Program profilaktyki Bezpieczna szko³a X

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych
w Nowej Rudzie
PROGRAM
BEZPIECZNA SZKOŁA
Bogdan Kostecki
Brygida Gąsior
Anna Rzepecka
Marta Leśniak
Jolanta Swergoń
Daniel Jabłoński
Renata Mrozek
Nowa Ruda 2007
I.
OGÓLNE ZAŁOśENIA PROGRAMU
Głównym celem programu jest kontynuacja i dostosowanie działań na rzecz
ochrony uczniów przed wszelkimi zagroŜeniami oraz reagowanie w przypadku ich
pojawienia się, w nowych warunkach funkcjonowania szkoły.
Program „Bezpieczna szkoła” został dostosowany do potrzeb rozwojowych
uczniów i potrzeb środowiska lokalnego. Ma słuŜyć ujednoliceniu działań
wychowawczych i profilaktycznych oraz pozyskaniu rodziców do współpracy
w dziedzinie profilaktyki domowej.
Przy konstruowaniu szkolnego programu „Bezpieczna szkoła” uwzględnione
zostały: załoŜenia zawarte w aktualnym programie wychowawczym i profilaktycznym
szkoły, wyniki diagnozy badającej sytuację wychowawczą szkoły oraz obserwacje
zachowań uczniów.
Program skierowany jest do uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły
przy współpracy z instytucjami pozaszkolnymi:
•
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna
•
Centrum Pomocy rodzinie
•
Policja
•
StraŜ Miejska
•
Firma ochroniarska
•
Sanepid
•
Kuratorzy
•
Poradnie Specjalistyczne
•
Urząd Miasta
Do podstawowych załoŜeń programu „Bezpieczna szkoła” naleŜą:
poprawa stanu bezpieczeństwa i wypadkowości w szkole;
profilaktyka zachowań agresywnych;
edukacja społeczno – prawna uczniów, rodziców i nauczycieli;
animacja ruchu społecznego na rzecz bezpieczeństwa.
Zadania zawarte w niniejszym programie oparte zostały na rozwijaniu umiejętności
Ŝyciowych umoŜliwiających dobre samopoczucie, właściwe relacje z innymi i
zachowania sprzyjające zdrowiu i bezpieczeństwu.
II.
OPIS PODMIOTÓW SZKOŁY I ŚRODOWISKA LOKALNEGO
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych jest instytucją publiczną powstałą w wyniku
połączenia w 2005 roku trzech szkół średnich. Jedna z połączonych szkół –
Noworudzka Szkoła Techniczna, posiadała Certyfikat Bezpiecznej Szkoły nadany w
2004 roku. Jako nowy zespół realizujemy załoŜenia programu z 2004 roku. Jednak
dzisiaj stajemy przed zupełnie innymi problemami, wynikającymi ze zmiany lokalizacji
oraz potrzeby zintegrowania uczniów i nauczycieli trzech placówek.
W ZSP uczy się 1095 uczniów, w tym 8 uczniów niepełnosprawnych i około 100
wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Obejmuje on 41 oddziałów.
Średnia liczba uczniów przypadających na jeden oddział wynosi 27 osób. Kadra
pedagogiczna liczy 113 pracowników pedagogicznych oraz 45 pracowników
administracyjno - obsługowych.
Szkoła zajmuje 9 budynków oraz salę sportową i internat. Budynki rozmieszczone
są
w pewnej odległości od siebie i zachodzi potrzeba przemieszczania się uczniów.
Do jednego z budynków uczniowie muszą przejść przez bardzo ruchliwą ulicę.
Szkoła posiada pracownie komputerowe, pracownie językowe, jest przystosowana
dla młodzieŜy niepełnosprawnej. Pracujący w szkole nauczyciele posiadają
wykształcenie
wyŜsze
pedagogiczne
i
stale
poszerzają
swoje
kwalifikacje
uczestnicząc w róŜnych formach doskonalenia zawodowego. Uczniom zapewnia się
opiekę psychologiczno-pedagogiczną. Mają teŜ moŜliwość uczestnictwa w zajęciach
pozalekcyjnych, które obejmują: zajęcia taneczne, informatyczne, matematyczne,
sportowe, koła języków obcych oraz zajęcia z zakresu przedsiębiorczości. Szkoła
oferuje równieŜ korzystanie z klubu „Eksplozja”, który powstał z inicjatywy
uczniowskiej. Na terenie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych funkcjonuje świetlica
szkolna i biblioteki multimedialne, w których młodzieŜ moŜe ciekawie, bezpiecznie
spędzać czas oraz realizować i pogłębiać swoje umiejętności edukacyjne. Uczniowie,
którzy mają utrudniony codzienny dojazd do szkoły, mogą korzystać z pobytu w
internacie.
