Powrót do źródeł - World Health Summit

Foto: www.sxc.hu
Punk t widzenia
Powrót do źródeł
Światowe Forum Zdrowia (20–22 października 2013 r., Berlin) gromadzi
co roku około 1000 uczestników – przedstawicieli świata nauki, biznesu
i polityki z całego świata. Łączy ich jedno – chęć naprawiania i doskonalenia systemów ochrony zdrowia. Profesor Detlev Ganten, Prezydent Forum,
wytyka błędy w polityce zdrowotnej, poddaje w wątpliwość dotychczasowe
strategie i proponuje nieszablonowe koncepcje.
Panie Profesorze, podczas jednego
z wywiadów stwierdził Pan, że rozwój
światowej medycyny jest bardzo szybki, ale poziom zdrowia nie idzie z nim
w parze. Jak to zmienić? To kwestia polityki zdrowotnej, technologii zdrowia,
edukacji czy innych czynników?
Niestety to efekt wszystkich wspomnianych elementów. Ochrona zdrowia jest czymś zdecydowanie więcej
niż medycyną. Szczególnie w ostatnich latach obserwujemy postęp nauk
medycznych w takich dziedzinach jak
kardiologia, onkologia, diagnostyka,
ale nie przekłada się on proporcjonalnie na zdrowie populacji. Kluczowym elementem w ochronie zdrowia jest dobra opieka zdrowotna, która przecieka. Patrząc globalnie, jest
ona generalnie na relatywnie wyso-
kim poziomie w Europie czy przykładowo w Polsce. Jednak cały świat to
7 miliardów ludzi! Okazuje się, że tylko 1 miliard z nich ma dostęp do dostatecznej opieki zdrowotnej. To niewiele, zaledwie 1/7 populacji. Mowa
również o państwach, które uchodzą
za bogate, jak Stany Zjednoczone, kraje skandynawskie, gdzie ludzie biedni, grupy o niskim poziomie edukacji,
są wykluczeni ze zdrowia. Powodem
są często rozwiązania w zakresie systemów ubezpieczenia, które mniej
lub bardziej opierają się na modelach
sprawiedliwości społecznej.
Powracając do istoty sprawy – nie poziom medycyny, nie polityka państwa,
ani nie poziom mechanizmów ubezpieczeń zdrowotnych mają decydujący wpływ na wskaźniki zdrowotne. Ma
go szeroko pojęta edukacja. Ludzie wyedukowani wiedzą, co mają robić, aby
utrzymać zdrowie. Mają świadomość
zdrowia swojego i rodziny. Postępują
rozsądnie, zgodnie z wiedzą, dokonują racjonalnych wyborów. Ponadto trochę zagubiliśmy się w kierunkach rozwoju nauki. Dużo mówi się o pracach
nad ludzkim genomem i medycynie personalizowanej. Naukowcy dopatrują się
w badaniach nadziei na pozbycie się niektórych chorób. Wiemy już, jak genom
jest zbudowany, ale nie mamy pojęcia
o jego funkcjach. To temat bardzo skomplikowany. Nauka poświęca dużo swoich zasobów właśnie na badania genetyczne, zamiast skupić się na prewencji
i edukacji zdrowotnej – elementach podstawowych.
Które determinanty zdrowia społeczeństw należy postawić w centrum?
Edukację, aktywność fizyczną i zdrowe
odżywanie się. Jeżeli skupimy się na indywidualnym i populacyjnym znaczeniu tych trzech elementów, mogę zaryzykować stwierdzenie, że 90% populacji w skali świata będzie zdrowsza. Kwestie odżywania i aktywności fizycznej idą
zdecydowanie w złym kierunku, co do
edukacji – mam mieszane uczucia.
Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia
9/2013
37
Punk t widzenia
rym pracuję, czerpiemy codziennie korzyści z infrastruktury IT: wiemy więcej
o pacjencie, możemy konsultować się ze
specjalistami na całym świecie, a zarządzający zyskali możliwość bieżącej obserwacji i redukcji kosztów funkcjonowania przy zachowaniu pożądanego poziomu jakości. IT pozwala uzyskać zintegrowane spojrzenie na pacjenta, widzieć
go z zupełnie innego punktu widzenia,
w pełnym świetle.
Co jest nie tak z profilaktyką realizowaną obecnie? Potrzebujemy lepszych
pomysłów i strategii czy większych
środków finansowych?
Na pewno pomysłów i również pieniędzy.
Tak samo jak edukacja jest przecież kwestią pieniędzy. Niestety, finanse otwierają
wiele możliwości, choć nie są warunkiem
koniecznym.
Czy to oznacza, że edukacja zdrowotna powinna odbywać się w konkretnej
formie jak np. zajęcia ze zdrowia dla
dzieci?
Zdrowie to jedna z najistotniejszych
kwestii w wymiarze personalnym. Ale
nie chciałbym, aby ludzie myśleli tylko
i wyłącznie o zdrowiu. Zwykłem mówić,
że wiedza, jaką człowiek przyswaja czy
kierunek edukacji nie mają tak naprawdę
znaczenia: to może być łacina, matematyka, historia, medycyna, filozofia, zarządzanie itd. Jeżeli człowiek jest wyedukowany, poszerza systematycznie horyzonty, ma otwarte oczy, krytyczne spojrzenie i ogólne rozeznanie w sprawach kluczowych, wówczas wie, w jaki sposób
zadbać dobrze o zdrowie. Dla mnie nie
jest ważne, czy ktoś spożywa dostateczną liczbę owoców, witamin, je mięso raz
czy kilka razy w tygodniu, jest wegetarianinem lub nie. Reprezentuję tutaj bardzo
liberalny punkt widzenia. Osobiście czuję się zdrowy, jeżeli jestem szczęśliwy.
Stan ten jest kwestią moich indywidualnych uwarunkowań życia i doświadczeń.
Jestem jednocześnie przeciwko wszelkim trendom, które zdrowie traktują jednostronnie i zbyt wąsko, spychając je do
kilku prostych wytycznych czy zaleceń.
Wymieniłbym także trendy dotyczące
zdrowego odżywiania się czy np. edukację zdrowotną. Ochrona zdrowia jest ob-
Nie jestem zwolennikiem
podporządkowywania życia
zachowaniom zdrowotnym.
Te muszą być efektem
wolnego wyboru.”
szarem zbyt skomplikowanym, nie ma tutaj miejsca na uproszczenia i uniwersalne prawdy.
Jak ma się przedstawione socjologiczno-indywidualistyczne ujęcie ochrony
zdrowia do technologii informatycznych w medycynie?
IT odgrywa już teraz istotną rolę, a to dopiero początek drogi. W szpitalu, w któ-
Foto: archiwum World Health Summit
38
Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia
9/2013
Z technologii informatycznych czerpią profity również specjaliści i naukowcy – nauki medyczne i współcześnie prowadzone badania potrzebują integracji
wiedzy. Jeden mózg, jeden człowiek, jeden ośrodek naukowy to za mało dla rozwiązania skomplikowanego problemu. IT
stało się łącznikiem wiedzy, dzięki czemu rozwój współczesnych badań znacznie przyspieszył, a eksperci na całym
świecie łączą swój potencjał intelektualny i doświadczenie.
Podobnie sprawa wygląda z mediami społecznościowymi, które przeżywają boom. I tu ważny jest sposób wykorzystania nowych narzędzi, a nie tylko
ich dostępność. Można spędzać godziny
na facebooku czy korzystać z aplikacji
zdrowotnych bez żadnych efektów prozdrowotnych. Nauka dopiero uczy się
wykorzystywać social media i aktywność ludzi w wirtualnej rzeczywistości. Czy kilka lat temu przyszłoby nam
do głowy, że na podstawie słów kluczowych jak np. „przeziębienie” czy „grypa”, wpisywanych do wyszukiwarki
albo na facebook, możliwe będzie monitorowanie rozwoju zjawisk chorobowych? Również dla zdrowia publicznego jest to świetny kanał komunikacji,
w którym informacje można dystrybuować w szybki i masowy sposób.
