stwierdzające nieważność uchwały Nr 77.XIV.2015 Rady Gminy

Katowice, dnia 4 grudnia 2015 r.
WOJEWODA ŚLĄSKI
NR NPII.4131.1.482.2015
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U.
z 2015 r., poz. 1515)
stwierdzam nieważność
uchwały Nr 77.XIV.2015 Rady Gminy Kłomnice z 29 października 2015r. w sprawie stwierdzenia
wygaśnięcia mandatu radnego jako sprzecznej z art. 383 § 1 pkt 5 ustawy z 5 stycznia 2011r. Kodeks wyborczy
(Dz. U. z 2011r., Nr 21, poz. 112 ze zm.).
Uzasadnienie
Na dniu 29 października 2015r. Rada Gminy Kłomnice podjęła uchwałę Nr 77.XIV.2015 w sprawie
wygaśnięcia mandatu radnego. Uchwała ta została dostarczona organowi nadzoru w dniu 6 listopada 2015r.
Przedmiotową uchwałą Rada Gminy Kłomnice stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego, Pana Andrzeja
Śpiewaka, z powodu naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z pełnieniem funkcji członka
zarządu podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego. Podstawę
prawną do podjęcia przedmiotowej uchwały stanowi art. 383 § 1 pkt 5 Kodeksu wyborczego, stosownie do którego
wygaśnięcie mandatu radnego następuje w przypadku naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego
z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności.
W ocenie organu nadzoru uchwała Nr 77.XIV.2015 została podjęta z rażącym naruszeniem prawa,
w związku z czym zachodzi konieczność stwierdzenia jej nieważności.
Należy zauważyć, że w dniu 10 lipca 2015r. Wojewoda Śląski zwrócił się pismem Nr NPII.4100.60.2015
do Rady Gminy Kłomnice o wyjaśnienie legalności sprawowania mandatu radnego przez Pana Andrzeja Śpiewaka.
Przyczyną wniosku organu nadzoru była informacja, jakoby Pan Andrzej Śpiewak, jako Prezes Stowarzyszenia
Ludowy Klub Sportowy „ORKAN” Rzerzęczyce, zarządzał prowadzeniem działalności gospodarczej
z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy.
Jak wspomniano powyżej, regulacja art. 383 § 1 pkt 5 ustawy Kodeks wyborczy, stanowi, że jedną
z przyczyn wygaśnięcia mandatu radnego jest naruszenie ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego
z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności. Zgodnie z kolei z brzmieniem art.
24f ustawy o samorządzie gminnym radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub
wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także
zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
Jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził taką działalność gospodarczą jest obowiązany
do zaprzestania prowadzenia tej działalności gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania.
Niewypełnienie tego obowiązku stanowi podstawę do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego. Nadmienić
należy, że przepis art. 98a ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie gminnym daje co prawda wojewodzie uprawnienie do
wydania zarządzenia zastępczego między innymi w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego gminy,
—————————————————————————————————————————————————————————
Id: 9D1715EF-5F66-454B-BCDB-EECC1578C357. Podpisany
Strona 1
lecz dzieje się tak tylko w wypadku, gdy uprawniony organ, (którym w przedmiotowej sprawie jest Rada Gminy
Kłomnice) nie podejmie uchwały w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego. Dlatego też organ
nadzoru zwrócił się przywołanym pismem Nr NPII.4100.60.2015 do Rady Gminy Kłomnice o zbadanie, czy radny
Andrzej Śpiewak narusza, bądź naruszał kiedykolwiek w okresie sprawowania mandatu, zakaz z art. 24f ustawy
o samorządzie gminnym.
Odpowiedź na powyższe pismo została udzielona w dniu 20 sierpnia 2015r. przez Zastępcę
Przewodniczącego Rady Gminy Kłomnice. Wynika z niej, że Pan Andrzej Śpiewak złożył pisemne wyjaśnienia
w dniu 21 lipca 2015r. w których podnosił, że nie złamał zakazu, o którym mowa w art. 24f ust. 1 ustawy
o samorządzie gminnym, czego potwierdzeniem miało być:
• oświadczenie Zarządu Klubu Sportowego ORKAN Rzerzęczyce o prowadzeniu działalności gospodarczej
wyłącznie w zakresie krajowego transportu drogowego osób, do którego wykorzystywany jest samochód marki
Volkswagen, będący własnością klubu. Oświadczenie to zostało uzupełnione w dniu 10 sierpnia 2015r.
