Liryki lozańskie - Epoki

Liryki lozańskie
Tytuł: Liryki lozańskie
Autor: Adam Mickiewicz
Liryki lozańskie wyrazem refleksji poety nad życiem. To rozrachunek poety z życiem, który
niestety wypada negatywnie. Ten zbiór wierszy, które ze względu na jednolitość poetyki i
podobieństwo zawartych w utworach refleksji są traktowane jak zamknięty zbiór wierszy. Pisane
w Lozannie w latach 1839-1840. W Szwajcarii powstawały liryki stanowiące gorzkie
podsumowanie życia człowieka doświadczonego wieloma cierpieniami i zwątpieniami. Łączy je
motyw zadumy nad przemijaniem, postawa życia mistycznego zjednoczonego z naturą. Do
najbardziej znanych utworów należą:
-
Snuć miłość
Nad wodą wielką i czystą...
Gdy tu mój trup
Polały się łzy
Snuć miłość
To nie erotyk, opowiada o miłości międzyludzkiej. Utwór o miłości, jej przemijaniu i aspektach,
moc uczucia i jego znaczenie w życiu człowieka.
Pierwsza część - liczne wyliczenia i porównania, analiza przejawów miłości i doznań,
zestawiając miłość i przyrodę zyskujemy naturalny aspekt życia jednostki, uczucie jako
impulsywna potrzeba, wynik świadomej pracy lub przejaw odpowiedzialności, rodzenie się i
okazywanie miłości.
Druga część - rozważania o roli uczucia w życiu, sile i rezultatach jej działania, miłość jest istotą
człowieczeństwa, siłą natury tkwiącej w każdej istocie ludzkiej, źródłem twórczości; uczucie
wzbogaca człowieka, zbliża do nieba; miłość jest niezwykle delikatna; potęga miłości objawia
się w poezji, która traktuje uczucie jako energię wznoszącą człowieka ponad ziemską
egzystencję
1/3
Liryki lozańskie
Liczne wyliczenia i porównania uwypukliły moc miłości. Podobieństwo konstrukcji wersów
(paralelizmy składniowe) wzmacnia siłę przekazu oraz nadaje rytm i melodyjność. Utwór ma
prostą konstrukcję, ale dzięki porównaniom budzi rozległe skojarzenia..
Nad wodą wielką i czystą...
1, 2 i 3 zarotka:
- refleksje natury filozoficznej
- woda jako symbol trwałości i niezmienności, podobnie jak skały
- obłoki i błyskawice symbolizują przemijanie
4 zwrotka:
- liryka pośrednia przekształca się w lirykę bezpośredniego wyznania,
- refleksje na temat ludzkiego losu i funkcji poezji, artysta ma odtwarzać rzeczywistość,
zapisywać obrazy i zdarzenia
- poezja pełni funkcję zwierciadła, zachowuje pamięć o świecie zewnętrznym, w
przeciwieństwie do lustra, które chwilowo odbija dany obraz
- zawiera także testament poety i zapewnia mu nieśmiertelność
5 zwrotka:
- przemyślenia podmiotu lirycznego, dotyczące sensu bytu
- każda cząstka świata ma określoną misję, co nadaje znaczenie i sens, również podmiot
liryczny ma jakieś zadanie
Posumowanie - to słowa wyrażające zgodę podmiotu na przemijalność ludzkiego życia.
Utwór ma przejrzystą konstrukcję, którą podkreśla dwuczłonowa budowa. Powtarzalność
zwrotów, podobieństwo składniowej struktury zwrotek służą wzmocnieniu siły przekazu. Obrazy
przyrody są czytelne i proste, ale występują personifikacje (ożywienia) natury. Pojawiały się
animizacje. Rymy przemienne: ab ab... Występuje czas przeszły, który wskazuje, że podmiot
liryczny obserwował wydarzenie dopiero przed chwilą. Występują czasowniki w 1 osobie.
2/3
Liryki lozańskie
Podmiot liryczny chce postrzegać tylko to co piękne i dobre oraz bezpieczne, pomija to co
niebezpieczne. Autor jest kreatorem świata, sam wybiera to co mu odpowiada i przedstawia to.
Przyroda jest doskonała. Podmiot liryczny nie zna kresu swojej wędrówki, jest tułaczem (Sonety
krymskie). Mamy tu wyraźną zadumę nad życiem.
Polały się łzy
Wiersz to monolog podmiotu lirycznego, który jako dojrzały człowiek dokonuje podsumowania
swojego życia.
1. dzieciństwo - beztroskie, pełne nadziei, radości
2. młodość - szalona, wzniosłe ideały
3. lata dojrzałe - utrata złudzeń, gorzkie doświadczenia, porażki, rozczarowania, cierpienie
Wspomnienie przeszłości wywołuje łzy żalu, gdyż Mickiewicz nie zrealizował marzeń.
Zastosowanie klamry kompozycyjnej (identyczność pierwszego i ostatniego wersu) potęguje
efekt wyrażonego bólu. Formę liryki cechuje zwięzłość i prostota, uzyskana przez
wprowadzenie powtórzeń wersów i zwrotów. Melodyjność i wyraźnie zaznaczony rytm uzyskany
został dzięki powtórzeniom i rymom wewnętrznym. Poza epitetami nie ma zbyt wielu środków
stylistycznych.
Julian Przyboś trafnie nazwał ten utwór wierszem - płaczem i trafnie go scharakteryzował:
Wiersz uderza prostotą, ma zupełnie nowy typ rymów, bogactwo treści przedstawione w
niewielu słowach, powtórzenia, itd. Melodyka i zawodzenie wydłużają tekst.
W Lirykach lozańskich zauważamy sygnały zmian zachodzących w poezji romantycznej. Poeta
rezygnuje z opisowości i wielosłowia, na rzecz skrótów myślowych, operuje obrazami o charakterze alegoryczno-symbolicznym. Podmiot liryczny wyraża wewnętrzne rozdarcie i
zwątpienie poety. Konstrukcję wersów cechuje stosowanie powtórzeń, refrenów i paralelizmów
składniowych (identyczność lub podobieństwo budowy struktur zdaniowych.
3/3