czesciowa depopulacja

PIC Polska – rekomendacje weterynaryjne
Częściowa depopulacja - jako metoda poprawy statusu zdrowia świń w stadach o
cyklu zamkniętym
Wiele krajowych stad świń, szczególnie tych o zamkniętym cyklu produkcji, boryka się na co dzień z powaŜnymi
problemami zdrowotnymi. Oczywistym tego skutkiem są nie zadawalające efekty produkcyjne fermy, a co za tym idzie
opłacalność produkcji trzody chlewnej w takich warunkach wyraźnie spada. Składają się na to m.in. takie czynniki jak:
zwiększona zachorowalność i śmiertelność zwierząt w róŜnym wieku, zwiększone zuŜycie paszy, mniejsze przyrosty, a w
konsekwencji większe zagęszczenie fermy, duŜe wydatki na usługi weterynaryjne oraz leki, w tym antybiotyki i/lub szczepionki.
W tej sytuacji wielu hodowców/producentów jest zainteresowanych poprawą statusu zdrowotnego w swoich obiektach nie
poprzez zwiększenie, i tak juŜ niemałych nakładów na „weterynarię”, ale poprzez zmianę technologii produkcji lub zmianę jej
organizacji, co w efekcie podnosi jej efektywność.
Niewątpliwie najskuteczniejszą metodą polepszenia tego stanu rzeczy jest całkowita depopulacja fermy a następnie,
po dokładnym oczyszczeniu, umyciu, wydezynfekowaniu, jej ponowne zasiedlenie materiałem hodowlanym o pewnym,
wysokim statusie zdrowia. Metoda ta choć bardzo skuteczna, jednak ze względu na nieodzowność przerwania produkcji, a co
za tym idzie takŜe płynności finansowej, tylko przez nielicznych, bardzo zdeterminowanych hodowców moŜe być zrealizowana
w praktyce.
Alternatywą dla tego rozwiązania jest coraz powszechniej stosowana w praktyce metoda częściowej depopulacji, w
wyniku której moŜliwa jest nawet całkowita eliminacja niektórych chorób/zakaŜeń ze stada np. mykoplazmowego zapalenia
płuc, zakaźnego zanikowego zapalenia nosa, świerzbu czy wirusa PRRS. Z pewnością przy uŜyciu takiego postępowania
moŜna w sposób wyraźny poprawić zdrowotność stada, a co za tym idzie opłacalność produkcji, co jest celem najwaŜniejszym
dla hodowcy świń.
Podstawowym warunkiem tej metody jest odsadzanie prosiąt w wieku ok. 3 tyg. i umieszczanie ich w
pomieszczeniach/budynkach zlokalizowanych poza fermą pochodzenia. Miejsce odchowu prosiąt powinno być zlokalizowane
w odległości przynajmniej 40 m, aby w ten sposób uniemoŜliwić zakaŜenie kropelkowe. Pomieszczenia, w których będzie miał
miejsce dalszy odchów prosiąt powinny spełniać moŜliwie optymalne, dla tej grupy wiekowej świń, warunki środowiskowe, w
tym głównie w zakresie temperatury i wentylacji. Prosięta poza fermą powinny być odchowywane przez okres ok. 6-8 tyg.
W międzyczasie pomieszczenia/budynki warchlakarni jak równieŜ sektora tuczu powinny być całkowicie
zdepopulowane, najlepiej jednorazowo lub poszczególne sektory w sposób sekwencyjny, a następnie dokładnie umyte i
wydezynfekowane. Po upływie odpowiednio długiego czasu, w zaleŜności od choroby, która jest przedmiotem eliminacji (np.
dyzenteria – 6-8 tyg.) prosięta odchowywane poza fermą pochodzenia mogą być, jeśli jest taka konieczność wprowadzone z
powrotem do pomieszczeń odpowiedniego sektora w taki sposób, aby nie doszło do bezpośredniego ich kontaktu ze
zwierzętami, które pozostały na fermie. Na ryc.1 przedstawiono schemat zastosowania metody częściowej depopulacji,
opracowany przez Muirheada i Alexandra, 1997).
Stosowanie tej metody w fermach z mieszanymi zakaŜeniami układu oddechowego pozwala na przerwanie
łańcucha tych infekcji, a tym samym skuteczne obniŜenie ich potencjału epizootiologicznego w środowisku lub teŜ nawet
całkowitą ich eliminację. W celu uzyskania załoŜonego celu naleŜy zastosować w fermie macierzystej, szeroko pojęty, w
zaleŜności od zakaŜeń/chorób obecnych na fermie, program chemioprofilaktyki, immunoprofilaktyki oraz wielu przedsięwzięć
organizacyjnych, uwzględniających warunki sanitarno-higieniczne oraz właściwy obrót zwierząt w stadzie. Przed ponownym
zasiedleniem budynki zdepopulowane powinny być podzielone na sekcje w taki sposób aby mogły one pomieścić prosięta
odsadzone w jednym tygodniu z zachowaniem zasady „wszystko pełne wszystko puste”. Większość zakaŜeń chronicznych
utrzymuje się w fermie na skutek wprowadzania prosiąt do zakaŜonego środowiska, w którym ulegają one zainfekowaniu,
podtrzymując status quo fermy w tym zakresie.
