KARTA PRZEDMIOTU

KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA
Nazwa modułu/przedmiotu
Kod
A_K_1.2_001
HISTORIA ARCHITEKTURY POWSZECHNEJ I POLSKIEJ 1
Kierunek studiów
Profil kształcenia
(ogólnoakademicki, praktyczny)
OGÓLNOAKADEMICKI
ARCHITEKTURA
Specjalność
---
Rok / Semestr
I/2
Przedmiot oferowany w języku:
Kurs (obligatoryjny/obieralny)
polskim
obligatoryjny
Liczba punktów
Godziny
Wykłady
Stopień :
30
studiów:
Ćwiczenia
Laboratoria:
:
Forma studiów
(stacjonarna/niestacjonarna)
stacjonarna i
niestacjonarna
I
30
Obszar(y) kształcenia
Podział ECTS (liczba i %)
5 pkt = 100%
NAUKI TECHNICZNE
Status przedmiotu w programie studiów (podstawowy, kierunkowy, inny)
Liczba punktów
5
Projekty / seminaria:
(ogólnouczelniany, z innego kierunku)
ogólnouczelniany
kierunkowy
Odpowiedzialny za przedmiot
dr inż. arch. Grażyna Kodym-Kozaczko
e-mail: [email protected]
Wydział Architektury
ul. Nieszawska 13A, 61-021 Poznań
tel. 61 665 33 05
Wykładowca:
dr inż. arch. Joanna Kaszuba
e-mail: [email protected]
Wydział Architektury
ul. Nieszawska 13A, 61-021 Poznań
tel. 61 665 33 05
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych:
 Student ma wiedzę z zakresu sztuki, historii, geografii, matematyki, fizyki przydatną
do zrozumienia prostych zależności zachodzących w budowlach na przestrzeni
wieków w różnych warunkach klimatycznych i kulturowych,
 student ma podstawową wiedzę o trendach rozwojowych i najistotniejszych nowych
osiągnięciach z zakresu projektowania architektonicznego i urbanistycznego,
 student zna podstawowe metody, narzędzia, techniki pracy (w tym rysunek
architektoniczny), konieczny w prowadzeniu notatek z wykładów i przygotowania
prac semestralnych.
1
Wiedza:
2
Umiejętności:  student potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych, właściwie
dobranych źródeł, także w języku angielskim, potrafi integrować informacje,
dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać
opinie,
 student ma umiejętność samokształcenia się,
 student ma umiejętności językowe w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych,
właściwych dla kierunku architektura i urbanistyka zgodnie z wymaganiami
określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego,
 student potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi
3
Kompetencje
społeczne
obejmującymi środki plastyczne (rysunek architektoniczny), właściwe do realizacji
zadań typowych dla przygotowania prac semestralnych,
 student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i
organizować proces uczenia się innych osób,
 student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role,
 student potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
Cel przedmiotu:
1. uświadamia studentom ciągłość europejskiej tradycji architektonicznej w płaszczyźnie ewolucji potrzeb,
techniki i piękna w okresie gotyku i renesansu,
2. określa związki między możliwościami technicznymi i poziomem zaspokojenia potrzeb materialnych i
duchowych,
3. przedmiot zwraca uwagę na genezę lokalnej specyfiki architektury tego samego okresu w różnych krajach i
regionach w okresie gotyku i renesansu,
4. zapoznaje z najważniejszymi, w omawianych okresach, dziełami i twórcami architektury europejskiej
5. uczy o niezmiennych prawidłach twórczego myślenia i dochodzenia do nowych rozwiązań funkcjonalnych,
technicznych i formalnych
6. umożliwia poznanie podstawowych zagadnień związanych kompozycją urbanistyczną i architektoniczną,
7. uświadamia różnice w skali ludzkiej i monumentalnej,
8. realizuje pracę w niewielkiej grupie rozwijając umiejętności interpersonalne i odnajdywanie się studentów w
różnych rolach,
9. stanowi pole dla ćwiczenia umiejętności analizy budowli z różnych okresów,
10. umożliwia ocenę porównawczą metod własnej prezentacji graficznej i kolegów
Efekty kształcenia
Wiedza
W01
W02
ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą kluczowe
zagadnienia z zakresu historii architektury europejskiej i polskiej w okresie gotyku i
renesansu.
