ostoja warmińska plb280015

OSTOJA WARMIŃSKA
PLB280015
Śródleśne mokradło w rezerwacie „Kałeckie Błota”
Fot. Grzegorz Rąkowski
Obszar, należący do największych obszarów Natura 2000
w kraju, jest położony w północnej części województwa
warmińsko-mazurskiego i ciągnie się pasem długości ok. 115 km
i szerokości 10–20 km wzdłuż granicy państwowej z obwodem
kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Na wschodzie omawiany
obszar sięga jeziora Oświn, na zachodzie zaś – okolic Braniewa.
Środkowa część obszaru leży na Równinie Sępopolskiej,
stanowiącej rozległą, bezjezierną i w znacznej części wylesioną
nieckę. Przez jej środek głęboko wciętą doliną płynie rzeka Łyna,
która w rejonie granicy państwowej rozlewa się w wydłużone
jezioro zaporowe. W zachodniej części obszaru znajduje się silnie
pofałdowany i w znacznej części zalesiony region Wzniesień
Górowskich, które tworzą wzniesienia moreny czołowej
z kulminacją Góry Zamkowej (216 m n.p.m.). Najbardziej
wysunięta na zachód część obszaru jest położona na Nizinie
Warmińskiej, którą przecinają niewielkie rzeki płynące głębokimi
wąwozami. Na omawianym terenie znajduje się kilka stosunkowo
niedużych jezior naturalnych, z których największe są jeziora:
Kinkajmskie (95 ha), Głębockie (91 ha) i Arklickie (58 ha), oraz
kilka niewielkich kompleksów stawów rybnych. Liczne są
natomiast torfowiska oraz niewielkie śródpolne i śródleśne
mokradła. Ponad połowę powierzchni obszaru zajmują intensywne
uprawy rolne, znaczną powierzchnię zajmują także użytki zielone.
W rejonie przygranicznym część dawnych użytków rolnych leży
odłogiem, a część w ostatnich latach zalesiono. Lasy pokrywają
łącznie około 25% powierzchni obszaru. W większości są to
dobrze zachowane fragmenty grądów z partiami starodrzewu.
Wzdłuż dolin cieków ciągną się lasy łęgowe, występują też bory
sosnowe i brzeziny bagienne.
W granicach obszaru znalazły się fragmenty obszarów
chronionego krajobrazu: Rzeki Banówki, Rzeki Wałszy, Wzniesień
Górowskich, Doliny Elmy, Doliny Dolnej Łyny, Doliny rzeki
Guber i Jeziora Oświn oraz 3 rezerwaty przyrody: „Jezioro
Martwe” (17,30 ha), „Bajory” (216,37 ha) i „Kałeckie Błota”
(186,48 ha), a także siedliskowy obszar Natura 2000 Bieńkowo
PLH280009 (122,70 ha).
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych gatunków
ptaków w Ostoi Warmińskiej sprzyja przede wszystkim obecność
znacznych obszarów ekstensywnie użytkowanych łąk, pastwisk
i mokradeł oraz niewielka gęstość zaludnienia terenów
przygranicznych, które znalazły się w jej obrębie. Do największych
zagrożeń awifauny i jej siedlisk na omawianym obszarze należą:
stałe zmniejszanie się powierzchni użytków zielonych w wyniku
ich zarastania, zalesiania (zwłaszcza w pasie przygranicznym) bądź
zamiany na pola orne, intensyfikacja rolnictwa i wprowadzanie
wielkoprzestrzennych upraw monokulturowych, chemizacja
rolnictwa i eutrofizacja zbiorników wodnych, likwidacja
śródpolnych mokradeł i zadrzewień oraz przesuszenie siedlisk
mokradłowych.
Kolonia bocianów we wsi Żywkowo Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Ostoja Warmińska jest największą w Polsce ostoją lęgową
bociana białego Ciconia ciconia (800–900 par lęgowych, ponad
2% ogólnokrajowej populacji lęgowej), a także jedną z głównych
krajowych ostoi lęgowych łabędzia krzykliwego Cygnus cygnus
(2–3 pary lęgowe, ok. 4% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
orlika krzykliwego Aquila pomarina (90–110 par lęgowych, ok.
5% ogólnokrajowej populacji lęgowej), żurawia Grus grus (300–
400 par lęgowych, ponad 2% ogólnokrajowej populacji lęgowej)
i derkacza Crex crex (600–800 odzywających się samców, ponad
1% ogólnokrajowej populacji lęgowej). Jest to również bardzo
ważna ostoja lęgowa ptaków drapieżnych, gniazduje tu bowiem
5 rzadkich gatunków z tej grupy, umieszczonych w polskiej
Czerwonej Księdze zwierząt.
Na uwagę zasługuje także stosunkowo znaczna liczebność
gniazdujących na omawianym obszarze populacji bociana
czarnego Ciconia nigra (15–20 par lęgowych, ok. 1%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), łabędzia niemego Cygnus olor
(90–100 par lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji
lęgowej), gągoła Bucephala clangula (20–30 par lęgowych, ok. 2%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), nurogęsia Mergus merganser
(15–20 par lęgowych, blisko 2% ogólnokrajowej populacji
lęgowej), błotniaka stawowego Circus aeruginosus (60–80 par
lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej), błotniaka
łąkowego Circus pygargus (15–30 par lęgowych, ponad 1%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), zimorodka Alcedo atthis
(40–60 par lęgowych, ok. 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
dzięcioła zielonosiwego Picus canus (20–30 par lęgowych, ok. 1%
ogólnokrajowej populacji lęgowej) i dzięcioła białogrzbietego
(10–15 par lęgowych, ponad 2% ogólnokrajowej populacji
lęgowej).
Powierzchnia: 145 342,00 ha
Rok zatwierdzenia: 2004 (obszar powiększony w 2007
i 2011 r.)
Regiony geograficzne: Nizina Staropruska, Pobrzeże Gdańskie
Mezoregiony: Nizina Sępopolska, Wzniesienia Górowskie,
Równina Warmińska
Położenie administracyjne: województwo warmińskomazurskie, powiaty braniewski, bartoszycki, kętrzyński i
węgorzewski
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Olsztynie
ul. Dworcowa 60
10-437 Olsztyn
tel: 89 537 21 00, fax: 89 527 04 23
e-mail: [email protected]
www.olsztyn.rdos.gov.pl
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.