docwdrażanie zarządzania jakością w programach kształcenia oraz
download 
Reklamacja Transkrypt
wdrażanie zarządzania jakością w programach kształcenia oraz
WDRAŻANIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ W PROGRAMACH KSZTAŁCENIA ORAZ ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ OŚC NA WYDZIALE I UCZELNI Jadwiga g Mirecka – ekspertka p bolońska Częstochowa 2013 Plan prezentacji 1. 2. 3. 4. WSZJ i zarządzanie jakością Standardy i wskazówki ENQA Wytyczne PKA Jakość w odniesieniu do programów kształcenia 5. Jakość na uczelni i wydziale 6. Kultura jakości Wzrost znaczenia Wewnętrznych Systemów Zapewniania Jakości (WSZJ) Wynika y z: • Ustawy: z dnia 18 marca 2011 Prawo o Szkolnictwie Wyższym • Wdrożenia KRK i zwiększonej odpowiedzialności uczelni za programy • Przechodzenia w kierunku akredytacji instytucjonalnej Praca nie została zakończona Trzeba przejść od ankiet studenckich do innych działań projakościowych Zarządzanie jakością j Winno odpowiedzieć na oczekiwania: • Społeczne: skuteczność, racjonalizacja, dostępność, istotność, wydajność • Instytucjonalne: autonomia, ekspansja, udział w rynku, generowanie dochodu • Marketingowe: rankingi, wyścig reputacji i współzawodnictwo, status światowy • Akademickie: swobody akademickie, jakość naukowa, oparcie o wyniki badań naukowych Zarządzanie jakością To świadome działania ukierunkowane na: • Zapewnianie jakości (Quality Assurance) zgodność ze standardami • Kontrolę jakości (Quality Control) bieżące monitorowanie • Poprawę jakości (Quality Enhancement) doskonalenie Zarządzanie jakością obejmuje • Właściwe kierowanie • Zabezpieczenie właściwego środowiska efektywności • Rozwój komunikacji wewnątrz instytucjonalnej • Dostrzeganie i nagradzanie osiągnięć • Nacisk N i k na współprace ół nie i na rywalizacje li j • Zachęcanie do budowania kultury jakości Pętla ciągłego doskonalenia Ocena Wd ż i Wdrażanie Analiza i wnioski Plan działania z “Standardy i wskazówki dotyczące zapewnienia j k ś i kształcenia jakości k t ł i w Europejskim E j ki Obszarze Ob Szkolnictwa Wyższego” ENQA ESU -Europejska Unia Studentów EUA ESU EURASHE EURASHE -Europejskie St Stowarzyszenie i IInstytucji t t ji Szkolnictwa Wyższego ENQA -Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Zapewnienia Jakości w Szkolnictwie Wyższym EUA- Europejskie Stowarzyszenie Uniwersytetów ENQA :1.1. Polityka oraz procedury zapewnienia jakości • • Instytucje winny mieć taktykę oraz procedury odnoszące się do jakości oferowanych przez siebie programów oraz ich efektów. Strategia, polityka oraz procedury powinny posiadać formalny status i być powszechnie dostępne. Powinny również przewidywać określone funkcje dla studentów oraz pozostałych interesariuszy ENQA 1.2. 12 Zatwierdzanie, monitoring oraz okresowy przegląd l d programów ó oraz ich i h efektów f któ Standard Instytucja powinna dysponować oficjalnymi mechanizmami zatwierdzania, okresowego przeglądu oraz monitorowania swoich programów oraz ich efektów. ENQA 1.3. 13 Ocenianie studentów Standard powinni być y oceniani według g Studenci p opublikowanych i konsekwentnie stosowanych kryteriów, y , przepisów p p ip procedur. !!! ENQA 1.4. 