Rola rodziców w organizowaniu pracy domowej uczniów klas I – III

Rola rodziców w organizowaniu pracy domowej uczniów klas I – III.
Rozpoczęcie nauki w szkole jest niezwykłym wydarzeniem w życiu dziecka. Wiąże się z
systematyczną pracą i obowiązkami. Jest to zupełnie nowy etap w życiu dziecka. Niezbędnym
warunkiem postępów dziecka jest przystosowanie się do wymagań stawianych przez szkołę.
Dzieci w młodszym wieku szkolnym nie potrafią początkowo sprostać wszystkim
obowiązkom szkolnym. Pomoc rodziców daje im poczucie bezpieczeństwa, a także poczucie
zadowolenia i radości, jeżeli rodzice dostrzegają ich wysiłki i chwalą. Pomoc polegająca na
życzliwym zainteresowaniu utrwala i pogłębia więź uczuciową miedzy rodzicami a
dzieckiem.
Do należytego wypełniania obowiązków należy przyzwyczajać dziecko od najmłodszych lat,
bowiem wytworzone w pierwszych latach nauki szkolnej nawyki są najtrwalsze.
Wśród obowiązków, do których musi się wdrożyć mały uczeń jest obowiązek odrabiania
prac domowych.
Dzieci rozpoczynające naukę chętnie przychodzą do szkoły i z zapałem pracują na zajęciach.
Mimo uważnego słuchania poleceń nauczycielki nie zawsze są w stanie zapamiętać, co jest
zadane na następny dzień, gdyż ich zdolność koncentracji uwagi jest bardzo mała. W takich
przypadkach rozmowa naprowadzająca, pytania o temat lekcji i wyrozumiałość mogą pomóc
dziecku w rozwiązaniu jego problemu.
Niezwykle ważne jest stopniowe przyzwyczajanie dziecka do samodzielności. Dobrze jest,
gdy dziecko wykonuje samodzielną pracę w określonym czasie. Do racjonalnego
organizowania czasu znacznie łatwiej wdrażać dziecko rozpoczynające naukę. Przyzwyczaja
się ono wówczas do dobrej organizacji pracy i kształtuje się pewien stereotyp.
Często zdarza się, że dziecko zmęczone pobytem w szkole nie ma ochoty odrabiać lekcji.
Pozwólmy mu pobawić się ulubionym samochodem czy lalką. Zwróćmy jednak uwagę, aby
proporcje między czasem spędzonym na zabawie a innymi obowiązkami były właściwe.
Jakie warunki należy stworzyć dziecku do pracy w domu?
Uczeń pracując w domu powtarza i utrwala wiadomości i umiejętności zdobyte w szkole,
pogłębia je i rozszerza oraz wykorzystuje je praktycznie. Nauka w domu jest konieczna,
dlatego bardzo ważne jest stworzenie dziecku właściwych warunków do pracy.
Dziecko powinno mieć stałe miejsce pracy. Pokój czy kącik należy urządzić tak, aby dziecko
lubiło w nim przebywać. Biurko powinno być ustawione w taki sposób, aby światło dzienne
padało z lewej strony. Lampka nie powinna mieć ani zbyt słabego, ani zbyt jaskrawego
światła. Krzesełko musi być przystosowane do wzrostu dziecka. Niewygodna pozycja
podczas pisania może spowodować garbienie się i skrzywienie kręgosłupa. Ponadto dziecko
ucząc się w nieprawidłowej pozycji szybciej się męczy, jest znużone i zniecierpliwione.
Należy zwrócić uwagę, aby podczas pracy dziecko miało spokój i ciszę. Dźwięki dochodzące
z otoczenia bardzo utrudniają dziecku koncentrację.
Dziecko w młodszym wieku szkolnym nie powinno uczyć się zbyt późno, gdyż traci w ten
sposób cenne dla jego zdrowia godziny snu. Dzieci, które śpią krócej niż 10 do 12 godzin na
dobę są bardziej nerwowe, niespokojne, pobudliwe lub ospałe i apatyczne.
W budżecie czasu ucznia odrabianie lekcji powinno znaleźć się na pierwszym planie, a
godziny przeznaczone na naukę muszą być respektowane przez całą rodzinę. Rodzice nie
powinni wchodzić do pokoju dziecka, kiedy ono pracuje. Dziecko raz oderwane od nauki
będzie miało duże trudności z powtórnym wdrożeniem się do pracy.
Dziecko wykonując swoje obowiązki szkolne musi być przekonane, że to, co robi jest ważne i
potrzebne. Życzliwa atmosfera w domu i zainteresowanie rodziców sprawami dziecka
stanowi ogromna zachętę do dalszej pracy. Jest również bodźcem do pokonywania trudności.
W atmosferze życzliwości i zrozumienia kształtuje się pilność i wytrwałość.
Wyrazem zainteresowania dzieckiem jest także kontrola. Czasem wystarczy od czasu do
czasu sprawdzenie zeszytów, ale czasem należy przeprowadzać ją bardziej systematycznie.
Jeśli rodzice potrafią dostrzec nawet drobne sukcesy i powodzenia , jeśli pochwalą i
nagrodzą dziecko za jego wysiłek, na pewno sprawią mu tym ogromną radość i tym
samym zwiększą jego zapał do nauki.
Często zdarza się, że rodzice płacą dzieciom za dobre wyniki w nauce. Nie powinno się tego
robić, gdyż w ten sposób wyrabia to komercjalny stosunek do nauki. Natomiast można
dziecko nagrodzić za całoroczny wysiłek i systematyczną pracę jakimś upragnionym
prezentem. Będzie to wyraz naszego uznania, cenny dla dziecka ze względów
wychowawczych. Dzieci w młodszym wieku szkolnym potrzebują pochwały i zachęty
najbliższych.