Nad bezpieczeństwem uczniów czuwają wszyscy pracownicy szkoły, m.in.:
nauczyciele, inspektor BHP, pielęgniarka szkolna, pedagodzy, Rzecznik Praw
Uczniów, a przede wszystkim Dyrekcja. Obiekty są monitorowane, a zapisy na
bieŜąco analizowane. W szkole został powołany koordynator ds. bezpieczeństwa,
przeszkolony przez CMPPP: „Budowanie systemu szybkiego reagowania w
środowisku lokalnym w sytuacjach zagroŜenia niedostosowaniem i wykluczeniem
społecznym dzieci i młodzieŜy”, w ramach programu „Zero tolerancji dla przemocy w
szkole”. Dodatkowo szkoła zakupiła niezbędne materiały w postaci miesięcznika
dyrektora szkoły: „Bezpieczeństwo w szkole” do celów profilaktycznych i doradczych.
Z prowadzonej w szkole diagnozy wynika, Ŝe w okresie kiedy szkoła posiadała
w/w Certyfikat, stworzony został odpowiedni klimat, a podejmowane działania
wpłynęły na właściwą współpracę środowiska zmierzającą do ujednoliconych działań
ukierunkowanych na bezpieczeństwo. Natomiast sam fakt posiadania Certyfikatu
zobowiązuje do poŜądanych zachowań całej społeczności szkolnej.
Zgodnie z przyjętym programem wychowawczym i profilaktycznym szkoły
realizowane były i są następujące zadania z zakresu bezpieczeństwa:
Kadra pedagogiczna została przeszkolona w zakresie ; procedur postępowania w
sytuacji zagroŜenia, profilaktyki AIDS i środków psychoaktywnych;
Uczniowie i rodzice brali udział w zajęciach edukacyjnych dot. podstawowych
zagroŜeń związanych z uzaleŜnieniami;
W
klasach
pierwszych
zostały
przeprowadzone
zajęcia
integracyjne,
z elementami radzenia sobie ze stresem i zachowaniami agresywnymi oraz
kształcącymi postawę asertywną;
Powołana została MłodzieŜowa Grupa Wolontariatu
Co roku organizowany jest „Turniej Pomocy Przedmedycznej”, celem wyrobienia
w uczniach prawidłowych zachowań w sytuacjach nietypowych (świadek wypadku
samochodowego, atak epilepsji itp.) oraz nabycia przez młodzieŜ umiejętności
teoretycznych i praktycznych w udzielaniu pierwszej pomocy;
Uczniowie, głównie klas technicznych i zawodowych, zostali przeszkoleni
w zakresie BHP;
W szkole pełnione są dyŜury uczniowskie i nauczycielskie.
III.
DIAGNOZA SYTUACJI BEZPIECZEŃSTWA SZKOŁY.
Przy tworzeniu programu „Bezpieczna szkoła” uwzględnione zostały:
•
dotychczasowe działania podejmowane przez szkołę w ramach Programu
,,Bezpieczna Szkoła’’
•
spostrzeŜenia nauczycieli, pedagogów` pielęgniarki szkolnej
i inspektora BHP ,
•
wnioski z rozmów z rodzicami,
•
obserwacje zachowań uczniów,
•
ocena stanu bezpieczeństwa szkoły,
•
wyniki ankiet „Bezpieczna szkoła” przeprowadzonych wśród uczniów szkoły.
W celu zdiagnozowania poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów naszej szkoły,
zespół konstruujący program przeprowadził i opracował ankiety przygotowane przez
Kuratorium Oświaty.
Ankiety wypełniło 493 uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w tym:
13 uczniów klas pierwszych Liceum Profilowanego
40 uczniów klas drugich Liceum Profilowanego
37 uczniów klas trzecich Liceum Profilowanego
130 uczniów klas pierwszych Technikum
124 uczniów klas drugich Technikum
93 uczniów klas trzecich Technikum
40 uczniów klas czwartych Technikum
22 uczniów klas Zasadniczej Szkoły Zawodowej
Wyniki badań ankietowych obrazuje załączone opracowanie.
Z analizy badania ankietowego wynika, Ŝe w naszej szkole większość uczniów
czuje się na ogół bezpiecznie. Uczniowie wskazują, Ŝe poczucie bezpieczeństwa
daje im przede wszystkim: dobry klimat w szkole, przyjaźnie uczniowskie, dyŜury
pełnione przez nauczycieli i dobry kontakt z wychowawcą. Wskazują teŜ na Ŝyczliwe
relacje z nauczycielami. Jednak 8% uczniów czuje się zagroŜonych, a 14% mówi o
lękach w kontaktach z niektórymi nauczycielami. Obawiają się teŜ kradzieŜy w szkole
i ewentualnych dealerów narkotyków.
Analiza wypowiedzi, pierwszego pytania: „W swojej szkole czujesz się?...”,
skłania do następujących wniosków. Ponad połowa badanych - 58% to uczniowie
łatwo przystosowujący się do nowych sytuacji. Natomiast pozostali nie mają takich
zdolności lub dobrze się czują tylko w małej grupie - 42%. W praktyce szkolnej taka
polaryzacja sprawia, Ŝe problemem staje się stworzenie dobrze współpracującego
zespołu.
