Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - curia

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
KOMUNIKAT PRASOWY nr 155/14
Luksemburg, 20 listopada 2014 r.
Kontakty z Mediami
i Informacja
Opinia rzecznika generalnego w sprawie C-170/13
Huawei Technologies Co. Ltd / ZTE Corp., ZTE Deutschland GmbH
Zdaniem rzecznika generalnego Melchiora Watheleta, właściciel patentu
koniecznego dla spełnienia normy może być zobowiązany do złożenia konkretnej
oferty zawarcia umowy licencyjnej podmiotowi naruszającemu patent przed
wniesieniem przeciwko niemu powództwa o zaniechanie naruszeń
Ma to miejsce wówczas, gdy właściciel patentu posiada pozycję dominującą i zobowiązał się
wobec organizacji normalizacyjnej do udzielania osobom trzecim licencji na uczciwych, rozsądnych
i niedyskryminacyjnych warunkach, zaś podmiot naruszający patent jest gotowy, zdecydowany
i zdolny do zawarcia takiej umowy licencyjnej
Huawei, chińskie przedsiębiorstwo działające w sektorze telekomunikacyjnym, jest właścicielem
patentu europejskiego uznanego za „konieczny” dla spełnienia normy „Long Term Evolution” (LTE)
określonej przez Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych („ETSI”). Norma LTE dotyczy
bezprzewodowego przesyłu danych następnej generacji (mianowicie czwartej generacji). Każdy,
kto stosuje normę LTE, korzysta w sposób nieunikniony z patentu Huawei, w związku z czym ów
patent jest uznawany za „konieczny”. Huawei zgłosiła swój patent ETSI, którego jest członkiem.
Ponadto zobowiązała się wobec ETSI do udzielania licencji osobom trzecim na uczciwych,
rozsądnych i niedyskryminacyjnych warunkach, powszechnie określanych w języku angielskim
jako FRAND (Fair, Reasonable and Non-Discriminatory terms).
ZTE, chińska grupa przedsiębiorstw, sprzedaje w Niemczech, oprócz innych produktów, stacje
bazowe z oprogramowaniem LTE, w związku z czym ZTE automatycznie wykorzystuje patent
Huawei. Ponieważ rozmowy między Huawei i ZTE w sprawie możliwości zawarcia umowy
licencyjnej na warunkach FRAND okazały się bezowocne, Huawei wniosła do Landgericht
Düsseldorf (sądu krajowego w Düsseldorfie, Niemcy) przeciwko ZTE powództwo o stwierdzenie
naruszenia. W ramach tego powództwa Huawei domaga się zaniechania naruszeń, złożenia
rachunków, wycofania produktów ze sprzedaży oraz odszkodowania. Zdaniem ZTE to powództwo
o zaniechanie naruszeń stanowi nadużycie pozycji dominującej, ponieważ ZTE była gotowa
negocjować uzyskanie licencji.
Sąd niemiecki zadał Trybunałowi Sprawiedliwości szereg pytań. Otóż sąd ten chce ustalić, czy –
a jeżeli tak, to w jakich warunkach – powództwo o stwierdzenie naruszenia wytoczone przez
właściciela patentu „koniecznego dla spełnienia normy określonej przez organizację
normalizacyjną” (SEP) przeciwko producentowi produktów spełniających tę normę stanowi
nadużycie pozycji dominującej w rozumieniu prawa konkurencji Unii, jeżeli właściciel zobowiązał
się do udzielania licencji na warunkach FRAND1.
W przedłożonej dzisiaj opinii rzecznik generalny Melchior Wathelet zauważył przede wszystkim, że
Landgericht Düsseldorf wychodzi z założenia, iż Huawei posiada pozycję dominującą. Rzecznik
generalny zwrócił jednak uwagę, że fakt posiadania SEP-a przez dane przedsiębiorstwo nie musi
1
Biorąc pod uwagę te pytania, rzecznik generalny ograniczył swą analizę wyłącznie do prawa konkurencji,
a w szczególności do kwestii nadużycia pozycji dominującej. Nie oznacza to jednak, że omawiana problematyka, której
powstanie wiąże się w jego przekonaniu głównie z niejasnym charakterem samego pojęcia i treści warunków FRAND,
nie może być odpowiednio, a nawet lepiej rozstrzygnięta w ramach innych gałęzi prawa lub poprzez mechanizmy inne
niż mechanizmy prawa konkurencji.
www.curia.europa.eu
koniecznie oznaczać, iż korzysta ono z pozycji dominującej oraz że zadaniem sądu krajowego jest
zbadanie indywidualnie w każdym przypadku, czy taka sytuacja rzeczywiście ma miejsce2.
Mając powyższe na względzie, rzecznik generalny zaproponował, by na pytania skierowane przez
Landgericht Düsseldorf odpowiedzieć w następujący sposób:
Właściciel patentu koniecznego dla spełnienia normy (SEP), który zobowiązał się wobec
organizacji normalizacyjnej do udzielania osobom trzecim licencji na uczciwych, rozsądnych
i niedyskryminacyjnych warunkach (FRAND), nadużywa swojej pozycji dominującej3, jeśli
występuje do sądu z wnioskiem o zastosowanie środków naprawczych lub z powództwem
o zaniechanie naruszeń przeciwko podmiotowi naruszającemu patent4 (które to wnioski mogą
doprowadzić – gdy zostaną uwzględnione – do wykluczenia z rynków objętych normą produktów
i usług podmiotu naruszającego SEP-a), o ile zostanie wykazane, że właściciel patentu
koniecznego dla spełnienia normy nie wypełnił swojego zobowiązania, pomimo iż podmiot
naruszający patent okazuje się obiektywnie gotowy, zdecydowany i zdolny do zawarcia takiej
umowy licencyjnej.
