Muzyczny swiat Chopina

Magdalena Sokołowska
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Typ szkoły: podstawowa
Etap kształcenia: I, klasy I–III
Rodzaj zajęć: zajęcia świetlicowe
Temat zajęć: Muzyczny świat Chopina – zabawy muzyczno-ruchowe z wykorzystaniem chusty
animacyjnej
Cele kształcenia:
1. Cel ogólny:
kształtowanie umiejętności słuchania muzyki poważnej oraz wyobraźni muzycznej
2. Cele szczegółowe
Uczeń:
improwizuje muzykę ruchem z wykorzystaniem chusty animacyjnej,
przedstawia środkami plastycznymi nastrój słuchanych utworów Fryderyka
Chopina,
rozpoznaje dźwięki instrumentów muzycznych: fletu, bębenka, tamburynu, trąbki,
dzwonków chromatycznych,
dobiera ilustracje do treści zdań dotyczących Fryderyka Chopina.
Metody kształcenia: praktycznego działania, elementy pedagogiki zabawy – Klauza,
relaksujące, ekspresji ruchowej, improwizacyjne
Formy pracy: zbiorowa
Środki dydaktyczne i materiały: płyty z nagraniami utworów Chopina, instrumenty
muzyczne, worek, chusta animacyjna, magnetofon, „drogowskazy” – plansze z nazwami
miast, ilustracje związane z życiem muzyka (Fryderyk Chopin, Żelazowa Wola, nuty,
fortepian, George Sand, koncert, pomnik), blok rysunkowy, kolorowe pisaki, podkładki
Czas trwania zajęć: 1,5 godziny zegarowej (mogą być podzielone na części)
Przebieg zajęć:
1. Powitanie – nauczycielka, przebrana za dyrygenta, wita się z dziećmi siedzącymi
na obwodzie chusty animacyjnej i zaprasza je do Krainy muzyki Chopina:
Witajcie, dzieci, zapraszam was do udziału w podróży do świata muzyki Chopina.
Pamiętacie, kim był i czym się zajmował Fryderyk Chopin?
1
(swobodne wypowiedzi uczniów)
Przed nami wyprawa niezwykła i wspaniała. Ja będę waszym dyrygentem
i przewodnikiem, a wy będziecie moimi muzykami.
2. Zabawy muzyczno-ruchowe
Uwaga!
Przed każdą zabawą nauczycielka-dyrygent wyjaśnia, na czym ona polega, co dzieci mają
robić.
KONCERT. Uczestnicy trzymają za uchwyty naprężoną chustę na wysokości pasa.
Śpiewając: „Hej, ho, hej, ho, na koncert by się szło”, rytmicznie przekazują sobie chustę
w prawą stronę. Śpiew zaczynają bardzo powoli, stopniowo zwiększając tempo. Po pewnym
czasie następuje zmiana i chusta wędruje w lewą stronę.
MUZYCZNY WOREK. Uczestnicy siedzą w kole i podają sobie worek w rytm Mazurka
F-dur op. 68 nr 3. Gdy muzyka milknie, zadaniem ucznia, który trzyma worek, jest
wyciągnięcie wyimaginowanego instrumentu oraz zaprezentowanie go za pomocą dźwięku
i gestów. Dzieci podają jego nazwę.
JAKI TO INSTRUMENT? Dzieci siedzą w kręgu na obwodzie chusty animacyjnej, jedno
z nich wchodzi pod chustę. Wskazany uczeń gra na wybranym instrumencie (flet, bębenek,
tamburyno, trąbka, dzwonki akustyczne), a zadaniem tego pod chustą jest rozpoznanie
i nazwanie instrumentu.
MUZYCZNA PODRÓŻ. Dzieci wyruszają do Krainy muzyki Chopina. Cała grupa porusza
się po obwodzie chusty przy dźwiękach Walca Des-dur op. 70 nr 3. Gdy muzyka milknie,
dzieci stają na kolorze wskazanym przez prowadzącego tak, aby wszyscy się zmieścili.
Nauczyciel podnosi do góry „drogowskazy” – plansze w kolorze chusty, na których są
napisane nazwy miast związanych z kompozytorem, np.:
niebieski – Stacja Berlin,
fioletowy – Stacja Paryż,
pomarańczowy – Stacja Wiedeń,
żółty – Stacja Żelazowa Wola,
czerwony – Stacja Warszawa.
2
DESZCZOWA PRZYGODA. Dzieci, słuchając utworu Fryderyka Chopina Preludium
Des-dur op. 28 nr 15 „Deszczowego”, trzymają chustę za uchwyty i kolejno:
poruszają się po obwodzie koła – raz w prawo, raz w lewo,
lekko wachlują chustą odpowiednio do muzyki,
na sygnał podnoszą chustę: na wysokość kostek, kolan, ud, brzucha, ramion,
głowy,
podnoszą chustę do góry, tworząc parasol,
stukają palcami w naciągniętą chustę, naśladując mżawkę, deszcz, burzę.
KOLOROWE INSTRUMENTY. Uczestnicy trzymają chustę za uchwyty. Podzieleni są
na pięć grup według instrumentów (mają przyklejone do ubrań kartki samoprzylepnego
papieru, na których są narysowane instrumenty albo napisane ich nazwy). Wszyscy wachlują
chustą. Gdy znajduje się ona wysoko, nauczyciel wymienia kolejno nazwy instrumentów (np.
czerwone dzwonki chromatyczne, niebieskie fortepiany, fioletowe saksofony, pomarańczowe
gitary, żółte perkusje). Dzieci przyporządkowane do poszczególnych instrumentów
przebiegają pod chustą, zamieniając się miejscami i łapiąc inne uchwyty chusty. Na hasło
,,Koncert” wszyscy zmieniają miejsce.
