PROGRAM „TERAPIA PRZEZ PLASTYKĘ”

PROGRAM
„TERAPIA PRZEZ PLASTYKĘ”
Opracowała:
Julita Jabłońska-Nowicka
Opiniowała:
Katarzyna Szapiel
-0-
SPIS TREŚCI:
1. Wstęp ………………………………………………..2.
2. Adresaci programu…………………………………2.
3. Miejsce i czas realizacji programu………………..2.
4. Cele edukacyjne zajęć „Terapia przez plastykę”..3.
4a. Cele kształcenia. ………………………………….3.
4b. Cele wychowania. ………………………………...3.
5. Treści nauczania. …………………………………..3.
5a. Działalność plastyczna. ……………………….....3.
5b. Techniki plastyczne i przykładowa tematyka. ....5.
6. Metody pracy. ……………………………………....7.
7. Formy pracy. ………………………………………..7.
8. Założone osiągnięcia uczniów. ……………………7.
9. Ocenianie osiągnięć uczniów………………………8.
10. Uwagi do realizacji programu. ……………………8.
11. Realizacja programu……………………………....9.
-1-
1. WSTĘP
Zajęcia plastyczne mają ogromną wartość rewalidacyjnoterapeutyczną w edukacji dzieci niepełnosprawnych intelektualnie,
umożliwiają rozwijanie aktywności twórczej. Czynność: rysowania,
malowania, lepienia jest dla dziecka radosną zabawą, sprawia
przyjemność, uczy wytrwałości, odpowiedzialności, współpracy
w zespole, a jednocześnie wykonywane działanie zmusza dziecko
do zastanawiania się, dzięki czemu wzbogaca jego wyobrażenia.
Działania plastyczne podejmowane z dziećmi mają ułatwić
nawiązanie kontaktu emocjonalnego, sprzyjać budowaniu
właściwych relacji nauczyciel-dziecko. Pozalekcyjne zajęcia
plastyczne przez swoją różnorodność i większą swobodę działania,
mogą
w
znacznym
stopniu
uwzględnić
indywidualne
zainteresowania uczniów. Do wykonania zadań dobrane są metody
aktywizujące uczniów, jak i różnorodne techniki plastyczne.
2. ADRESACI PROGRAMU
Adresatami programu są uczniowie z niepełnosprawnością
intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, z różnych grup
wiekowych, zarówno ze szkoły podstawowej, gimnazjum i SPdP
Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego w Pucku.
3. MIEJSCE I CZAS REALIZACJI PROGRAMU
Program będzie realizowany na zajęciach pozalekcyjnych
w budynku szkolnym SOSW w Pucku oraz w czasie: wyjść do muzeum,
na wystawy, wernisaże, pracy w plenerze, uczestniczenia w koncertach,
przedstawieniach teatralnych, konkursach plastycznych, integracyjnych
warsztatach plastycznych.
Czas realizacji programu jest przewidziany na pięć lat szkolnych od
września 2009 r. do czerwca 2014 r. .
-2-
4. CELE EDUKACYJNE
plastykę”.
programu
„Terapia
przez
4a. CELE KSZTAŁCENIA:
- rozwijanie uzdolnień plastycznych uczniów,
- ćwiczenie koordynacji wzrokowo-motorycznej uczniów,
- ćwiczenie koncentracji uwagi oraz spostrzegawczości,
- usprawnienie motoryki manualnej ( ćwiczenia rozluźniające
napięcie mięśniowe, usprawniające staw nadgarstkowy, palce
u rąk),
- kształcenie procesu twórczego myślenia,
- rozwijanie sprawności manualnych, orientacji przestrzennej
i wyobraźni plastycznej,
- rozwijanie zdolności wnikliwej obserwacji natury i zjawisk
otaczającego świata.
4b. CELE WYCHOWANIA:
- wdrażanie do współdziałania w grupie i pomagania sobie
nawzajem,
- kształcenie umiejętności korzystania z prostych narzędzi
technicznych,
- wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa,
- poszanowanie pracy własnej i innych,
- rozwijanie cech charakteru – silnej woli, systematyczności,
a przede wszystkim wiary we własne siły,
- zapewnienie uczniom atmosfery ciepła i życzliwości,
5. TREŚCI NAUCZANIA
5a. DZIAŁALNOŚĆ PLASTYCZNA
1. Ćwiczenia ilustracyjne:
- rozmieszczenie rysunku na płaszczyźnie,
- kolor własny przedmiotów,
- pojęcie przestrzeni (góra-dół, prawo-lewo, „centrum”- tło),
- doświadczanie różnych kształtów, długości, grubości, linii (proste
krzywe, łamane, koliste).
