projekt ustawy - BIP - Ministerstwo Skarbu Państwa

PROJEKT
U S T A W A
z dnia ...........................
o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962
oraz o zmianie niektórych innych ustaw
Art.1. 1. Ustawa określa zasady i tryb przyznawania zadośćuczynienia w związku z
przeprowadzonymi
procesami
nacjonalizacyjnymi,
zwanego
dalej
zadośćuczynieniem.
2. Zadośćuczynienie polega na wypłacie przez Skarb Państwa świadczenia
pieniężnego z zastrzeżeniem art. 11 ust. 4.
3. Zadośćuczynienie przysługuje osobom fizycznym, które w chwili nacjonalizacji:
1) były właścicielami lub współwłaścicielami nieruchomości oraz
2) były obywatelami polskimi.
4. Zadośćuczynienie nie przysługuje osobom:
1) którym przysługiwały w stosunku do państw obcych roszczenia
odszkodowawcze, wynikające z aktów prawa międzynarodowego zawartych
po dniu 1 stycznia 1944 r. między Państwem polskim lub jego rządem, a
państwami obcymi lub ich rządami,
2) których mienie zostało przejęte przez Skarb Państwa bez odszkodowania w
związku z wykonaniem Umowy Poczdamskiej z dnia 2 sierpnia 1945 r. i innych
aktów prawa międzynarodowego, jako przysługujące Polsce reparacje
wojenne,
3) które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie dekretu z dnia 13
września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości
niemieckiej (Dz. U. Nr 55, poz. 310, z 1947 r. Nr 65, poz. 390 i Nr 66, poz.
404, z 1948 r. Nr 57, poz. 453 oraz z 1949 r. Nr 32, poz. 238 i Nr 65, poz.
533),
4) które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy z dnia
8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25),
5) którym na mocy orzeczenia sądu lub decyzji organu administracji przyznano
odszkodowanie od Skarbu Państwa lub gminy z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości,
6) na rzecz, których Skarb Państwa lub gmina:
a) przeniosła własność lub współwłasność, albo
b) ustanowiła prawo użytkowania wieczystego
nieruchomości, do której prawa nabyte zostały uprzednio przez Skarb
Państwa lub gminę na skutek nacjonalizacji, albo taki obowiązek Skarbu
Państwa lub gminy został stwierdzony prawomocnym orzeczeniem sądu lub
organu administracji,
1
7) których nieruchomości były przedmiotem wkładu w spółkach prawa
handlowego.
5. Postanowienia ust. 3 pkt. 6 nie stosuje się do nabycia własności, współwłasności
lub prawa użytkowania wieczystego w wykonaniu prawa pierwszeństwa w ich
nabyciu, przysługującego byłym właścicielom nieruchomości w rozumieniu przepisów
ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr
261 poz. 2603 ze zm.)
6. Jeżeli w dacie dokonania nacjonalizacji nieruchomość stanowiła przedmiot
współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli może żądać
odrębnie wypłaty przez Skarb Państwa zadośćuczynienia w części odpowiadającej
wielkości jego udziału we współwłasności takiej nieruchomości.
7. Jeżeli w dacie dokonania nacjonalizacji nieruchomość stanowiła współwłasność
łączną dla ustalenia wielkości udziału stosuje się przepisy dotyczące stosunku, z
którego ta współwłasność wynikała
8. Postanowienia ust. 3 pkt. 5 nie stosuje się w razie przyznania lub wypłacenia
częściowych odszkodowań. W takich przypadkach zadośćuczynienie przysługuje,
zaś przyznane lub wypłacone odszkodowanie pomniejsza wartość znacjonalizowanej
nieruchomości.
Art. 2. 1. Prawo do zadośćuczynienia jest niezbywalne z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Prawo do zadośćuczynienia podlega dziedziczeniu.
3. W razie śmierci przed dniem wejścia w życie ustawy osoby, której w myśl
przepisów art. 1 przysługiwałoby zadośćuczynienie, prawo to przysługuje jej
spadkobiercom.