14 Zapewnienie jakości kadry dydaktycznej Standard Instytucje powinny posiadać metody gwarantujące, aby kadra prowadząca zajęcia dla studentów dysponowała odpowiednimi kwalifikacjami... Powyższe metody powinny być dostępne dla osób prowadzących zewnętrzne przeglądy i stanowić przedmiot komentarza w raportach. ENQA 1.5. Zasoby do nauki oraz środki wsparcia dla studentów Standard Instytucje powinny zagwarantować, aby zasoby wspomagające naukę studentów były wystarczające j i odpowiednie d i d i dl dla kkażdego d z oferowanych programów. ENQA 1.6. Systemy informacyjne Standard Instytucje powinny gromadzić, analizować i wykorzystywać stosowne informacje dotyczące skutecznego zarządzania oferowanymi programami studiów oraz innymi działaniami. „Instytucjonalna Instytucjonalna samowiedza stanowi punkt wyjścia dla skutecznego zapewnienia jakości” ENQA 1.7. P blik Publikowanie i informacji i f ji Standard St d d Instytucje powinny w regularnych odstępach czasu publikować aktualne, bezstronne i obiektywne informacje – zarówno w ujęciu ilościowym, jak i jakościowym – na temat oferowanych przez siebie programów oraz ich efektów. Kryteria PKA dla oceny instytucjonalnej 1. Jednostka ma określoną strategię rozwoju 1) Strategia rozwoju jednostki jest zbieżna z misją uczelni i uwzględnia politykę zapewniania jakości kształcenia 2) Jednostka opracowała koncepcję kształcenia... spójną z jej celami strategicznymi 4) wewnętrzni i zewnętrzni interesariusze uczestniczą w procesie i kkształtowania t łt i oferty f t edukacyjnej d k j j Kryteria PKA dla oceny instytucjonalnej 2. Jednostka stosuje skuteczny wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia 1) Strategia rozwoju jednostki jest zbieżna z misją uczelni i uwzględnia politykę zapewniania jakości kształcenia 2) Jednostka opracowała koncepcję kształcenia... spójną z jej celami strategicznymi 4) wewnętrzni t i i zewnętrzni t i iinteresariusze t i uczestniczą t i w procesie kształtowania oferty edukacyjnej Kryteria PKA dla oceny instytucjonalnej 2. Jednostka stosuje skuteczny wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia • Struktura p podejmowania j decyzji y j w zarządzaniu ą jjakością ą jest przejrzysta i zapewnia udział pracowników, studentów, doktorantów, słuchaczy oraz i interesariuszy i zewnętrznych h • Wewnętrzne procedury zapewniania jakości przeciwdziałają powstawaniu zjawisk patologicznych i zapewniają ocenę wszystkich czynników wpływających na jakość kształcenia a w szczególności g umożliwiają: ją Kryteria PKA dla oceny instytucjonalnej cd. - ocenę realizacji efektów kształcenia (!) pracodawców w określaniu i ocenie efektów - udział p - monitorowanie losów absolwentów - monitorowanie i okresowe przeglądy programów - ocenę zasad oceniania studentów, doktorantów.. oraz weryfikację efektów kształcenia - ocenę jakości j k ś i kadry k d - ocenę poziomu naukowego jednostki - ocenę zasobów materialnych, materialnych w tym infrastrukturę dydaktyczną i środki wsparcia dla studentów - funkcjonowanie systemu informacyjnego - publiczny dostęp do aktualnych i obiektywnie przedstawionych informacji o programach studiów, zakładanych efektach, organizacji studiów Kryteria PKA dla oceny instytucjonalnej cd 2.3) Jednostka dokonuje systematycznej oceny efektywności WSZJ, a jej wyniki wykorzystuje do doskonalenia polityki jakości i budowy kultury jakości 3.Jednostka stosuje j spójny p j y opis p celów i efektów kształcenia na studiach doktoranckich i podyplomowych oraz wiarygodny system weryfikujący ich osiągnięcie 4. Jednostka posiada wystarczające zasoby kadrowe, materialne i finansowe 5 Jednostka 5. J d tk prowadzi d ib badania d i naukowe k 6. Jednostka uczestniczy w wymianie