Niezbędne
są
do
tego
szczególne
umiejętności
pedagogiczno-
wychowawcze. NaleŜy równieŜ uwzględnić ten wynik badania w procesie
dydaktycznym, na kaŜdej lekcji. Wynik ten wskazuje na konieczność dostosowania
metod pracy do moŜliwości i potrzeb uczniów. Konieczne teŜ jest
ćwiczenie
umiejętności przystosowawczych, które ułatwią im nawiązanie właściwych relacji w
dorosłym Ŝyciu.
Uogólniając, problem braku poczucia bezpieczeństwa nie jest głównym
problemem naszej szkoły, ale w sprawach bezpieczeństwa nawet niewielki procent
zagroŜonych
dzieci
nie
moŜe
zostać
zbagatelizowany.
Analiza
sytuacji
bezpieczeństwa szkoły daje podstawę do sformułowania tezy, Ŝe bez podjętych
działań zaradczych poczucie zagroŜenia moŜe przybierać ostrzejszą formę i większy
zasięg. A to, dlatego Ŝe w okresie dorastania występuje wiele czynników
zwiększających
ryzyko
zagroŜenia.
Jest
to
wiek
podejmowania
zachowań
ryzykownych u dzieci i młodzieŜy pomiędzy 10 a 18 rokiem Ŝycia. BieŜąca analiza
sytuacji rodzinnej naszych uczniów wskazuje na wzrastającą liczbę dzieci
pozostających bez opieki rodziców (wyjazdy za granicę), a takŜe pochodzących z
rodzin dysfunkcyjnych. Stąd teŜ nasze przypuszczenia, Ŝe dzieci, nie mając
zagwarantowanego poczucia bezpieczeństwa w domu rodzinnym, wskazują na
osoby dorosłe spoza szkoły jako źródło zagroŜenia bezpieczeństwa - 8%. Często
szkoła jest miejscem rozładowania napięć i złych emocji wyniesionych z domu.
Dlatego tak waŜna jest znajomość sytuacji rodzinnej i potrzeb uczniów dla
prawidłowego procesu dydaktyczno-wychowawczego.
Analiza wypadkowości w szkole dokonana przez inspektora BHP obrazuje
miejsca szczególnego zagroŜenia pod względem urazów i uszkodzeń ciała. Tak jak
w większości szkół miejscem tym jest sala gimnastyczna. W związku z tym w czasie
zajęć wychowania fizycznego zostały zaplanowane dodatkowe szkolenie z BHP oraz
ćwiczenia z udzielania pierwszej pomocy.
W programie profilaktyczno-wychowawczym szkoły uwzględniono następujące
problemy wskazane przez nauczycieli i rodziców oraz Samorząd Szkolny:
•
problem nikotynowy, alkoholowy i narkotykowy
•
brak zainteresowania nauką, wagary
•
brak kultury osobistej, wulgaryzmy
•
przejawy agresji
•
wczesna inicjacja seksualna
•
mała odporność psycho-fizyczna
W oparciu o wyszczególnione problemy wytyczono następujące kierunki
działań:
Cele główne:
1. Poprawa stanu bezpieczeństwa i wypadkowości w szkole.
2. Profilaktyka zachowań agresywnych.
3. Kształtowanie właściwej postawy moralno – prawnej i odpowiedzialności.
4. Animacja ruchu społecznego na rzecz bezpieczeństwa.
Cele szczegółowe:
1. Działania organizacyjne skierowane na stworzenie środowiska dającego poczucie
bezpieczeństwa.
2. Edukacja społeczno – prawna uczniów, rodziców i nauczycieli.
3. Eliminowanie zjawiska przemocy w szkole, a przede wszystkim indywidualnych
zachowań agresywnych uczniów.
4. Integracja uczniów szkoły poprzez tworzenie warunków do róŜnorodnej ich
aktywności w szkole.
5. Poprawa relacji nauczyciel – uczeń.
6. Profilaktyka uzaleŜnień.
7. Podnoszenie kultury bycia uczniów.
8. Edukacja prozdrowotna.
Obszary oddziaływań:
1. uczniowie
2. nauczyciele
3. rodzice
4. inni pracownicy szkoły
Metody:
1. Pomocowe programy profilaktyczne dostosowane do wieku i poziomu uczniów.
2. Działania zintegrowane w ramach wszystkich przedmiotów i programów
nauczania, np. godziny wychowawcze, ścieŜki edukacyjne.
3. Rozmowy indywidualne, kierowane, spotkania cykliczne.
4. Konkursy, kampanie informacyjne, prelekcje dla rodziców i nauczycieli, festyny,
apele i warsztaty.
Ewaluacja programu:
1. Analiza wypadkowości w szkole przed realizacją programu i po jego realizacji.
2. Wnioski dotyczące wyników przeprowadzonej ankiety „Bezpieczna szkoła”.
3. BieŜąca obserwacja postępów w zachowaniu.
4. Ocena ilości i jakości wytworów prac uczniowskich.
5. Frekwencja na zajęciach organizowanych przez szkołę.
6. Ocena samopoczucia uczniów w szkole.
7. Ocena stopnia zintegrowania klas.
8. Ocena
poziomu
wiadomości
i
umiejętności
w konkursach.
9. Analiza dokumentacji wychowawców klas.
uczniów
biorących
udział