4. Prawo do zadośćuczynienia wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy.
Art. 3. 1. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest przejęcie prawa własności lub
współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu Państwa lub gminy na podstawie
przepisów:
a) art. 1 dekretu Naczelnika Państwa z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie
przymusowego zarządu państwowego (Dz. Pr. P. P. Nr 21, poz. 67 oraz z
1927 r. Nr 49, poz. 437),
b) art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z
dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr
3, poz. 13, z 1946 r. Nr 49, poz. 279, z 1957 r. Nr 39, poz. 172 oraz z 1968 r.
Nr 3, poz. 6) oraz przepisów wydanych na podstawie tego dekretu,
c)
art. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12
grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa
(Dz. U. Nr 15, poz. 82, z 1948 r. Nr 57, poz. 456, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z
1969 r. Nr 13, poz. 95),
d) dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa
państwowego „Film Polski” (Dz. U. Nr 55, poz. 308),
2
e) dekretu z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych nieruchomości
ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz. U. Nr 57, poz. 321),
f) art. 3 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa
podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17, Nr 71, poz.
389 i Nr 72, poz. 394, z 1958 r. Nr 45, poz. 224 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95),
g) art. 34 ust. 1 i 3 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych
i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87, Nr 49, poz. 279, Nr 71, poz. 389 i Nr
72, poz. 395, z 1947 r. Nr 19, poz. 77 i Nr 66, poz. 402, z 1948 r. Nr 57, poz.
454 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95),
h) art. 41 ust. 1 i art. 42 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i
osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta
Gdańska (Dz. U. Nr 49, poz. 279, z 1947 r. Nr 66, poz. 410, z 1958 r. Nr 17,
poz. 71, z 1969 r. Nr 13, poz. 95, z 1971 r. Nr 27, poz. 250 oraz z 1998 r. Nr
106, poz. 668),
i) dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na
cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r. (Dz. U. Nr 20, poz.
138 oraz z 1949 r. Nr 65, poz. 527),
j) dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie
pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich,
położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego,
rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339 oraz z 1958 r. Nr 17,
poz. 71),
k) ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r.
o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw, związanych z reformą rolną i
osadnictwem rolnym (Dz. U. Nr 39, poz. 174, z 1961 r. Nr 32, poz. 161 oraz z
1982 r. Nr 11, poz. 79),
l) ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia
pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 oraz z 1968
r. Nr 3, poz. 6),
m) art. 16 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości
Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw
związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. z
1989 r. Nr 58, poz. 348, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 oraz z 1991 r. Nr 107, poz.
464),
n)
ustawy z dnia 30 maja 1962 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 34, poz. 158
oraz z 1971 r. Nr 12, poz. 115);
2. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest także:
1) przejęcie prawa własności lub współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu
Państwa lub gminy w latach 1944 -1962 z naruszeniem przepisów wskazanych w
ust. 1 albo bez podstawy prawnej oraz
2) przejęcie przez Skarb Państwa praw własności lub współwłasności nieruchomości
zajętych w okresie od 1 września 1939 r. do 8 maja 1945 r. przez okupacyjne władze
Rzeszy Niemieckiej.
3
3) przejęcie aptek na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na
własność Państwa (Dz. U. Nr 1, poz. 1, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13,
poz. 95),
4) przejęcie taboru żeglugi śródlądowej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r.
o przejęciu taboru żeglugi śródlądowej na własność Państwa (Dz. U. Nr 6, poz. 36
oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6).
3. Za datę dokonania nacjonalizacji uważa się dzień, w którym decyzja o przejęciu
własności lub współwłasności nieruchomości przez Skarb Państwa lub gminę stała
się ostateczna. W przypadku, gdy przejęcia własności lub współwłasności
nieruchomości dokonano bez wydania decyzji, za datę dokonania nacjonalizacji
nieruchomości uważa się dzień, w którym sporządzono protokół przejęcia
nieruchomości.
