Przeglądaj - ZSZ NR 1 i II LO we Włodawie

Propozycje tematyczne lekcji wychowawczych
wg założeń programu wychowawczego
Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 i II Liceum Ogólnokształcącego we Włodawie
Poniższy program wychowawczy zawiera wiele propozycji tematycznych, z których
nauczyciel-wychowawca może wybrać te, które jego zdaniem powinny być zrealizowane
na lekcjach wychowawczych z konkretną klasą.
Klasa I
Zespół klasowy i samorząd uczniowski
Tematy lekcji
Cele lekcji
Sposoby realizacji
1.Patron i tradycje naszej szkoły.
2.Organizacja pracy w naszej
szkole.
3.Wybór samorządu klasowego.
3.Zapoznanie uczniów z WSO,
statutem szkoły oraz
regulaminami
obowiązującymi na terenie
szkoły.
4.Sporządzenie klasowego
kontraktu.
5.Poznajemy się wzajemnie.
6.Czy nasza klasa stanowi zgrany
zespół? - nasze „paczki” i
motywy
przynależności do nich.
7.Subkultury - dlaczego się z
nimi integrujemy?
8.Ustalenie ocen zachowania.
1.Zapoznanie uczniów z nową
szkołą (budynek szkolny, hale,
internat) oraz jej historią
i tradycjami.
2.Pomoc uczniom klas I w
adaptacji
w nowej szkole oraz otoczenie
opieką uczniów znajdujących się
w trudnej sytuacji materialnej lub
zdrowotnej.
3.Organizacja pracy w zespole
klasowym (zachęcenie do
udziału w
zebraniach Samorządu
Uczniowskiego, we wspólnych
wyjściach i wyjazdach,
imprezach klasowych i
szkolnych).
4.Uświadomienie uczniom
obowiązujących w szkole
regulaminów oraz zasad
oceniania i
promowania.
5.Wspólne opracowanie
kontraktu
klasowego, stanowiącego zbiór
reguł
postępowania, których uczniowie
zobowiązują się przestrzegać.
6.Kształtowanie pozytywnych
wzorców poprzez:
 konsekwentne
przestrzeganie praw i
obowiązków,
 rozwijanie takich cech,
jak koleżeńskość,
pracowitość i
odpowiedzialność,
-Pogadanka wychowawcy klasy
z wykorzystaniem materiałów
przygotowanych przez zespół
promujący szkołę (broszury,
gazetki,) oraz
spotkanie z dyrekcją szkoły.
-Zorganizowanie wyborów.
-Sprawozdanie z działalności
samorządu szkolnego i
klasowego.
-Prezentacja regulaminów przez
wychowawcę.
-Dyskusja, postulaty i wnioski
dotyczące kontraktu klasowego.
-Przedstawienie pozytywnych
postaci
autentycznych lub literackich.
-Organizowanie spotkań z
pedagogiem, psychologiem,
lekarzem i pielęgniarką.
-Opracowanie kontraktu
klasowego.
-Prowadzenie kroniki klasowej.
-Umieszczenie tablicy
informacyjnej ze zdjęciami
wszystkich uczniów
klasy.
-Anonimowa ankieta - jaki jestem
w oczach pozostałych uczniów
klasy?
-Obserwacja i zwierzenia
uczniów, zwłaszcza członków
różnych subkultur.
1



rozwijanie zainteresowań
poprzez dyskusję,
lekturę, film,
ukazywanie
pozytywnych wzorców
osobowych,
kształcenie umiejętności
samooceny przez
wspólne omawianie
wyników nauczania, jak
i ustalania ocen
zachowania.
Jak poprawić wyniki w nauce
1.Systemy pamięciowe i techniki
pracy umysłowej:
 łańcuchowa metoda
skojarzeń (ŁMS),
 zakładki obrazkowe,
 rymowanki liczbowe,
 zakładki liczbowe,
 jak zapamiętywać słowa
obcego pochodzenia,
 zapamiętywanie w
trakcie uczenia się,
 jak zapamiętywać
wiersze,
 jak uczyć się do
egzaminu.
2.Gospodarowanie czasem - plan
dnia ucznia.
3.Sposoby pogłębiania własnych
zainteresowań i wiadomości.
4.Co sprawia nam najwięcej
kłopotów i z czym nie możemy
dać sobie rady?
5.Podsumowanie i analiza
wyników nauczania.
6.Sposoby radzenia sobie ze
stresem.
7.Jak podnieść własną wartość –
w wielu rzeczach jestem dobry.
8.Moje sukcesy.
