1 WYROK SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU z dnia 13

WYROK SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 13 października 2009 r., sygn. akt V RC 459/09
Przewodniczący:
Joanna Dorota Toczydłowska
Sąd Rejonowy w Białymstoku Wydział V Rodzinny i Nieletnich po rozpoznaniu w dniu 15
września 2009 r. sprawy z powództwa Michała W. przeciwko Dariuszowi W. o alimenty
I.
II.
III.
IV.
V.
Zasądza od pozwanego Dariusza W. na rzecz Michała W. tytułem alimentów
kwotę po 800 (osiemset) złotych miesięcznie poczynając od dnia 28 sierpnia 2009
r. płatne z góry do 5-go każdego miesiąca do rąk powoda z 13% w stosunku
rocznym w przypadku uchybienia w płatności rat alimentacyjnych;
Oddala powództwo w pozostałym zakresie;
zasądza od pozwanego Dariusza W. na rzecz powoda Michała W. kwotę 1224 zł
tytułem zwrotu części kosztów procesu;
Odstępuje od obciążania pozwanego kosztami sądowymi, od których powód był
zwolniony;
Wyrokowi w punkcie I-szym nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.
UZASADNIENIE
Powód M.W. wniósł o zasądzenie od swojego ojca D.W. tytułem alimentów kwoty po
1400 zł miesięcznie, poczynając od dnia wniesienia pozwu, płatne z góry do dnia 5-tego
każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności
którejkolwiek z rat. Wniósł także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.
W uzasadnieniu powództwa wskazał, iż jest synem pozwanego, nie pracuje, lecz
studiuje w systemie dziennym, pozostając na utrzymaniu rodziców. Powód wyjaśnił, że
pozwany z końcem 2008 roku zaprzestał opłacać mu czesne za szkołę i sugerował, że nie ma
obowiązku alimentacji syna, wobec czego M.W. zdecydował się na wniesienie powództwa.
Pozwany uznał powództwo do kwoty po 800 zł miesięcznie, wnosząc o jego oddalenie
w pozostałym zakresie. Uznał też wniosek o obciążenie go kosztami procesu z wyjątkiem
kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej. Żądał także zamieszczenia w wyroku
zastrzeżenia, że powód będzie dostarczał regularnie pozwanemu, po zakończeniu każdego
semestru, pisemnego zaświadczenia z uczelni z informacją o zaliczeniu. Wskazał, iż stać go
na płacenie alimentów w wysokości podawanej przez powoda, jednakże spełnienie żądań
alimentacyjnych syna byłoby niewychowawcze i sprzeczne z zasadami współżycia
społecznego. Od kilku lat M.W. nie realizuje należycie obowiązków studenta, nie zdaje
egzaminów i powtarza po raz kolejny III rok studiów. Podał, że powód generuje wysokie
koszty swojego utrzymania i nie stara się w żaden sposób odciążyć finansowo wspierającej go
rodziny. W ocenie pozwanego, niektóre koszty utrzymania podawane przez powoda są
zawyżone a alimenty w kwocie 800 zł miesięcznie powinny wystarczyć M.W. na utrzymanie
zwłaszcza, iż korzysta on także z pomocy matki i babki. Pozwany wskazał, że nie chce się
sądzić z synem o alimenty, więc uznał powództwo do kwoty po 800zł.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
M.W. jest synem D.W. i byłej żony pozwanego – A.W. Powód urodził się w 1986 r. Z
małżeństwa z matką powoda D.W. ma jeszcze jednego syna T. W w wieku 16 lat.
Powód ma 23 lata, wykształcenie średnie ogólnokształcące. Nie ma jeszcze
wyuczonego zawodu i jest kawalerem. Jest zdrowy, ma 191 cm wzrostu i 88 kg wagi. Od
1
października 2005 roku jest studentem jednolitych studiów magisterskich stacjonarnych w
Warszawie na kierunku psychologia (k. 4, 59), za które czesne wynosi 7880 zł rocznie (k.