4. Jeśli dokumentów o których mowa w ust. 3 nie sporządzono albo jeśli dokumenty
te zaginęły, a istnieją inne dowody potwierdzające prawo własności lub
współwłasności wskazane w art. 7, za datę dokonania nacjonalizacji na podstawie
przepisów aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, uznaje się dzień ich wejścia
w życie.
Art. 4. 1. Wypłata zadośćuczynienia przez Skarb Państwa następuje na podstawie
decyzji wojewody po przeprowadzeniu postępowania w sprawie wypłaty
zadośćuczynienia.
2. Postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia wszczyna się na wniosek
złożony przez osoby uprawnione na mocy przepisów art. 1 i art. 2 ustawy.
Art. 5.1. Wniosek o wypłatę zadośćuczynienia wnosi się pisemnie.
2. Wniosek o wypłatę zadośćuczynienia winien być podpisany przez wnoszącego i
oprócz składników wskazanych w art. 63 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.)
winien zawierać w szczególności:
1) numery PESEL wnoszących wniosek, o ile zostały one im nadane,
2) urzędowy opis znacjonalizowanych nieruchomości,
3) dane osób, które w dacie dokonania nacjonalizacji były właścicielami lub
współwłaścicielami znacjonalizowanych nieruchomości,
4) daty dokonania nacjonalizacji nieruchomości, ustalone zgodnie z
przepisem art. 3 ust. 2 ustawy.
3. Do wniosku o wypłatę zadośćuczynienia należy dołączyć:
1) odpisy z ksiąg wieczystych lub wpisy do rejestrów gruntu, a w przypadku
ich braku akty notarialne, potwierdzające nabycie prawa do nieruchomości,
odpisy decyzji o nacjonalizacji nieruchomości lub protokoły przejęcia
nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub gminy lub zaświadczeń
wydanych przez właściwe organy,
4
2) oświadczenie wnoszących, że oni albo ich spadkobiercy, którzy w dacie
dokonania nacjonalizacji byli właścicielami lub współwłaścicielami
znacjonalizowanych nieruchomości posiadali obywatelstwo polskie,
4. W przypadku, gdy wnoszącym są spadkobiercy zmarłego, który w dniu
nacjonalizacji był właścicielem albo współwłaścicielem znacjonalizowanej
nieruchomości, do wniosku należy dołączyć dokumenty urzędowe wykazujące
nabycie przez nich praw do spadku po zmarłym.
5. Jeżeli do wniosku nie dołączono dokumentów, o których mowa w art. 5 ust. 3,
wojewoda niezwłocznie wzywa wnioskodawcę do usunięcia tego braku.
6. Jeżeli wnioskodawca nie usunie braku w terminie 90 dni od dnia doręczenia
wezwania, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia.
7. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi w drodze rozporządzenia wzór
urzędowego formularza wniosku o ustalenie zadośćuczynienia oraz sposób jego
udostępniania.
Art. 6. Organem prowadzącym postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia
jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia znacjonalizowanej
nieruchomości. Jeżeli nieruchomość taka położona jest na obszarze właściwości
miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze
działania znajduje się większa część przejętej nieruchomości. W przypadku złożenia
wniosku o wypłatę zadośćuczynienia z tytułu znacjonalizowania kilku nieruchomości,
zaś nieruchomości takie położone są na obszarze właściwości miejscowej kilku
wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze działania znajduje się
większa część znacjonalizowanych nieruchomości.
Art. 7. W postępowaniu w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, stwierdzenie
dokonania nacjonalizacji nieruchomości oraz ustalenie jej właściciela lub
współwłaścicieli może nastąpić wyłącznie na podstawie dokumentów, o których
mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1.
Art. 8. 1. Po przeprowadzeniu postępowania wojewoda wydaje decyzję o
potwierdzeniu bądź odmowie potwierdzenia prawa do zadośćuczynienia.