ma podstawową wiedzę związaną z etyką zawodu architekta
AU1_W01
AU1_W04
Umiejętności:
U01
U02
potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie
dobranych źródeł; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich
interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie
student ma umiejętności samokształcenia się
AU1_U01
AU1_U02
Kompetencje społeczne:
K01
student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie; potrafi inspirować i
organizować proces uczenia się innych osób
AU1_K03
K02
student ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki
działalności projektowej, w tym jej wpływu na środowisko kulturowe i związanej z
tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
AU1_K05
Sposoby sprawdzenia efektów kształcenia:
1.Wykłady z przedmiotu Historia Architektury kończą się egzaminem. Przewidziany jest termin zerowy egzaminu
oraz dwa egzaminy sesyjne, przy czym drugi jest terminem poprawkowym.
2. Egzamin z przedmiotu Historia Architektury jest pisemny i rysunkowy.
3.Laboratoria z przedmiotu Historia architektury europejskiej i polskiej pozwalają na bieżącą ocenę zrozumienia
omawianych problemów przez każdego studenta. Cotygodniowe opracowanie tematów analizujących strukturę
zadanych budowli, dyskusja oraz wyjaśnienia, jakich udziela prowadzący umożliwiają właściwą ocenę wiedzy
każdego studenta. Prace oceniane są po zakończeniu poszczególnych zajęć. Student równolegle przygotowuje
indywidualną, własną pracę semestralną, która daje możliwość prowadzenia badań. Konieczność graficznego
zaprezentowania jej ostatecznych wyników wymusza podejmowanie decyzji syntetyzujących oraz doskonali
warsztat techniczny i graficzny studentów. W trakcie semestru może odbyć się zapowiedziane kolokwium.
Końcowa ocena z Laboratorium wynika z cząstkowych ocen cotygodniowych i oceny pracy semestralnej.
4. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu z przedmiotu Historia Architektury jest zaliczenie ćwiczeń z tego
przedmiotu potwierdzone wpisem w indeksie.
Ocena formująca:
 Cotygodniowe opracowania rysunków analizujących strukturę zadanych budowli pozwalają na bieżąco
ocenić wiedzę i zaangażowanie każdego studenta. Wykonane prace oceniane są po zakończeniu zajęć,
 W trakcie semestru może odbyć się zapowiedziane kolokwium,
 Równolegle przygotowywana jest indywidualna praca semestralna, oceniana osobno.
Ocena podsumowująca:
 Prace semestralne są prezentowane i omówione na forum grupy – daje to dwie oceny za merytoryczną
jakość pracy i sposób prezentacji,
 Trzecią składową jest średnia cotygodniowych opracowań,
 Czwartym komponentem końcowej oceny może być stopień z kolokwium,
 Ocena końcowa jest średnią powyższych not. Oceny: 2,0; 3,0; 3,5; 4,0; 4,5; 5,0
Uzyskanie oceny pozytywnej z modułu, zależne jest od osiągnięcia przez studenta
wszystkich zapisanych w sylabusie efektów kształcenia.
Treści programowe
Świątynia romańska i gotycka - duchowość epok. Przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne w
Europie. Hierarchia społeczeństwa a struktura kościoła. Kościół - schronienie wczesnego
Średniowiecza i kościół świetlisty w Gotyku. Mistyka i scholastyka Średniowiecza. Zbieżność
pierwiastka duchowego i możliwości technicznych epoki: dążenie do duchowej doskonałości
realizowane w strzelistych konstrukcjach i osiowych, symbolicznych układach.
2. Sklepienia gotyckie - rola żebra w powstaniu konstrukcji szkieletowej. Konsekwencje przestrzenne
zastosowania systemu szkieletowego: łęk oporowy i wieża sił - odciążenie ściany i jej zanik.