-3-
2. Działania plastyczne w różnych technikach i materiałach:
a)
- rysowanie,
- malowanie,
- modelowanie,
- konstruowanie,
- wycinanie i wydzieranie,
b) poznanie nowych technik:
- dmuchany obrazek
- collage,
- wydrapanki,
- papieroplastyka,
c) własne niekonwencjonalne działanie plastyczne:
- malowanie dłonią,
- rozdmuchiwanie farb,
- wymyślanie własnych technik.
3. Spotkanie z artystami - malarzem, rzeźbiarzem (pogadanka,
prezentacja prac malarskich, ulubionych technik).
4. Kształtowanie otoczenia i form użytkowych:
- oprawa plastyczna uroczystości szkolnych,
- wykonywanie dekoracji na korytarzach szkolnych,
- organizowanie wystawy prac dziecięcych w instytucjach pozaszkolnych(urzędy, biblioteki, przychodnie zdrowia, Sanepid,
MOKSiR),
5. Udział w konkursach plastycznych.
6. Warsztaty integracyjne.
7. Wycieczka do muzeum.
8. Spacery - obserwacja otoczenia i zjawisk przyrody.
-4-
5b. TECHNIKI PLASTYCZNE I PRZYKŁADOWA TEMATYKA
PRZYKŁADOWA TEMATYKA
Obrysowywanie dłoni i stóp
ołówkiem.
Uzupełnianie rysunku „Twarz”.
Obrysowywanie przedmiotów.
Ilustrowanie ulubionych postaci z
bajek. Wystawa prac pod hasłem
„Kraina baśni”.
Rysowanie kredkami, mazakami –
znaki drogowe, droga do szkoły.
Rysowanie węglem – „ W kopalni.”
Malowanie barwnymi plamkami na
temat „Pory roku”.
Malowanie palcami.
Malowanie farbami na dużych
płaszczyznach przy użyciu różnej
grubości pędzlu.
Malowanie pastą do zębów na
ciemnym tle.
Malowanie pęczkiem waty –
„Kropelki deszczu na szybie”.
TECHNIKI PLASTYCZNE
1.Techniki rysunkowe. Rysowanie:
- kredą,
- ołówkiem,
- węglem rysunkowym,
- kredką świecową,
- kredką ołówkową,
- mazakiem.
- patykiem na mokrej klejówce,
2.Techniki malarskie. Malowanie:
- akwarelą,
- pastelami,
- farbami kryjącymi,
(tempera, plakatówka, farby klejowe)
- tuszem,
- pastą do zębów,
3.Techniki dekoracyjne na płaszczyźnie:
- wydzieranka z gazet, papieru
kolorowego,
- wycinanka z papieru kolorowego,
materiałów tekstylnych,
- wydrapanka,
(Arkusz brystolu zamalowujemy
farbami akwarelowymi, np. w trzech
kolorach w nieregularne plamy lub pasy.
Gdy pomalowany brystol jest suchy ,
pocieramy całą jego powierzchnię
świecą. Następnie wydrapujemy różne
linie gwoździkiem lub nożem).
- witraże papierowe,
4.Formowanie przestrzenne z różnych
materiałów; papieroplastyka.
-5-
Wydzieranka – „Warzywa”,
”Grzybek”.
Wycinanie kolorowych liści z
wycinanek, naklejanie wyciętych
elementów na brystol.
Wydrapanka – „Rybka”.
Witraż – „Okienko”.
Wycinanka – kartki świąteczne.
Wycinanie znaków drogowych, figur
geometrycznych.
Formowanie talerzyka.
5.Modelowanie (lepienie i rzeźbienie) w:
- plastelinie,
- modelinie,
- masie papierowej,
- masie solnej,
Kompozycja z plasteliny na
tekturze. Ugniatanie kolorowych
kuleczek z bibuły, naklejanie na
kartę brystolu.
Modelowanie w plastelinie ,
modelinie -„Deszczowe okienko”.
