docczytaj dalej
download 
Reklamacja Transkrypt
czytaj dalej
Globalne Perspektywy Ekonomiczne LUTY 2011 R. Perspektywy wg zespołu Franklin Templeton ds. instrumentów o stałym dochodzie Michael Materasso Roger Bayston Michael Hasenstab John Beck W warunkach coraz bardziej stabilnego wzrostu gospodarczego w USA, w centrum uwagi ponownie znalazł się amerykański dług publiczny. Według prognoz Biura Budżetowego Kongresu (CBO), deficyt w budżecie federalnym sięgnie w 2011 r. poziomu 1,5 bln USD (w porównaniu z 1,29 bln USD w 2010 r.), w rezultacie wzrostu wydatków rządowych, redukcji obciążeń podatkowych oraz mozolnego tempa odbicia gospodarczego. CBO szacuje, że będzie to równoznaczne z deficytem sięgającym 9,8% PKB w tym roku. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS 18 16 14 12 2015 2011 2007 10 2003 DEFICYT BUDŻETOWY USA PONOWNIE W CENTRUM UWAGI Pomimo nadal stłumionej dynamiki na amerykańskim rynku nieruchomości mieszkaniowych oraz utrzymującej się wysokiej stopy bezrobocia, gospodarka USA stale notuje zrównoważony wzrost. Według publikowanej przez bank centralny „Beżowej Księgi”, wszystkie 12 banków regionalnych Rezerwy Federalnej („Fedu”) zanotowało w swych okręgach wzrost aktywności gospodarczej w okresie od listopada do grudnia 2010 r. Z kolei wstępne dane o produkcie krajowym brutto (PKB) za czwarty kwartał wskazują, że gospodarka rosła w tym okresie w tempie 3,2%, w dużej mierze dzięki rosnącej konsumpcji krajowej. Co więcej, wskaźniki wyprzedzające koniunkturę, takie jak indeksy ISM dla sektora produkcji i pozostałych sektorów, sygnalizują utrzymujące się ożywienie we wszystkich segmentach gospodarki. Poprawia się także sytuacja w obszarze zatrudnienia. W styczniu, sam tylko sektor produkcji stworzył największą liczbę nowych miejsc pracy od 2004 r., a zatrudnienie w całym sektorze prywatnym stabilnie rosło, głównie dzięki aktywności małych przedsiębiorstw na tym polu. 20 1999 • PROGNOZY DLA EUROPY 22 1995 Christopher Molumphy 24 1991 OBSERWACJĘ 1987 • REGION MENA ZASŁUGUJE NA UWAŻNĄ 26 1983 PAPIERÓW KOMUNALNYCH 1971–2015* (prognoza) 1979 • WYOLBRZYMIONE PROBLEMY SEKTORA Wykres 1: Łączne przychody do budżetu i wydatki budżetowe w USA (jako % PKB) 1975 W CENTRUM UWAGI 1971 • DEFICYT BUDŻETOWY USA PONOWNIE Przychody Revenues Wydatki Outlays Średnie (1970-2009) Averageprzychody Revenues, (1970–2009) Źródło: Biuro Budżetowe Kongresu (CBO), „The Budget and Economic Outlook” („Prognozy budżetowe i ekonomiczne”), styczeń 2011 r. *Realizacja jakichkolwiek prognoz nie jest w żaden sposób gwarantowana. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Obaw o stan amerykańskich finansów publicznych z pewnością nie łagodzi powszechne wśród obserwatorów wrażenie, że prezydent Obama poświęcił zbyt mało uwagi planom redukcji deficytu w swym orędziu o stanie państwa, które wygłosił przed Kongresem w styczniu. Pojawiły się nawet spekulacje, że USA mogą w końcu utracić swój aktualny rating zadłużenia skarbowego (AAA). Szef Rezerwy Federalnej, Ben Bernanke, ostrzega, że jeżeli ustawodawcy nie opracują wiarygodnego planu redukcji deficytu w średniej perspektywie, należy spodziewać się ostrych wzrostów oprocentowania zadłużenia rządowego. Obawy te dodatkowo podsycają agencje ratingowe Moody’s i Standard & Poor’s, które nie wykluczają obniżenia ratingu USA w przyszłości. Takie zagrożenie może skłonić inwestorów do żądania wyższych premii za ryzyko związane z amerykańskimi papierami dłużnymi, co z kolei podniesie koszty obsługi zadłużenia i jeszcze bardziej utrudni redukcję deficytu budżetowego. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 1 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Japonia jest dobrym przykładem dużej i stabilnej gospodarki, której polityka doprowadziła do utraty ratingu AAA. Po 20 latach niekontrolowanej rozrzutności, kraj ten stracił w 2001 r. rating AAA przyznany przez Standard & Poor’s w 1975 r. Następnie, pod koniec stycznia tego roku, agencja Standard & Poor’s ponownie obniżyła rating japońskiego zadłużenia skarbowego do AA-, stawiając tym samym Japonię na tym samym poziomie wiarygodności kredytowej, co Chiny czy Arabię Saudyjską. Uzasadnieniem tej decyzji był brak spójnej strategii redukcji zadłużenia. Wykres 2: Rentowność 10-letnich papierów skarbowych Japonii i USA (%) 8 grudnia 2009 r. – 8 lutego 2011 r. 