KONTRAKT NIEPEŁNY KONTRAKT NIEPEŁNY A FIRMA
Transkrypt
KONTRAKT NIEPEŁNY KONTRAKT NIEPEŁNY A FIRMA
INSTYTUCJE GOSPODARKI RYNKOWEJ Jerzy Wilkin i Jan Fałkowski Wykład 6 Ekonomiczna teoria kontraktu (cd.) KONTRAKT NIEPEŁNY • Kontrakt niepełny posiada luki, brakujące klauzule i dwuznaczności. • Większość kontraktów w rzeczywistym świecie to kontrakty niepełne. • Urealnienie załoŜeń dotyczących zachowań partnerów kontraktu i środowiska w jakim jest on realizowany • Reakcje na niezadowolenie z przebiegu transakcji 2 KONTRAKT NIEPEŁNY A FIRMA • Teoria kontraktu niepełnego jest blisko związana z teorią przedsiębiorstwa • W teorii kosztów transakcji: Kiedy transakcja ma miejsce w ramach firmy a kiedy jest przeprowadzana na rynku? • Odmienne mechanizmy alokacji powodują odmienne koszty transakcji 3 1 KONTRAKT NIEPEŁNY A FIRMA Rynek i hierarchia (oprócz natury mechanizmów adaptacyjnych) róŜnią się: • odmiennymi mechanizmami bodźców – Rodzaje bodźców: bodźce silne (high-powered incentives) i bodźce osłabione (low-powered incentives) • charakterem prawa, który je wspiera i stopniem wykorzystania sądów – Transakcje rynkowe – kontrakt klasyczny – Transakcje w strukturach hierarchicznych – kontrakt niepełny 4 KONTRAKT NIEPEŁNY A KOSZTY TRANSAKCJI • Koszty transakcji związane z przygotowaniem kontraktu zmuszają do tworzenia kontraktu niepełnego (Klein, Crawford and Alchian 1978, Williamson 1975, 1985) • Strony umowy przygotowują ex ante kontrakt niepełny dopełniany i renegocjowany podczas realizacji kontraktu. • Powoduje to zmniejszenie efektywności 5 TEORIA KONTRAKTU NIEPEŁNEGO • Dlaczego nie moŜna w pełni uregulować i wyegzekwować realizacji kontraktu przy pomocy prawa? • Wniosek: Konieczność „osadzenia” kontraktu względnego w instytucjonalnym systemie społecznych relacji kontraktowych. • Porządek prawno-sądowniczy a porządek realizowany prywatnie 6 2 TEORIA KONTRAKTU NIEPEŁNEGO • Sposoby wzmacniania egzekwowania kontraktu przy załoŜeniu warunków niepełnego kontraktu 7 TEORIA KONTRAKTU NIEPEŁNEGO • Warunki realizacji kontraktów w początkowym okresie transformacji w Polsce i w innych krajach postkomunistycznych • G. Roland (Transition and Economics 2000) prywatne mechanizmy w przypadku słabego lub braku prawnego egzekwowania umów 8 EKONOMIA PRAWA KONTRAKTOWEGO • „Prawo kontraktowe jest konstytucją dobrowolnie kształtowanych prywatnych transakcji, a konkretne kontrakty są jak prawa podlegające konstytucji” • Zadania prawa kontraktowego • Kontrakt jest wymianą obietnic i wymianę tę moŜna uczynić efektywną tak jak wymianę towarów. 9 3 EKONOMIA PRAWA KONTRAKTOWEGO • Prawo kontraktowe (contract law) podlega ocenie ekonomicznej. • Przykłady: – Gorączka złota w Kalifornii – 1846 r. • Dwa rodzaje kontraktu: – równy podział wydobytego złota między uczestników procesu wydobycia (sharing contract), – wyznaczenie indywidualnych działek ziemi, pomiędzy poszukiwaczy złota (land allotment contract). – Zaciągnięcie kredytu dewizowego 10 4