6.Stemplowanie na papierze, płótnie,
Stemplowanie – odtwarzanie
drukowanie korkiem.
kompozycji wg wzoru i przy użyciu
stempla z ziemniaka , tuszu i farby.
Drukowanie korkiem – „Motylek”.
7.Batik – rysowanie świecą na papierze Batik – „Co maluje mróz na
i malowanie tła akwarelą.
szybie?”.
8.Technika dmuchanego obrazka
Tematyka pracy dowolna.
(rozrabiamy farby plakatowe dużą Dmuchany obrazek.
ilością wody, tak jednak, aby kolory były
intensywne. Za pomocą pędzla robimy
na białym błyszczącym papierze
kolorowe kleksy z farby i natychmiast
rozdmuchujemy je przez słomkę w
różnych kierunkach, tworząc różne
kompozycje).
9.Technika natryskiwania: (sprasowaną, Natryskiwanie - „Kwiatek”.
zasuszoną roślinę układamy na białym
papierze, zwilżamy szczoteczkę do
zębów i zanurzamy ją w farbie
akwarelowej; następnie przez sito
natryskujemy farbą powierzchnię
papieru , gdy papier jest już lekko
spryskany zdejmujemy roślinę
i układamy ostrożnie obok uzyskanego
kształtu ; ponownie przystępujemy do
spryskiwania i w ten sposób
otrzymujemy ten sam motyw jednak
o innej intensywności barwy ).
10.Techniki różne.
Praca grupowa „Cztery pory roku”,
Wystawa prac plastycznych pod
hasłem „Idzie drogą pani jesień”,
”Kolory jesieni”, „Jesienne obrazki”.
- zbieranie i gromadzenie darów
jesieni ( liście, szyszki, kasztany,
żołędzie, jarzębina) ,
- kompozycje jesienne(np. bukiet
z suszonych kwiatów i liści).
-6-
6. METODY PRACY:
-praktycznego działania,
- aktywność twórcza,
-poszukująca,
-eksponująca,
-podająca.
7. FORMY PRACY:
- praca indywidualna i grupowa,
- wycieczki i spacery,
- uczestnictwo w koncertach, przedstawieniach teatralnych, konkursach
plastycznych, wernisażach,
- integracyjne warsztaty plastyczne.
Metody, techniki oraz formy aktywności indywidualnej czy
zbiorowej, stosowane przy realizacji programu, mają w jak największym
stopniu zaspokoić potrzeby dzieci, rozwijać ich indywidualne zdolności
i zainteresowania. Toteż pomocne w realizacji programu będą metody
wspierania aktywności twórczej i edukacyjnej uczniów.
8. ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW.
W wyniku realizacji programu „Terapia przez plastykę” każdy
uczeń powinien:
- stosować różne techniki plastyczne,
- wyrażać swoje uczucia i emocje za pomocą podstawowych środków
wyrazu plastycznego,
- dobierać materiały i narzędzia odpowiednio do stosowanej techniki,
- przygotować własny warsztat pracy zgodnie z podejmowanym
działaniem,
- umieć posługiwać się podstawowymi narzędziami i materiałami
plastycznymi,
- stosować różne techniki plastyczne w swoich pracach plastycznych
poszukując nowych rozwiązań,
- realizować własne pomysły i umieć je zaprezentować,
- chętnie podejmować działania plastyczne dla wyrażania własnych
obserwacji i przeżyć,
- cenić i chronić wytwory artystyczne cudze i własne,
- umieć współpracować w grupie.
-7-
9. OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Praca poszczególnych członków zespołu oceniana jest na bieżąco,
w formie słownej podczas i po jej zakończeniu. Zawsze będzie to ocena
pozytywna, ze szczególnym wskazaniem tych elementów, nad którymi
uczeń powinien jeszcze popracować. Istotna jest pochwała
oraz wskazywanie dobrych stron i rozwiązań zastosowanych przez
ucznia np. aktywność, oryginalność, ciekawa kolorystyka, dobra
kompozycja itp. Oceną w formie pisemnej będą dyplomy, wyróżnienia,
listy gratulacyjne za udział w konkursach plastycznych, nagrody
rzeczowe za udział w konkursach oraz dyplom i nagroda za uczestnictwo
w zajęciach plastycznych na zakończenie każdego roku szkolnego.
Powyższe formy oceny są atrakcyjne i motywujące uczniów do pracy,
zapewniają bezstresowe uczestnictwo w zajęciach plastycznych.