2. Decyzja o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia określa w szczególności:
1) osobę uprawnioną;
2) rodzaj, oznaczenie i wartość przejętego mienia;
3. Wartość przejętego mienia określa się w pełnych złotych, zaokrąglając grosze w
górę do pełnego złotego.
4. Decyzja, o której mowa w ust. 1, powinna być wydana w terminie 6 miesięcy od
dnia złożenia wniosku.
5. Od decyzji wojewody służy odwołanie do ministra właściwego do spraw Skarbu
Państwa.
Art. 9. Z dniem, wypłaty zadośćuczynienia, wygasają wszelkie roszczenia osoby, na
rzecz której przyznano to zadośćuczynienie wobec Skarbu Państwa lub jednostek
5
samorządu terytorialnego oraz osób prawnych i fizycznych, które wynikające lub
związane z nacjonalizacją nieruchomości.
Art. 10. 1. Po upływie terminu określonego w okresie art. 2 ust. 3 oraz na podstawie
wartości wszystkich roszczeń wynikającej z wydanych decyzji, minister właściwy do
spraw Skarbu Państwa wyda obwieszczenie w Monitorze Polskim o stawce
procentowej zadośćuczynienia.
2. Stawka procentowa, o której mowa w ust. 1 zostanie obliczona na podstawie
następującego wzoru:
Pb
——
·
100 %
R
,
gdzie Pb oznacza całkowitą sumę środków pieniężnych przeznaczonych na
realizację ustawy, zaś R – całkowitą wartość roszczeń wynikającą z wydanych
decyzji.
Art. 11. 1. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego osobie uprawnionej określa
się jako iloczyn stawki procentowej, o której mowa w art. 10 oraz wysokości
roszczenia ustalonej w decyzji o której mowa w art. 9 ust. 2.
2. Wojewoda w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie obwieszczenia wystąpi
do uprawnionych, wzywając ich do stawienia się, celem dokonania adnotacji na
decyzji o ustaleniu roszczenia.
2. Kolejność zawiadamiania określa wojewoda.
3. W zawiadomieniu wzywa się uprawnionego do wyboru zadośćuczynienia lub
zaliczenia kwoty zadośćuczynienia na poczet ceny przeniesienia własności
nieruchomości
przejętej
w
związku
z
przeprowadzonymi
procesami
nacjonalizacyjnymi.
4. Wojewoda dokonuje na decyzji o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia
adnotacji o wysokości zadośćuczynienia lub zaliczeniu przysługującego
zadośćuczynienia na poczet ceny nieruchomości przejętej i wpisuje osoby którym
przysługuje zadośćuczynienie do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1.
Art. 12. 1. Wojewodowie prowadzą wojewódzkie rejestry osób, którym przyznano
zadośćuczynienie pieniężne.
2. Wojewodowie przekazują dane zawarte w rejestrach wojewódzkich o których
mowa w ust. 1, ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, który prowadzi
rejestr centralny.
3. Rejestry, o których mowa w ust. 1 i 2 prowadzić należy w formie informatycznej z
zachowaniem właściwych przepisów o ochronie danych osobowych i winny one
zawierać:
1) dane osób, którym przyznano zadośćuczynienie,
6
2) wartość przejętego mienia,
4. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi, w drodze rozporządzenia,
wzory i formaty informatyczne rejestrów, o których mowa w ust. 1 - 3.
Art. 13. W zakresie nieuregulowanym ustawą do postępowania w sprawie wypłaty
zadośćuczynienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks
postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.).
Art. 14. 1. Wartość prawa własności albo współwłasności znacjonalizowanej
nieruchomości ustala się według wartości znacjonalizowanej nieruchomości według
jej stanu z dnia nacjonalizacji oraz według zasad określonych w rozporządzeniu, o
którym mowa w art. 15 ustawy.
2. Wartość prawa własności albo współwłasności znacjonalizowanej nieruchomości
może być również ustalona na podstawie wyceny przedstawionej przez wnoszącego.
