ZŁOTE ZASADY W PRACY Z NASTOLATKIEM

ZŁOTEZASADYWPRACYZNASTOLATKIEM
1. Uznajemyegocentryzmmłodychludzi.
Młody człowiek w centrum zainteresowania świata stawia siebie i ma trudności
zdostrzeżeniem i zaakceptowaniem punktu widzenia innych osób. Ważne zatem, aby zamiast
rzucać wyzwanie egocentryzmowi młodego człowieka dążyć raczej do zadawania pytań
mającychnaceluwyjaśnienieorazzrozumieniejegopoglądów.Wtensposóbdajemymłodemu
człowiekowi komunikat: słyszęcomówisz,szanujętwojepoglądyiciekawespostrzeżenia. Wraz
ztym komunikatem dajemy to co najcenniejsze – AKCEPTACJĘ. Aby rozwijać postawę
akceptacji warto tam gdzie to możliwe dawać wybór, nawet jeśli miałby się on ograniczać do
dwóch opcji. Jeśli nie uznamy egocentryzmu nastolatka istnieje ryzyko rozwoju postawy
opozycyjnej(nastolaekczujepotrzebęwykłócaniasięiobronyswojegozdania;terapiazaczyna
przypominaćpolewalki!)
2. Propagujemywspółpracę.
Współpraca oznacza gotowość do wspólnego przezwyciężania problemów, które nastolatek
uzna za ważne. Psycholog powinien podjąć świadomy wysiłek promowania równiejszych
stosunków. Właściwą postawą jest taka, która podczas ustalania celu wspólnej pracy czy
podejmowaniadecyzjistawianastolatkawpunkciedecyzyjnym.Metodawspółpracymotywuje
młodegoczłowiekadopodjęciarefleksji,przemysleniadoświadczanychproblemówitrudności
orazwygenerowaniamożliwychrozwiązań.
3. Krzewimyobiektywizm.
Zasada ta łaczy się nieco zzasadą nr 1. A konkretniej zpułapką, w którą może wpaść
niedoświadczony terapeuta czy psycholog. Egocentryczny nastolatek, wygłaszający swoje
zdecydowane poglądy może rozpocząć wywierać presję na psychologa, aby zgadzał się zjego
poglądami. Należy pamiętać: AKCEPTACJA egocentryzmu nie oznacza ŚLEPEJ ZGODY NA
SUBIEKTYWNY PUNKT WIDZENIA NASTOLATKA. Kiedy stajemy w obliczu tak zgotowanego
dylematu należy skierować uwagę młodego człowieka i zaangażować go w samodzielne
poszukanie dowodów, które pozwolą mu zaakceptować lub odrzucić przyjęte poglądy. To
trudnaumiejętność–nienależyzgadzaćsięnaradykalnepoglądy,atakżenarzucaćrozwiazać.
Właściwymdziałaniembedziezachęcaniedosamodzielnegotestowania.
4. Wykorzystujemypytaniasokratejskie.
Oczywiścieswobodnekorzystanieztejmetody,jakwszystkonatymświeciewymagapraktyki.
Sokratejski styl prowadzenia rozmowy, skoncentrowany na szczegółach wymaga uważności i
cierpliwości. Niesamowite jednak, ile pracy udaje się wykonać za pomocą dobrze zadanego
pytania.Nastolatekprzekonanyotym,żejegopoglądysąnieważnelubzłe,przyzwyczajony,że
za chwilę ktoś wygłosi przed nim kazanie o tym, co się powinno, a co nie w cyklu dobrze
sformułowanych pytań ma szansę samodzielnie zgłębić, ponownie ocenić oraz poddać w
wątpliwośćswojeprzekonania.
5. Podważamymyśleniedychotomiczne.
Emocje młodego człowieka można porównać do jazdy na rollercoasterze. Szybkie zmiany
nastrojów, skrajne natężenie, nieustanne wahania. W jednej chwili przygnębiony i
zaniepokojony,nakolejnejsesjiodprężonyizadowolony.Tutajkolejnapułapka:nienależydać
się zwieść tej emocjonalnej sinusoidzie. Należy kontynować pracę zmłodym człowiekiem
zgodnie zkontraktem, nawet kiedy młody człowiek twierdzi, że już spotkań nie potrzebuje.
Należy podczas pracy znastolatkiem unikać kategoryzowania typu co by było dobre lub złe,
lepszelubgorsze.Niewspieramymyśleniatypuwszystkoalbonic.Pomagamywuświadomieniu
nastolatkowi,żepomiędzyczarnymabiałymistniejejeszczecałagamaodcieniszarości.
6. Angażujemyinneosobyznaczące.
Nikt nie jest samotną wyspą. W szczególności zaś nastolatek, który w tym okresie zaczyna
prowadzić bujne życie towarzystkie, intensywnie rozbudowując sieć kontaktów społecznych.
Najważniejszewgabinecieterapeutycznymtouznaćistnienieizaangażowanieosóbznaczących
jako odpowiednich, służących wsparciem, mających znaczenie w procesie podejmowania
decyzji, których konieczność formułowania paraliżuje sugestycwnych i wciąż zależnych
nastolatków.Działaćwzespołach.
8CZUŁYCHPUNKTÓWNASTOLATKÓWà TEGONIGDYNIERÓB!
1. Kazaniai„wyświechtane“powiedzenia
2. Gadanieigderanie
3. Etykietowanienp.leniwy,darmojad
4. Przepowiadanieprzyszłościnp.zciebieitaknicniebedzie
5. Natychmiastowedawanierad
6. Krytykowaniewahańizmiennościnastrojów
7. Braktolerancjidlajakichkolwiekeksperymentówwzachowaniu
8. Krytykowaniewodpowiedzinakażdąpodjętączynność