Głównym celem metody częściowej depopulacji jest ograniczenie do minimum potencjału zakaźnego fermy a
następnie nie dopuszczenie do zakaŜania się poszczególnych grup wiekowych świń drogą kropelkową. Powoduje to
utrzymanie statusu immunologicznego zwierząt poszczególnych grup wiekowych na odpowiednio wysokim poziomie, a tym
samym wyraźnie wyŜszą oporność na chorobotwórcze działanie wielu patogenów. Świnie utrzymywane w takim systemie są
eksponowane na mniejszą liczbę czynników chorobotwórczych, w wyniku czego ich układ odpornościowy nie jest intensywnie
stymulowany, co wyraźnie poprawia produkcyjność, w tym lepsze przyrosty dzienne zwierząt. Dodatkowo segregowanie
poszczególnych grup wiekowych wg zasady „całe pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste” wpływa korzystnie na
poprawę warunków sanitarno-higienicznych w chlewni. W trakcie realizacji tej metody w praktyce szczególną uwagę naleŜy
przywiązywać do statusu zdrowia nowo wprowadzanych loszek do remontu stada.
W tym miejscu chciałbym podkreślić, Ŝe Ŝywe zwierzęta pozostają najwaŜniejszym źródłem zakaŜeń/chorób,
wprowadzanych do większości ferm produkcyjnych. W omawianym przypadku tylko loszki o podobnym lub wyŜszym statusie
zdrowia mogą być wprowadzone do fermy będącej w trakcie uzdrawiania. Odnosi się to do wszystkich jednostek chorobowych,
ale ma znaczenie szczególne w odniesieniu do wirusa PRRS.
Strona 1 z 3
PIC Polska Sp. z o.o.; ul. Wazów 8A, 01-986 Warszawa; tel 022 569 5740; fax 022 569 5750;
[email protected] ; www.pic.com/poland
PIC Polska – rekomendacje weterynaryjne
Obserwacje terenowe oraz korzyści wynikające ze stosowania metody częściowej depopulacji
w produkcji świń (wg Muirheada i Alexandra, 1997)
1.
2.
Program częściowej depopulacji fermy powinien być realizowany w miesiącach letnich.
Wszystkie pomieszczenia/budynki fermy powinny być zaadaptowane do wdroŜenia systemu „całe pomieszczenie pełne –
całe pomieszczenie puste”.
3.
Odsadzanie prosiąt moŜe mieć miejsce w wieku 18-28 dni, w zaleŜności od tego jakie choroby są przedmiotem kontroli
4.
Sector odchowalni oraz tuczu powinien być zdepopulowany jeszcze przed ewentualnym, ponownym wprowadzeniem
i/lub eliminacji.
zwierząt odchowywanych poza fermą. Po depopulacji, myciu oraz gruntownej dezynfekcji budynki powinny stać nie
zasiedlone przez róŜny okres czasu w zaleŜności od statusu zdrowia fermy (od 4 do 8 tyg.).
5.
W przypadku, gdy przedmiotem eradykacji jest dyzenteria świń czy PRRS przerwa pomiędzy depopulacją a ponownym
zasiedleniem powinna wynosić minimum 8 tyg.
6.
Nie obserwuje się strat w produkcji jak równieŜ wadze rzeźnej świń, a co za tym idzie płynność finansowa
przedsiębiorstwa nie jest zaburzona.
7.
Śmiertelność prosiąt po odsadzeniu moŜe ulec obniŜeniu z kilkunastu procent do kilku procent i na tym poziomie moŜe
być utrzymana przez długi okres czasu.
8.
ObniŜono znacznie lub całkowicie wyeliminowano celowość ciągłego stosowania w paszy chemioterapeutyków.
Generalnie ograniczono do niezbędnego minimum stosowanie antybiotyków w fermach po częściowej depopulacji.
9.
Uzyskano lepsze przyrosty dzienne aŜ o 22%.
10.
Pomieszczenia/budynki w trakcie depopulacji mogą być poddane pewnym niezbędnym remontom i modernizacji.
11.
Uzyskano bardzo wyraźną poprawę w zdrowotności stada, co uwidoczniło się w poprawie wskaźników produkcyjnych
fermy.
12.
Takie choroby jak świerzb, zakaźne zanikowe zapalenie nosa, pleuropneumonia, dyzenteria świń oraz ostatnio PRRS
mogą być skutecznie eliminowane ze stada.
Strona 2 z 3
PIC Polska Sp. z o.o.; ul. Wazów 8A, 01-986 Warszawa; tel 022 569 5740; fax 022 569 5750;
[email protected] ; www.pic.com/poland
PIC Polska – rekomendacje weterynaryjne
Schemat częściowej depopulacji – Muirhead i Alexander, 1997)
Odsadzenie poza
fermę pochodzenia
STADO LOCH
Prosięta odsadzane
poza fermę
pochodzenia przez
okres 6-8 tyg.
Budynki fermy w tym
czasie depopulowane,
myte i dezynfekowane
Normalna droga
Podział budynków na sekcje
wszystko puste –
wszystko pełne
BUDYNEK ODCHOWALNI
Ewentualne
zasiedlenie
Depopulacja, mycie i dezynfekcja
wszystko puste –
wszystko pełne
BUDYNI I FAZY TUCZU
Ewentualne
zasiedlenie
Depopulacja, mycie i dezynfekcja
wszystko puste –
wszystko pełne
BUDYNKI II FAZY TUCZU
Depopulacja, mycie i dezynfekcja
METODY:
1. Depopulacja wszystkich budynków
jednocześnie na okres 6-10 tyg.
2. Depopulacja pojedynczych budynków na
okres 6-8 tyg.
Doc. dr hab. Kazimierz Tarasiuk
Główny Lekarz Weterynarii PIC Polska i Europa Centralna
Strona 3 z 3
PIC Polska Sp. z o.o.; ul. Wazów 8A, 01-986 Warszawa; tel 022 569 5740; fax 022 569 5750;
[email protected] ; www.pic.com/poland