1.Zapoznanie uczniów z różnymi
systemami pamięciowymi i
sposobami podniesienia
własnych możliwości
intelektualnych.
2.Kształcenie umiejętności
planowania i organizowania
własnej pracy.
3.Zachęcanie uczniów do
samodzielnego zdobywania
wiedzy i rozwijania
zainteresowań.
4.Wyrównanie poziomu wiedzy
uczniów.
5.Pomoc w nauce uczniom
słabym, mało zdolnym lub
zaniedbanym.
6.Zapobieganie nerwicom i
usuwanie przyczyn stresu.
7.Zdefiniowanie pojęcia sukces
oraz próba określenia swoich
mocnych i słabych stron.
-Wykonywanie różnego typu
ćwiczeń pamięciowych,
- prezentacja
wybranych technik
pamięciowych przez
wychowawcę, dyskusja
w oparciu o doświadczenia
uczniów i literaturę,
-rozwiązywanie testów: czy
potrafię się uczyć - pozwalające
uświadomić uczniowi stosowne
dla niego metody uczenia się w
zależności od typu, jaki
reprezentuje (wzrokowiec,
słuchowiec).
-Organizowanie spotkań z
psychologiem.
-Dyskusja o środkach masowego
przekazu i multimediach.
-Wykorzystywanie pracowni
internetowej w celu zdobycia
potrzebnych informacji.
-Zapoznanie ze szkolną
biblioteką i czytelnią.
-Udział w konkursach i
olimpiadach.
-Karta ćwiczeń typu
niedokończone zdanie:
 czuję się dobrze, gdy...
 wiem, że znam się na...
 przedmiot, który dobrze
umiem to...
 jestem z siebie dumny,
gdy....
-Tablica sukcesów z rubrykami:
szkoła, dom, koledzy, przy
2
których uczniowie wpisują swoje
nazwiska, w zależności od tego,
co uznają za swój sukces.
-Omówienie warunków zdrowia
psychicznego.
-Tworzenie atmosfery spokoju i
życzliwości na lekcjach.
Zdrowie psychiczne i fizyczne ucznia
1.Formowanie osobowości
naczelnym zadaniem
wychowawcy.
2.Temperament - charakter
wrodzony.
3.Indywidualność - postawa
tworzenia siebie.
4.Aktywność fizyczna i dobre
samopoczucie.
5.Higiena osobista, rozwój
fizyczny i psychiczny w okresie
dojrzewania.
6.Niebezpieczne nałogi nikotyna, alkohol, narkotyki.
1.Zapoznanie z pojęciem
osobowości
i elementami ją warunkującymi.
2.Określenie własnego
temperamentu: sangwinik,
choleryk,
melancholik, flegmatyk.
3. Zachęcanie uczniów do
aktywności fizycznej w celu
utrzymania dobrej kondycji i
samopoczucia.
5. Wpajanie w uczniach dbałości
o własny wygląd, higienę, ład i
porządek otoczenia.
7.Uświadomienie uczniom
zagrożeń płynących z palenia
papierosów, picia alkoholu i
zażywania narkotyków.
-Prezentacja zagadnienia przez
wychowawcę.
-Ankieta.
-Spotkania z psychologiem,
lekarzem
-Dyskusja
Życie w środowisku
1.Co to jest dobre wychowanie?
2.Życzliwośc i szacunek podstawowy wymóg kultury
osobistej.
3.Żyjemy wśród ludzi
niepełnosprawnych.
4.Jak zostać wolontariuszem?
5.Mój stosunek do zwierząt.
6.Jak aktywnie uczestniczyć w
ochronie przyrody.
7.Sztuka pięknego mówienia.
8.Poznajemy zasady savoirvivre.
1.Kształtowanie właściwych
postaw i zasad zachowania się.
2.Wyczulenie uczniów na
potrzeby drugiego człowieka.
3.Zachęcenie do pracy w
wolontariacie.
4.Zachęcanie do aktywnego
uczestniczenia w akcjach na
rzecz ochrony zwierząt i
środowiska.
5.Wyrabianie w uczniach
umiejętności właściwego
korzystania z dóbr kulturalnych.
1.Konflikty pokoleniowe.
2.Jak porozumieć się z innymi?
3.Jakie zachowania świadczą o
tym, że jesteśmy dobrymi
słuchaczami?
4.Rodzina w życiu człowieka.
1.Określenie sytuacji
konfliktowych i podłoża
konfliktów.
2.Zapoznanie ze sposobami
rozwiązywania sytuacji
konfliktowych (kompromis,
Analiza podręcznika” ABC –
dobrego wychowania”.
-Dyskusja.