3. Wyceny wartości znacjonalizowanej nieruchomości, określonej w ust.2
rzeczoznawcy majątkowi, o których mowa w przepisach rozdziału 1 działu
z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004
poz. 2603 ze zm.), zgodnie przepisami działu IV ustawy z dn. 21 sierpnia
gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.).
dokonują
V ustawy
r. Nr 261
1997 r. o
4. Stan prawny przejętych nieruchomości ustala się na podstawie dokumentów
określonych w art. 5 ust. 3 pkt. 1 oraz art. 7 ustawy.
Art. 15. 1. Wartość znacjonalizowanej nieruchomości ustala się jako sumę wartości
poszczególnych zespołów składników majątkowych określonych w załączniku nr 1 do
ustawy.
2. Przy ustalaniu wartości znacjonalizowanej nieruchomości nie uwzględnia się
wartości:
1) przynależności,
2) urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania wody, gazu,
prądu elektrycznego ścieków lub innych podobnych urządzeń, chociażby
stanowiły cześć składową takiej nieruchomości,
3) praw związanych z własnością lub współwłasnością nieruchomości.
3. Wartość zespołu składników majątkowych ustala się jako sumę wartości
poszczególnych składników majątkowych określonych w załączniku nr 1 do ustawy.
Wartość nieruchomości pomniejsza się o częściowe odszkodowania wypłacone lub
przyznane wnioskodawcy, o których mowa w art. 1 ust. 7.
4. Wartość składnika majątkowego ustala się jako iloczyn jego wielkości, wyrażonej
w jednostkach określonych w załączniku nr 1 do ustawy oraz ceny jednostkowej.
5. Cena jednostkowa jest to wyrażona w złotych cena jednostki podstawowej,
stanowiącej miarę wielkości składnika majątkowego.
7
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tabele cen jednostkowych dla
poszczególnych rodzajów składników majątkowych na podstawie następujących
założeń:
1)
ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych są zróżnicowane w zależności od cech kwalifikacyjnych
określonych w załączniku nr 1 do ustawy;
2)
ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych o danych cechach kwalifikacyjnych ustala się na podstawie
przeciętnych cen stosowanych w dniu wejścia w życie ustawy w obrocie
składnikami majątkowymi tego samego rodzaju i o takich samych cechach
kwalifikacyjnych, a w przypadku braku takich cech – na podstawie innych
dostępnych danych.
Art. 16. 1. Jeżeli za przejęte mienie osobie uprawnionej przysługuje od Państwa lub
od innego podmiotu zwrot przejętego mienia lub inne, wartość uzyskanego
świadczenia zalicza się na poczet zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 18.
2. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za mienie przejęte
jest równa lub wyższa od wysokości zadośćuczynienia, zadośćuczynienie nie
przysługuje.
3. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za mienie przejęte
jest niższa od wysokości zadośćuczynienia, osobie uprawnionej przysługuje różnica
pomiędzy wysokością zadośćuczynienia, a wartością uzyskanych świadczeń.
4. Zaliczenia, o którym mowa w ust. 1-3, dokonuje się w adnotacji, o której mowa w
art. 11 ust. 4.
Art. 17. 1. Jeżeli w dacie nacjonalizacji, prawo do mienia stanowiło przedmiot
współwłasności, zadośćuczynienie przysługuje każdemu współwłaścicielowi.
2. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego osobie uprawnionej, która utraciła
udział we współwłasności przejętego mienia, ustala się mnożąc wysokość
zadośćuczynienia określonego zgodnie z art. 18, przez liczbę ułamkową
odpowiadającą udziałowi tej osoby we współwłasności.
3. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego spadkobiercy osoby uprawnionej
ustala się mnożąc wysokość zadośćuczynienia przez liczbę ułamkową
odpowiadającą udziałowi tej osoby w spadku.
4.
W przypadku gdy przejęte mienie było objęte współwłasnością łączną, dla
ustalenia udziału osoby uprawnionej w zadośćuczynieniu, stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące stosunku, z którego ta współwłasność wynika.