o informację, że LKS ORKAN Rzęrzęczyce nie prowadzi działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia
komunalnego, które pozostaje w użyczeniu od Gminy Kłomnice, tj. nieruchomości położonej w miejscowości
Rzerzęczyce, na której zlokalizowane są boisko sportowe i trybuna boiska. Do wyjaśnień dołączono również:
• opinię prawną sporządzoną przez radcę prawnego Mariana Skwarę z Kancelarii Prawniczej "PROKURA"
Marian Skwara i S-ka Sp.k;
• ksero karty pojazdu;
• ksero dowodu rejestracyjnego;
• wypis z licencji nr 0031015;
• pismo Wojewody Śląskiego z dnia 8 stycznia 2004r.;
• pismo Wójta Gminy Kłomnice z dnia 15 stycznia 2004r;
Z udzielonych organowi nadzoru wyjaśnień wynika również, że w dnu 17 sierpnia 2015r. odbyły się
posiedzenia połączonych komisji stałych Rady Gminy Kłomnice, które w oparciu o uzyskane informacje i ustalony
stan faktyczny sprawy, nie były w stanie ponad wszelką wątpliwość zająć jednoznacznego stanowiska, czy
w przypadku radnego Andrzeja Śpiewaka doszło do naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 24f ust. 1 ustawy
o samorządzie gminnym. Wobec tego połączone komisje stałe Rady Gminy Kłomnice postanowiły o przekazaniu
zgromadzonych
w trakcie
postępowania
wyjaśniającego
dokumentów
Wojewodzie
Śląskiemu,
celem
rozstrzygnięcia sprawy w ramach kompetencji nadzorczych.
Z pisma Zastępcy Przewodniczącego Rady Gminy Kłomnice wynikało zatem, że kwestia ewentualnego
naruszenia art. 24f przez Andrzeja Śpiewaka była rozpatrywana wyłącznie na posiedzeniu połączonych stałych
komisji Rady Gminy Kłomnice, które odbyło się w dniu 17 sierpnia 2015r. Sprawą radnego Śpiewaka nie zajął się
zatem właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 98a ust. 1 i 2 ustawy
o samorządzie gminnym. Jak wynika bowiem z brzmienia art. 383 § 6 ustawy Kodeks wyborczy to na Radzie
Gminy ciąży obowiązek stwierdzenia wygaśnięcia mandatu, w sytuacji gdy przyczyną wygaśnięcia mandatu jest
naruszenie ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach
funkcji lub działalności (art. 383 § 1 pkt 5 ustawy Kodeks wyborczy).
W związku z tym organ nadzoru ponownie zwrócił się do Rady pismem z 7 września 2015r. o zbadanie,
czy radny Rady Gminy Kłomnice Pan Andrzej Śpiewak naruszył art. 24f ustawy o samorządzie gminnym.
—————————————————————————————————————————————————————————
Id: 9D1715EF-5F66-454B-BCDB-EECC1578C357. Podpisany
Strona 2
W konsekwencji Rada Gminy Kłomnice podjęła na sesji w dniu 29 października 2015r. uchwałę Nr
77.XIV.2015 w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego.
Podkreślić należy, że stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego, w ocenie organu nadzoru, powinno
zostać poprzedzone szczegółową analizą stanu faktycznego, której wynik nie pozostawiałby wątpliwości, że
naruszenie zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych funkcji lub działalności faktycznie ma
miejsce. Tymczasem przedmiotowa uchwała Rady Gminy Kłomnice, dostarczona organowi nadzoru w dniu
6 listopada 2015r., wskazuje wyłącznie w § 1, że przyczyną stwierdzenia wygaśnięcia mandatu jest naruszenie
ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z pełnieniem funkcji członka zarządu podmiotu prowadzącego
działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia gminnego.
Co więcej również uzasadnienie do przedmiotowej uchwały, dostarczone na wniosek organu nadzoru
w dniu 27 listopada 2015r., nie wskazuje, że analiza stanu faktycznego przeprowadzona przez Radę Gminy
jednoznacznie uzasadniała konieczność stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego, Pana Andrzeja Śpiewaka.