65). Mieszka wraz z kolegą w wynajmowanym mieszkaniu, przy czym płaci połowę czynszu i
opłat. Łącznie na mieszkanie wydaje około 650 zł. Nie pracuje, pozostaje na utrzymaniu
rodziców. Nie ma majątku. Do końca 2008 roku koszty związane ze studiami powoda
pokrywał jego ojciec (k. 38, 39), zaś matka przekazywała synowi środki na utrzymanie. Od
początku 2009 roku pozwany przestał płacić za studia powoda albowiem uznał, że nie będzie
finansował nauki syna w sytuacji, gdy ten kolejny raz nie zalicza roku akademickiego. Matka
powoda przekazuje synowi na utrzymanie miesięcznie kwotę po 1500 zł. Powód nie
rozmawia z ojcem od jesieni 2008 roku.
Wbrew temu co M.W. stwierdził na rozprawie (k. 22-23), powód w roku akademickim
2009/2010 trzeci raz powtarza III rok studiów, tym razem z powodu zbyt dużej ilości
niezaliczonych przedmiotów z roku ubiegłego (k. 59-64). W roku akademickim 2008/2009
nie zaliczył 13 przedmiotów (k. 59). Koszt powtarzania kursów i egzaminów od 2005 roku do
końca kwietnia 2009 roku wyniósł łącznie kwotę 9800 zł. Wobec jednoznacznych i
dokładnych informacji z uczelni, w której powód studiuje (k. 59-66), Sąd nie dał wiary
twierdzeniom M.W. jakoby był on obecnie na IV roku studiów, jak również temu, że
powtarzał on ostatnio jedynie 4 przedmioty. Brak jest też jakichkolwiek dowodów
potwierdzających twierdzenia powoda, iż w okresach wakacyjnych podejmował on prace
dorywcze, co również kwestionował pozwany.
Jako łączny miesięczny koszt swojego utrzymania w Warszawie powód wskazywał
kwotę około 3000 zł. Na nią według M.W. składają się kwoty: 840 zł na wyżywienie, 700800 zł na czesne, 650 – 700 zł na mieszkanie z opłatą rachunków, 100 zł na utrzymanie
higieny i czystości, 200 zł na odzież, 100 zł na leki i książki, 100 zł na wyjazdy wakacyjne,
100 zł na bilet komunikacji miejskiej i bilety kolejowe do rodzinnego miasta.
D.W. ma 48 lat, wykształcenie wyższe, jest ekonomistą. Jest po rozwodzie. Z
małżeństwa z A.W. ma jeszcze drugiego syna T.W. w wieku 16 lat, który mieszka z matką.
Pozwany płaci na rzecz małoletniego syna alimenty w kwocie po 1000 zł miesięcznie. Pracuje
jako dyrektor oddziału banku. Zarabia około 10000 zł netto miesięcznie, w tym dodatki i
premie (k. 47, 49-50). Spłaca raty dwóch kredytów, co obciąża comiesięcznie jego rachunek
łącznie na kwotę około 1800 zł (k. 33-37). Jeździ służbowym samochodem i sam nie ponosi
opłat związanych z paliwem. Dotychczas nie nastąpił podział majątku wspólnego D.W. i
A.W., w skład którego wchodzi między innymi: mieszkanie o powierzchni 68 m2 (mieszka w
nim A.W. z młodszym synem), dom mieszkalny o powierzchni 180 m2 położony w
Klepaczach na działce o powierzchni 640 m2 (mieszka w nim pozwany), nieruchomość
położona w Przewięzi o powierzchni 1300 m2 zabudowana letnim domem, działka rolna
niezabudowana położona w S. o powierzchni 1,3 ha. Pozwany ponosi wydatki eksploatacyjne
i remontowe związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnych w łącznej kwocie około
2500 zł.
A.W. ma wykształcenie wyższe ekonomiczne i pracuje na stanowisku kierowniczym,
zarabiając około 4000 zł netto miesięcznie.
Zgodnie z art. 133 § 1 kro rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych
względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że
dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Paragraf 3 powyższego artykułu stanowi natomiast, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń
alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla
nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności
samodzielnego utrzymania się.