Art. 18. 1. Zadośćuczynienie, wypłacane jest w okresie 15 lat, począwszy od roku
kalendarzowego następującego bezpośrednio po roku, w którym upłynął termin na
dokonanie przez właściwych wojewodów adnotacji o wysokości należnego
zadośćuczynienia.
8
2. Roczna rata wypłaty zadośćuczynienia stanowi iloraz sumy środków
przeznaczonych do wypłaty do liczby uprawnionych, jednakże nie więcej niż wartość
przyznanego świadczenia.
3. Jednocześnie z wypłatą raty zadośćuczynienia wypłaca się waloryzację.
4. Waloryzacja obliczana jest jako iloczyn wartości nominalnej zadośćuczynienia i
skumulowanych miesięcznych wartości wskaźnika wzrostu cen i usług
konsumpcyjnych ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, od
miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym decyzja o ustaleniu wysokości
roszczenia stała się ostateczna lub zakończono postępowanie w sprawie o ustalenie
roszczenia do miesiąca przypadającego na dwa miesiące przed pierwszym
miesiącem, w którym uprawniony może odebrać ratę z tytułu rekompensaty.
5. Waloryzację wypłaca się jednocześnie z wypłatą raty zadośćuczynienia.
Art.19. 1. Tworzy się "Fundusz Reprywatyzacyjny", z którego realizuje się wypłaty
zadośćuczynienia. Dysponentem Funduszu Reprywatyzacyjnego jest minister
właściwy do spraw Skarbu Państwa.
2. Przychodami Funduszu Reprywatyzacyjnego są:
1) środki pochodzące ze sprzedaży 5 % akcji należących do Skarbu Państwa
w każdej ze spółek powstałych w wyniku prywatyzacji;
2) przychody ze sprzedaży nieruchomości pochodzących z Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa o łącznej powierzchni nie mniejszej niż
500 tys. ha;
3) wpływy pozostałe po likwidacji lub upadłości państwowych osób prawnych
i państwowych jednostek organizacyjnych;
4) wpływy z mienia polikwidacyjnego;
5) wpływy z gospodarowania nieruchomościami przekazanymi przez Skarb
Państwa jednostkom samorządu terytorialnego na podstawie przepisów
wprowadzających ustawy regulujące ustrój samorządu terytorialnego
wchodzącymi w skład zasobu gminy, powiatu, województwa oraz wpływy
z gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, którymi gospodarują
starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej;
6) odsetki z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku
Funduszu Reprywatyzacyjnego;
7) pożyczki z budżetu państwa udzielane, w przypadku niedoboru środków
wymienionych w pkt 1-6, w kwocie przeznaczonej na wypłatę
zadośćuczynień;
8) dotacje z budżetu państwa w wysokości przeznaczonej na realizację
ustawy.
3. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa będzie upoważniony corocznie do
występowania do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie pożyczki z budżetu
państwa w przypadkach gdy na dany rok wysokość wpływów na rachunek Funduszu
9
Reprywatyzacji będzie niższa od rocznej raty zadośćuczynienia ustalonej na
zasadach określonych w ustawie.
4. Ze środków Funduszu Reprywatyzacyjnego finansowane są odszkodowania
przyznane na podstawie orzeczeń sądowych lub administracyjnych z tytułu
stwierdzenia bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem aktów
prawnych wymienionych w art. 4.
5. Środki ze źródeł, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, właściwe jednostki
organizacyjne przekazują w formie zaliczek kwartalnych w wysokości ustalonej na
podstawie planów finansowych tych jednostek, stanowiących załączniki do ustawy
budżetowej na dany rok, w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału. Rozliczenie
zobowiązań, następuje w terminie 60 dni po zakończeniu roku obrotowego lub
budżetowego.
6. Do należności Funduszu Reprywatyzacyjnego w zakresie, o którym mowa w ust.
2, stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, z późn. zm. ).