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 U.S. USA 08/02/11 14/12/10 22/10/10 30/08/10 08/07/10 16/05/10 24/03/10 30/01/10 08/12/09 0.0 Japan Japonia Źródła: Rezerwa Federalna (Raport H.15) i Bank of Japan, 8 lutego 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Analogia pomiędzy problemami z zadłużeniem publicznym w USA i podobnymi kłopotami w Japonii nie jest oczywiście w stu procentach precyzyjna. Japońskie zadłużenie jest dziś dwukrotnie wyższe niż PKB tego kraju (sięgający 5 bln USD), co sprawia, że Japonia jest najbardziej zadłużonym ze wszystkich bogatych krajów na świecie. Dług publiczny w USA wprawdzie cały czas rośnie, jednak i tak sięga „zaledwie” ok. 60% krajowego PKB. Co więcej, w przeciwieństwie do USA, Japonia musi radzić sobie z kurczącą się populacją i długofalowym trendem deflacyjnym. Z drugiej strony, Kraj Kwitnącej Wiśni ma pewne atuty, których brakuje Stanom Zjednoczonym. Pomimo wysokości wskaźnika japońskiego długu do PKB, większość zadłużenia zaciągnięto w kraju, a nadwyżka na rachunku obrotów bieżących zapewnia Japonii bardziej stabilną sytuację finansową. Dzięki utrzymywaniu dużej części długu w kraju, koszty obsługi długu Japonii należą do najniższych w całym uprzemysłowionym świecie, a kolejne emisje papierów dłużnych spotykają się z dostatecznym zainteresowaniem. Na początku lutego 2011 r., rentowność 10-letnich japońskich obligacji rządowych oscylowała wokół 1,25%. Ostrzeżenia związane z amerykańskim deficytem budżetowym jak dotąd nie odstraszyły inwestorów zagranicznych, którzy nadal kupują papiery skarbowe i najwyraźniej postrzegają amerykańskie obligacje jako „bezpieczną przystań”. Według danych Fedu, wiele zagranicznych banków centralnych znacząco zwiększyło swe ekspozycje na zadłużenie skarbowe USA w okresie od czerwca do listopada 2010 r. (choć później ich zainteresowanie tymi papierami FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS spadło). USA ma także wyjątkowy przywilej emitowania zadłużenia w największej i najmocniejszej walucie światowych rezerw. Ponadto, po listopadowych wyborach, do Kongresu weszło całe grono polityków deklarujących wolę działań na rzecz utrzymania w ryzach deficytu w budżecie federalnym. Propozycje budżetowe administracji Obamy na rok podatkowy 2012 także zwracają uwagę na potrzebę konkretnych kroków w kierunku zmniejszenia dziury budżetowej. Jeżeli jednak znaczące działania na tym polu nadal nie zostaną podjęte, można się spodziewać, że inwestorzy zagraniczni, zaniepokojeni niezwykle ekspansywną polityką pieniężną w USA i spadkiem wartości dolara, zaczną dywersyfikować swoje portfele pod kątem ekspozycji walutowych. W średniej perspektywie może pojawić się realne zagrożenie dla zdolności kredytowej USA, gdy rynki wschodzące zaczną wchodzić w wiek dojrzały i w większym stopniu koncentrować się na krajowym rozwoju, a nie na działalności eksportowej. Takie przesunięcia mogą zniwelować „globalną nadwyżkę oszczędności” („Global Savings Glut”), która jak dotąd pomaga USA w finansowaniu deficytu. Pod koniec stycznia 2011 r. nowy japoński minister odpowiedzialny za gospodarkę i politykę pieniężną, Kaoru Yosano, przyznał, że sytuacja budżetowa Japonii osiągnęła „punkt krytyczny”, a kraj ryzykuje utratę zaufania inwestorów prywatnych, jeżeli politycy nie osiągną porozumienia w sprawie zarządzania długiem publicznym. Niemniej jednak, niedawny spadek ratingów Japonii może skłonić polityków do skoncentrowania się na reformach podatkowych, a także dać do myślenia władzom w Waszyngtonie, gdy będą rozważać podniesienie limitu zadłużenia federalnego powyżej poziomu 14,3 bln USD. WYOLBRZYMIONE PROBLEMY SEKTORA PAPIERÓW KOMUNALNYCH Ciężkie położenie władz lokalnych w USA jest szeroko omawiane w mediach. Spadek przychodów do lokalnych budżetów powiększył zadłużenie samorządów i sprawił, że jest im coraz trudniej wywiązywać się z zobowiązań wobec pracowników administracji publicznej. W rezultacie, niektórzy obserwatorzy przewidują znaczący wzrost wskaźnika niewypłacalności emitentów obligacji komunalnych. Choć pewna ostrożność w ocenie stanu finansów władz lokalnych jest uzasadniona (szczególnie biorąc pod uwagę wyczerpujące się środki pozyskane od rządu federalnego w ramach specjalnych pakietów stymulacyjnych), sądzimy, że obawy przed falą niewypłacalności na dużą skalę są mocno przesadzone. Po pierwsze, według Bloomberg, problem niewypłacalności w sektorze papierów komunalnych w 2010 r. dotyczył 72 przypadków i zadłużenia o łącznej wartości 2,5 mld USD. 2,5 mld USD to mnóstwo pieniędzy, jednak przy łącznej wartości całego rynku obligacji komunalnych rzędu 2,8 bln USD, taka kwota oznacza wskaźnik niewypłacalności na poziomie niższym niż 0,1%. Ponieważ ogłoszenie upadłości przez lokalny samorząd to trudne, kosztowne i zwykle nienajlepsze rozwiązanie, jest ono bardzo rzadko stosowane w USA. Od 1937 r., zanotowano tylko 600 takich wniosków o ogłoszenie upadłości, w latach 2009 – 2010 było ich zaledwie 15. Dla porównania, liczba wniosków o wszczęcie postępowania upadłościowego złożonych przez amerykańskie przedsiębiorstwa w 2009 r. sięgnęła 11 tysięcy. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 2 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Tabela 1: Średnie skumulowane wskaźniki niewypłacalności w sektorze amerykańskich obligacji komunalnych (%) 1970 r. – 2009 r. (cały sektor komunalnych papierów dłużnych) Rating Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Rok 6 Rok 7 Rok 8 Rok 9 Rok 10 AAA 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 AA 0,00 0,00 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,03 0,03 A 0,00 0,00 0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,03 BAA 0,01 0,02 0,04 0,06 0,08 0,10 0,11 0,13 0,14 0,16 BA 0,22 0,71 1,06 1,33 1,57 1,91 2,27 2,52 2,71 2,80 B 3,65 6,00 7,88 9,91 11,73 12,40 12,40 12,40 12,40 12,40 CAAC 7,07 8,97 11,03 11,60 11,60 11,60 11,60 11,60 11,60 11,60 Średni rating inwestycyjny 0,00 0,01 0,01 0,02 0,03 0,03 0,04 0,05 0,05 0,06 Średni rating spekulacyjny 1,05 1,86 2,49 3,00 3,43 3,79 4,10 4,32 4,47 4,55 Wszystkie ratingi 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,07 0,08 0,09 Źródło: Komentarz specjalny agencji Moody’s: Niewypłacalność i postępowania naprawcze wśród emitentów obligacji komunalnych w USA, 1970–2009, 11 lutego 2010 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Ponadto, władze stanowe zdecydowały się na szereg odważnych inicjatyw mających na celu rozwiązanie problemów z finansowaniem. Poszczególne stany, których obowiązkiem wynikającym z konstytucji stanowych jest utrzymywanie zrównoważonych budżetów, podejmują trudne decyzje o podnoszeniu podatków, cięciach wydatków i redukcji świadczeń należnych pracownikom administracji. Przykładowo, w stanie Illinois w górę poszły stawki podatku dochodowego od przedsiębiorstw i osób fizycznych. Jerry Brown, gubernator stanu Kalifornia, zamierza poddać swe plany cięć wydatków i podniesienia podatków pod referendum, by obejść trudny proces legislacyjny. Jego odpowiednik w stanie Nowy Jork, Andrew Cuomo, proponuje z kolei potężną restrukturyzację systemu emerytalnego. w tym roku sięgnąć 15 mld USD) mogą sugerować, że tego typu rozwiązania są pilnie potrzebne. Niemniej jednak, nawet gdyby taki pomysł został zaprezentowany przed Kongresem, przegłosowanie tak skomplikowanej ustawy byłoby niezwykle trudne. Co więcej, sama propozycja zmian w prawie, które obecnie zabrania stanom (ale nie miastom) poszukiwania ratunku w federalnych sądach upadłościowych z pewnością wywołałaby wzrost kosztów obsługi długów stanowych, dodatkowo pogarszając sytuację lokalnych władz. Zważywszy, że spora część stanowych papierów dłużnych jest w rękach rezydentów tych stanów (kuszonych istotnymi korzyściami z podatkowego punktu widzenia), konsekwencje upadłości dla stanowych polityków byłyby fatalne. Oprócz tego typu działań, sytuację finansową stanów poprawiają także rosnące przychody do budżetów. Większość stanów zanotowała wzrost przychodów z podatków w ostatnich trzech kwartałach. W samym tylko ostatnim kwartale 2010 r., wpływy do budżetów stanowych z tytułu podatków rosły w najszybszym tempie od niemal pięciu lat, dzięki wyższym stawkom podatkowym i efektom ożywienia gospodarczego. Według danych Uniwersytetu Stanowego w Nowym Jorku, wpływy z podatku dochodowego do budżetu stanu Kalifornia były w czwartym kwartale 2010 r. o 32% wyższe w porównaniu z ostatnim kwartałem 2009 r. Cytując amerykańskie Centrum Badań nad Budżetem i Priorytetami Polityki Gospodarczej (CBPP), stany USA wydają się zatem mieć „odpowiednie narzędzia i środki do wywiązania się ze swych zobowiązań”. Jak zła jest obecnie sytuacja finansowa amerykańskich stanów? CBPP sugeruje, że należy dokonać rozróżnienia pomiędzy krótkoterminowymi lukami w budżecie a długofalowymi deficytami o charakterze strukturalnym. Tak czy inaczej, obydwa rodzaje tych deficytów uważamy za możliwe do opanowania. Według rocznego raportu o stanie finansów rządowych publikowanego przez agencję rządową U.S. Census Bureau, dziura budżetowa stanu Illinois, która ma sięgnąć 15 mld USD w roku podatkowym 2012, odpowiada mniej niż 4% stanowego PKB (630,4 mld USD w 2009 r.). Wskaźnik zadłużenia tego stanu do jego PKB wynosi dziś zaledwie 9,04%. Jeszcze lepiej wyglądają finanse Kalifornii. Prognozowany deficyt budżetowy tego stanu w roku podatkowym 2012 (który rozpocznie się w czerwcu 2011 r.) ma sięgnąć 25,4 mld USD, co stanowi niewiele ponad 1% PKB, a wskaźnik długu Kalifornii do PKB wynosi 7,12%. Ponadto, jednym z podstawowych argumentów przekonujących o niewielkim prawdopodobieństwie fali bankructw jest fakt, że rządy lokalne, w odróżnieniu od przedsiębiorstw, są organizacjami o trwałym charakterze, które w przypadku utraty dostępu do rynku obligacji komunalnych straciłyby jednocześnie zdolność do realizowania swego podstawowego celu, czyli zapewniania mieszkańcom odpowiedniej infrastruktury i usług publicznych. Styczniowy raport dla mediów sugerował, że niektórzy politycy formułowali pewne propozycje, które miałyby umożliwić stanom ogłaszanie upadłości i uwalnianie się od nadmiernego zadłużenia w podobny sposób, w jaki zrobiło to General Motors. Bieżące trudności takich stanów, jak Illinois (którego deficyt budżetowy ma FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Wiele krajów europejskich może wręcz zazdrościć amerykańskim stanom ich kondycji finansowej. Władze stanowe mają wprawdzie pewne trudne do zrealizowania zobowiązania emerytalne, jednak upłynie jeszcze co najmniej kilka lat, zanim staną się one poważniejszym problemem. Oprócz atutu w postaci kontroli nad własnymi podatkami (która jest solidnym zabezpieczeniem dla posiadaczy obligacji), stany o słabszej kondycji korzystają także na transferach środków z innych stanów za pośrednictwem rządu federalnego. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 3 Globalne Perspektywy Ekonomiczne REGION MENA ZASŁUGUJE NA UWAŻNĄ OBSERWACJĘ Uważnie monitorujemy rozwój wydarzeń w Egipcie. W ramach tego monitoringu, nasz starszy analityk z zespołu ds. światowych instrumentów o stałym dochodzie odpowiedzialny za rynek egipski udał się pod koniec stycznia do Kairu. Choć spodziewamy się wzmożonych wahań na rynku w krótkiej perspektywie, ani wnioski z tej wizyty ani ostatnie nasilenie się niepokojów społecznych nie zmieniły naszego ogólnego spojrzenia na Egipt, który nadal wykazuje – według nas – solidne czynniki fundamentalne. Pomimo ogólnoświatowego kryzysu finansowego, Egipt utrzymał wysoki wzrost gospodarczy. Według prognoz, egipski PKB wzrósł w 2010 r. o ponad 5% (po wzroście na poziomie 4% w 2009 r.), przede wszystkim dzięki mocnemu popytowi krajowemu. Dynamika gospodarki nadal przyciąga do kraju inwestorów zagranicznych; według szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), w roku podatkowym 2010 (do końca czerwca), wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich (FDI) w Egipcie sięgnęła 3,7% PKB, całkowicie pokrywając krajowy deficyt na rachunku obrotów bieżących. Na podstawie poprawy kondycji bilansu sektora publicznego, MFW szacuje, że wskaźnik zadłużenia rządowego netto Egiptu do PKB spadł w 2010 r. do poziomu 62%, w porównaniu z poziomem 81% jeszcze pięć lat temu. Ponadto, dzięki sporej zdolności banku centralnego do wspierania kursu krajowej waluty, wyprzedaż funta egipskiego na początku lutego nadal była dość ograniczona, pomimo niepokojów na arenie politycznej i potężnych wahań innych klas aktywów. Narastające napięcie polityczne i towarzyszący mu wzrost tendencji populistycznych mogą nieco zahamować trend redukcji deficytu budżetowego w Egipcie. Nadal jednak nie wiemy, czy zamieszanie w Egipcie doprowadzi do jakiejkolwiek zmiany pro-wzrostowej polityki gospodarczej, która nadal jest niezbędna, by zapewnić zatrudnienie dla młodej populacji tego kraju. Wykres 3: Kurs dolara amerykańskiego do funta egipskiego (1 USD w EGP) 1 stycznia 2010 r. – 7 lutego 2011 r. 6.0 5.9 5.8 5.7 5.6 5.5 5.4 07/02/11 17/12/10 28/10/10 08/09/10 20/07/10 31/05/10 11/04/10 20/02/10 01/01/10 5.3 Źródło: IDC/Exshare. Dane na dzień 7 lutego 2011 roku. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. współczesnej historii Egiptu, zmiany na szczytach władzy często bywały dość gwałtowne, jednak nie towarzyszył im rozlew krwi na dużą skalę. To dziedzictwo daje o sobie znać także w ostatnim niespokojnym okresie; demonstranci reprezentują cały wachlarz grup społecznych, a jednoczy ich przede wszystkim dążenie do politycznej autonomii, a nie jakakolwiek wspólna ideologia czy tożsamość. Sytuacja w Egipcie powinna stać się bardziej czytelna w ciągu kilku najbliższych miesięcy: na wrzesień zaplanowano w tym kraju wybory prezydenckie. W dłuższej perspektywie, o ile ostatnie wydarzenia staną się punktem wyjścia do demokratycznych przemian w Egipcie, protesty mogą okazać się korzystne dla dalszego rozwoju tego kraju. Dostrzegamy możliwość występowania podobnych wyzwań także w innych krajach tego regionu, biorąc pod uwagę ostatnie protesty w Tunezji i Egipcie. Niemniej jednak, sądzimy, że sytuacja może rozwijać się bardzo różnie w poszczególnych lokalnych gospodarkach tego regionu, a zatem nierozsądnym byłoby założenie, że obserwowane w Egipcie trendy bezpośrednio i automatycznie rozprzestrzenią się na inne kraje. Każdy kraj regionu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (MENA) jest inny, ma własną, odrębną charakterystykę polityczną i gospodarczą oraz dysponuje innym poziomem bogactwa i zasobów. PROGNOZY DLA EUROPY Pod koniec stycznia, irlandzki premier Brian Cowen został zmuszony do ustąpienia z funkcji przewodniczącego swej partii i zarządzenia przedterminowych wyborów, przez co stał się pierwszą znaczącą „ofiarą” europejskiego kryzysu zadłużenia budżetowego. Wybory odbędą się pod koniec lutego, lecz już teraz można spodziewać się sromotnej porażki koalicji rządzącej pod przewodnictwem Cowena. Jednym z kluczowych tematów kampanii wyborczej jest oczywiście otrzymany pod koniec listopada pakiet ratunkowy o wartości 85 mld euro od Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego (EBC). W świetle czteroletniego pakietu podatkowo-oszczędnościowego o wartości 15 mld euro, spora część Irlandczyków ma poczucie, że oprocentowanie tej pomocy (Irlandia płaci średnio 5,8% odsetek w kwocie ok. 45 mld euro od europejskiej części pożyczki) wpędzi kraj w kłopoty ekonomiczne na dłużej niż byłoby to konieczne. Irlandzki elektorat nie może także zrozumieć dlaczego ma płacić rachunek za zobowiązania irlandzkich instytucji finansowych wobec posiadaczy ich obligacji uprzywilejowanych. Irlandczycy zadają następujące pytanie: czy posiadacze takich obligacji, z których spora część to instytucje finansowe z Wielkiej Brytanii i Europy kontynentalnej, nie powinni także ponieść konsekwencji swych błędnych decyzji inwestycyjnych? Dlatego bardziej lewicowy rząd irlandzki może próbować przerzucić przynajmniej część ciężaru na posiadaczy irlandzkich obligacji uprzywilejowanych lub renegocjować warunki spłaty otrzymanej przez Irlandię pożyczki ratunkowej. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę, że warunki pomocy już zostały zaakceptowane, a krajowe banki są w dużym stopniu uzależnione od krótkoterminowego finansowania ze strony EBC, pozycja przetargowa Irlandii jest raczej słaba. Pomimo nadal napiętej sytuacji na arenie politycznej oraz aktów przemocy na ulicach egipskich miast, w pewnym stopniu uspokaja nas historia Egiptu, jak i jednocząca i stabilizująca rola armii. W całej FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 4 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Wykres 4: Pięcioletnie instrumenty CDS na zadłużenie budżetowe (w punktach bazowych) grudniu 2010 r. wycofano rekordową kwotę 40 mld euro), a według ostatnich badań, zaledwie co trzeci Irlandczyk wierzy, że jego oszczędności są bezpieczne w irlandzkim banku. 4 lutego 2010 r. – 4 lutego 2011 r. 1,200 1,000 800 600 400 200 Greece Grecja Spain Hiszpania Ireland Irlandia Portugal Portugalia 04/02/11 16/12/10 01/11/10 17/09/10 03/08/10 19/06/10 05/05/10 21/03/10 04/02/10 0 Belgium Belgia Źródło: Bloomberg, LP, 4 lutego 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Na szczęście dla Irlandczyków, liderzy europejscy skłaniają się ku bardziej wiarygodnej odpowiedzi na kryzys budżetowy, co może oznaczać szanse na odroczenie terminów spłaty pożyczek zaciągniętych przez Grecję i Irlandię i/lub obniżenie oprocentowania tych zobowiązań. Prowadzone są także negocjacje na wysokim szczeblu dotyczące zwiększenia kwot dostępnych dla krajów zagrożonych bankructwem w ramach Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej (o wartości 440 mld euro), zastąpienia tego funduszu jakimś mechanizmem trwałej ochrony w 2013 r. oraz zwiększenia „nadzoru gospodarczego” w strefie euro. Ta ostatnia inicjatywa może zapewnić krajom członkowskim „eurolandu” dodatkowe zabezpieczenie przed kryzysem zadłużenia gospodarczego w zamian za prawne zobowiązanie (na modłę niemiecką) do zwiększonej dyscypliny budżetowej i redukcji zadłużenia. Sygnały, że problemy strefy euro traktowane są w Europie z coraz większą uwagą, nieco obniżyły napięcie na rynkach papierów dłużnych, co widać w ostatnich udanych emisjach obligacji przez Hiszpanię i Portugalię oraz w spadku spreadów rentowności papierów peryferyjnych krajów „eurolandu” do niemieckich „Bundów”. Stopy instrumentów CDS także poszły w dół od początku stycznia. Poprawa sytuacji pozwoliła EBC na zawieszenie programu wykupu obligacji rządowych krajów strefy euro pod koniec stycznia. Niemniej jednak, o ile można tymczasowo zapobiec dalszej eskalacji kryzysu płynności finansowej niektórych państw europejskich, nie wiadomo, czy uda się uniknąć dalszych kłopotów z wypłacalnością w takich krajach, jak Grecja, której niewielki potencjał przemysłowy nie pozwala na skuteczne wykorzystanie popytu zewnętrznego do zrekompensowania trudności wewnętrznych. Na początku lutego, płynność na rynku obligacji krajów peryferyjnych nadal była generalnie niska, a wahania były ciągle znaczące. Pomimo działań mających na celu zapewnienie wsparcia dla sektora banków oszczędnościowych w Hiszpanii, kondycja sporej części europejskiego sektora bankowego nadal jest niepewna. Z irlandzkich banków cały czas wycofywane są ulokowane w nich pieniądze (w samym tylko FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Choć EBC oddycha z ulgą dostrzegając, że europejscy politycy mogą wreszcie zacząć panować nad kryzysem zadłużenia budżetowego, banki centralne poszczególnych krajów w Europie muszą stawić czoła rosnącej inflacji. W Wielkiej Brytanii doszło do krótkiej, ale bardzo ożywionej debaty o możliwości utrzymania skrajnie rozluźnionej polityki pieniężnej (stopa repo Bank of England stoi na poziomie 0,5%), w obliczu grudniowego wzrostu cen produktów i usług konsumpcyjnych o 3,7% w ujęciu rocznym – znacznie wyższego od zakładanego przez bank centralny docelowego poziomu 2%. Wzrost inflacji przyspieszył ostatnio także w Niemczech, jak również w wolno rozwijającej się i cierpiącej z powodu wysokiego bezrobocia Hiszpanii, gdzie roczny bazowy wskaźnik inflacji sięgnął w styczniu 2011 r. poziomu 3%, najwyższego od października 2008 r. Łączny zannualizowany wskaźnik inflacji w strefie euro