-Organizowanie spotkań i imprez
integracyjnych.
-Uczestniczenie we wspólnych
wyjściach do kina, wyjazdy do
teatru, opery czy galerii.
-Aktywne uczestniczenie w
akcjach typu: sprzątamy świat.
-Organizowanie pomocy dla
zwierząt w schronisku czy
zwierzyny leśnej.
Relacje interpersonalne
-Burza mózgów - szukamy
odpowiedzi na pytanie, co
moglibyśmy zrobić, aby uniknąć
konfliktów.
-Psychodrama - odgrywamy
scenkę jak rozwiązać konkretny
3
5.Przyjaźń i miłość jako
podstawowe potrzeby człowieka.
6.Rozwój jednostki ludzkiej.
7.Płeć w aspekcie biologicznym i
psychologicznym.
tolerancja, zrozumienie, czas
spędzony razem).
3.Uczenie się aktywnego
słuchania.
4.Uświadomienie uczniom roli
rodziny w życiu człowieka jako
podstawowego źródła miłości i
bezpieczeństwa.
5.Uświadomienie różnic w
procesie dojrzewania chłopców i
dziewcząt.
6.Zapoznanie z typowymi
problemami przeżywanymi przez
młodzież w okresie dojrzewania.
1.Stan środków wspólnego
użytkowania jako wyraz
poziomu konsumpcji społecznej.
2.Mój region - jego walory
krajoznawcze i turystyczne.
3.Prawa i obowiązki obywatela
w myśl Konstytucji, Deklaracji
Praw Człowieka, Praw Dziecka i
Karty Praw Rodziny.
4.Dbamy o miejsca pamięci
narodowej.
1.Kształtowanie w uczniach
troski o dobro społeczne, w tym
szkołę, sprzęty i pomoce
dydaktyczne.
2.Poznawanie własnej
miejscowości i okolic ze
szczególnym uwzględnieniem
zabytków sztuki, architektury i
pomników przyrody.
3.Zapoznanie uczniów z
prawami i powinnościami
obywatelskimi.
4.Kształtowanie postawy
patriotycznej poprzez zachęcanie
uczniów do udziału w
uroczystościach szkolnych,
kultywowanie ceremoniału
szkolnego i poszanowanie
symboli narodowych.
problem.
-Uczniowie podają przykłady
pozytywnych relacji z rodzicami,
po czym cała klasa je omawia.
-Rozwiązanie testu - czy potrafię
słuchać.
-Spotkanie z lekarzem lub
specjalistą od wychowania
prorodzinnego.
Życie obywatelskie
-Dyskusja i wnioski, np. po
obejrzeniu zniszczonego sprzętu
szkolnego oraz jego naprawa.
-Udział w pracach społecznych
na rzecz szkoły.
-Udział uczniów w
uroczystościach szkolnych.
-Kultywowanie tradycji
szkolnych.
-Prelekcja ze zdjęciami i
folderami o własnym regionie,
wycieczka krajoznawcza, rajd.
-Grupowe odwiedzanie miejsc
pamięci.
Klasa II
Zespół klasowy i samorządność uczniowska
1.Ustalenie planu pracy w kl. 2.
2.Sukcesy i porażki samorządu
kl.1 - próba oceny.
3.Przydzielenie uczniom funkcji
i obowiązków w zespole
klasowym.
4.Cechy ucznia wzorowego.
5.Koleżeństwo i przyjaźń jako
podstawa funkcjonowania klasy.
5.Ustalenie ocen ze
sprawowania.
1.Doskonalenie pracy samorządu
klasowego.
2.Kształtowanie modelu
wzorowego ucznia, który:
 przestrzega praw
i obowiązków,
 jest pracowity,
odpowiedzialny,
koleżeński
i prawdomówny.
3.Kształtowanie umiejętności
oceny i samooceny.
- Dyskusja.
-Spotkania z osobami
prowadzącymi koła
zainteresowań.
4
4.Zachęcanie uczniów do udziału
w życiu szkoły (zebrania SU,
praca społeczna, imprezy
okolicznościowe, sport,
turystyka).
Jak poprawić wyniki w nauce
1.Jak odrabiać pracę domową?
2.Jak szybko notować?
3.Jak radzić sobie z dużą ilością
zajęć - gospodarowanie własnym
czasem.
4.Przyczyny niepowodzeń w
nauce.
5.Co wpływa na proces nauki:
 atmosfera domowa,
 indywidualne cechy,
 motywacja,
 zainteresowanie.
1.Szkodliwość lekomanii.
2.Pozytywne nastawienie - drogą
do sukcesu.
