Skutki zwołania zgromadzenia wspólników przez jednego z

Skutki zwołania zgromadzenia wspólników przez jednego z członków wieloosobowego
zarządu
ius.focus, komentarz mec. Łukasza Beraka
Do zwołania zgromadzenia wspólników spółki z o.o. konieczna jest uchwała jej zarządu, ponieważ jest to
czynności przekraczająca zakres zwykłego zarządu.
Wyrok SN z 19.12.2013 r., II CSK 176/13
Wyrok SN dotyczył ważności uchwał podjętych na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników, zwołanym przez
jednego z dwóch członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością bez powzięcia uprzedniej uchwały
zarządu.
Jeden z dwóch członków zarządu bez wiedzy drugiego zwołał nadzwyczajne zgromadzenie wspólników,
wysyłając listy polecone do wszystkich trzech wspólników. Jak następnie ustalił sąd, dwaj wspólnicy
(reprezentujący łącznie 50% udziałów) wobec których skutecznie doręczono przesyłki, zamiast zaproszenia na
zgromadzenie w kopertach otrzymali zupełnie inny dokument. W konsekwencji dwaj z trzech wspólników, nie
wiedząc o terminie zgromadzenia ani o jego porządku obrad, nie zjawili się na zgromadzeniu.
Jeden z nieobecnych na zgromadzeniu, posiadający 25% udziałów wspólnik złożył pozew przeciwko spółce o
stwierdzenie nieważności uchwał zgromadzenia. Sąd I instancji stwierdził nieważność zaskarżonych uchwał,
jako powziętych na nieprawidłowo zwołanym zgromadzeniu i naruszających art. 208 § 3 KSH, art. 235 § 1 KSH
oraz art. 238 § 1 i 2 KSH. Sąd uznał, że uchwały zostały powzięte przez zgromadzenie zwołane przez jednego z
członków zarządu bez uprzedniego podjęcia uchwały zarządu oraz na które zaproszenia nie zostały doręczone
dwóm wspólnikom reprezentującym łącznie 50% udziałów, co w konsekwencji spowodowało ich nieobecność
na zgromadzeniu. Sąd II instancji utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji.
Powodowa spółka złożyła skargę kasacyjną, którą SN oddalił potwierdzając, że zwołanie zarówno zwyczajnego,
jak i nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z uwagi na jego rangę jest czynnością przekraczającą zwykłe
czynności zarządu. Stąd czynność taka w każdym przypadku wymaga podjęcia wcześniejszej uchwały zarządu.
Ponadto SN stwierdził, że uchwały powzięte na wadliwie zwołanym zgromadzeniu mogą stanowić podstawę do
wytoczenia powództwa o stwierdzenie ich nieważności ex tunc, jeśli naruszenie norm formalnych miało wpływ
na treść uchwały.
Komentarz
Sąd Najwyższy zajął się problemem, który nadal wywołuje pewne kontrowersje w orzecznictwie, a dotyczącym
kwestii sposobu zwoływania zgromadzeń. W analizowanym orzeczeniu SN przesądził, że zwołanie
zgromadzenia wymaga uprzedniego podjęcia przez zarząd odnośnej uchwały.
W starszej judykaturze, jeszcze pod rządami Kodeksu handlowego, pojawiły się rozbieżne orzeczenia w tym
zakresie. Początkowo wyrażono pogląd, że uchwały zgromadzenia zwołanego przez zarząd niemający składu
odpowiadającego statutowi albo z pominięciem jednego z członków zarządu powoduje że takie zgromadzenie
nie jest uprawnione do podejmowania jakichkolwiek uchwał, wobec czego jego uchwały są bezskuteczne i
muszą być traktowane jako nieistniejące (por. wyrok SN z 28.5.1991 r., I CR 410/90, Legalis). Natomiast w
późniejszym orzeczeniu SN uznał, że w spółce z o.o. każdy członek zarządu może zwołać zgromadzenie, a
uchwała zarządu jest potrzebna tylko wtedy, gdy inny członek sprzeciwi się jego zwołaniu (por. wyrok SN z
29.7.1998 r., II CKN 851/97, Legalis). W przeciwieństwie do orzecznictwa, w doktrynie wydaje się przeważać
pogląd o konieczności podjęcia przez zarząd uchwały o zwołaniu zgromadzenia (por. np. S. Sołtysiński, A.
Szajkowski, A. Szumański, M. Tarska, A. Herbet, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. T. 2, wyd. 3,
Warszawa 2014; J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 3,
Warszawa 2014).
Istotną z punktu widzenia praktyki, a nie poruszoną w komentowanym wyroku jest kwestia kto powinien
wykonać uchwałę zarządu o zwołaniu zgromadzenia, tj. podpisać zaproszenie dla wspólników. Należy podzielić
pogląd, że nie jest koniecznym złożenie podpisów pod zaproszeniem przez wszystkich członków działających in
corpore (por. art. 19 KSH), o ile wcześniej zapadała odnośna uchwała zarządu o zwołaniu zgromadzenia.
Niemniej jednak nie jest jasnym, czy należy w tym zakresie stosować zasady reprezentacji obowiązujące w
spółce. W tym kontekście w doktrynie pojawia się pogląd, że zaproszenie może podpisać dowolny członek
zarządu, nawet jeśli zasady reprezentacji spółki wymagają współdziałania kilku z nich (por. J. Bieniak, M.
Bieniak, G. Nita-Jagielski, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2014). Dalej idące
stanowisko wyraził SA w Poznaniu w wyroku z 22.9.2010 r. (I ACA 613/10, Legalis), w którym przyjął, że
zaproszenie może podpisać nawet osoba trzecia, np. pracownik spółki, jeżeli z treści zaproszenia wynika
upoważnienie tej osoby do wysłania zaproszenia. Należy jednak przyjąć, że dla uchylenia wątpliwości wskazane
jest, aby zaproszenie zostało podpisane przez członków zarządu działających zgodnie z zasadami reprezentacji,
którzy w swoim zaproszeniu wskażą zarazem odnośną uchwałę zarządu o zwołaniu zgromadzenia.
W komentowanym wyroku SN potwierdził również, że sprzeczność z ustawą w rozumieniu art. 252 KSH nie
odnosi się wyłącznie do merytorycznej treści uchwał, lecz także do sposobu zwoływania i obradowania
zgromadzenia. Należy jednak pamiętać, że uchybienia w zakresie wymogów formalnych odnoszących się do
zwoływania i obradowania zgromadzeń mogą doprowadzić do stwierdzenia nieważności uchwał, w przypadku
gdy naruszenia formalne miały wpływ na treść uchwały (por. np. wyrok SN z 9.9.2010 r., I CSK 530/09, OSNC
2011, Nr 3, poz. 36).
Źródło: ius.focus, 07/2014.
Komentarz opublikowany na platformie "Legalis.pl".