studentów 7. Jednostka zapewnia studentom wsparcie naukowe, dydaktyczne i materialne 8 W jednostce 8. j d t ffunkcjonuje k j j system t wewnętrznych t h przepisów i ó normujących proces zapewniania jakości Wdrażanie jakości w odniesieniu do programów p og a ó kształcenia s ta ce a Zarządzanie jakością na poziomie programów Powinno obejmować ich monitorowanie pod kątem: 1. Oceny zgodności efektów programu z KRK 2 Przydatności rynkowej efektów kształcenia i ich 2. zbieżności z trendami światowymi 3. Zdefiniowania efektów w modułach w stosunku do efektów dla programu 4. Zasadności stosowania punktacji ECTS 5 Sposobu realizacji efektów (metody i jakość nauczania) 5. 6. Doboru metod i sposobów oceniania studentów 7. Poziomu osiągnięcia efektów Okresowy y przegląd g ą programów: g Organizowany przez: - zespół dydaktyczny - kierownika programu z udziałem interesariuszy i ew. ekspertów z innych instytucji) - sprawozdanie z oceny - wskazanie działań naprawczych (ten sam , lub inny zespół) - publikowany raport Sposób p realizacji j efektów kształcenia: Należy zwrócić uwagę na : • • • • Nauczanie nakierowane na studenta Interaktywne metody nauczania Nauczanie umiejętności przez ich ćwiczenie T or enie warunków Tworzenie ar nkó do ks kształtowania tałto ania kompetencji społecznych Ocena procesu nauczania • przez studentów (ankiety, grupy dyskusyjne, doraźna informacja zwrotna) • przez bezpośrednich p p przełożonych p y • przez kolegów (innych nauczycieli) • przez władze uczelni (hospitacje, (hospitacje formalna ocena okresowa) • w oparciu i o dokonania d k i dydaktyczne d d kt (podręczniki, wprowadzanie nowych metod nauczania) portfolio nauczyciela Ocena postępów studentów w aspekcie osiągnięcia i i i efektów f któ kształcenia: k t ł i • Oceniamy wszystkie efekty • Dobieramy formy oceny do rodzaju efektu • Stosujemy ocenę w stosunku do kryteriów (z góry ustalonego poziomu) a nie w stosunku do normy (porównania z grupą) • Standaryzujemy sposoby oceny • Ni Nie k kompensujemy j d fi t jednego deficytu j d efektu f kt świetnym ś i t opanowaniem innego • St Stosujemy j w ttrakcie k i studiów t dió sprawdziany d i f formujące j i podsumowujące Ocena poziomu osiągnięcia efektów kształcenia - Analiza wyników egzaminów Przegląd prac dyplomowych, projektów Dokumentowanie „wystąpień studentów” Udział egzaminatorów zewnętrznych Wyniki egzaminów państwowych Opinie p i losy y absolwentów Opinie pracodawców Jakość na uczelni l i i wydziale d i l Zarządzanie jakością na poziomie wydziału/uczelni Winno obejmować: • Dbałość o jakość kadry i usług • Gromadzenie danych nt. kształcenia • Kontrolę warunków nauczania • Zapewnienie udziału studentów, doktorantów oraz interesariuszy zewnętrznych • Zabezpieczenie środków • Internacjonalizację i mobilność • Budowanie kultury jakości Zarządzanie jakością na poziomie uczelni/wydziału Dbałość o jakość kadry naukowej, dydaktycznej i administracyjno-usługowej: • właściwa polityka kadrowa: - rekrutacja, - różne formy oceny oceny, - podnoszenie kwalifikacji dydaktycznych, - podnoszenie d i kkwalifikacji lifik ji specjalistycznych j li h - system nagród i awansów - udział w programach mobilności Zarządzanie jakością na poziomie wydziału/uczelni Dbałość o jakość usług: • samoocena jednostek zakończona raportem • propozycje poprawy • ocena zewnętrzna (pracownik uniwersytetu, innej uczelni ekspert zarządzania, lub przedstawiciel zawodu) • opinie użytkowników