11 LISTOPADA Hasło: Kraju mój/Słowem najgorętszym rzeźbię twój

11 LISTOPADA
Hasło: Kraju mój/Słowem najgorętszym rzeźbię twój obraz/
Klęski i odrodzenia (Henryk Hartenberg: Dzień odrodzenia)
Pieśń (nagranie chóru wojskowego): Bogurodzica albo (LEPSZE!)… pokaz na ekranie: Przed
bitwą pod Grunwaldem, fragment filmu w reżyserii A. Forda pt.: Krzyżacy
Recytator (maluszek) J. Szczepkowski: Opowiedz nam, Ojczyzno
Opowiedz nam, moja Ojczyzno,
jak matka dzieciom ciekawym,
o latach znaczonych blizną, wiekach chwały i sławy.
Wytłumacz nam, jak umiesz,
skąd czerwień i biel sztandarów.
Niech ludzie żyją tu w dumie,
że taki wydał ich naród!
Recytator (maluszek)
Dzisiaj wielka jest rocznicaJedenasty listopada!...
Tym, co zmarli za Ojczyznę,
Hołd wdzięczności Pniewo składa!
Narrator
Rok 1918 był ostatnim rokiem wojny. Jesienią tego roku radość z odzyskania niepodległości
społeczeństwo polskie manifestowało spontanicznie i żywiołowo. Entuzjazm był w pełni uzasadniony,
bowiem Polacy nie oczekiwali biernie wolności! Walczyło o nią kilka pokoleń; pokoleń,
które nie pozwoliły światu zapomnieć o istnieniu narodu polskiego. Dla ratowania ojczyzny,
którą w latach 1773 – 1792 dzielili się zaborcy, obradował w Warszawie Sejm Wielki. Tenże uchwalił
Konstytucję Trzeciego Maja – wielki i znaczący akt regulujący podstawy ustroju Polski. W 1794 roku
pod wodzą Tadeusza Kościuszki wybuchło powstanie narodowe… Jego klęska zapoczątkowała
kolejne zrywy narodowe Polaków…
Pieśń: Święta miłości kochanej ojczyzny
Narrator
Nadeszła epoka napoleońska, a wraz z nią – formowane we Włoszech przez generała Jana
Henryka Dąbrowskiego – Legiony Polskie. Jednak cesarz Francuzów, choć stworzył Księstwo
Warszawskie, nie spełnił oczekiwań Polaków. Nadzieję na wolność rozpalały kolejne powstania:
listopadowe w 1830 roku, Wiosna Ludów w 1848 i powstanie styczniowe, które wybuchło w 1863…
Wszystkie te zrywy udokumentowały polski patriotyzm, jednak nie zwróciły Polakom ojczyzny…
Podkład: F. Chopin : Preludium e-moll op. 28 nr 4 (powinno się skończyć za wierszem: Wiatr)
Recytator (duży): A. Bombola: Jeśli chcesz
chcesz
więc śmiej się historio
wbij wyniosłość obcasa
w szczerość dłoni
ciepło słów
cokolwiek
1
chcesz
więc oskarżaj historio
o zachłanność
naiwność
cokolwiek
dłoń
zostanie otwarta
bo nie czeka jałmużny
nie kradnie
Narrator
Po upadku powstania styczniowego trzeba było czekać pół wieku na kolejną możliwość
podjęcia walki o niepodległość. Był nią wybuch pierwszej wojny światowej… Polacy skrzętnie ją
wykorzystali…
Recytator (duży) A. Bombola: Wiatr
Czasem
w zamkniętych dłoniach
ściskamy gorycz
zamiast gałązki oliwnej
wiatru
nie wstrzymasz
kiedy spod warg ucieka
spod palców
nawet i ptakom
spod skrzydeł
ptaki
z innymi się wzniosą
czas unieść głowę
otworzyć dłonie
w garście i włosy
uchwycić podmuch
który nadchodzi
daj mu się ponieść
Zmiana podkładu: F. Chopin: Preludium A-dur
Recytator (duży)
Pójdziemy naprzód, nigdy wstecz,
ze starym hasłem naszym,
w krwi Pospolitą tworząc Rzecz
bagnetem i pałaszem,
rosnącą szlakiem naszych dróg.
