ra002-16-VII -ograniczenie reklamy żywności i wyrobów med. \(WI\)

APEL Nr 2/16/VII
NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 4 marca 2016 r.
do Ministra Zdrowia
Naczelna Rada Lekarska zwraca się do Ministra Zdrowia z apelem o niezwłoczne
podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia w treści ustawy z dnia 25
sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz ustawy z dnia z dnia 20 maja
2010 r. o wyrobach medycznych, ograniczeń w zakresie reklamy żywności oraz wyrobów
medycznych, polegających na uniemożliwieniu reklamy tych produktów przy wykorzystaniu
wizerunku
osób
posiadających
wykształcenie
medyczne
lub
farmaceutyczne
lub
odwoływaniu się do osób sugerujących posiadanie takiego wykształcenia lub odwoływaniu
się do zaleceń takich osób.
Masowa skala reklamowania żywności, w szczególności suplementów diety, a także
wyrobów medycznych przy wykorzystaniu wizerunku osób posiadających wykształcenie
medyczne lub farmaceutyczne lub odwoływaniu się do osób sugerujących posiadanie
takiego wykształcenia jest zjawiskiem negatywnie wpływającym zarówno na zdrowie
publiczne w naszym kraju, jak również szkodzi wizerunkowi zawodowemu osób
wykonujących zawody lekarza, lekarza dentysty czy farmaceuty.
Nieograniczona swoboda reklamowania takich produktów może prowadzić do ich
nadmiernej konsumpcji lub stosowania ich zamiast skorzystania z niezbędnej konsultacji
medycznej czy farmaceutycznej. Udział w reklamie takich produktów osób z wykształceniem
medycznym lub farmaceutycznym może sugerować odbiorcy, iż produkty te mają
właściwości lecznicze. Brak stosownej regulacji uniemożliwiającej wykorzystywanie osób
posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne do reklamy żywności podważa
racjonalność normy prawnej wynikającej z treści art. 130 ustawy z dnia 6 września 2001 r.
Prawo farmaceutyczne. Przepis ten stanowi, iż ten, kto wprowadzanemu do obrotu
produktowi przypisuje właściwości produktu leczniczego, pomimo że produkt ten nie spełnia
wymogów określonych w ustawie, podlega grzywnie. Jeżeli zatem nie jest dozwolone
przypisywanie
żywności
nie
będącej
produktem
leczniczym
właściwości
produktu
leczniczego, to nie ma uzasadnienia tolerowanie sytuacji reklamy takich produktów z
wykorzystaniem wizerunku osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne
lub sugerujących posiadanie takiego wykształcenia. Oczywistym powodem wykorzystywania
takich osób w reklamach żywności jest tworzenie u potencjalnego odbiorcy reklamy
wrażenia, iż reklamowany produkt na właściwości lecznicze.
1
W
ocenie
Naczelnej
Rady
Lekarskiej
wykorzystywanie
osób
posiadających
wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne albo sugerujących posiadanie takiego
wykształcenia we wskazany powyżej sposób jest działaniem wprowadzającym konsumentów
w błąd i jest tym samym niezgodne z treścią art. 16 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady
i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa
Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Przepis ten
stanowi, iż bez uszczerbku dla bardziej szczegółowych przepisów prawa żywnościowego,
etykietowanie, reklama i prezentacja żywności lub pasz, z uwzględnieniem ich kształtu,
wyglądu lub opakowania, używanych opakowań, sposobu ułożenia i miejsca wystawienia
oraz informacji udostępnionych na ich temat w jakikolwiek sposób, nie może wprowadzać
konsumentów w błąd.
Wprowadzenie ograniczenia reklamy żywności w zakresie opisanym powyżej służyłoby
zatem realizacji celu wyznaczonego treścią art. 16 rozporządzenia tj. zapewnieniu, że
reklama żywności nie będzie prowadzona w sposób wprowadzający konsumenta w błąd.
Analogicznie problem ten wygląda w przypadku wyrobów medycznych, które zgodnie z
treścią art. 8 ustawy o wyrobach medycznych nie mogą być reklamowane w sposób, który
może wprowadzać w błąd co do właściwości i działania wyrobu.
Przypomnienia wymaga fakt, że potrzeba wprowadzenia opisanych wyżej ograniczeń
w zakresie reklamy dostrzeżona została m.in. przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów, który w dokumencie z lutego 2014 r. „Polityka konsumencka na lata 20142018” sygnalizował potrzebę podjęcie stosownych działań legislacyjnych odnoszących się do
objęcia reklam wyrobów medycznych restrykcyjnymi wymogami, analogicznymi do wymogów
odnoszących się do reklam produktów leczniczych określonych w ustawie Prawo
farmaceutyczne oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie
reklamy produktów leczniczych (Dz. U. Nr 210, poz. 1327).
Opisany problem jest również do lat znany Ministerstwu Zdrowia, które również
dostrzega potrzebę zmian obowiązującego prawa, co wprost wynika z treści pisma
Wiceministra Zdrowia Igora Radziewicz-Winnickiego z 7 marca 2014 r. znak MZ-BMK-07233808-2/KF/14 kierowanego do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Uwzględniając powyższe argumenty Naczelna Rady Lekarska apeluje do Pana
Ministra o podjęcie prac legislacyjnych w opisanym powyżej zakresie.
2