Podniesiony klucz sklepienny – uwolnienie rzutu przęsła. Kształt filarów. Warsztaty kamieniarskie:
technika prowadzenia prac i organizacja warsztatów budowlanych i budów. Znaczenie lokalnych złóż
kamienia. Bazylika, hala, pseudobazylika i pseudohala: konstrukcyjne, funkcjonalne i estetyczne atuty
i mankamenty tych rozwiązań. Rozwój detalu gotyckiego: okna, portale i detale świątyni gotyckiej.
Różnice regionalne gotyku: Francja, Niemcy, Anglia, Włochy – architektura gotycka, jako rezultat ich
warunków naturalnych, wpływów, tradycji kulturowej.
3. Gotyk francuski: rejon Paryża - region Ile-de-France. Fazy rozwoju. Kalcyt wód słodkich. Gotyckie
katedry francuskie: St. Denis, Laon, Notre Dame, Chartres, Reims, Amiens, Beauvais, Saint Chapelle
w Paryżu. Rozwiązania z różnych względów odchodzące od schematu: Mont San Michele, Rouen,
Strasburg, Albi. Znaczenie katedr francuskich dla europejskiej architektury sakralnej i świeckiej.
4. Klasztory wspólnotowe i eremickie. Budowle świeckie: Hotel de Cluny, dom Jacques’a Coeur w
Bourges, Pałac Sprawiedliwości w Rouen, sukiennice w Ypres,
5. Gotyk angielski: wzorce cysterskie i benedyktyńskie. Kontakty z Francją, specyfika warsztatu. Rzut i
bryła. Wieże, fasady i kapitularze, Lady Chapel. Early English 1170-1270: Canterbury, Wells,
Salisbury, Westminster, Decorated Style 1270-1370: Lincoln, York, Ely, Perpendicular Style 13701500: Winchester, kaplica King’s College w Cambridge, kaplica Henryka VII w Westminster. Marmur
Pembeck a pierwsze budowle z francuskiego piaskowca.
6. Angielskie colleges, organizacja nauczania o rozwój założeń. Miejskie przytułki.Gotyk niemiecki:
konstrukcje bazylikowe i halowe; materiał, polichromie, detale. Katedry w Kolonii, Fryburgu, Marburgu.
Austria: Wiedeń, katedra św. Stefana. Praga, katedra św. Wita, Kutna Hora. Budownictwo świeckie w
Europie: ratusze w Monachium, Munster, Leuven, Brukseli i Antwerpii, szpitale (Lubeka, Norymberga),
Magazyny (Lubeka), sukiennice, sąd w Rouen.Domy mieszczańskie: Gorlitz
7. Gotyk polski – specyfika wpływów obcych i rodzimych warsztatów. Rola klimatu w kształtowaniu
konstrukcji. Stosowane materiały budowlane. Rola zakonów we wprowadzaniu nowych gotyckich
rozwiązań: filiacje. Cystersi w Małopolsce: Wąchock, Koprzywnica, Jędrzejów, Sulejów, na Śląsku:
Trzebnica, Pomorze: Kołbacz, Oliwa. Dominikanie: kościół św. Jakuba w Sandomierzu, Poznań, Kraków.
Zakony eremickie - układ przestrzenny klasztoru .Gotyk „doktrynalny” i „redukcyjny”
8. Katedry: Wrocław, Kraków, Poznań, Gniezno. Krakowskie kościoły gotyckie na Kazimierzu: Bożego
Ciała i Św. Katarzyny (augustianie) kościół Mariacki. Kościoły wrocławskie: Św. Krzyża/Bartłomieja, Św.
Elżbiety Sklepienia trójdzielne i przeskokowe. Kolegiata w Wiślicy, Stargard Szczeciński kościół św.
Andrzeja w Gosławicach. Toruń: katedra św. św. Janów, kościoły NP Marii i św. Jakuba w Toruniu,
kościół NPM in Summo w Poznaniu, kościół Św. Krzyża w Krakowie, kolegiata NP Marii w Gdańsku,
kościół św. Anny w Wilnie.