DOBIERZ OBRAZ. Nauczyciel rozkłada pod chustą ilustracje związane z życiem Chopina.
Wszyscy siedzą na podłodze, trzymając chustę na wysokości ramion. Wyznaczone dziecko
wchodzi pod chustę i wybiera ilustrację, o której czyta nauczyciel, np.:
Fryderyk Chopin był najsłynniejszym polskim kompozytorem. (Fryderyk
Chopin)
Urodził się w Żelazowej Woli w 1810 roku. (Żelazowa Wola)
Komponował mazurki, sonety, nokturny, polonezy. (nuty)
Pisał utwory na fortepian. (fortepian)
Przyjaciółką i towarzyszką życia Chopina była pisarka George Sand. (George
Sand)
Najsłynniejszy pomnik Chopina znajduje się w Łazienkach. (pomnik)
TANIEC. Wszyscy leżą na chuście, trzymając nogi zwrócone do środka, i słuchają utworu
Fryderyka Chopina Ballada F-dur op. 38 nr 2. Jednocześnie wykonują polecenia nauczyciela:
3
Trzymamy się za ręce, przesuwamy do środka i zmieniamy pozycję – kładziemy się
na chuście na plecach.
Trzymamy się za ręce i podnosimy je do góry, kładziemy je za głowę i znowu
podnosimy do góry.
Trzymamy się za ręce i podnosimy nogi do góry.
WEHIKUŁ CZASU. Jedno dziecko, trzymając planszę (nie pokazuje, co na nie jest), siada
na środku chusty, a pozostałe kręcą nią, idąc coraz szybciej w jedną stronę. Uczeń siedzący
na chuście stara się utrzymać równowagę i pokazuje, co znajduje się na planszy – jest to data
i ilustracja ważnego wydarzenia z życia Chopina (np. 1810 – narodziny, 1816 – pierwsze
lekcje, 1828 – podróż do Berlina, 1830 – wyjazd do Wiednia, 1831 – wyjazd do Paryża, 1849
– śmierć, 1927 – pierwszy konkurs chopinowski), a wszyscy czytają i ewentualnie komentują.
MUZYCZNA CHUSTA. Uczestnicy trzymają rozciągniętą chustę i poruszają się w takt
melodii, wachlując chustą. Proponowane fragmenty utworów Fryderyka Chopina: Etiuda
c-moll op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, Preludium Des-dur op. 28 nr 15 „Deszczowe”, Walc
cis-moll op. 64 nr 2, Polonez cis-moll op. 26 nr 1, Polonez es-moll op. 26 nr 2, Sonata b-moll
op. 35 cz. 3 (marsz).
MUZYCZNY RYSUNEK. Dzieci siedzą w kole na obrzeżach chusty, otrzymują kartki
bloku rysunkowego z podkładkami oraz pisaki (każde dziecko ma pisak w innym kolorze).
Zadaniem uczniów jest wykonanie rysunków kojarzących się im ze słuchanym utworem.
(Proponowane utwory Chopina: Etiuda c-moll op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, Preludium
Des-dur op. 28 nr 15 „Deszczowe”, Walc cis-moll op. 64 nr 2, Polonez cis-moll op. 26 nr 1,
Polonez es-moll op. 26 nr 2, Sonata b-moll op. 35 cz. 3 – marsz). Dzieci mogą rysować tylko
w czasie, kiedy gra muzyka. Kiedy muzyka milknie, każde przekazuje swój rysunek dziecku
siedzącemu po jego lewej stronie. Rysowanie trwa do momentu, kiedy praca wróci
do właściciela. Na zakończenie dzieci oglądają rysunki i odpowiadają na pytania:
Czy podobają się wam własne prace?
Czy rysunki miały tak wyglądać?
Co czuliście, kiedy przekazywaliście swoje kartony koleżance lub koledze?
4
MASAŻ RELAKSACYJNY. Dzieci siedzą jedno za drugim na obwodzie chusty plecami
do siebie. Wykonują masaż według słów nauczyciela przy dźwiękach Preludium Des-dur
op. 28 nr 15 „Deszczowego” i Walca cis-moll op. 64 nr 2.
KONCERT CHOPINOWSKI
Przy pianinie siedzi Chopin (siedzimy z wyprostowanymi plecami)
i pięknie nam gra. (każdy głaszcze dziecko z przodu po włosach i ramionach)
Na klawiszach palce składa leciuteńko, (delikatnie opukujemy plecy)
gra nam Preludium Deszczowe. (lekko dmuchamy we włosy)
Słychać, jakby deszczyk kapał: kap! kap! (szybko i lekko stukamy wszystkimi palcami)
A tu nagle zmiana rytmu, klawisze aż drżą, (delikatnie potrząsamy plecami)
po klawiszach wszystkie palce szybko mkną, (ostukujemy plecy krawędziami dłoni)
bo już Chopin walca nam gra. (ruchem okrężnym gładzimy plecy dłonią)
Czujesz dreszczyk? (delikatnie szczypiemy kark)
Bibliografia:
Bogdanowicz M., W co się bawić z dziećmi, Harmonia, Gdańsk 2007.
Rojewska J., Grupa bawi się i pracuje, UNUS, Wrocław 2000.
Ger Storms, Gry przy muzyce, Akademos, Poznań 1991.
Zabawa z chustą animacyjną, red. A. Wasilak, KLANZA.
5