Dziecko z mutyzmem wybiórczym w szkole

Dziecko z mutyzmem wybiórczym w szkole
The Selectively Mute Child in School
Victoria Roe, 2003; SMIRA
Odzew nauczycieli:
Jako, że mutyzm wybiórczy występuje stosunkowo rzadko, wielu nauczycieli nigdy wcześniej
nie spotkało się z takim dzieckiem i nie ma pojęcia jak powinno się reagować. Rozpoznanie
mutyzmu selektywnego jako reakcji lękowej, podobnej do fobii, może pomóc nauczycielowi
w lepszym zrozumieniu dziecka.
Negatywne reakcje nauczyciela mogą zawierać:




uczucie przerażanie lub frustracji z powodu niemożliwości uzyskania werbalnej
odpowiedzi dziecka;
modelowanie werbalnej odpowiedzi, np. „przegadywanie” dziecka;
zaprzeczanie, że problem nie istnieje lub nadzieja, że wszystko wróci do normy
bez interwencji specjalisty;
naciskanie, przekupywanie, straszenie, schlebianie, przymilanie się dziecka, aby tylko
przemówiło.
Pozytywne reakcje nauczyciela mogą zawierać:










zdjęcie z dziecka presji mówienia;
zdjęcie z siebie presji, aby dziecko odezwało się do nas;
pomoc dziecku poprzez poczucie bezpieczeństwa i akceptacji w danym momencie;
włożenie dużo pracy w nawiązywanie dobrych stosunków i relacji z dzieckiem;
akceptowanie wszystkich niewerbalnych odpowiedzi lub prób komunikacji;
kontaktowanie dziecka z mała grupą rówieśników i „przewodzącym” dorosłym;
wspieranie interakcji społecznych i aktywności fizycznej;
uświadomienie dziecka, że inne dzieci, a także i dorośli też czasem obawiają się mówić;
wyszukiwanie pomocy z zewnątrz (grupy wsparcia, specjaliści);
pracę z rodzicami i budowanie „mostu” łączącego dom ze szkołą;
Rola nauczyciela
1. Wczesna identyfikacja:


przyzwolenie na okres adaptacyjny, jednak jeśli nadal dziecko nie rozmawia nawet
z rówieśnikami po czasie jednego semestru, podjęcie działań, gdyż dziecko z tego
„nie wyrośnie”;
szybka diagnoza i terapia przynosi szybkie efekty, a długa utrwalona ścieżka milczenia
jest trudniejsza do przełamania i wymaga bardziej skomplikowanego programu/terapii;
2. Ustalenie partnerstwa z rodzicami dziecka:





komunikacja, szczerość, zaufanie są bardzo ważne w „uczeniu się dziecka”;
wizyta w domu dziecka może pomóc w przeniesieniu mowy na grunt szkolny;
wizyta rodziców i dziecka w szkole jeszcze przed rozpoczęciem w niej nauki, najlepiej
gdy jest ona pusta, może pomóc dziecku w zbudowaniu poczucie „przynależności”
do budynku bez potrzeby dzielenia się z innymi;
nagranie dziecka, które mówi w domu może zostać przyniesione do szkoły
(za zgodą dziecka);
wizyty szkolnych przyjaciół w domu dziecka również mogą pomóc w przeniesieniu
mowy na grunt szkolny.
3. Efektywna interwencja:





oszacowanie etapu komunikacji np. niewerbalny, dźwięki, pojedyncze słowa, frazy;
zaplanowanie strategii przeniesienia dziecka na wyższy poziom komunikacji;
użycie bodźca/zachęty zanikające (technika prześlizgiwania „sliding in”*), jeśli osoba
do konwersacji jest fizycznie dostępna;
użycie techniki cieinia*, jeśli partner do konwersacji jest wyimaginowany;
użycie gier, interaktywnej terapii grupowej z małymi dziećmi w szkole.
Odwołania
Johnson, M. & Wintgens, A. (2001) “The Selective Mutism Resource Manual”. *p.117-204
Speechmark Publ. Ltd. (ISBN 0-86388-280-3)
Roe, V. (1993) ‘An Interactive Therapy Group’ in “Child Language, Teaching and Therapy”
Volume 9, Number 2, pp.133-140
Tekst tłumaczony i rozprowadzany za zgodą SMIRA – Selective Mutism
Information and Research Association UK
www.smira.org.uk
Tłumaczenie: Magdalena Konstanty
Redakcja: Beata Lewandowska, Patrycja Pokorska
Usłyszeć ciszę – zrozumieć dziecko z mutyzmem wybiórczym
2015