Foto: archiwum World Health Summit
Punk t widzenia
Jakie są cele a przede wszystkim efekty corocznych
spotkań ekspertów z całego świata w ramach Światowego Forum Zdrowia?
Ośrodki akademickie – jako źródło wiedzy, nowych myśli i badań – są kluczem
do poprawy zdrowia społeczeństw.”
W czasach, kiedy zysk wygrywa ze zdrowiem, efektywność z jakością, masowy przemysł spożywczy z ekologiczną żywnością, zdrowy tryb życia staje się przywilejem ludzi znajdujących się w dobrej sytuacji finansowej. Czy jest szansa na zmianę tego paradoksu?
Ważne, ale i trudne pytanie. Jeden z naukowców powiedział, że „medycyna to nauka społeczna”. Nie jestem
zwolennikiem rewolucji, bo trudno przewidzieć ich zakończenie. Nie czuję się też w pozycji, aby decydować o zdrowiu innych. Nie wiem, co jest ważne dla ciebie, dla Polski, dla Europy, dla Rosji, dla Japonii, Chin.
Wszystko, co możemy zrobić, to wytworzyć poczucie
odpowiedzialności w ludziach i społeczeństwach. Odpowiedzialności nie tylko za los własny, ale i losy społeczeństw i przyszłych pokoleń. Odpowiedzialność społeczna może być odpowiedzią, upatruję w niej ogromną
szansę. Dużą część mojego prywatnego czasu spędzam
nie z moją żoną, rodziną i dziećmi, ale na robieniu czegoś, co uważam za słuszne i cenne, a co może przysłużyć się społeczeństwu. Osobiście sam wiele „otrzymałem” od innych, poczuwam się do obowiązku, aby przyczynić się do budowania lepszej rzeczywistości i przyszłości. 
reklama
Ambitne – poprawa zdrowia w skali globalnej. Przy
czym nikt nie może tego zrobić samodzielnie. Na rynku
jest wielu graczy zaangażowanych w ochronę zdrowia
– od organizacji międzynarodowych po przemysł (reprezentujący różne cele), np. farmaceutyczny, komunikacyjny, spożywczy. Wszyscy mogą mieć potencjalnie
ogromny wpływ na poziom ochrony zdrowia. Naszym
zadaniem jest stworzenie forum dyskusji dla wszystkich
grup, beneficjentów i graczy. Podstawą konferencji jest
tzw. Alliance of Academic Health Centres (tłum. Sojusz Akademickich Centrów Zdrowia) – koalicja ośrodków naukowo-akademickich z całego świata. Wspólnie
opracowujemy program adekwatny do aktualnych problemów występujących globalnie i regionalnie. Następnie
próbujemy wpływać – poprzez wypracowywane wytyczne i opracowania – na decydentów w ochronie zdrowia
w poszczególnych państwach. Poprzez Forum chcemy
się też pozbyć jednostronnych ideologii zdrowotnych,
które często z większą lub mniejszą siłą oddziaływują
na systemy ochrony zdrowia. Chcemy dyskutować, konfrontować opinie i szukać wspólnie rozwiązań. Budujemy „naukowy most”, który pozwala przenikać się różnym pomysłom, punktom widzenia, poglądom.
Be part of
the No. 1!
20 – 23 Nov 2013
Düsseldorf • Germany
www.medica-tradefair.com
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał: Artur Olesch
Przedstawicielstwo targów w Polsce:
A.S. Messe Consulting Sp. z o.o.
Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia
ul. Kazachska 1/57 _ 02-999 Warszawa
9/2013
tel. 22 855 24 90, 22 642 24 99 _ fax: 22 855 47 88
[email protected] _ www.as-messe.pl
39