Zarządzanie jakością na poziomie wydziału/uczelni Gromadzenie danych nt. kształcenia • Wprowadzenie/ doskonalenie elektronicznych systemów zarządzania uczelnią, w tym systemu USOS do bieżących potrzeb t b akademickich k d i ki h • Bieżąca analiza wskaźników efektywności nauczania • Bieżąca analiza opinii studentów, absolwentów, pracowników, pracodawców Podejmowanie decyzji w oparciu o uzyskane dane! (evidence based policy) Zarządzanie jakością na poziomie wydziału/uczelni Kontrola warunków nauczania: • Test satysfakcji studentów (SST) • Badanie zadowolenia pracowników • Analiza środków • Walka z plagiaryzmem, odpisywaniem, niesamodzielnym przygotowaniem prac... Zarządzanie jakością na poziomie wydziału/uczelni Zapewnienie udziału studentów, doktorantów oraz interesariuszy zewnętrznych: procesie definiowania efektów kształcenia • Wp • W procesach oceny jakości i jej zapewniania (jako „klienci klienci”, „obiekt obiekt” i partnerzy) • W badaniach naukowych i działaniach na rzecz społeczności lokalnej A także: • Wsparcie dla poza programowej aktywności studentów i doktorantów Zarządzanie jakością na poziomie uczelni Zabezpieczenie środków: • Przejrzysty system dystrybucji środków • Działania na rzecz p pozyskiwania y dodatkowych y funduszy y • Inwestowanie w budynki i sprzęt • Wspieranie innowacji naukowych naukowych, technicznych technicznych, kulturowych itp. Zarządzanie jakością na poziomie wydziału/uczelni Internacjonalizacja i mobilność: • Zdefiniowanie celów (w powiązaniu w misją i strategią uczelni)) • Sporządzenie planu działania: - mobilność partnerska, partnerska „Credit Credit mobility mobility, Degree mobility - umiędzynarodowienie procesu kształcenia na miejscu • Przeznaczenie P i odpowiednich d i d i h zasobów bó • Określenie i wdrażanie uczelnianej polityki językowej • Elastyczność programowa Na podst. J.Urbanikowej 2012 Kultura jakości j Kultura jakości Wewnętrzne systemy zapewnienia jakości Skuteczność działań na rzecz jakości Kontrola jakości – 30% (USA, Europa), 10% (Japonia) Kultura jakości – 70% (USA), 90% (Japonia) Kultura jakości Obejmuje: • budowanie poczucia wspólnoty w oparciu o wspólnie p podzielane p wartości i p poczucie identyfikacji się z instytucją • poprawianie jakości w każdym aspekcie funkcjonowania instytucji wraz z promowaniem kreatywności i innowacyjności Łączy elementy kulturowe z organizacyjnymi Na kulturę jakości składają się : Kultura pracowników p Przywództwo Wartości Kultura studentów Kultura jakości Przechodzenie od tradycyjnego zarządzania: - Planowanie Pl i - Organizowanie - Kierowanie - Kontrolowanie w kierunku ciągłego doskonalenia Budowana jest od dołu w oparciu o: - powszechne dążenie do poprawy jakości - indywidualną odpowiedzialność pracę ę zespołową p ą - p - wspólny udział w podejmowaniu decyzji ... pod kierunkiem odpowiednich liderów Budowanie kultury jakości - Informowanie społeczności akademickiej o podejmowanych działaniach - Zbieranie opinii pracowników - Zachęcanie Z h i d do szerokiego ki udziału d i ł społeczności ł ś i akademickiej w planowaniu działań - Motywowanie i nagradzanie - Kultywowanie lokalnych tradycji oraz integrowanie środowiska Wdrożenie kultury y jjakości może okazać się ę tańsze niż ukryte koszty jej braku Kultura jakości nie jest czymś stałym, lecz wynika z mnogich interakcji pomiędzy wszystkimi uczestnikami. Budowanie Kultury jakości to podróż a nie cel. podróż, cel Q&A Dziękuję ę ję