Art. 20. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia przeznaczy na realizację ustawy
środki zgromadzone na rachunku Funduszu Reprywatyzacji w kwocie nie mniejszej
niż 20.000.000.000,00 zł oraz określi wysokość subwencji z budżetu państwa,
niezbędnej na realizację ustawy.
Art. 21. 1. Bankową obsługę wypłaty zadośćuczynień prowadzi Bank Gospodarstwa
Krajowego na podstawie umowy zawartej z ministrem właściwym do spraw Skarbu
Państwa po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb przekazywania środków z
Funduszu Reprywatyzacyjnego do Banku Gospodarstwa Krajowego obsługującego
wypłaty zadośćuczynień, uwzględniając w szczególności terminy wypłaty
poszczególnych rat zadośćuczynienia oraz ich wysokość.
Art. 22.1. Roszczenia wynikające z przejęcia mienia przez państwo, na podstawie
tytułów i zdarzeń wymienionych w art. 3 z zastrzeżeniem przepisów poniższych
mogą być dochodzone wobec Skarbu Państwa tylko na podstawie przepisów
niniejszej ustawy.
2. Postępowanie sądowe lub administracyjne o stwierdzenie nieważności decyzji
nacjonalizacyjnej, zwrot przejętego przez państwo mienia lub o odszkodowanie,
wszczęte na podstawie przepisów dotychczasowych toczy się na podstawie tych
przepisów.
3. Osoba, o której mowa w art.1 ust. 3, może do dnia uprawomocnienia się wyroku
sądowego lub do dnia, w którym decyzja administracyjna stała się ostateczna, ale nie
później niż do upływu terminu określonego w art. 2 złożyć wniosek
o zadośćuczynienie.
4. Złożenie wniosku o zadośćuczynienie powoduje zawieszenie postępowania
sądowego lub administracyjnego, o którym mowa w ust. 2, a decyzja ostateczna w
sprawie przyznania zadośćuczynienia jest podstawą do umorzenia z urzędu tego
postępowania.
10
5. Sąd z urzędu zwraca stronie cały wpis
podstawie przepisów dotyczących kosztach
w przypadku umorzenia postępowania w
o zadośćuczynienie pod warunkiem jednak,
przyznane zadośćuczynienie.
albo opłatę sądową uiszczone na
sądowych w sprawach cywilnych
związku ze złożeniem wniosku
że stronie postępowania zostało
Art. 23. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.
z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.).wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 34:
a) w ustępie 1 pkt. 1-3 dodaje się punkt 4 w brzmieniu:
„4) jest dawnym właścicielem nieruchomości uprawnionym do
złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego na
podstawie ustawy z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie
niektórych ustaw oraz dysponującym nią na podstawie umowy
najmu, dzierżawy lub użytkowania wieczystego, w chwili składania
wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego; jeżeli złoży
wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie,
o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może
być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu;
b) po ustępie 5 dodaje się ustępy 5a , 5b, 5c, w brzemieniu:
„5a. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do
pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust.1 pkt.4, na poczet
ceny nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie,
zalicza się świadczenie pieniężne określone w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia o którym mowa w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie
niektórych ustaw, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej
nieruchomości.
5b. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest
wyższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w
prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, osoba
uprawniona do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą
część ceny jest zobowiązana zapłacić w ratach rozłożonych na
okres nie dłuższy niż 10 lat.
5c. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest niższa
od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, pozostała część
świadczenia będzie jej wypłacana na zasadach przewidzianych w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie
niektórych ustaw.”
c) w ustępie 7 zwrot „osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2” otrzymuje
brzmienie „osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1, 2 i 4” :
11
d) dodaje się ustęp 7a w brzmieniu:
„7a. Zbycie nieruchomości nie może nastąpić przed wydaniem
prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia.
2) w art. 35 w ustępie 2 punkt 12 zwrot „na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1 i pkt
2” otrzymuje brzmienie „na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1, pkt 2 i pkt. 4”
3) w art. 38 w ustępie 2 zwrot „o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz
ust. 4.” otrzymuje brzmienie „o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 1, 2 i 4
oraz ust. 4.”.