3.Rodzaje aktywnego
wypoczynku.
4.Jak walczyć ze złym
samopoczuciem i stresem.
5.Przygotowanie wycieczki
krajoznawczej, obozu
naukowego lub zielonej szkoły.
6.Właściwe odżywianie
czynnikiem niezbędnym do
prawidłowego funkcjonowania
umysłu.
7.Cy kompleksy utrudniają mi
życie?
1.Doskonalenie umiejętności
uczenia się oraz planowania i
organizowania własnej pracy.
2.Zachęcanie uczniów do
samodzielnego poszerzania
wiedzy i rozwijania
zainteresowań.
3.Pomoc w nauce uczniom
słabym.
-Przypomnienie podstawowych
strategii pamięciowych.
-Zapoznanie ze sposobami
sporządzania notatek.
-Jak przygotowuję się do lekcji –
prezentacja sposobów uczenia się
przez uczniów wzorowych.
-Konsultacje z rodzicami,
Nauczycielami.
-Organizowanie samopomocy
koleżeńskiej.
Zdrowie fizyczne i psychiczne ucznia
1.Uświadomienie uczniom
Prezentacja filmu.
zagrożeń płynących z
-Dyskusja.
nadużywania leków.
-Spotkania z pielęgniarką,
2.Zachęcanie uczniów do
lekarzem, psychologiem.
uprawiania sportu.
-Udział w antynikotynowych i
3.Propagowanie turystyki.
antyalkoholowych akcjach.
4.Zapobieganie nerwicom i
-Uczestnictwo uczniów w
usuwanie przyczyn stresu.
zawodach sportowych,
5.Uświadomienie uczniom
rozgrywkach międzyszkolnych,
konieczności właściwego
SKS.
odżywiania się i walki ze swoimi -Udział młodzieży w
kompleksami oraz zachęcanie do wycieczkach i obozach.
tworzenia pozytywnego obrazu
-Stworzenie atmosfery spokoju i
siebie.
życzliwości na lekcjach.
Orientacja zawodowa
1.Prawidłowy wybór zawodu zainteresowanie, kariera czy
pieniądze?
2.Co chciałbym robić w
przyszłości?
3.Wycieczka na wyższą uczelnię.
4.Wycieczka do zakładu pracy.
5.Perspektywy pracy w krajach
UE.
1.Uświadomienie uczniom
znaczenia prawidłowego wyboru
zawodu.
2.Uświadomienie uczniom ich
własnych predyspozycji i
zachęcenie do rozwijania swoich
zainteresowań.
3.Szczegółowe zapoznanie z
wybranymi grupami
zawodowymi.
4.Zapoznanie z techniką i
Prelekcja.
-Dyskusja.
-Wycieczki do zakładów pracy.
-Spotkania z przedstawicielami
wybranych grup zawodowych.
5
organizacją pracy w wybranych
zakładach pracy.
5.Zapoznanie z rynkiem pracy i
perspektywami na przyszłość.
6.Zachęcanie uczniów do
kreatywności, inicjatywy i
otwartości na pracę w krajach
UE.
7.Określenie niezbędnych
predyspozycji potrzebnych do
wykonywania danego zawodu.
Relacje interpersonalne
1.Jak pomóc ludziom
niepełnosprawnym?
2.Kto jest dla ciebie autorytetem?
3.Autorytet rodziców a
samodzielność dzieci.
4.Cechy charakterystyczne
związków młodzieńczych.
5.Mój ideał miłości.
6.Jak panować nad zachowaniem
agresywnym?
1.Rozbudzanie w uczniach
wrażliwości na potrzeby ludzi
niepełnosprawnych.
2.Zachęcanie do pracy w
wolontariacie.
3.Wyszukiwanie wzorców
Osobowych, tzw. autorytetów.
4.Kształtowanie poprawnych
stosunków między rodzicami a
dziećmi.
5.Zapoznanie z
charakterystycznymi cechami
związków młodzieńczych
(zauroczenie fascynacja,
zazdrość, zakochanie ).
6.Próba określenia czynników,
które decydują o tym, że ktoś
podoba mi się - uroda, charakter,
intelekt.
7.Zapoznanie ze sposobami
panowania nad negatywnymi
emocjami.
1.Poszanowanie własności
prywatnej i publicznej - problem
kradzieży i wandalizmu.
2.Czego przejawem jest
wulgaryzm?
3.Prawa i obowiązki klienta.
4.Jak zachowywać się w miejscu
publicznym?
5.Wykształcenie a kultura.
6.Co interesuje młodzież dyskusja na podstawie artykułów
prasowych, filmów i audycji
radiowych.