- Tak nam dopomóż Bóg!
Zbudź się! Kajdany rdzawe rwij!
Na polską glebę żyzną
upadnie krew, a wiosną z krwi
2
rozkwitniesz nam Ojczyzno,
w słońcu, co legnie Ci u nóg.
- Tak nam dopomóż Bóg!
Narrator
Wojna rozpoczęta pierwszego sierpnia 1914 roku była, jak każda z wojen, okrutna. Matki,
żony i dzieci z niepokojem czekały na swych najbliższych uczestniczących w walkach.
Szóstego sierpnia 1914 roku, z rozkazu Józefa Piłsudskiego, wyruszyła z Krakowa w stronę
Królestwa Polskiego I Kompania Kadrowa, aby wzniecić tam powstanie. Ta próba zakończyła się
niepowodzeniem
Piosenka: I Kadrowa
Recytator – Józef Piłsudski
Odtąd nie ma ani strzelców, ani drużyniaków. Wszyscy, co tu jesteście, jesteście żołnierzami
polskimi. Jedynym waszym znakiem jest odtąd Orzeł Biały. Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt
niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice zaboru rosyjskiego,
jako czołowa kolumna wojska polskiego idącego walczyć o oswobodzenie Ojczyzny. (…).
Patrzę na was jako na kadry, z których rozwinąć się na przyszła armia polska, i pozdrawiam was
jako I Kadrową Kompanię!
Narrator
Nadzieje Józefa Piłsudskiego dotyczące formowania oddziałów wojskowych spełniły się już
27 sierpnia 1914 roku, gdy powołano do życia Legiony Polskie. We wrześniu, w Kielcach, utworzono
Polską Organizację Wojskową.
Pieśń: Legiony to…
Narrator
06 grudnia 1916 roku powstała Tymczasowa Rada Stanu, do której wszedł między innymi
Piłsudski. Liczyła ona wówczas dwanaście tysięcy członków.
Podkład: F. Chopin: Preludium Des-dur „Deszczowe”, op. 28 nr 15
(Ma go starczyć na Kwiaty polskie)
Recytator
Straszne to były wojenne znoje…
Sterał człek buty, stargał zdrowie swoje,
Z siwych mundurów pozostały szmaty.
Człek – nieogolony był i jak zwierz kudłaty.
Czasami nam granat kuchenkę rozwalił
Lub magazyny z prowiantami spalił,
A wóz z żołdem utonął gdzieś w błocie…
Głodni my byli jak wilki na słocie.
Narrator
Dwudziestego września 1917 roku przez Francję, w październiku przez Anglię i Włochy –
Komitet Narodowy Polski, który stał się reprezentacją polityczną narodu polskiego, został uznany
za oficjalne przedstawicielstwo interesów polskich na Zachodzie.
3
Narrator
I nadszedł brzemienny w wielkie dziejowe wydarzenia rok 1918… ósmego stycznia prezydent
Stanów Zjednoczonych, Thomas Woodrow Wilson, przedstawił Kongresowi program światowego
pokoju, zawarty w czternastu punktach. Punkt trzynasty dotyczył utworzenia na obszarach
zamieszkanych przez ludność niezaprzeczalnie polską niepodległego państwa polskiego
ze swobodnym dostępem do morza.
Narrator
Trzeciego czerwca ministrowie spraw zagranicznych Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch
zaakceptowali program Wilsona. Stwierdzono bowiem, że utworzenie jednego zjednoczonego państwa
polskiego z wolnym dostępem do morza jest jednym z warunków trwałego i sprawiedliwego pokoju,
panowania sprawiedliwości w Europie.
Narrator
Dwudziestego dziewiątego września Rada Komisarzy Ludowych, czyli rząd powstały
w wyniku rewolucji październikowej w Rosji, wydała dekret anulujący traktaty rozbiorowe.
Siódmego listopada pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego utworzono w Lublinie
Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, który sformułował program daleko idących reform
społecznych.
Recytator: J. Tuwim: Kwiaty polskie
Chmury nad nami rozpal w łunę,
Uderz nam w serca złotym dzwonem,
Otwórz nam Polskę, jak piorunem
Otwierasz niebo zachmurzone.