Przesłane organowi nadzoru uzasadnienie powołuje się jedynie na wcześniejsze wyjaśnienia udzielone przez
radnego w lipcu 2015r., jak również wskazuje na te same dokumenty, jakie zostały przez radnego Śpiewaka
przedstawione połączonym komisjom Rady Gminy Kłomnice. Z uzasadnienia do uchwały wynika zatem, że Radny
Andrzej Śpiewak złożył wyjaśnienia. z których wynika, że Ludowy Klub Sportowy ORKAN Rzerzęczyce jest
stowarzyszeniem co prawda prowadzącym działalność gospodarczą, ale wyłącznie w zakresie świadczenia usług
transportowych, do której jest wykorzystywany wyłącznie samochód marki Volkswagen będący własnością klubu.
Zdaniem organu nadzoru uzasadnienie do przedmiotowej uchwały wskazuje zatem, że Rada Gminy
Kłomnice nie poczyniła żadnych dodatkowych ustaleń ponad te, które były wynikiem prac połączonych komisji
rady, a których efektem było ustalenie przez komisje, że stan faktyczny sprawy nie pozwala zająć jednoznacznego
stanowiska, czy w przypadku radnego Andrzeja Śpiewaka doszło do naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 24f
ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Uzasadnienie do uchwały nie pozwala zatem na uznanie, że kwestia naruszania zakazu art. 24f ustawy
gminnej została w sposób jednoznaczny udowodniona przez Radę Gminy Kłomnice. Warto nadmienić, że
uzasadnienie do uchwały wskazuje jedynie na właściwość rady jako organu, który "może" wygasić mandat radnego
z powodu naruszenia zakazu z art. 24f ust. 1, natomiast nie wskazuje na okoliczności jednoznacznie uzasadniające
taką konieczność.
Dodać również należy, że okoliczności takie nie zostały również przytoczone w trakcie procedowania nad
przedmiotową uchwałą, co wynika z treści protokołu sesji Rady Gminy Kłomnice, która odbyła się w dniu
29 października 2015r. i na której została podjęta przedmiotowa uchwała.
Zdaniem organu nadzoru Rada Gminy Kłomnice nie poddała szczegółowej analizie okoliczności, które
mogą być podstawą stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego Andrzeja Śpiewaka. Należy zauważyć, że
wygaśnięcie mandatu jest najdalej idącą sankcją za uchybienie zakazowi łączenia mandatu radnego
z wykonywaniem określonych funkcji lub działalności oddziałującą na sferę biernego prawa wyborczego. Zasadą
jest, że im bardziej drastyczne, (co do przedmiotu, zakresu, sposobu czy skutków) jest wkroczenie władzy
w materię konstytucyjnie chronionych praw podstawowych, tym bardziej rygorystycznym przesłankom, również
w procesie ich stosowania, powinna podlegać procedura, stanowiąca gwarancję tego wkroczenia (wyrok
Naczelnego
Sądu
Administracyjnego
w Warszawie
z 3 grudnia
2013r.,
II
OSK
2754/13,
publ.
www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
—————————————————————————————————————————————————————————
Id: 9D1715EF-5F66-454B-BCDB-EECC1578C357. Podpisany
Strona 3
W ocenie organu nadzoru Rada Gminy Kłomnice nie udowodniła zatem, że LKS ORKAN Rzęrzęczyce do
prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie krajowego transportu drogowego osób (bądź do jakiejkolwiek
innej działalności gospodarczej) wykorzystuje mienie gminy. Z treści uchwały, uzasadnienia do niej, ani
z protokołu obrad Rady nie wynika zatem, by Radny Andrzej Śpiewak naruszał art. 24f ust. 1 ustawy
o samorządzie gminnym. W konsekwencji przedmiotową uchwałę uznać należy za istotnie naruszającą prawo. Jak
wyżej wskazano Rada Gminy ma prawo podjąć uchwałę w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego
jedynie wówczas, gdy naruszenie przez radnego ustawowych zakazów nie budzi żadnych wątpliwości.
Mając na uwadze powyższe stwierdzenie nieważności przedmiotowej uchwały jest zasadne i konieczne.
Stwierdzenie nieważności uchwały, zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, wstrzymuje
jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia
nadzorczego.
Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Gliwicach, za pośrednictwem Wojewody Śląskiego, w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia.
z up. WOJEWODY ŚLĄSKIEGO
Dyrektor Wydziału Nadzoru Prawnego
Krzysztof Nowak
Otrzymują:
Rada Gminy Kłomnice
—————————————————————————————————————————————————————————
Id: 9D1715EF-5F66-454B-BCDB-EECC1578C357. Podpisany
Strona 4