1.Wpajanie uczniom
konieczności poszanowania
mienia społecznego
i troski o estetyczny wygląd
szkoły.
2.Kształtowanie umiejętności
kulturalnego współżycia z
otoczeniem, w rodzinie i wśród
rówieśników.
3.Uświadomienie uczniom praw
konsumenta.
4.Zachęcanie uczniów do
korzystania z rozrywek
-Organizowanie spotkań w
ośrodkach pomocy społecznej.
-Uczestniczenie w różnych
formach pracy wolontariackiej.
-Organizowanie imprez
integracyjnych.
-Analiza przeżyć związków
młodzieńczych na podstawie
artykułów z czasopism.
-Relacje uczniów i wnioski.
-Dyskusja.
Życie obywatelskie
-Dyskusja.
-Spotkanie z rzecznikiem praw
konsumenta.
-Spotkanie z psychologiem.
-Grupowe wyjścia do kina i
wyjazdy do teatru.
6
7.Czy powinniśmy bezkrytycznie
czytać prasę młodzieżową?
8.Problemy ekologiczne mojego
regionu.
kulturalnych, takich jak kino,
teatr, opera.
5.Uświadomienie uczniom
konieczności stosowania
właściwych kryteriów wyboru
przed przystąpieniem do czytania
prasy młodzieżowej.
6.Zachęcenie do praktycznych
działań na rzecz poprawy
środowiska.
Klasa III
Jak poprawić wyniki w nauce
1.Regulamin matur.
2.Jak przygotowywać się do
egzaminu maturalnego omówienie metod powtarzania i
utrwalania materiału.
3.Wybór przedmiotów na
egzamin maturalny i na studia.
4.Organizacja pracy umysłowej
w okresie przygotowywania się
do egzaminu.
5.Jak oceniam swoje postępy w
nauce? (Czy ilość godzin nauki
jest adekwatna do osiąganych
wyników?)
6.Wagary przyczyną słabych
wyników w nauce.
1.Zapoznanie uczniów z
regulaminem matur.
2.Zachęcanie uczniów do
wyrabiania własnych metod
pracy oraz umiejętności
oceniania ich
skuteczności.
3.Uświadomienie uczniom ich
pełnej odpowiedzialności za
własną naukę i przygotowanie do
egzaminu maturalnego.
4.Określenie zainteresowań
młodzieży przez wybór zajęć
fakultatywnych i udział w
olimpiadach przedmiotowych.
5.Uświadomienie uczniom
negatywnego wpływu absencji
na proces zdobywania wiedzy.
-Spotkanie z dyrekcją.
-Spotkanie z pedagogiem.
-Dyskusja i wnioski.
-Relacje osobiste uczniów.
-Konsekwentne przestrzeganie
zasady obniżania ocen ze
sprawowania za
nieusprawiedliwione absencje.
Zdrowie fizyczne i psychiczne
1.Profilaktyka zdrowotna.
2.Rekreacja na co dzień.
3.Zagrożenia wynikające z
nieprzestrzegania zasad higieny uczulenia, żółtaczka, świerzb.
4.Co z odchudzaniem?
5.Zdrowie a zawód.
1.Uzmysłowienie uczniom
wartości zdrowia i konieczności
profilaktyki zdrowotnej.
2.Zachęcanie do ćwiczeń
ruchowych i uprawiania sportów
rekreacyjnych.
3.Uświadomienie uczniom
konieczności wymogów
zdrowotnych związanych ze
specyfiką różnych zawodów.
4.Uświadomienie uczniom
zagrożeń płynących z podjęcia
niewłaściwych metod
odchudzania.
5.Uświadomienie uczniom
zagrożeń płynących z
nieprzestrzegania zasad higieny.
Dyskusja.
-Spotkanie z psychologiem,
pielęgniarką, lekarzem.
-Ankieta określająca stan
zdrowia.
7
Orientacja zawodowa
1.Kryteria poprawnego wyboru
zawodu - spotkanie z
pracownikiem
Poradni PsychologicznoPedagogicznej.
2.Rekrutacja na wyższe uczelnie
- niezbędna dokumentacja.
3.Gdzie zdawali nasi
poprzednicy? - analiza danych.
4.Metody pracy na wybranych
kierunkach studiów.
5.Rynek pracy a bezrobocie.
6.Praca – obowiązek czy
przyjemność.
1.Praca nad właściwym
wyborem zawodu z
uwzględnieniem zainteresowań i
zapotrzebowaniem rynku pracy.
2.Zapoznanie z systemami
rekrutacji na wyższe uczelnie.