Do przeprowadzenia ewaluacji będzie służyła:
- obserwacja pracy uczniów na zajęciach,
- prowadzenie zeszytu obserwacji,
- opinia uczestników zajęć na temat zajęć, w postaci ankiety badającej
stopień zadowolenia uczestników i ich rodziców z przeprowadzonych
zajęć,
- analiza osiągnięć grupy i osiągnięć indywidualnych,
- analiza wytworów uczniów,
- pogadanka z grupą w zajęciach podsumowujących: co się udało,
a czego nie udało się zrealizować i dlaczego.
10. UWAGI DO REALIZACJI PROGRAMU.
Uczestnikami zajęć plastycznych będą uczniowie niepełnosprawni
intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym, dlatego stawiane
zadania będą dostosowane do poziomu i możliwości wykonawców.
Respektowana będzie zasada dobrowolności, stopniowania trudności
i indywidualizacji. Zajęcia koła będą odbywały się raz w tygodniu.
-8-
11. REALIZACJA PROGRAMU
Program zajęć plastyczno – terapeutycznych „Terapia przez
plastykę”
napisałam
opierając
się
na
moich
wieloletnich
doświadczeniach w pracy z dziećmi oraz pilotażowym „Programie Koła
Plastycznego”, który został pozytywnie zaopiniowany przez Radę
Pedagogiczną i zatwierdzony do realizacji 30 sierpnia 2004 r.
Program powstał z myślą o dzieciach o przeciętnych uzdolnieniach
plastycznych,
które
wykazywały
zainteresowanie
twórczością
artystyczną oraz o nauczycielach i rodzicach, którzy chcieli rozwijać
zainteresowania dzieci, dać im autentyczną radość tworzenia.
Twórczość plastyczna była niezmiernie bogatym źródłem satysfakcji,
uczyła wytrwałości, odpowiedzialności, współpracy w zespole. Starałam
się w sposób atrakcyjny, twórczy i pożyteczny zorganizować sposób
spędzania wolnego czasu dla uczniów.
We wstępie programu wyjaśniłam istotę zajęć oraz przedstawiłam
ich krótką charakterystykę. Następnie określiłam cel ogólny, jakim jest
wszechstronny rozwój osobowości dziecka i przygotowanie go do
uczestnictwa w życiu kulturalnym, szczegółowe cele edukacyjne:
kształcenia i wychowania oraz działania jakie dzieci będą podejmowały
na zajęciach. Kolejno opisałam w programie treści nauczania na
podstawie
których
ułożyłam
tematykę
zajęć
plastyczno
–
terapeutycznych. Do wykonania zadań dobrałam metody aktywizujące
uczniów, jak i różnorodne techniki plastyczne.
Prowadziłam społecznie pozalekcyjnie zajęcia plastyczne od
września 2004 roku do chwili obecnej, w oparciu o opracowany
program. Początkowo realizowanie programu traktowałam pilotażowo,
aby się przekonać jakie są jego mocne i słabe strony. Po roku
przeprowadziłam rozmowę z uczestnikami zajęć i ich rodzicami na temat
realizacji programu zajęć plastycznych. Okazało się, że dzieci bardzo
chętnie brały udział w zajęciach, konkursach plastycznych, organizowały
wystawy swoich prac, poznawały nowe techniki, zdobywały nowe
umiejętności plastyczne. Wyraziły również chęć udziału w zajęciach
w przyszłym roku.
W ramach zajęć plastyczno - terapeutycznych zostały
zorganizowane warsztaty plastyczne, wystawy prac dziecięcych w szkole
i poza szkołą, min. w Ratuszu Miejskim, Urzędzie Miasta i Gminy Pucka,
Bibliotece Publicznej im. Zaślubin Polski
z Morzem
w Pucku,
Powiatowej Bibliotece Publicznej im. A. Budzisza, Gimnazjum
Publicznym im. MDL w Pucku, Szkole Podstawowej im. M. Zaruskiego,
Puckich Przychodniach Zdrowia, Sanepidzie i MOKSiR w Pucku.
Uczestnicy zajęć biorą systematyczny udział w przygotowaniu dekoracji
w Ośrodku, scenografii imprez szkolnych. Zajęcie to, choć pracochłonne,
stało się ważnym elementem ogólnego obrazu estetycznego placówki.
-9-
- 10 -