Uczeń z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z

Uczeń z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z różnicami kulturowymi lub
ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanymi z wcześniejszym kształceniem
za granicą
Opis przypadku
Wśród uczniów rozpoczynających naukę w klasie V była Kasandra. Dziewczynka ma
matkę Polkę i ojca Marokańczyka. Urodziła się i dorastała w małej miejscowości w Maroku.
W maju zmarł dziadek Kasandry, który sprawował opiekę nad swoją chorą żoną. Mama
uczennicy musiała wrócić do kraju, aby przejąć jego obowiązki.
Kasandra, mimo podejmowanych prób, nie mogła odnaleźć się w nowym środowisku.
Wszystko było dla niej nowe – zmiany pogody, swobodny sposób ubierania się ludzi na ulicy
i w szkole, potrawy w szkolnej stołówce, miasto, szkoła, zachowania kolegów.
Kasandra miała duże trudności w porozumiewaniu się, ponieważ jej podstawowym
językiem był język arabski. Język polski znała tylko na poziomie mowy potocznej – nie pisała
i nie czytała po polsku. W związku z tym nie rozumiała prowadzonych lekcji, nie potrafiła
zadać nauczycielom pytania, gdy coś było dla niej niejasne. Problemy pojawiały się także
przy korzystaniu z podręczników, czytaniu lektur, pisaniu prac domowych i sprawdzianów,
prowadzeniu notatek.
Swobodny sposób zachowania rówieśników i odważne stroje (w Maroku Kasandra
nosiła ubrania zgodne z wymogami wyznawanej religii) powodowały, że dziewczynka nie
potrafiła nawiązać z nimi kontaktu. Koleżanki podśmiewały się z jej sposobu ubierania się.
Problemem były też braki w wiedzy Kasandry z różnych przedmiotów. W związku
z trudnościami w rozumieniu treści lekcji oraz problemami z wywiązywaniem się
z obowiązków, takich jak odrabianie lekcji i pisanie sprawdzianów, Kasandra zaczęła bać się
szkoły. Udział w zajęciach wiązał się dla niej z odczuwaniem bezradności, silnego lęku,
smutku, a wkrótce zwątpienia w możliwość poprawy sytuacji. Narastało w niej przekonanie,
że sobie nie poradzi z zaistniałą sytuacją, że zawsze będzie samotna w szkole i w nowym
kraju. Bardzo tęskniła za dawnymi koleżankami.
Uczennica zaczęła opuszczać zajęcia szkolne. Wychowawczyni skontaktowała się
z mamą dziewczynki. Okazało się, że powodem jej nieobecności były problemy zdrowotne.
Kasandra coraz częściej skarżyła się na problemy żołądkowe, bóle głowy, miała podwyższoną
temperaturę. Niestety, lekarze nie potrafili znaleźć przyczyny tych dolegliwości. Mama
zaobserwowała też, że objawy ustępowały, gdy córka wiedziała, że tego dnia nie pójdzie do
szkoły. Lekarze skierowali dziewczynkę do psychologa, który zdiagnozował u niej fobię
szkolną i epizod depresyjny.
Kasandra rozpoczęła psychoterapię. Ponadto wprowadzono szereg zmian w sposobie
realizowania przez nią obowiązku szkolnego. Uczennica zaczęła uczęszczać na dodatkowe
lekcje języka polskiego dla cudzoziemców i została objęta indywidualnym tokiem nauczania
do czasu wyrównania różnic programowych.
W klasie Kasandra i jej mama poprowadziły zajęcia na temat Maroka – jego tradycji,
kultury, wyznawanej religii, zasad obowiązujących młode dziewczyny i rygorów dotyczących
stroju oraz sposobu zachowania się w miejscach publicznych. Spotkanie było połączone
z degustacją potraw i słuchaniem tradycyjnej muzyki marokańskiej. Zabiegi te pozwoliły
koleżankom zrozumieć zachowanie Kasandry i przełamać bariery w kontakcie z nową
uczennicą. Dziewczęta stopniowo nawiązywały ze sobą coraz lepsze relacje. Spotkania po
lekcjach z kolegami z klasy pomogły uczennicy w lepszym posługiwaniu się językiem
polskim.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Wychowawczyni wraz z pedagogiem szkolnym zorganizowali także współpracę
wolontariuszek – gimnazjalistek z zaprzyjaźnionej szkoły, które pomagały Kasandrze
w nauce.
Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia
Imię i nazwisko ucznia Kasandra
****
Klasa, do której uczęszcza
uczeń
V
Placówka zakładająca
kartę
Szkoła
Podstawowa nr
****
Podstawa założenia karty
Placówka wystawiająca
dokument
Data wystawienia
dokumentu/nr
Przyjazd dziecka z zagranicy i podjęcie
przez niego nauki w polskiej szkole.