3.Ustalenie na podstawie analizy
danych statystycznych
najbardziej
pożądanych kierunków studiów.
4.Uświadomienie uczniom
znaczenia właściwego wyboru
zawodu.
1.Narzeczeństwo – czas
poznawania się.
2.Miłość i odpowiedzialność.
3.Ochrona życia poczętego.
4.Jaka powinna być szczęśliwa
rodzina?
5.Czy rodzice powinni karać
swoje dzieci?
6.Co to znaczy być szczęśliwym?
1.Uświadomienie znaczenia
okresu narzeczeństwa, w którym
młodzi ludzie uczą się tolerancji,
wymiany poglądów i
wzajemnego szacunku.
2.Uzmysłowienie uczniowi
odpowiedzialności za życie
własne, partnera i dziecka.
3.Uświadomienie uczniowi
wartości życia i jego ochrony.
4.Próba określenia elementów
warunkujących szczęście w
rodzinie i dobre wychowanie.
1.Model współczesnego Polaka.
2.Dlaczego czcimy rocznice
narodowe?
3.Co reguluje życie społeczne? normy moralne i prawne.
4.Rola Kościoła w dziejach
narodu polskiego.
5.Refleksja nad wolnością.
6.Nabywanie praw
obywatelskich i
wchodzenie w dojrzałe role
społeczne.
7.Czego oczekujemy od władzy
Rzeczypospolitej?
1.Uświadomienie uczniom
dawnego i współczesnego
rozumienia pojęć:
honor i patriotyzm.
2.Zachęcanie uczniów do
kultywowania tradycji
narodowych, rozwijania
tożsamości narodowej i
pamiętania o istotnych datach w
naszej historii.
3.Uzmysłowienie uczniom
wartości chrześcijańskich i
konieczności ich kultywowania
oraz kształtowania
wewnętrznego bogactwa
duchowego.
4.Próba określenia roli wolności,
ale tylko właściwie pojętej, w
-Współpraca z Poradnią
Psychologiczno-Pedagogiczną.
-Udział w akcjach Drzwi otwarte
uczelni..
-Wykorzystanie różnych źródeł
informacji o wyższych
uczelniach i ich analiza
Relacje interpersonalne
-Spotkanie z lekarzem,
specjalistą do wychowania
prorodzinnego.
-Spotkanie z osobą duchowną.
-Film lub prelekcja o rozwoju
płodu.
-Spotkanie z psychologiem.
-Dyskusja.
Życie obywatelskie
-Dyskusja
-Prelekcja
8
życiu człowieka.
5.Kształtowaniw właściwej
postawy obywatelskiej.
.
9
Jak zapamiętywać słowa obcego pochodzenia? - materiał pomocniczy do lekcji Systemy
pamięciowe i techniki pracy umysłowej.
1.Gdzie tylko możliwe, buduj „żywe” skojarzenia, ułatwiające zapamiętywanie.
2.Konsekwentnie szukaj nowych słów w danym języku, aby uzyskać więcej haków
3.Codziennie ucz się nowych słów, powtarzaj je jak najczęściej w różnych kontekstach językowych.
Jak się uczyć? - materiał pomocniczy do lekcji Systemy pamięciowe i techniki pracy
umysłowej.
Większość ludzi zapamiętuje łatwiej to, czego uczyli się na początku i pod koniec lekcji. Również
to, co daje się ze sobą skojarzyć i jest niezwykłe. Istotną rolę w procesie uczenia się odgrywa również
czynnik czasu, a więc organizacja własnej pracy. Jak wynika z testów, należy dzielić proces uczenia się na
najbardziej efektywne jednostki, które powinny liczyć od 10 do 15 min. Uniknie się wtedy zbyt
gwałtownego załamania, tzw. krzywej trwałości pamięci. Dzięki przerwom w nauce jesteśmy bardziej
wypoczęci, co korzystnie wpływa na lepsze rozumienie i zapamiętywanie materiału. Ucząc się bez
przerwy, jesteśmy bardziej zmęczeni i gorzej zapamiętujemy każdą kolejną informację, słabiej ją łączymy
z poprzednim materiałem i mamy poczucie niepowodzenia. Tak więc ilość zapamiętywanego materiału
rośnie w czasie przerwy, gdyż wtedy obie półkule mózgu zapamiętują informacje podświadomie. Przerwy
powinny być jednak krótkie w granicach od 2 do 10 min, w czasie których uczeń powinien się
zrelaksować, słuchając muzyki lub ćwicząc. Aby lepiej zapamiętywać, powinniśmy powtarzać materiał,
którego się uczyliśmy wcześniej, najlepiej na początku lub na końcu. Np. gdy uczymy się godzinę,
najlepiej zapamiętujemy 10 min później i to jest również najlepszy moment na powtórkę. Następne
powinny nastąpić kolejno po 24 godz., tygodniu, 2 tygodniach, miesiącu itd. Powtórki nie muszą być
wcale czasochłonne. Powtórki powinny polegać na przejrzeniu, tzw. mapy myśli i najistotniejszych
punktów.