poszedł w górę do 2,4% w styczniu (według danych Eurostat), wzbudzając obawy przed wcześniejszymi niż oczekiwano wzrostami stóp procentowych. Wzrosty wskaźników inflacji są częściowo wywołane rosnącym obciążeniem podatkowym transakcji sprzedaży oraz wyższymi cenami surowców, choć takie gospodarki, jak Wielka Brytania czy Hiszpania, nadal mają sporo przestrzeni do dalszego rozwoju, pomimo ostatniego ożywienia w sektorach produkcji i usług. Natychmiastowy wzrost bazowych stóp procentowych w Wielkiej Brytanii czy strefie euro nie jest zatem zbyt prawdopodobny, ale z pewnością jesteśmy już bliżej „normalizacji” polityki pieniężnej niż w 2010 r. Kontrast pomiędzy solidnym wzrostem gospodarczym Niemiec i niektórych krajów północnoeuropejskich a fatalnym położeniem Irlandii i gospodarek Europy Południowej oznacza jednak, że zadanie EBC jest złożone; działania zorientowane na uspokojenie obaw związanych z rosnącą inflacją w Niemczech mogą opóźnić rekonwalescencję krajów południowoeuropejskich. Uważnie obserwowany wskaźnik nastrojów ekonomicznych w strefie euro publikowany przez Komisję Europejską nieoczekiwanie zanotował w styczniu lekki spadek, pod wpływem pesymizmu przedsiębiorców z branży sprzedaży detalicznej i niepewności konsumentów. Banki centralne mają do rozwiązania nie lada problem: muszą poradzić sobie z połączeniem rosnącej inflacji z anemicznym popytem konsumenckim. Mizerny popyt konsumencki, utrzymujący się nawet w kraju o tak prężnej gospodarce, jak Niemcy, sprawia, że Europa nadal jest uzależniona od eksportu swych produktów i usług do lepiej radzących sobie regionów świata. Możliwe spowolnienie tempa wzrostu w Azji oraz dalszy wzrost cen surowców, w połączeniu z konsekwencjami programów oszczędnościowych w samej Europie, to czynniki, które mogą stłumić odbicie gospodarcze w Europie w średniej perspektywie i znacząco skomplikować sytuację Irlandii i krajów południowoeuropejskich. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 5 Globalne Perspektywy Ekonomiczne REALNY PKB W STREFIE EURO, ROK DO ROKU (%) DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB)1 4KWA09 1KWA10 2KWA10 3KWA10 -2.0 0.8 2.0 1.9 -0.4 0.4 0.6 1.0 -9.6 -5.0 -0.8 0.2 PKB, rok do roku (%) Konsumpcja indywidualna, rok do roku (%) Nakłady brutto na środki trwałe, rok do roku (%) DANE EKONOMICZNE1 Sprzedaż detaliczna, rok do roku (%) Wskaźnik bezrobocia (%) Produkcja przemysłowa, rok do roku (%) WRZE10 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 1.4 0.9 0.8 -0.9 10.0 10.1 10.0 10.0 5.5 7.1 7.7 — INFLACJA I PRESJA NA WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji1 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%) CPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku(%) 1.8 1.0 1.9 1.1 1.9 1.1 2.2 1.1 RYNKI FINANSOWE PAŹD10 LISTO10 GRUD10 STYC11 12.33 11.38 12.00 12.75 DJ Euro Stoxx 2 50 Price Index EUR, cena/zysk za 4 ostatnie kwartały Stopa refinansowania ECB (%)3 1.00 2.52 10-Year Yield—German Bunds (%)2 BILANS PŁATNICZY1 Bilans handlowy 1.00 2.67 1.00 2.96 1.00 3.16 SIER10 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 -5.11 2.55 4.66 -0.38 w mld euro Saldo obrotów bieżących 4KWA09 0.5 % PKB 1KWA10 -1.0 2KWA10 -0.9 3KWA10 -0.4 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB)4 PKB, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Konsumpcja indywidualna, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Nakłady brutto na środki trwałe, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) 4KWA09 1KWA10 2KWA10 3KWA10 5.7 6.8 3.0 4.5 3.0 6.4 2.2 6.3 6.3 3.5 11.1 5.3 Wzrost zysków spółek (%)7 Kwartalny indeks Tankan8 3Q05 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%) CPI z pominięciem cen świeżej żywności, rok do roku (%) 6 4 2 0 -2 Gru-05 CPI Miesięczny bilans handlowy7 jako % PKB 3Q09 3Q10 Gru-06 Gru-07 Gru-09 Gru-08 Gru-10 Core CPI Źródło: © Komisja Europejska 1995–2010 Eurostat, dane na Grudzień 2010. ZEWNĘTRZNY BILANS HANDLOWY JAKO % PKB 1.0 0.5 0.0 -0.5 -1.0 3Q07 3Q08 3Q09 3Q10 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2010 Eurostat, dane na Wrzesień 2010. PAŹD10 5.1 4.3 1.3 LIST10 5.1 5.8 2.4 GRUD10 4.9 4.6 — 10 1 KWA10 163.8 -14 2 KWA10 83.4 1 3 KWA10 54.1 8 4 KWA10 — 5 -20 WRZE10 PAŹD10 LIST10 GRUD10 -0.6 0.2 0.1 0.0 -1.1 -0.6 -0.5 -0.4 PAŹD10 17.9 0.110 0.939 LIST10 19.5 0.120 1.194 GRUD10 20.1 0.124 1.128 STYC11 18.6 0.110 1.219 WRZE10 911 PAŹD10 913 LIST10 260 GRUD10 769 4KWA09 2.8 1KWA10 3.3 2KWA10 3.4 3KWA10 3.5 BILANS PŁATNICZY w mld jenów Saldo obrotów bieżących 3Q08 INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) WRZE10 5.0 11.5 2.7 RYNKI FINANSOWE2 Nikkei 225, Trailing P/E Ratio 3-miesięczne japońskie obligacje rządowe (%) 10-letnie japońskie obligacje rządowe (%) 3Q07 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2010 Eurostat, dane na Wrzesień 2010. -5 3Q05 INFLACJA Wskaźniki inflacji5 3Q06 REALNY PKB W JAPONII, ROK DO ROKU (%) DANE EKONOMICZNE Wskaźnik bezrobocia (%)5 Produkcja przemysłowa, rok do roku (%)6 Wskaźnik popytu na usługi, rok do roku (%)6 Działalność spółek 6 3 0 -3 -6 Skróty: Kwa/Kwa (Q/Q): kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/R (Y/E): Rok do 1. Źródło: © Wspólnota Europejska 1995–2011. 