Brak.
Brak.
Data założenia karty
****
Obserwacje zachowania uczennicy
i stwierdzenie pogłębiających się
trudności adaptacyjnych.
Informacje od rodziców o problemach
emocjonalnych i zdrowotnych
dziewczynki.
Specjalne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, ze względu na które została założona karta
Trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska
edukacyjnego, w tym związane z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Mocne strony ucznia
Łatwość w nawiązaniu kontaktu z dorosłymi (nauczycielami), dobry kontakt
z psychoterapeutą, łatwość w uczeniu się języka polskiego.
Zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uwagi na
indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne
Uczennica wymaga pomocy w nauce języka polskiego i w wyrównaniu różnic między
posiadaną wiedzą a wymaganiami edukacyjnymi, wynikających z różnic programowych,
wsparcia w nawiązaniu pozytywnych relacji z rówieśnikami oraz w radzeniu sobie z lękiem
i niskim poczuciem własnej wartości, których może doświadczać w kontakcie ze szkołą.
Formy pomocy
Osoby odpowiedzialne
za ich realizację
Wymiar godzin
Okresy udzielania
pomocy
Dodatkowe lekcje
języka polskiego dla
Osoby wyznaczone
przez organ
2 godziny w
tygodniu
Bieżący rok
szkolny.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
cudzoziemców.
prowadzący szkołę.
Nauczanie
indywidualne
z wybranych
przedmiotów łączone
z nauczaniem
włączającym.
Nauczyciele
wyznaczeni przez
dyrektora szkoły.
Spotkania indywidualne Psychoterapeuta z
z psychologiem
poradni.
w poradni
psychologicznopedagogicznej.
10 godzin
tygodniowo
(dotyczy zajęć
indywidualnych)
Bieżący rok
szkolny.
1 godzina w
tygodniu
W miarę potrzeb.
Sposoby pomocy
Pomoc w nauce udzielana przez wolontariuszy.
Pomoc wolontariuszy w poznaniu realiów życia w Polsce oraz w nawiązaniu relacji
z rówieśnikami.
Kto odpowiada za
opracowanie PDW?
Wychowawca klasy we współpracy z psychologiem szkolnym.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Plan Działań Wspierających
Imię i nazwisko ucznia
Klasa
Szkoła
Kasandra ****
V
Szkoła Podstawowa nr ****
Cele do osiągnięcia w zakresie, w którym uczeń wymaga pomocy
psychologiczno-pedagogicznej
Cele ogólne
Cele szczegółowe
Zaadaptowanie się uczennicy w nowej
szkole.
Pomoc w nawiązaniu dobrych relacji
z rówieśnikami.
Nauczenie uczennicy języka polskiego.
Opanowanie przez uczennicę języka w stopniu
umożliwiającym swobodny udział w zajęciach
szkolnych.
Wyrównanie różnic programowych.
Poszerzenie wiedzy uczennicy z zakresu języka
polskiego, historii i drugiego języka obcego.
Poprawa stanu psychicznego uczennicy.
Minimalizowanie objawów lękowych
i depresyjnych.
Działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych form i sposobów udzielania
pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Formy i sposoby
Działania
Zajęcia integrujące z klasą.
Przygotowanie z psychologiem i prowadzenie
przez wychowawcę zajęć integracyjnych,
pomagających w poznaniu kolegów z klasy.
Zajęcia integracyjne na temat kultury i tradycji
marokańskich a zwłaszcza zasad zachowania
dotyczących młodych osób.
Nauka języka polskiego dla
cudzoziemców.
Indywidualne lekcje języka polskiego oraz zajęcia
grupowe.
Nauczanie indywidualne.
Indywidualna praca z uczennicą dostosowana do
jej poziomu wiedzy.
Pomoc wolontariuszy w nauce.
Pomoc w rozumieniu poleceń, odrabianiu prac
domowych.
Psychoterapia zaburzeń lękowych
i depresji.
Indywidualne spotkania ze specjalistą –
psychoterapeutą.
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012
Działania wspierające rodziców ucznia
Pomoc mamie uczennicy w znalezieniu grup wsparcia dla dzieci imigrantów.
Zakres współdziałania z innymi instytucjami
Organ prowadzący szkołę – organizacja zajęć z języka polskiego.
Poradnia psychologiczno-pedagogiczna – prowadzenie psychoterapii.
Autor: Anna Tulczyńska
© Copyright by Nowa Era Spółka z o.o. 2012