Ostatni ze wskazanych wyżej paragrafów został wprowadzony mocą ustawy z dnia 6
listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1431), która weszła w życie w dniu 13 czerwca 2009 r. Pozew w
niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 24 czerwca 2009 r. więc regulacja powyższa
znajduje zastosowanie do niniejszej sprawy, zwłaszcza, że w myśl art. 9 ustawy nowelizującej
2
kodeks przepisy ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. stosuje się do stosunków w niej
unormowanych, chociażby powstały przed dniem jej wejścia w życie (z nielicznymi
wyjątkami, które nie dotyczą alimentów).
Na mocy art. 135 § 1 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od
usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości
zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest
jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może
polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie
uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych
polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania
uprawnionego (art. 135 § 2 kro). W myśl art. 129 § 2 kro krewnych w tym samym stopniu
obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwością
zarobkowym i majątkowym.
Oceniając możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców powoda należy wskazać, iż
kształtują się one na wysokim poziomie. Pozwany zarabia około 10000 zł netto miesięcznie,
zaś matka powoda około 4000 zł netto. Ponadto mają oni w majątku wspólnym dwie
zabudowane domami nieruchomości, jedną nieruchomość rolną niezabudowaną oraz
mieszkanie o powierzchni 68 m2. Wskazać przy tym należy, iż w lepszej sytuacji materialnej
jest pozwany niż matka powoda, albowiem zarabia on 2,5 raza więcej.
Przechodząc do kwestii usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego w kontekście
możliwości zarobkowych i majątkowych jego rodziców należy wskazać, iż pozwany nie
kwestionował wysokości i zasadności wskazywanych przez powoda wydatków związanych z
mieszkaniem (650 – 700 zł), biletami (100 zł) oraz opłatami za studia (700 – 800 zł). Podnosił
natomiast, iż wydatki związane z wyżywieniem, środkami higieny i czystości, odzieżą,
książkami i lekami oraz wyjazdami wakacyjnymi zostały zawyżone. W ocenie Sądu
wszystkie ze wskazanych wydatków są co do zasady usprawiedliwione, jednakże trafnie
pozwany podaje, iż większość z nich zostało przez powoda zawyżone. Nie budzi właściwie
zastrzeżeń wskazana przez powoda kwota 100 zł związana z wyjazdami wakacyjnymi, które
w rodzinie pozwanego były zwykle organizowane. Nie można natomiast zgodzić się z
powodem, iż zasadne jest wydawanie przez niego każdego dnia aż 28 zł na wyżywienie (co w
skali miesiąca daje kwotę 840 zł), aż 100 zł miesięcznie na środki higieny i czystości, 100 zł
miesięcznie na leki i książki oraz 200 zł miesięcznie na odzież. Wydatki związane z
wyżywieniem powinny być przez powoda zracjonalizowane i w ocenie Sądu ich uzasadniona
wysokość w skali miesiąca powinna zmieścić się w kwocie 500-600 złotych. Wydatki
związane z lekami, książkami, odzieżą, środkami higieny i czystości należy uznać za wydatki
okazjonalne, które powinny być zaspokajane wówczas, gdy pojawi się określona potrzeba.
Nie sposób uznać, iż łącznie powód wydaje na nie około 400 zł miesięcznie, czyli 4800 zł
rocznie. W ocenie Sądu wydatki te powinny kształtować się łącznie na poziomie 200 zł
miesięcznie.
Dokonane ustalenia pozwalają przyjąć, iż miesięczny koszt utrzymania powoda
kształtuje się na poziomie 2300 zł. Tak wysoki koszt utrzymania powoda jest uzasadniony
dużymi kosztami utrzymania w stolicy a także wysokością jego czesnego.
Powyższe nie oznacza jednak, iż podana kwota usprawiedliwionych kosztów
utrzymania powoda powinna być każdorazowo pokrywana w całości przez jego rodziców.
