Uwaga dysleksja! - Publiczne Gimnazjum w Zarzeczu

Uwaga dysleksja!
Czym jest dla nas dysleksja? Bliżej niesprecyzowanym zjawiskiem, które
kojarzy się z dzieckiem o specyficznych trudnościach w nauce. Ogólnie: jeśli
nie wiemy dlaczego dziecko ma kłopoty, to przypinamy mu łatkę albo lenia,
albo dyslektyka, w zależności od tego ile czasu poświęca na naukę. Niestety
granica między niechęcią do nauki, a dysfunkcyjnością ucznia, jest dosyć
płynna, więc o pomyłkę nie trudno.
Dysleksję, czyli ogół trudności w czytaniu, pisaniu i liczeniu
występujących u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, możemy
stwierdzić jedynie za pomocą specjalistycznych badań, które przeprowadzane są
w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Samo słowo „dysleksja”
oznacza również trudności w czytaniu, które mogą łączyć się z kłopotami w
pisaniu: dysgrafią – niskim poziomem graficznym pisma oraz dysortografią –
niemożnością opanowania poprawnej pisowni. Osobnym problemem
jest dyskalkulia, czyli trudności w uczeniu się matematyki, zagadnienie jeszcze
nie do końca poznane i „rozgryzione”.
Pierwsze objawy dysleksji pojawiają się dopiero w szkole podstawowej, ale już
w okresie przedszkolnym uwagę rodziców powinny zwrócić niektóre szczegóły
rozwoju ich dziecka, mogące świadczyć o potencjalnej dysleksji. Nie róbmy
paniki, jeśli nasz syn mając lat trzy nie artykułuje wyraźnie spółgłoski „r” czy
„ż”, bo ma jeszcze na to czas, ale jeśli te trudności występują jeszcze w piątym
roku życia, to należałoby zwrócić się o poradę do logopedy.
W wieku szkolnym potencjalni dyslektycy mają trudności z:
 różnicowaniem głosek podobnych fonetycznie (np. „p” i „b”)
 wydzielaniem sylab, głosek ze słów i ich syntezą
 nie potrafią dokonywać operacji na głoskach, sylabach i cząstkach słów
 słabo czytają
 przekręcają wyrazy
 niechętnie rysują
 brzydko piszą
 często występuje silny przycisk ołówka lub długopisu, co powoduje szybkie
zmęczenie, a tym samym niechęć do dalszej nauki.
W starszych klasach dzieci dyslektyczne:
 popełniają błędy gramatyczne
 nie umieją zbudować poprawnie dłuższych wypowiedzi
 czytają wolno i niechętnie
 mają trudności z orientowaniem się na mapie
 nie mogą zapamiętać łańcuchów reakcji chemicznych ani dat historycznych.
U dyslektyków bardzo długo występuje:
 obuoczność
 mylenie prawej ręki i lewej
 utrzymuje się pismo „zwierciadlane”
mylenie liter graficznie i fonetycznie podobnych (np. „b” i „d”)
 opuszczanie liter i błędy ortograficzne mimo znajomości zasad pisowni.
Trudnościom w czytaniu i pisaniu towarzyszą bardzo często kłopoty
w matematyce; „lustrzane” cyfry, odwrotne odczytywanie liczb
wielocyfrowych (np. liczba 81 jest odczytywana jako osiemnaście), starsze
dzieci nie mogą sobie poradzić z prostymi działaniami, z tabliczką mnożenia,
mylą pojęcia „pola figury” i „obwodu figury”. Rysunki geometryczne są
uproszczone, schematyczne i nie mają zachowanych proporcji, przez co są mało
czytelne.
Dorośli, którzy w dzieciństwie nie zostali zdiagnozowani jako dyslektycy i nie
byli poddani żadnej terapii mają trudności z czytaniem i zrozumieniem tekstu,
popełniają błędy ortograficzne, a ich pismo jest nieczytelne. Mają kłopoty z
zapamiętaniem dat i godzin (przez co zdarza im się, np. pomylić terminy
spotkań), a wypełnienie czeków, formularzy bankowych i innych procedur, to
dla nich droga przez mękę. Krępujące dla nich są pomyłki w godzinach
odczytywanych z elektronicznego zegarka, pojechanie w przeciwnym kierunku
tramwajem numer 31, a nie 13 czy mylne odczytanie nazwiska ważnego gościa
na służbowym spotkaniu.

Dyslektyk przed komputerem
Terapia dysleksji, to proces długotrwały, przypominający mozolne
posuwanie się do przodu na zasadzie trzy kroki do przodu, dwa do tyłu. Dziecko
szybko się zniechęca, nie widzi celowości swojej pracy, bo sukcesy nie
przychodzą łatwo. Działać trzeba wielopłaszczyznowo. Dyslektyk musi
wiedzieć, że ma oparcie zarówno w nauczycielu, jak i w rodzicach lub w
terapeucie. Ale oprócz pracy z terapeutą czy opiekunami, dyslektyk musi
pracować sam. Ciężko wzbudzić w młodym człowieku zamiłowanie do
samokształcenia, można jednak wykorzystać zainteresowanie grami
komputerowymi i zachęcić dziecko do pracy z odpowiednim programem.