9. Zamki: Będzin, Chęciny, Szydłów. Ratusze w Toruniu, Wrocławiu, Krakowie. Dwór Artusa w Gdańsku.
Początki dachów pogrążonych w zwartej zabudowie przyrynkowej gotyckiego miasta. Kamienice
mieszczańskie w Toruniu. Uniwersytet krakowski: Collegium Maius. Zamki krzyżackie: Malbork,
Kwidzyn, Lidzbark Warmiński. Fortyfikacje: Kraków, Paczków,
10. Renesans we Włoszech – sytuacja polityczna, gospodarcza i społeczna. Rozwój nauki, rola dokumentów
i zabytków starożytności. Kopuła katedry florenckiej. Sakralne wnętrza renesansowe i świeckie: nowy
sposób kształtowania przestrzeni: rodzaje sklepień i sufity. Pałace włoskiego wczesnego renesansu:
Strozzi, Medici-Ricardi, Gondi. Filippo Brunelleschi: kościoły San Lorenzo, San Spirito, Kaplica Pazzi,
Dom Podrzutków; kopuła o konstrukcji korytkowej. Poszukiwanie matematycznej recepty na piękno –
proporcje. Leone Battista Alberti: fasada Santa Maria Novella we Florencji, kościół San Andrea w
Mantui, San Francesco w Rimini, Pałac Rucellai we Florencji - motywy antyku.
11. Donato Bramante: Tempietto przy San Pietro in Montorio w Rzymie - matematyka i piękno.
Renesansowe kościoły i pałace w Rzymie: Pałace Farnese i Cancelleria Michał Anioł: konkurs na nową
bazylikę Św. Piotra i przebudowa Kapitolu w Rzymie. Biblioteka Laurenziana we Florencji - manieryzm w
architekturze włoskie. jRenesans w Wenecji – specyfika kultury, klimatu i obyczaju: pałac VendraminCalergi, Santa Maria dei Miracoli. Sansowino: Biblioteka św. Marka, mennica i Logetta u podnóża
dzwonnicy w Wenecji. Renesans na północy Włoch: Mediolan: Bramante Santa Maria Delle Grazie i
Santa Maria presso San Satiro. Certosa di Pavia. Vignola: Palazzo Farnese w Caprarola, Il Gesu.
Twórczość Andrea Palladia: San Giorgio Maggiore, Il Redentore w Wenecji oraz Vicenza: Bazylika, Villa
Rotonda i typ palladiańskiego pałacu podmiejskiego, Teatro Olimpico.
12. Droga przenikania wzorów włoskiego renesansu do Francji. Tendencja do mediewalizowania –
tradycja francuskiego warsztatu kamieniarskiego, dostępny budulec. Pałace renesansowe weFrancji:
pałac Blois, Chambord, Luwr skrzydło Pierre Lescot’a, Salomon de Brosse: pałac Luksemburski.
Pałac Tuilleries. Typ francuskiej renesansowej rezydencji podmiejskiej i miejskiego „hotel”. Kościoły:
St.-Sulpice i St.-Gervais – trudne rozstanie z kościołem gotyckim. Renesans w Hiszpanii wpływy
gotyku, architektury arabskiej oraz włoskie - katedra w Salamance i Eskurial. Renesans w Anglii –
1.
Inigo Jones: pałac Whitehall. Renesansowe rezydencje. Queen’s House w Greenwich. Teatr Globe w
Londynie. Niemcy: kościół św. Michała w Monachium. Kamienica miejska i zamek - Heidelberg.
Freudenstadt, kościół ewangelicki. Niemieckie ratusze (Gorlitz) i zbrojownie. Niderlandy: manieryzm ratusze, kościoły „renesans gotycki” - jatki w Haarlem, Brugia. Bruksela; kamienice przy rynku.
Niderlandzkie fortyfikacje. Kaplice i kościoły.
13. Fazy rozwoju architektury i sztuki renesansu w Polsce. Specyfika renesansu polskiego. Przebudowa
Wawelu. Kraków: Kaplica Zygmuntowska. Lwów: Kaplica Boimów. Kształtowanie się rezydencji
magnackiej: Szydłów, Pieskowa Skała, Sucha Beskidzka, Żywiec Baranów, Krasiczyn, Podhorce.
