„Uczeń z dysleksją w szkole”

„Uczeń z dysleksją w szkole”
Wyjaśnienie terminologii
Termin dysleksja rozwojowa powstał jako określenie całego zespołu (syndromu)
specyficznych zaburzeń w czytaniu i pisaniu. Zaburzenia w uczeniu się mogą występować
w formie trudności w węższym zakresie:
dysleksja – trudności w czytaniu, którym mogą towarzyszyć trudności w pisaniu,
dysrtografia – trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (błędy ortograficzne),
dysgrafia – trudności w opanowaniu poziomu graficznego pisma.
Dysleksję rozwojowa wyróżnia się na podstawie charakterystycznych objawów trudności
w czytaniu i pisaniu oraz warunkujących je zaburzeń funkcji poznawczych i ruchowych.
Są to symptomy, które można obserwować w:
-
czytaniu: wolne tempo czytania, słaba technika czytania, znaczna liczba błędów,
charakterystyczny, słabe rozumienie przeczytanego tekstu i niechęć do czytania;
pisaniu: trudności w pisaniu ze słuch, ze wzoru i z pamięci, charakterystyczne
błędy w pisaniu;
zachowaniu: objawy nieharmonijnego rozwoju psychomotorycznego.
Rozpoznanie specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu rozpoznaje się tylko w wypadku
stwierdzenia prawidłowego rozwoju umysłowego.
Takiej diagnozy nie formułuje się w odniesieniu do dzieci z inteligencją niższą niż
przeciętna ani u dzieci z upośledzeniem umysłowym. Dysleksji rozwojowej nie
rozpoznaje się również, gdy trudności w czytaniu i pisaniu są spowodowane
zaniedbaniem środowiskowym lub dydaktycznym (dziecko często opuszcza lekcje).
Nie diagnozuje się jej też, gdy trudności w czytaniu i pisaniu są wynikiem złego
funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuchem lub wadą wzroku) albo skutkiem
schorzeń neurologicznych (epilepsja, mózgowe porażenie).
W tych wypadkach trudności te stanowią symptom wymienionych zaburzeń i schorzeń.
O specyficznych zaburzeniach w uczeniu się czytania i pisania orzeka się, gdy są one
istotne, to znaczy gdy poziom czytania i pisania jest znacznie gorszy od oczekiwanego w
danym wieku i na danym poziomie sprawności intelektualnej.
Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Jest
specyficznym zaburzeniem o podłożu językowym, uwarunkowanym konstytucjonalnie.
P
R
Z
Y
C
Z
Y
N
Y
N
I
E
P
O
W
O
D
Z
E
Ń
NISKA
SPRAWNOŚĆ
INTELEKTUALNA
INTELIGENCJA NIZSZA NIŻ PRZECIĘTNA
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE
ŚRODOWISKOWE
ZANIEDBANIE
WADY ZMYSŁU
DYDAKTYCZNE
WZROKU
SŁUCHU
W
N
A
U
C
E
C
Z
Y
T
A
N
I
A
I
P
I
S
A
N
I
A
SCHORZENIA
NEUROLOGICZNE
DYSLEKSJA
ROZWOJOWA
MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE
EPILEPSJA
DYSLEKSJA
DYSORTOGRAFIA
DYSGRAFIA
Objawy dysleksji u uczniów szkół ponadpodstawowych
Trudności w nauce można zaobserwować na różnych przedmiotach szkolnych,:
Język polski
Czytanie:
- wolne tempo czytania, trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem czytanego tekstu,
- niechęć do czytania długich tekstów i grubych książek.
Pisanie:
- nieprawidłowa pisownia dominują błędy ortograficzne lub tylko błędy ortograficzne
pomimo znajomości zasad pisowni,
- trudności z organizacją tekstu (pisanie wypracowań),
- robienie błędów gramatycznych,
- trudne do odczytania odręczne pismo.
Języki obce
- trudności z poprawnym pisaniem pomimo dobrych wypowiedzi ustnych,
- trudności z budowaniem wypowiedzi słownych,
- trudności z zapamiętywaniem słówek,
- trudności z odróżnianiem podobnych wyrazów,
- nieprawidłowa wymowa,
- trudności z rozumieniem i zapamiętywaniem tekstu mówionego lub nagranego na
taśmie,
- kłopoty z zapisem wyrazów w poprawnej formie gramatycznej.
Matematyka
Arytmetyka:
- błędne zapisywanie odczytywanie liczb wielocyfrowych (z wieloma zerami lub
miejscami po przecinku),
- przestawianie cyfr (56-65),
- trudności z dodawaniem w pamięci, pomocy kartki papieru,
- nieprawidłowa organizacja przestrzenna zapisu działań matematycznych,
przekształcania wzorów,
- odwrotne zapisywanie znaków nierówności,
- nieprawidłowe odczytywanie treści w zadaniach tekstowych,
- nieprawidłowe wykonywanie wykresów funkcji.
Geometria:
- trudności z zadaniami angażującymi wyobraźnię przestrzenną,
- niski poziom graficzny rysunków i wykresów.