Wywiązanie się z tego zobowiązania oznacza, że przed złożeniem do sądu wniosku
o zastosowanie środków naprawczych lub przed wniesieniem powództwa o zaniechanie
naruszeń oraz pod rygorem stwierdzenia nadużywania pozycji dominującej właściciel SEP-a
powinien pisemnie powiadomić domniemanego sprawcę naruszenia o przedmiotowym naruszeniu
patentu, podając należyte uzasadnienie oraz wskazując właściwego SEP-a, jak również sposób,
w jaki patent został naruszony przez tego sprawcę naruszenia, chyba że zostanie wykazane, iż
domniemany sprawca naruszenia został o tym w pełni poinformowany. Właściciel SEP-a
powinien w każdym razie przekazać domniemanemu sprawcy naruszenia pisemną ofertę
umowy licencyjnej na warunkach FRAND, która powinna zawierać wszystkie warunki, jakie
zwykle znajdują się w licencji w danym sektorze działalności, w szczególności dokładną
wysokość opłaty licencyjnej oraz sposób, w jaki została ona obliczona.
Podmiot naruszający patent powinien odpowiedzieć na tę ofertę z należytą starannością i powagą.
Jeśli nie akceptuje oferty właściciela SEP-a, powinien niezwłocznie przedłożyć mu rozsądną
pisemną kontrofertę w odniesieniu do warunków, z którymi się nie zgadza. Wystąpienie
z wnioskiem o zastosowanie środków naprawczych lub wniesienie powództwa o zaniechanie
naruszeń nie stanowi nadużycia pozycji dominującej, jeżeli zachowanie podmiotu naruszającego
patent jest czysto taktyczne lub obliczone na zwłokę lub niepoważne.
Jeżeli negocjacje nie zostały rozpoczęte lub są bezowocne, zachowanie domniemanego sprawcy
naruszenia nie może być uznane za obliczone na zwłokę lub niepoważne, skoro wnioskuje on
o ustalenie warunków FRAND albo przez sąd, albo przez sąd arbitrażowy. W tym przypadku jest
uzasadnione, aby właściciel SEP-a skierował do podmiotu naruszającego patent wniosek
o ustanowienie gwarancji bankowej w celu uiszczenia opłat licencyjnych lub o złożenie kwoty
tymczasowej do depozytu w sądzie lub sądzie arbitrażowym z tytułu dotychczasowego
i przyszłego korzystania z jego patentu.
Zachowania podmiotu naruszającego patent podczas negocjowania umowy licencyjnej na
warunkach FRAND nie można również uznać za obliczone na zwłokę lub niepoważne, jeżeli
zastrzega on sobie prawo, po zawarciu takiej umowy licencyjnej, do zakwestionowania przed
2
Skoro okoliczność, że każda osoba korzystająca z normy określonej przez organizację normalizacyjną musi
bezwzględnie korzystać z rozwiązania objętego SEP-em (co wymaga przyznania licencji przez właściciela tego patentu),
mogłaby prowadzić do powstania wzruszalnego domniemania istnienia pozycji dominującej po stronie właściciela tego
patentu, rzecznik generalny M. Wathelet uważa, że powinna istnieć możliwość obalenia tego domniemania przez
konkretne i szczegółowe informacje.
3
W świetle art. 102 TFUE.
4
Na podstawie, odpowiednio, art. 10 i art. 11 dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (Dz.U. L 157, s. 45).
www.curia.europa.eu
sądem lub sądem arbitrażowym ważności patentu, korzystania z niego oraz okoliczności, że patent
jest konieczny5.
Wniesienie przez właściciela SEP-a powództwa o złożenie rachunków nie stanowi nadużycia
pozycji dominującej. Na sądzie krajowym spoczywa obowiązek zapewnienia, aby ten środek
prawny był rozsądny i proporcjonalny.
Wystąpienie przez właściciela SEP-a do sądu z wnioskiem o odszkodowanie za podjęte
w przeszłości działania związane z wykorzystaniem patentu, który to wniosek ma na celu
wyłącznie uzyskanie rekompensaty za wcześniejsze naruszenia jego patentu, nie stanowi
nadużycia pozycji dominującej.
UWAGA: Opinia rzecznika generalnego nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości. Zadanie rzeczników
generalnych polega na przedkładaniu Trybunałowi, przy zachowaniu całkowitej niezależności, propozycji
rozstrzygnięć prawnych w sprawach, które rozpatrują. Sędziowie Trybunału rozpoczynają właśnie obrady
w tej sprawie. Wyrok zostanie wydany w terminie późniejszym.
UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez
nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii.
Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie
z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się
z podobnym problemem.
Dokument nieoficjalny, sporządzony na użytek mediów, który nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości.
Pełny tekst opinii jest publikowany na stronie internetowej CURIA w dniu ogłoszenia.
Osoba odpowiedzialna za kontakty z mediami: Ireneusz Kolowca (+352) 4303 2793
5
Rzecznik generalny podkreśla w tym względzie, że ETSI nie sprawdza ani ważności, ani istotnego charakteru
własności intelektualnej, o której został on poinformowany przez jednego ze swoich członków. W przypadku normy LTE
wydaje się, że do ETSI zgłoszono ponad 4 700 patentów jako patenty konieczne i że w znacznej części patenty te mogły
nie być ważne lub konieczne dla spełnienia normy.
www.curia.europa.eu