Art. 24. W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U.07.231.1700 -j.t.) w art. 29
wprowadza się następujące zmiany:
1) w ustępie 1 po pkt. 1-4 dodaje się punkt 5 w brzmieniu:
„5) jest osobą uprawnioną do złożenia wniosku o wypłatę
zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia
__________ o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie niektórych ustaw oraz
dysponującym nią na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub
użytkowania wieczystego, w chwili składania wniosku o wypłatę
zadośćuczynienia pieniężnego; jeżeli złoży wniosek o nabycie
przed upływem terminu określonego w wykazie, o którym mowa w
art. 28 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6
tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu;
2) po ustępie 1g dodaje się ustępy 1h, 1i, 1j, 1k w brzemieniu:
„1h. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do
pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust.1 pkt.5, na poczet
ceny nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie,
zalicza się świadczenie pieniężne określone w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia o którym mowa w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie
niektórych ustaw, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej
nieruchomości.
1i. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest wyższa
od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, osoba uprawniona
do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą część ceny
jest zobowiązana zapłacić w ratach rozłożonych na okres nie
dłuższy niż 10 lat.
1j. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest niższa
od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, pozostała część
12
świadczenia będzie jej wypłacana na zasadach przewidzianych w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie
niektórych ustaw.
1k. Zbycie nieruchomości nie może nastąpić przed wydaniem
prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia.”
Art. 25. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z
2004 r. Nr 142 poz. 142 ze zm.) w art. 4 ustęp 1 po punkcie 16 dodaje się punkt 17
w brzmieniu:
„17) nabycie przez następców prawnych właścicieli lub współwłaścicieli
nieruchomości znacjonalizowanych w okresie od 20 lipca 1944 do dnia 31
grudnia 1962 roku, prawa do żądania wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego
w rozumieniu ustawy z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie niektórych ustaw,”.
Art. 26. W ustawie z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) w art. 21 ustęp 1 po punkcie 129
dodaje się punkt 130 w brzmieniu:
„130) kwoty wypłacone następcom prawnym właścicieli lub współwłaścicieli
bądź właścicielom lub współwłaścicielom nieruchomości znacjonalizowanych
w okresie od 20 lipca 1944 roku do dnia 31 grudnia 1962 roku, na podstawie
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego w rozumieniu ustawy
z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości
w latach 1944 -1962 i zmianie niektórych ustaw.”.
Art. 27. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. z 1964 r. Nr 43 poz. 296 ze zm.) w art. 174 § 1 po punkcie 4 dodaje się punkt
5 w brzmieniu:
„5) jeżeli przez stronę postępowania lub jej przedstawiciela ustawowego został
złożony wniosek o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego w rozumieniu
ustawy z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości w latach 1944 -1962 i zmianie niektórych ustaw.”
Art. 28. W ustawie z dnia z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach
państwowych (Dz.U.02.112.981 j.t) uchyla się art. 49 ust. 3.
Art. 29. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U.
1996 r. Nr 118 poz. 561 z późn. zm.) uchyla się art. 56 ust. 1 pkt. 1.
13
Art. 30. Nie znajdują zastosowania przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo
wodne (Dz. U. 05.239.2019 j.t) w zakresie w jakim wyłączają lub ograniczają
możliwość skorzystania z prawa pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości.
Art. 31. Z dniem wejścia w życie ustawy likwiduje się Funduszu Reprywatyzacji i
uchyla się art. 56 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i
prywatyzacji (Dz. U. 1996 r. Nr 118 poz. 561 z późn. zm.), a należności i
zobowiązania likwidowanego funduszu stają się należnościami i zobowiązaniami
Funduszu Reprywatyzacyjnego.
Art. 32. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia, z
zastrzeżeniem, że przepis art. 14 i 20 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 20__ roku.
14