Biologia
- trudności z opanowaniem terminologii,
- problemy z organizacją przestrzenną schematów i rysunków,
- trudności z zapisem i zapamiętaniem łańcuszków reakcji biochemicznych,
- trudności z opanowaniem systematyki (hierarchiczny układ informacji.
Chemia
- nieprawidłowe zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych,
- problemy z opanowaniem terminologii(nazwy i symbole pierwiastków i związków
chemicznych),
- trudności z zapamiętywaniem danych zorganizowanych przestrzennie.
Geografia
- trudności z czytaniem i rysowaniem map,
- trudności z orientacją w czasie i przestrzeni (wskazywanie kierunków na mapie,
obliczanie stref czasowych),
- trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych.
Historia i wiedza o społeczeństwie
- trudności z zapamiętywaniem nazw i nazwisk,
- zła orientacja w czasie (chronologia, daty),
- trudności z orientacja na mapach historycznych.
Sztuka
- trudności z czytaniem nut,
- trudności ze szczegółowym analizowaniem obrazów,
- trudności z rysowaniem (rysunek schematyczny, uproszczony).
Kultura fizyczna
- trudności z opanowaniem układów gimnastycznych (sekwencje ruchowe zorganizowane
w czasie i przestrzeni),
- trudności w bieganiu, ćwiczeniach równoważnych,
- trudności w opanowaniu gier wymagających użycia piłki (tenis ziemny, stołowy),
- niechęć do uprawiania sportów wymagających dobrego poczucia równowagi.
Sposoby pracy z dziećmi z dysleksją
W pracy z dzieckiem dyslektycznym najbardziej skuteczne jest uczenie
polisensoryczne: jednoczesne zaangażowanie wielu zmysłów: słuchu, wzroku i
kinestezji. Maksymalnie wykorzystać należy te zmysły, które funkcjonują prawidłowo
z jednoczesnym ćwiczeniem tych słabszych.
Dzieci dyslektyczne nie powinny:
o czytać głośno w obecności całej klasy, ponieważ potęguje to napięcie
emocjonalne, w wyniku czego dzieci te czytają gorzej. Mogą czytać głośno
wówczas, gdy opanowały zadany tekst w domu lub w czasie zajęć korekcyjnokompensacyjnych,
o czytać zbyt długich tekstów - należy wyznaczyć pewną część do czytania
głośnego w celu doskonalenia techniki czytania,
o pisać dyktand (nauczyciel winien zastąpić je, szczególnie w początkowym
okresie nauki, pisaniem z pamięci),
Z kolei nauczyciel nie powinien:
o
o
stosować rywalizacji i stawiać za wzór zdolniejsze dzieci, którym dziecko
dyslektyczne nie jest w stanie dorównać,
omawiać błędów w obecności całej klasy.
W pracy z dzieckiem dyslektycznym należy:
o
o
o
stosować na przemian czytanie głośne i czytanie ciche utworów ze
sprawdzaniem zrozumienia tekstu,
utrwalać i powtarzać wiadomości przy każdej nadarzającej się okazji,
przy ocenie prac pisemnych z języka polskiego nie brać pod uwagę błędów
dyslektycznych, które mogą znacznie ją obniżyć (oceniać treść)Na ogólną
ocenę z języka polskiego powinny mieć wpływ wszystkie osiągnięcia w tym
przedmiocie.
Należy usuwać wyrazy niepoprawnie napisane tak, by uczeń nie przyswajał sobie w
pamięci wzrokowej ich wadliwego obrazu graficznego poprzez:
o
o
całkowite zamazanie wyrazów z błędem i napisanie ich u góry w sposób
poprawny,
zaznaczanie na marginesie liczby słów błędnie napisanych; dzieci same je
znajdują poprzez porównanie z tekstem poprawnie napisanym.
Pomoc dzieciom dyslektycznym to:
o
stosowanie wielu ćwiczeń grafomotorycznych doskonalących technikę pisania
(przepisywanie rodzi awersję do pisania),
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
częste sprawdzanie zeszytów i poprawności zapisów prac domowych, by
wyeliminować zniekształcenia informacji,
prowadzenie słownika wyrazów trudnych,
czuwanie nad uaktywnianiem dzieci w czasie lekcji,
częste sprawdzanie wiadomości ustnych,
dostosowanie wymagań do praktycznych możliwości dziecka, mając na uwadze
poziom trudności ucznia,
stosowanie słowników ortograficznych podczas klasówek i wypracowań,
stosowanie różnego rodzaju wzmocnień - zachęt, pochwał,
organizowanie sytuacji zapewniających przeżycie sukcesu w celu uzyskania
wiary we własne siły,
otoczenie opieką i wsparciem ze strony klasy, z jednoczesnym powierzaniem
ról możliwych do spełnienia,
uczenie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
ćwiczenie odporności psychicznej,
uczenie właściwych zachowań w sytuacjach napięć agresywnych jako reakcji
obronnych na niepowodzenia,
stosowanie indywidualnych wymagań w zakresie podawania nowego materiału
i odpowiednich informacji,
stała współpraca i wymiana informacji między szkołą a domem.
opracowała: Monika Tryc