Rezydencje: Willa Decjusza w Woli Justowskiej, Pałac Górków w Poznaniu. Wpływy włoskie,
niderlandzkie i orientalne. Kamienica mieszczańska: domy ormiańskie w Zamościu Orsettich w
Jarosławiu, kamienica Anczowskiego (Czarna) i Królewska we Lwowie. Budowle municypalne:
sukiennice w Krakowie, ratusze w Poznaniu, Zamościu, Sandomierzu i Tarnowie. Spichlerze w
Kazimierzu Dolnym.Kolegiata w Zamościu, kamienice w rynku. Wpływ kontaktów z Niderlandami na
architekturę Gdańska (Zbrojownia, Bramy) i Pomorza. Kazimierz Dolny – kamienice manierystyczne.
Literatura podstawowa:
1. Benevolo Leonardo; Die Geschichte der Stadt; Campus Verlag; Frankfurt/New York; 2000
2. Broniewski Tadeusz; Historia architektury dla wszystkich; Ossolineum; Wrocław 1990
3. d`Alfonso Ernesto, Samss Danilo; Historia Architektury; Arkady; Warszawa 1997
4. Dzieje architektury w Polsce; red. Marcinek J.; Kluszczyński, Kraków 2008
5. Fletcher Bannister Sir; Key Monuments of Architecture; Phaidon; London 2000
6. Koch Wilfried; Style w architekturze; Geo Center Świat Książki; Warszawa 1996 (rysunki)
7. Krassowski W.; Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach polskich, Tom II i III; Arkady 1990
8. Miłobędzki Adam; Zarys dziejów architektury w Polsce; Arkady; Warszawa 1968r
9. Murray Peter; Architektura włoskiego renesansu; Wydawnictwo Via; 1999
10. Norberg-Schultz Christian; Znaczenie w architekturze Zachodu; Wydawnictwo Murator; W-wa 1999
11. Pevsner Nikolaus; Historia architektury europejskiej; Arkady; Warszawa 1980; Tom I i II
12. Salvatori Mario; Dlaczego budynki stoją; Wydawnictwo Murator; Warszawa 2001
13. Watkin David; Historia architektury zachodniej; Arkady; Warszawa 2001
Literatura uzupełniająca:
1. Pevsner, Fleming, Honour; Encyklopedia architektury; Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Warszawa
1992
2. Praca zbiorowa; Słownik terminologiczny sztuk pięknych; PWN; Warszawa 1996
3. Bogdanowski Janusz; Architektura obronna w krajobrazie Polski; PWN; Warszawa–Kraków 1996
4. Mączeński Zdzisław; Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym; Arkady; Warszawa 1997
(reprint wydania z 1956 Wydawnictwa Budownictwa i Architektury)
5. Knothe Jan; Sztuka budowania; Nasza Księgarnia; W-wa 1968
6. Herbert Z.; Barbarzyńca w ogrodzie; wiele wydań
7. Herbert Z.; Krajobraz nad morzem; jw.
8. Herbert Z.; Martwa natura z wędzidłem jw.
9. Basista A.; Opowieści budynków; Arkady; Warszawa
Obciążenie pracą studenta
forma aktywności
godzin
ECTS
Łączny nakład pracy
125
5
Zajęcia wymagające indywidualnego kontaktu z
nauczycielem
66
3
60
2
Zajęcia o charakterze praktycznym
Bilans nakładu pracy przeciętnego studenta
forma aktywności
liczba godzin
udział w wykładach
30 h
udział w ćwiczeniach/ laboratoriach (projektach)
30 h
przygotowanie do ćwiczeń/ laboratoriów
przygotowanie do kolokwium/przeglądu zaliczeniowego
26 x 0,5 h = 13 h
10 h
udział w konsultacjach związanych z realizacją procesu kształcenia
przygotowanie do egzaminu
36 h = 36 h
obecność na egzaminie
Łączny nakład pracy studenta:

3h
5 punktów ECTS
W ramach tak określonego nakładu pracy studenta:
zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
30 h + 30 h + 3 h + 3 h = 66 h
3x1h= 3h
125 h