANE
OSIĄGNIĘCIA
UCZNIA
▪
będą świadomi skutków płynących z nadmiernego korzystania z Internetu i telewizji;
▪
będą przestrzegać ustalonych zasad podczas korzystania z Internetu ;
▪
będą świadomi, że świat wirtualny różni się od świata realnego;
▪
zrozumieją konieczność wyboru programu telewizyjnego odpowiedniego do wieku i zainteresowań;
▪
potrafią wymienić skutki oddziaływania reklam;
TEMAT: EMOCJE
TREŚCI PROGRAMOWE: Radzenie sobie z emocjami.
PROCEDURY
▪
ćwiczenie umiejętności rozpoznawania i wyrażania emocji;
OSIĄGANIA
▪
odczytywanie komunikatów niewerbalnych;
CELÓW
▪
poznanie sposobów radzenia sobie z gniewem;
▪
kształtowanie umiejętności kontrolowania własnej złości;
▪
kształtowanie umiejętności odreagowania własnych napięć;
▪
zapoznanie z nieagresywnymi sposobami rozwiązywania problemów emocjonalnych;
▪
kształtowanie kompetencji społecznej poprzez ukazanie konstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie
z własną agresją i złością;
▪
zapoznanie ze sposobami eliminowania negatywnych emocji i zachowań agresywnych;
▪
budowanie poczucia zaufania, uwalnianie napięcia emocjonalnego i pozytywnego spojrzenia na siebie;
▪
tworzenie sytuacji służących wyrażaniu własnych uczuć, przezwyciężanie nieśmiałości;
Wychowankowie:
PRZEWIDYWANE
OSIĄGNIĘCIA
UCZNIA
▪
potrafią nazwać swoje stany emocjonalne;
▪
uświadomią sobie potrzebę kontrolowania własnej złości;
▪
potrafią wskazać sposoby rozładowania napięcia emocjonalnego;
▪
potrafią dostrzec, że podobne sytuacje mogą wywołać różne uczucia u różnych ludzi;
TEMAT: SAMOOCENA
TREŚCI PROGRAMOWE: Samoświadomość i poczucie własnej wartości.
PROCEDURY
OSIĄGANIA
CELÓW
▪
uświadomienie, że każdy człowiek jest inny, niepowtarzalny, ma zalety i wady;
▪
ćwiczenie umiejętności zaprezentowania się przed innymi;
▪
poznanie swoich mocnych stron;
▪
budowanie pozytywnego obrazu samego siebie;
▪
zachęcanie do pozytywnego myślenia i mówienia o sobie i innych;
▪
wzmacnianie poczucia własnej wartości;
▪
kształtowanie umiejętności samooceny i wiary w samego siebie;
Wychowankowie:
▪
polepszą samoocenę;
PRZEWIDYWANE
▪
będą świadomi swoich sukcesów i będą umieli o nich opowiedzieć;
OSIĄGNIĘCIA
▪
będą pozytywnie wypowiadać się o sobie i innych;
UCZNIA
▪
będą potrafili określić mocne strony swoje i innych;
▪
będą umieli przyjmować opinie innych osób na swój temat;
TEMAT: WOKÓŁ PRAW DZIECKA
TREŚCI PROGRAMOWE: Akty prawne.
PROCEDURY
OSIĄGANIA
CELÓW
▪
przypomnienie podstawowych praw dziecka;
▪
przypomnienie regulaminów internatu;
▪
nauka tolerancji poprzez uwrażliwienie na odmienność drugiego człowieka;
▪
poznanie dokumentów zawierających prawa dziecka (Konwencja Praw Dziecka, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Karta
Praw Osób Niepełnosprawnych);
▪
zapoznanie z rolą Rzecznika Praw Dziecka;
▪
poznanie innych instytucji działających na rzecz praw dziecka (Poradnie Psychologiczno- Pedagogiczne, Powiatowe Centrum
Pomocy Rodzinie, Ośrodki Pomocy Społecznej);
▪
poznanie roli kuratora sądowego;
▪
zapoznanie ze sposobami reagowania w sytuacji, gdy łamane jest prawo dziecka;
▪
zapoznanie z bezpłatnym numerem telefonu interwencji kryzysowej, tzw. niebieska linia 0 800 120 002;
Wychowankowie:
PRZEWIDYWANE
▪
potrafią wymienić zapamiętane przez siebie prawa dziecka (człowieka);
OSIĄGNIĘCIA
▪
będą respektować odmienność, bronić słabszych i krzywdzonych;
UCZNIA
▪
będą wiedzieć, gdzie szukać pomocy w sytuacji, gdy łamane jest prawo dziecka;
TEMAT: SYTUACJE KRYZYSOWE
TREŚCI PROGRAMOWE: Anomalia pogodowe (powódź, burza, wichura). Pożar. Wypadek drogowy. Ładunek
wybuchowy.
PROCEDURY
OSIĄGANIA
CELÓW
▪
wyjaśnienie pojęcia sytuacja kryzysowa;
▪
uświadomienie, jak postępować w sytuacjach kryzysowych związanych z zagrożeniem życia;
▪
przybliżenie sposobu postępowania w sytuacji kryzysowej (bezpośredni uczestnik, przypadkowy obserwator);
▪
zapoznanie ze służbami zorientowanymi na ochronę bezpieczeństwa społecznego;
▪
przybliżenie sposobu przedstawienia zgłoszenia w celu ułatwienia działań pracownikom operacyjnym;
▪
utrwalenie numerów alarmowych z telefonów stacjonarnych i komórkowych;
▪
zapoznanie z podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy;
Wychowankowie:
PRZEWIDYWANE
OSIĄGNIĘCIA
UCZNIA
▪
będą wiedzieli, jak postępować w przypadku sytuacji kryzysowej;
▪
poznają sposób przedstawienia zgłoszenia do odpowiedniej służby;
▪
utrwalą numery alarmowe;
▪
poznają zasady udzielania pierwszej pomocy;