2. Źródło: Bloomberg. Wskaźnik ceny/zysku Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 średnia obliczona przez Bloomberg. 3. Źródło: Europejski Bank Centralny 4. Źródło: Ekonomiczno Społeczny Instytut Badawczy, Urząd Rady Ministrów, Rząd Japonii. 5. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonii. 6. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu Japonii. 7. Źródło: Ministerstwo Finansów Japonii. 8. Źródło: Bank Japonii. 9. Źródło: Indeksy Bloomberga. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS 3Q06 3Q07 3Q08 3Q09 3Q10 Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy Urząd Rady Ministrów, Rząd Japonii, Wrzesień 2010. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) 3 1 -1 -3 Gru-05 CPI Gru-06 Gru-07 Gru-08 Gru-09 Gru-10 CPI ex-Fresh Food Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Grudzień 2010. BILANS HANDLOWY JAKO % PKB 3 2 1 0 -1 3Q07 3Q08 3Q09 3Q10 Źródło: Ministerstwo Finansów, Japoński Ekonomiczno-Społeczny Instytut badawczy, Rada Ministrów, Rząd Japonii, dane na 30 Wrzesień 2010. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 6 Globalne Perspektywy Ekonomiczne PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB), KWARTAŁ DO KWARTAŁU W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM (%) 3KWA10 2.6 kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) 4KWA10 1KWA11E2 2KWA11E2 3.2 3.3 3.2 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA / POPYT Zyski / oszczędności 1 Wydatki konsumpcyjne, rok do roku (%) Dochody osób fizycznych, rok do roku (%) Stopa oszczędności (%) Zatrudnienie Wskaźnik bezrobocia (%) 3 Wskaźnik aktywności zawodowej(%) 3 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tysiącach)3 Liczba osób starających się o pracę, średnio dla 4 tygodni (w tysiącach)4 Rynek mieszkaniowy5 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 3.7 3.8 3.8 4.1 3.6 4.1 3.9 3.8 5.7 5.5 5.5 5.3 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 STYC11 9.7 9.8 9.4 9.0 64.5 64.3 64.2 64.5 171 457 93 432 121 411 36 431 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w milionach) Zmiana rok do roku (%) 4.53 -19.1 4.43 -25.9 4.70 -27.6 5.28 -2.9 INWESTYCJE 6 Zyski spółek Zyski rok do roku (%) Produkcja i wykorzystanie dóbr kapitałowych7 Produkcja przemysłowa, rok do roku (%) Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) 3KWA10 56.7 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 6.3 5.9 5.6 5.9 75.3 75.2 75.4 76.0 Inwestycje nie związane z budynkami mieszkalnymi1 1KWA10 -0.8 rok do roku (%) INFLACJA I PRODUKTYWNOŚĆ Wskaźniki inflacji Osobiste wydatki konsumpcyjne (PCE), rok do roku (%)1 PCE z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)1 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%)1 CPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)3 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), rok do roku (%)3 PPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)3 Wydajność3 4KWA10 1KWA11E 2KWA11E 35.4 11.3 9.5 2KWA10 5.2 3KWA10 8.2 4KWA10 9.8 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 GRUD10 1.3 1.2 1.1 1.2 Wydajność, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Koszty pracy, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym(%) RYNKI FINANSOWE Wycena P/E S&P 5006 Główna federalna stopa procentowa (Fed Funds Rate)7,8 BILANS PŁATNICZY MIESIĘCZNY DEFICYT HANDLOWY USA1,9 (w mld USD) DEFICYT OBROTÓW BIEŻĄCYCH USA Kwartalnie (w mld USD)1 Rocznie, jako procent PKB 1.1 0.8 0.8 0.7 1.1 1.2 1.1 1.5 0.8 0.6 0.8 0.8 4.0 1.6 4.3 1.5 3.5 1.2 4.0 1.3 1KWA10 2KWA10 3KWA10 4KWA10 3.9 -1.8 2.4 2.6 -4.6 4.9 -0.1 -0.6 GRUD10 15.03 0.25 STYC11 LUTY11(E) MARZ11(E) 15.36 — — 0.25 0.17 1KWA10 -109.2 -2.7 2KWA10 -123.2 -3.0 3KWA10 -127.2 -3.1 Skróty: Kwa/Kwa (Q/Q): kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/R (Y/E): Rok do 1. 2. 3. 4. 5. 6. Źródło: Analiz Ekonomicznych. Źródło: Bloomberg Prognozy Gospodarcze. Źródło: Biuro Statystyk Pracy. Źródło: Departament Pracy. Źródło: Prawa autorskie National Association of REALTORS®. Przedruk za zgodą. Źródło: Bloomberg. Zyski przedsiębiorstw według obliczeń Bloomberg, obliczenia zwrotów według składników indeksu S&P 500 na dzień 31/01/11. STANDARD & POOR’S®, S&P® i S&P 500® są zastrzeżonymi znakami towarowymi Standard & Poor’s Financial Services LLC. Standard & Poor’s nie sponsoruje, popiera, sprzedaje lub promuje produktów opartych na wszelkich indeksach S&P. 7. Źródło: Rezerwy Federalne. Na dzień 16 grudnia 2008, posiedzenia Rezerwy Federalnej cięcia głównej stopy procentowej w USA do "poziomu docelowego od 0 do 0,25. 