Powtarzanie ułatwia zapamiętywanie kolejnych informacji szybciej, gdyż im więcej się uczymy, tym
łatwiej zapamiętujemy. Ci, którzy rezygnują z powtórek uczą się ciągle od nowa. W procesie uczenia
ważna jest również umiejętność łączenia myślenia logicznego i analitycznego, umiejętności
matematycznych i werbalnych z wyobraźnią.
Jak notować? - materiał pomocniczy do lekcji Jak szybko notować?
Tradycyjny sposób sporządzania notatek polega na wykorzystaniu zdań, zwrotów, pisowni liniowej lub
użycia kolumn. Ten system wykorzystuje tylko lewomózgowe mechanizmy pamięci, gdzie zasadniczą
rolę odgrywa logika, porządek, kolejność i liczby. Pominięte wtedy zostają skojarzenia, humor, kolor,
wrażenia i wyobraźnia. Nowy sposób notowania wymaga użycia podstawowych technik pamięciowych w
połączeniu z wyobraźnią. Na środku kartki należy zanotować słowa klucze, od których prowadzimy
szereg linii zakończonych słowami lub znakami oddającymi myśli poboczne. Tworzymy więc swoistą
mapę myśli. W ten sposób łatwiej zapamiętujemy całość materiału, jak i zyskujemy więcej czasu na
krytyczne myślenie.
Systemy pamięciowe - materiał pomocniczy do lekcji Systemy pamięciowe i techniki pracy
umysłowej
Fenomenalna pamięć to pragnienie każdego człowieka, ale tylko znikoma ilość osób może się nią
poszczycić. Istnieją jednak techniki pamięciowe, które mogą wpłynąć na poprawę naszej pamięci. Tony
Buzan w swojej książce Pamięć na zawołanie dokładnie omawia poszczególne techniki. Poniższa
prezentacja zawiera tylko niektóre z nich.
1.Łańcuchowa Metoda Skojarzeń (ŁMS) - służy do zapamiętywania krótkiego szeregu informacji, np.
listy zakupów.
Polega na kojarzeniu każdego elementu szeregu z następnym, na zasadzie tworzenia żywego obrazu.
Zakładając, że chcemy kupić srebrną łyżkę, 6 szklanek, banany, mydło, jajka i proszek do prania,
wystarczy zbudować w pamięci zabawny, żywy obraz cyrkowca, który trzyma w zębach długą, srebrną
10
łyżkę, na której stoi 6 szklanek. Nagle traci równowagę bo staje na skórce od banana, próbuje ratować się
przed upadkiem, ale drugą nogą trafia na mokry kawałek mydła. Przewraca się na ogromną stertę jaj. Jest
cały brudny i musi wszystko z siebie uprać.
2.Zakładki obrazkowe - główną rolę w tym systemie pamięciowym odgrywają stałe obrazy-klucze, z
którymi można skojarzyć dowolną informację. Aby zbudować system zakładek obrazkowych, należy
wymyślić słowa-obrazy, które przypominają cyfry od 1 do 10 swoim kształtem i symboliką. Np. dla cyfry
1 może to być kij, dla cyfry 2 - łabędź, dla cyfry 3 - serce itd. Jeżeli masz zapamiętać 10 rzeczy, lecz nie w
kolejności, zakładki obrazkowe są bardzo pomocne. Należy skojarzyć przez „żywy” obraz każdy element
tej listy ze stosowną zakładką obrazkową, czyli obrazem liczby.
3.Rymowanki liczbowe - służą do zapamiętywania niewielkich porcji informacji na krótko, poprzez
szukanie słów rymujących się z brzmieniem liczb, np. rymowanym obrazem dla słowa cztery są rowery, a
dla pięć może to być pięść lub sześć. Podobnie jak w poprzednich technikach ważne jest posługiwanie się
obrazem.
4.Zakładki alfabetyczne - system opiera się na dobraniu dla każdej litery alfabetu słowa możliwie
prostego, zaczynającego się na daną literę i łatwego do wyobrażenia. Np. dla litery l można wpisać słowa:
Ela, Eldorado, elementarz. Można również poszukać słów bliskobrzmiących i łatwych do wyobrażenia,
np. dla litery J-jod jako butelka jodyny.