Uczenie polisensoryczne, dzięki zaangażowaniu różnych zmysłów, uznawane
jest za jedną z najskuteczniejszych metod nauki. Dzięki wizualizacji, dźwiękom
i kontakcie z klawiaturą, komputer oddziałuje na różne zmysły dziecka – w tym
przypadku: słuch, dotyk i wzrok. Dzięki temu jest szansa, że spora część
informacji, które zamierzamy upchnąć w młodej głowie, trafi do niej i zagości
tam na dłużej.
Komputer można śmiało nazwać domowym terapeutą. Praca z dzieckiem
dyslektycznym, to zajęcia codzienne, ale nie zawsze jest możliwość
skorzystania z pomocy specjalisty, dlatego warto zaproponować dziecku
ciekawy program multimedialny. Pomoże on w opanowaniu podstaw ortografii
czy pokonaniu kłopotów w czytaniu, co dyslektykom sprawia największą
trudność. Dzięki temu, że komputer i program są dla dziecka dostępne, może
ono samo decydować o tym, kiedy rozpocznie swoją pracę – zabawę z
programem. Samodzielnie wybiera poziom i zakres wiedzy, który akurat mu
odpowiada oraz ćwiczenia, które chce wykonywać. To już nie tylko terapia
dysfunkcji, to także pierwszy krok w dorosłość: dziecko zaczyna być
odpowiedzialne za swoje samokształcenie. Dlatego możemy śmiało powiedzieć,
że komputer ma nie tylko znaczenie terapeutyczne, ale też wychowawcze.
Ćwiczenia zawarte w programach są stworzone specjalnie z myślą o dzieciach
mających kłopoty z czytaniem i pisaniem. Dzięki bazie błędów, która powstaje
w oparciu o powtarzające się trudności, problemowe wyrazy występują w
ćwiczeniach częściej niż pozostałe, co zwiększa szansę na opanowanie
właściwej ich pisowni. System pomocy oraz pochwały wypowiadane
sympatycznym głosem lektora sprawiają, że dziecko chętnie współpracuje z
programem i poddaje się jego działaniu, bo jak tu nie cieszyć się z dobrze
wykonanego zadania! Programy do terapii dysleksji i trudności w czytaniu
opracowane zostają przez specjalistów ze szczególnym uwzględnieniem
dyslektyka, jako głównego odbiorcy, ale powinni po nie sięgać również wszyscy
ci, którzy chcą doskonalić swoje umiejętności. Z pomocą tych programów,
dzieci z trudnościami w nauce będą mogły dorównać swoim rówieśnikom i
śmielej wkroczyć w świat nauki, staną się pewniejsze siebie.
Uczeń dyslektyk - zmiany w wydawaniu opinii
W związku z wątpliwościami rodziców dotyczącymi diagnozy specyficznych trudności
w nauce, uprzejmie informujemy, iż Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 17 listopada
2010 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i
egzaminów w szkołach publicznych
(Dz.U. Nr 228, poz. 1491) wprowadziło zmiany dotyczące między innymi:
 sposobu kierowania uczniów do poradni i diagnozy specyficznych trudności;
1) Zgodnie z § 6a. ust.1: „Opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni
specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się może być wydana uczniowi nie
wcześniej niż po ukończeniu trzeciej klasy szkoły podstawowej i nie później niż do
ukończenia szkoły podstawowej.”
2) Jeżeli uczeń nie był wcześniej diagnozowany pod kątem specyficznych trudności § 6a, ustęp 2: „Na wniosek nauczyciela lub specjalisty wykonującego w szkole zadania z
zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, prowadzących zajęcia z uczniem w szkole, i
po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia lub na
wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia, opinia, o której mowa w
ust. 1, może być wydana także uczniowi gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.”
3) Sposób kierowania do poradni - § 6a. ust. 3: „Wniosek, o którym mowa w ust. 2, wraz
z uzasadnieniem składa się do dyrektora szkoły. Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady
pedagogicznej, przekazuje wniosek wraz z uzasadnieniem oraz opinią rady pedagogicznej do
poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, i informuje o tym
rodziców(prawnych opiekunów) lub pełnoletniego ucznia.”
Opinię o dysleksji wydają poradnie specjalistyczne, zarówno publiczne, jak te
niepubliczne. Mając w klasie ucznia - dyslektyka nauczyciel ma obowiązek dostosować
wymagania do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Dyrektor szkoły może zwolnić
ucznia z nauki drugiego języka obcego. Z podobnych ułatwień uczeń może skorzystać na
egzaminach kończących naukę w szkole podstawowej, gimnazjum oraz na egzaminie
maturalnym.
Pedagog szkolny:
Marta Wolska