Rodzice powinni też wiedzieć, że stosowanie kar i gróźb powoduje, że dziecko odrabia prace
domowe pod przymusem, ponieważ się boi. Jednak strach tylko na pewien czas mobilizuje
dziecko do wysiłku. Nie stanowi on w żadnym wypadku zachęty do pilności i dobrej nauki.
Atmosfera strachu powoduje często stany lękowe i nerwowość u dzieci.
Jak wdrażać dziecko do samodzielności w pierwszych latach nauki szkolnej?
Już od pierwszych lat życia trzeba dziecko systematycznie i konsekwentnie przyzwyczajać do
samodzielności. Należy uczyć je samodzielnego jedzenia, ubierania się, sprzątania po sobie,
mycia się itp. Ważne jest również wdrażanie dziecka do wykonywania pewnych obowiązków
domowych. Ma to duży wpływ na późniejszy start dziecka w szkole.
Najbardziej istotną sprawą jest nauczenie dziecka obowiązkowości. Chodzi tu głównie o
systematyczne przynoszenie do szkoły potrzebnych przyborów szkolnych i dokładne
wykonywanie poleceń nauczycielki. Dziecko musi dobrze zapamiętać, co jest zadane do
domu.
Wdrażanie do samodzielności i obowiązkowości to trudne zadanie. Rodzice powinni zdawać
sobie sprawę jak ważny jest tu umiar i właściwe proporcje. Ich pomoc musi być bardzo
taktowna i dyskretna. Nie zapominajmy przy tym o pochwałach za dobrą pracę. Unikajmy
natomiast ry6gorystycznych nakazów i gróźb. Zbytni rygor hamuje rozwój samodzielności
dziecka i utrudnia naukę.
Sprawą niezmiernie ważną w procesie kształtowania samodzielności ucznia jest umiejętność
zastosowania zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce. Dom rodzinny daje wiele
okazji do tego, aby dziecko wykazało się zdobytymi w szkole umiejętnościami.
Jak utrwalać wiadomości i umiejętności dziecka?
W pierwszych latach nauki dziecka szczególnie ważne jest utrwalanie nabytych w szkole
wiadomości i umiejętności.
Należy jednak pamiętać, że w tym okresie rozwoju dziecko ma:
1.
2.
3.
4.
ograniczoną zdolność do wysiłku
małą wytrwałość w pracy
dużą potrzebę ruchu i swobody
ogromną wrażliwość na wszelkie bodźce i wpływy
Pamięć dziecka w tym wieku jest bardzo nietrwała i uzależniona w dużym stopniu od jego
zainteresowań. Ważnym elementem procesu zapamiętywania u dzieci jest czynnik
emocjonalny związany z treścią. Im więcej zainteresowań będzie miało dziecko, tym jego
psychika będzie bogatsza.
Następną cechą bardzo znamienną u dzieci jest niejednolitość zapamiętywania. Jeżeli dziecko
przeczyta opowiadanie, to najlepiej pamięta jego początek i koniec. Przy powtórnym czytaniu
należy więc zwrócić uwagę na środkową część opowiadania.
Trzecim elementem procesu zapamiętywania jest czynnik czasu. Dziecko najlepiej pamięta
wyuczony tekst po upływie dwóch dni. Jeśli upłynie okres dłuższy niż 2 –3 dni i materiał nie
będzie powtarzany dziecko zapomni to, co już umiało. Nie powtarzany materiał szybko ulega
zapomnieniu. Nieodzownym warunkiem nauki domowej i jej pomyślnych rezultatów jest
dobre zrozumienie przerabianego materiału. Mechaniczne zapamiętywanie zazwyczaj nie daje
dobrych rezultatów, ponieważ uczeń bardzo krótko pamięta to, czego się nauczył.
Uczyć się dobrze to uczyć się ze zrozumieniem.
Trzeba więc przyzwyczajać dziecko, że jeśli czegoś nie rozumie, powinno pytać,
sygnalizować to dorosłym i to zarówno w szkole, jak i w domu.
Jakie są potrzeby psychiczne dziecka w młodszym wieku szkolnym?
Chcąc zrozumieć i lepiej poznać dziecko, trzeba znać jego potrzeby psychiczne i zastanowić
się, czy wszystkie są właściwie zaspokajane. Zniechęcenie do nauki i kłopoty wychowawcze
są często skutkiem niezaspokojenia którejś z tych potrzeb.
Do najważniejszych potrzeb każdego dziecka należą:
1.
2.
3.
4.
5.
potrzeba działania, aktywności, pracy
potrzeba znaczenia i kontaktu z najbliższą rodziną i rówieśnikami
potrzeba poznawcza
potrzeba zwracania na siebie uwagi, uznania
potrzeba bezpieczeństwa
Rodzice są najważniejszymi wychowawcami dziecka, odgrywają największą rolę w jego
życiu. Ich postawa, metody wychowawcze, stosunek do dziecka wpływają najsilniej na
osobowość małego człowieka. Rodzic to przyjaciel, powiernik, autorytet i opiekun. Czuły
troskliwy i kochający na pierwszym miejscu stawia dobro dziecka. Dziecko powinno być
przekonane, że rodzice interesują się jego nauką, dostrzegają sukcesy i cieszą się nimi, nie
bagatelizują kłopotów i porażek. Rodzice powinni również pamiętać, że nauka w tym wieku
to nie tylko żmudna praca – to również wielka przygoda nie pozbawiona zabaw i fantazji.
Violetta Kocik
(referat przygotowano w oparciu o literaturę pedagogiczną i portal internetowy)