Daj nam uprzątnąć nasz dom ojczysty
Tak z naszych zgliszcz i ruin świętych
Jak z grzechów naszych, win przeklętych:
Niech będzie biedny, ale czysty
Nasz dom z cmentarza podźwignięty
Ziemi, gdy z martwych się obudzi
I brzask wolności ją ozłoci,
Daj rządy mądrych, dobrych ludzi,
Mocnych w mądrości i dobroci.
II Recytator c.d.
Przywróć nam chleb z polskiego pola,
Przywróć nam trumny z polskiej sosny.
Lecz nade wszystko słowom naszym,
Zmienionym chytrze przez krętaczy,
Jedyność przywróć i prawdziwość:
Niech prawo zawsze prawo znaczy,
A sprawiedliwość – sprawiedliwość.
Niech więcej twego brzmi imienia
W uczynkach ludzi niż w ich pieśni.
Narrator
Dziesiątego listopada z ponad rocznego internowania w twierdzy magdeburskiej wrócił
do Warszawy Józef Piłsudski, a już jedenastego listopada, gdy ogłoszono ODZYSKAMIE
PAŃSTWA POLSKIEGO, został naczelnikiem państwa.
4
Recytator
Nie zginęła! Zmartwychwstała!
Mimo wrogich burz
wstała wielka i wspaniała w blasku jasnych zórz!
Spadły pęta i kajdany,
pierzchnął zdrady wróg…
Czas wolności znów nam dany…
Pieśń: Rota
Narrator
Komendanta wszyscy darzyliśmy ogromnym szacunkiem. My, legioniści, realizowaliśmy tylko
jego strategie i taktyką, głęboko przekonani o jego patriotycznej mądrości . byliśmy mu oddani równie
mocno, jak żołnierze Napoleona swojemu dowódcy, i pozycja marszałka niczym niebyła zagrożona.
Dowódcą był bardzo kompetentnym i ogromnie skrupulatnym. Był znakomitym taktykiem, człowiekiem
myślącym perspektywicznie.
Recytator
Przystrojony portret Dziadka,
Wzdłuż ram spływa czarna wstęga…
Odszedł od nas Wódz w zaświaty.
Ból do głębi serca sięga.
Żył dla Polski, walczył za nią,
Na bój krwawy wiódł legiony…
Stał i orał dla Ojczyzny…
My zbieramy dzisiaj plony!
Narrator
Był to wielki patriota. Polska była dla niego najważniejsza. Niemiał życia osobistego. Był
człowiekiem wielkiej pracy: mało spał, czasami pracował całe noce. Znane są jego nocne spacery
po pokoju, pełne emocji, przemyśleń, rozterek…
Narrator
Od tamtych wydarzeń minęło wiele lat… Ojczyzno! My, ludzie początku dwudziestego
pierwszego wieku, w bliską wchodzimy przyszłość… co my damy Twojej historii?
Recytator
Kraj między wschodem i zachodem,
Między południem i północą.
Kraj zielonych dolin
I łagodnych wzgórz,
Kraj długiej historii
I krótkiego życia.
Minuty chwały i radości,
Godzin klęski i nieszczęścia.
Recytator
Nie urodziliśmy się dla nas
lecz dla naszej Ojczyzny.
Nie pytaj więc, co Ona
może zrobić dla nas.
Pytajmy, co my możemy
dla niej zrobić.
5
Narrator
Ile znoszono dla szczęścia pokolenia dziś żyjącego, którego cząstkę, my tu, stanowimy?
Jest jakieś dziwne braterstwo idące wstecz do tych, co już wszystko spełnili. Nikogo z żywych
nie można otoczyć w myśli taką czcią, jaką tych, co zostają za nami. To, co przeżyło jedno pokolenie,
drugie – zachowuje w sercu i pamięci.
Recytator: Adam Asnyk: Do młodych
Każda epokami swe własne cele
I zapomina o wczorajszych snach.
Nieście więc wiedzy pochodnię na czele
I nowy udział bierzcie w wieków dziele,
Przyszłości podnoście gmach!
Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,
Choć macie sami doskonalsze wznieść,
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy,
I miłość ludzka stoi tam na straży,
I wy winniście im cześć.
Pieśń: Boże, coś Polskę…
6