8. Źródło: Chicago Board of Trade (30-dniowe stopy kontraktów terminowych z Lutego i Marca 2011), dane na 31/01/11 9. Źródło: Amerykańskie Biuro Spisu Ludności. 10. Źródło: Indeksy Bloomberga. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS 4Q05 4Q06 4Q07 4Q08 4Q09 4Q10 Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, Grudzień 2010. DOCHODY I WYDATKI OSÓB FIZYCZNYCH, ROK DO ROKU (%) 10 5 0 -5 Gru-05 Gru-06 Gru-07 Consumer Spending Gru-08 Gru-09 Gru-10 Personal Income Źródła: Biuro Analiz Ekonomicznych, Grudzień 2010. ZATRUDNIENIE POZA ROLNICTWEM I WSKAŹNIK BEZROBOCIA 400 0 -400 -800 Jan-06 12 8 4 0 Apr-07 Jul-08 Oct-09 Jan-11 Nonfarm Payrolls Net Charge Unemployment Rate (right-hand scale) Źródła: Bureau of Labor Statistics, Styczeń 2011. Wszystkie dane wyrównane sezonowo. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) 10 5 0 -5 Gru-05 0.16 SIER10 WRZE10 PAŹD10 LISTO10 -46.9 -44.6 -38.4 -38.3 4KWA09 -100.9 -2.7 10 5 0 -5 -10 Percent WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 1 Thousands DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STANÓW ZJEDNOCZONYCH CPI Gru-06 Gru-07 Gru-08 Gru-09 Gru-10 Core CPI Źródło: Biuro Statystyk Pracy, Grudzień 2010. WYDAJNOŚĆ I KOSZTY PRACY, KWARTAŁ DO KWARTAŁU W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM (%) 10 10 0 0 -10 -10 4Q05 4Q06 Unit Labour Costs 4Q07 4Q08 4Q09 4Q10 Productivity Źródło: Biuro Statystyk Pracy, Grudzień 2010. DEFICYT HANDLOWY USA W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM JAKO % PKB -2.0 -3.0 -4.0 -5.0 -6.0 -7.0 3Q05 3Q06 3Q07 3Q08 3Q09 3Q10 Źródła: Departament Handlu USA i Biuro Analiz Ekonomicznych, Wrzesień 2010. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 7 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Niniejszy dokument został sporządzony wyłącznie do celów informacyjnych i nie stanowi porady prawnej ani podatkowej ani oferty sprzedaży jakichkolwiek udziałów ani zaproszenia do zapisów na tytuły uczestnictwa jakiegokolwiek funduszu luksemburskiego SICAV Franklin Templeton Investment Funds (zwanego dalej „Funduszem”). Żadnej z części niniejszego dokumentu nie należy traktować jako porady inwestycyjnej. Opinie wyrażone w niniejszym dokumencie stanowią opinie autora tego dokumentu na dzień publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Zapisy na tytuły uczestnictwa mogą być dokonywane wyłącznie w oparciu o aktualny, pełny lub skrócony prospekt informacyjny Funduszu, ostatnie roczne sprawozdanie finansowe opatrzone opinią biegłego rewidenta oraz ostatnie półroczne sprawozdanie finansowe, o ile zostało opublikowane później niż sprawozdanie roczne. Ceny tytułów uczestnictwa i dochody uzyskiwane z tytułów uczestnictwa mogą ulec zmniejszeniu lub zwiększeniu, a inwestorzy mogą nie odzyskać całej zainwestowanej kwoty. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Zmiany kursów walut mogą wpływać na wartość inwestycji zagranicznych. Inwestowanie w fundusz denominowany w walucie obcej także wiąże się z ryzykiem zmian kursów wymiany. Inwestowanie w tytuły uczestnictwa Funduszu wiąże się z ryzykiem opisanym w pełnym i skróconym prospekcie informacyjnym Funduszu. Ryzyko związane z inwestycjami na rynkach wschodzących może być większe niż ryzyko na rynkach rozwiniętych. Inwestycje w instrumenty pochodne wiążą się z określonym rodzajem ryzyka szczegółowo opisanym w prospekcie informacyjnym Funduszu. Tytuły uczestnictwa Funduszu nie mogą być bezpośrednio ani pośrednio oferowane ani sprzedawane obywatelom ani rezydentom Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.Tytuły uczestnictwa Funduszu nie są dostępne na każdym terytorium podlegającym dowolnej jurysdykcji, a osoby ubiegające się o pozyskanie tytułów uczestnictwa powinny sprawdzić możliwość nabycia tytułów uczestnictwa u lokalnego przedstawiciela Franklin Templeton przed planowaniem inwestycji. Wszelkie badania i analizy uwzględnione w niniejszym dokumencie zostały opracowane na potrzeby i do wyłącznych celów Franklin Templeton Investments i są udostępniane w niniejszym dokumencie wyłącznie do celów informacyjnych. Odniesienia do konkretnych gałęzi przemysłu, sektorów czy spółek mają charakter ogólnych informacji i nie muszą odzwierciedlać rzeczywistego zaangażowania funduszu w jakimkolwiek momencie. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych, zalecamy skonsultowanie się z doradcą finansowym. Kopię najnowszej wersji prospektu informacyjnego, rocznego sprawozdania finansowego lub półrocznego sprawozdania finansowego, o ile zostało opublikowane po publikacji ostatniego sprawozdania rocznego, można znaleźć na naszej stronie internetowej www.franklintempleton.pl lub otrzymać za darmo od Franklin Templeton Investments Poland Sp. z o.o.; Rondo ONZ1; 00-124 Warsaw Tel: +48 22 337 13 50; Fax: +48 22 337 13 70 Dokument wydany przez Franklin Templeton Investments Poland Sp. z o.o. Prawa autorskie © 2011 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 8