Należy w tym miejscu przywołać regulację art. 133 § 3 kro, zgodnie z którą rodzice mogą
uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one
połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu
uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Wobec faktu, iż możliwości zarobkowe i
majątkowe pozwanego (jak i matki powoda) kształtują się na wysokim poziomie nie można
uznać, że wypełnianie potrzeb powoda zgodnie z żądaniem pozwu byłoby połączone z
nadmiernym uszczerbkiem dla D. W., co zresztą wyraźnie pozwany zaznaczył. Z kolei trzeba
przyjąć, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy realizuje się możliwość uchylenia się od
świadczeń alimentacyjnych przez pozwanego z uwagi na fakt, iż pełnoletni powód nie
3
dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Ta okoliczność
wynika wyraźnie z faktu, iż powód, który nie pracuje, jest na utrzymaniu rodziców, mając
(zgodnie z uzgodnieniami rodzinnymi) jedynie obowiązek rzetelnego studiowania w systemie
dziennym, nie realizuje tej powinności. Jak wynika z informacji dostarczonych przez uczelnię
powoda po raz trzeci powtarza on III rok studiów, powtarzał wiele egzaminów i kursów, co
wiązało się z ogromnymi dodatkowymi kosztami studiowania. Konieczne było opłacanie
dodatkowych egzaminów, kursów co w ciągu kilku lat wygenerowało nieprzewidziane
dodatkowe wydatki na poziomie prawie 10.000 zł. W ostatnim roku powód nie zaliczył 13 z
19 przedmiotów. Wspomnieć również należy, iż gdyby powód terminowo zaliczał kolejne
lata studiów to obecnie byłby już na V roku i niedługo kończyłby studia, a tak będzie musiał
jeszcze co najmniej 3 lata na nie poświęcić co wiąże się z ponoszeniem dużych kosztów na
jego utrzymanie w W. Z uwagi chociażby na wiek powoda nie jest wystarczającym
usprawiedliwieniem tego fakt, iż powód przeżywa emocjonalnie rozstanie rodziców. W takiej
sytuacji powód powinien nie tylko liczyć na finansowe wsparcie rodziców, lecz sam zacząć
przyczyniać się do zaspokajania swoich potrzeb życiowych. Jest on pełnoletnim, zdrowym i
silnym mężczyzną, po liceum ogólnokształcącym. Z pewnością, gdyby tylko chciał znalazłby
pracę chociażby na okres wakacyjny, tak by zarobić pieniądze chociaż na część swojego
utrzymania.
W takiej sytuacji należy ocenić, że w oparciu o art. 133 § 3 kro pozwany może uchylić
się od świadczeń alimentacyjnych względem pełnoletniego syna co najmniej w części
przekraczającej kwotę 800 zł (do tejże kwoty uznał powództwo). Na marginesie można
zaznaczyć, że przy przyjęciu alimentów pozwanego na poziomie 800 zł usprawiedliwione
koszty utrzymania powoda i tak w całości będą pokrywane przez jego rodziców, gdyż według
twierdzeń M.W., jego matka przekazuje mu miesięcznie na utrzymanie kwotę 1500 zł.
Dlatego na mocy art. 133 kro przy uwzględnieniu treści art. 129 § 2 kro, art. 135 § 1 i
2 kro zasądzono od pozwanego na rzecz powoda alimenty w kwocie po 800 zł miesięcznie,
oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Alimenty zasądzono od dnia doręczenia
pozwanemu odpisu pozwu w oparciu o art. 455 kc. O odsetkach orzeczono w oparciu o art.
481 kc.
O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 98 § 3 kpc w
zw. z § 7 ust. 1 pkt 11, § 7 ust. 4 oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. Nr 163,
poz. 1348 ze zmianami), zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu
(powództwo zostało uwzględnione w 51%). Pozwany co prawda uznał powództwo do kwoty
zasądzonej ostatecznie w wyroku, jednakże wcześniej zaprzestał alimentacji syna co zmusiło
powoda do wniesienia powództwa. Zgodnie z art. 86 i 87 kpc każdy ma prawo do
występowania przed sądem osobiście lub przez pełnomocnika z wyboru, gdy tylko sam uzna
udział pełnomocnika za potrzebny. Z uwagi na uznanie powództwa w części i fakt
zastosowania w sprawie art. 133 § 3 kro, na mocy art. 102 kpc odstąpiono od obciążania
pozwanego kosztami sądowymi, od których powód był zwolniony.
Wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności nadano w oparciu o art.
333 § 1 pkt 1 kpc.
4