Typy temperamentów-materiał pomocniczy do lekcji Temperament – charakter wrodzony
Sangwinik – typ silny, żywy, o zmiennych reakcjach, towarzyski, przejawiający zainteresowanie tym, co
się wokół dzieje. Przy braku jednak bodźców zewnętrznych, staje się bierny. Sangwinik łatwo się
,,zapala’’ i jest bardzo wydajny w sytuacjach, gdy ma dużo interesującej pracy.
Choleryk – typ wybuchowy o silnych i trwałych uczuciach, odznacza się dużo większą siłą procesów
pobudzania niż hamowania. W sytuacjach złożonych choleryk staje się agresywny, zaczepny,
nieopanowany. Przez całe życie konsekwentnie dąży do osiągnięcia nakreślonych celów.
Melancholik – typ słaby, łagodnie usposobiony, poważny. Mało odporny na sytuacje konfliktowe. Łatwo
się gubi i załamuje. Ma dużą skłonność do reakcji lękowych.
Flegmatyk – typ słaby, uczuciowo obojętny, towarzyski, spokojny, zrównoważony, ignorujący wszystko,
co się wokół dzieje. Wytrwały w pracy, uporczywie, chociaż powoli, dążący do celu. Odporny na stres.
Typy indywidualności
1) intelektualne; dzielą się na typy:
a) refleksyjny - o skłonnościach do namysłu i wczuwania się w sytuacje
b) realistyczny – nastawiony na konkrety w poznaniu
c) kontemplacyjny – potrafiący rozmyślać, zdolny do abstrakcji
d) analityczny – analizujący szczegóły
e) syntetyczny – skupiający się na całości
2) sentymentalne; dzielą się na typy:
a) optymistyczny – nastawiony pozytywnie na rozwiązanie problemu
b) pesymistyczny – przewidujący tylko złe strony
c) introwertyka – zamykający się w sobie
d) ekstrawertyka – nastawiony towarzysko na otoczenie zewnętrzne
e) cyklotymiczny – oscylujący pomiędzy radością i smutkiem
f) schizotyniczny - nieśmiały lub ironiczny wobec otoczenia
3) wolitywne, o dużej sile i energii działania dzielą się na typy:
a) egoistyczny – skupiający się na sobie
b) altruistyczny – służący innym
W życiu potocznym mówimy o dwóch skrajnych typach indywidualności:
a) negatywna – celowo dążąca do zarysowania różnic między sobą a otoczeniem, podkreślając swoją
wyższość.
c) pozytywna – nadbudowana strukturą charakteru moralnego
11
Budowanie pozytywnego obrazu siebie jest zasadniczym czynnikiem kształtującym osobowość.
Doświadczenia z pierwszych lat życia decydują o tym, czy nasze nastawienie do życia będzie
optymistyczne czy pesymistyczne.
Ważną rolę w budowaniu obrazu siebie spełnia szkoła. Poprzez realizację programu, działania nauczycieli
i kolegów stwarza uczniom wiele sytuacji do porównywania siebie z innymi, co staje się źródłem
informacji do formowania obrazu siebie. Szkoła również rozwija intelekt, stawia przed uczniem zadania
organizacyjne, społeczne czy sportowe, a przede wszystkim ocenia młodego człowieka, co ma ogromny
wpływ na formowanie własnej osobowości.
Bibliografia
1. Buzan Tony. 1999 r. ,,Pamięć na zawołanie’’ Łódź Ravi.
2. Galczak Małgorzata, Złowodzka-Jetter Elżbieta, Bojarska Małgorzata, Paris Mariusz 2001 r. ,,Jak
konstruować program wychowawczy szkoły’’ Kraków Rubikon.
3. Gałczyńska Elżbieta, Gapińska Elżbieta, Pawłowska Małgorzata, Szczepańska Elżbieta, Wernik Elżbieta.
1998 r. ,,Materiały dla wychowawców klas IV-VIII Płock Korepetytor.
4. Konińska E. 1999 r. ,,Krótki poradnik psychologiczny’’. Kraków Rubikon.
5. Myszka Grażyna, Kucharski Zdzisław. 1995 r. ,,Propozycje programów wychowawczych dla szkół
podstawowych i ponadpodstawowych różnych typów’’. Kraków WOM.
6. Nakoneczna Danuta. 1993 r. ,,Wychowanie jako zadanie’’. Warszawa Towarzystwo Szkół Twórczych.
7.,,Poradnik nauczyciela’’. Sierpień 2002.
12