Raport z ewaluacji (plik w formacie PDF) - BIP

Transkrypt

Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ:
Procesy Środowisko
Gimnazjum Publiczne nr 3
Świnoujście
Zachodniopomorski Kurator Oświaty
Kuratorium Oświaty w Szczecinie
Przebieg ewaluacji:
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez
wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego z przedstawionych poniżej
obszarów.
Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji:
o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły
lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych
w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach
na różnego rodzaju testach, egzaminach),
o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach
i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie
funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych
efektów),
o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy
z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem
i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się),
o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania
decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce).
Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań
zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie
nadzoru pedagogicznego.
Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach:
Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę.
Raport z ewaluacji: Gimnazjum Publiczne nr 3
2 / 39
Opis metodologii:
Badanie zostało zrealizowane w dniach 08-04-2013 - 10-04-2013 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład
którego weszli Alina Sukiennicka, Jarosław Ryhanycz.
W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, uczących w szkole
nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców, partnerów szkoły i przedstawicieli organu prowadzącego.
Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe
(wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru
próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej.
Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą.
Kategoria badanych/źródła
danych
Dyrektor szkoły
Nauczyciele
Pracownicy
niepedagogiczni
Uczniowie
Metoda/technika
Sposób doboru próby
Indywidualny wywiad
pogłębiony
Ankieta elektroniczna (CAWI)
"Szkoła, w której pracuję"
Wywiad grupowy
zogniskowany (FGI)
nd
Wywiad grupowy
zogniskowany (FGI)
"Moja szkoła"
"Mój dzień"
Wywiad grupowy
zogniskowany (FGI)
Rodzice
Wywiad grupowy
zogniskowany (FGI)
Ankieta audytoryjna (PAPI)
Partnerzy szkoły,
przedstawiciele organu
prowadzącego
Wywiad grupowy
zogniskowany (FGI)
Obserwacja zajęć
Obserwacja zajęć pozalekcyjnych
Obserwacja szkoły
Analiza danych zastanych
Wielkość próby/liczba
obserwowanych jednostek
nd
nd
Badanie na próbie pełnej
nd
13
Nauczyciele zróżnicowani pod
względem stażu, nauczanego
przedmiotu i pracy w
zespołach zadaniowych oraz
pedagog szkolny
Pracownicy inni niż
nauczyciele
uczniów klas rok niższych od
najstarszych
uczniów najstarszych klas
Przedstawiciele trzech
ostatnich roczników, dobrani
losowo oraz przedstawiciele
samorządu szkolnego
Przedstawiciele rady rodziców
i rad klasowych,
reprezentujący różne roczniki
oraz wszyscy chętni
rodziców uczniów klas rok
niższych od najstarszych
Przedstawiciele organu
prowadzącego i instytucji
wskazanych przez dyrektora
jako partnerzy
9
Na zewnątrz, przed i po
lekcjach, podczas przerw,
podczas zajęć pozalekcyjnych
8
38
35
16
11
73
13
7
nd
3 / 39
Informacja o placówce
Nazwa placówki
Gimnazjum Publiczne nr 3
Patron
im. Orła Białego
Typ placówki
Gimnazjum
Miejscowość
Świnoujście
Ulica
Norweska
Numer
12
Kod pocztowy
72-602
Urząd pocztowy
Świnoujście
Telefon
913215165
Fax
Www
www.gp3.swinoujscie.pl
Regon
81192254200000
Publiczność
publiczna
Kategoria uczniów
Dzieci lub młodzież
Charakter
brak specyfiki
Uczniowie, wychow., słuchacze
119
Oddziały
6
Nauczyciele pełnozatrudnieni
12
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy)
6
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach)
3
Średnia liczba uczących się w oddziale
19.83
Liczba uczniów przypadających na jednego
pełnozatrudnionego nauczyciela
9.92
Województwo
ZACHODNIOPOMORSKIE
Powiat
Świnoujście
Gmina
Świnoujście
Typ gminy
gmina miejska
Liczba mieszkańców
Wysokość wydatków na oświatę
Stopa bezrobocia
4 / 39
Wprowadzenie: obraz placówki
Gimnazjum Publiczne nr 3 im. Orła Białego w Świnoujściu przy ul. Norweskiej 12 położone jest
w prawobrzeżnej dzielnicy Warszów.
W latach przedwojennych, gdy Świnoujście było pod zarządem Niemiec, w obecnym budynku gimnazjum miała
siedzibę szkoła podstawowa (tzw. Grundschule). W czasie działań wojennych budynek został uszkodzony (zostało
zburzone jedno skrzydło). Po zakończeniu wojny Świnoujście zostało włączone do Polski, zaczęli pojawiać się
pierwsi osadnicy. Osiedleńców ciągle przybywało, lecz brakowało lokali mieszkalnych, dlatego postanowiono
odremontować gimnazjum. Na parterze budynku znajdowała się szkoła dla młodzieży. Na I piętrze i na poddaszu
zorganizowano hotel dla pracowników pobliskiego zakładu rybackiego "Odra". Po wybudowaniu nowego hotelu dla
pracowników wszystkie pomieszczenia obecnego gimnazjum były przeznaczone dla szkoły. Przez dłuższy czas
na poddaszu mieszkali nauczyciele i pracownicy szkoły. Warszów zaczął się prężnie rozbudowywać, przybywało
coraz więcej ludzi z różnych regionów kraju i dlatego zbudowano obok nowy budynek szkolny, a w starym powstała
Zasadnicza Szkoła Zawodowa Morskiej Stoczni Remontowej. Następnie otworzono tu Technikum Mechaniczne,
a po nim II Liceum Ogólnokształcące. Od 1 IX 2002 roku mieści się tu Gimnazjum Publiczne Nr 3.
Gimnazjum powstało w 1999 r. i wspólnie ze Szkołą Podstawową nr 2 tworzyło Zespół Szkół Publicznych nr 3
w budynku przy ul. Białoruskiej 2. W roku szkolnym 2002/2003 Gimnazjum Publiczne nr 3 otrzymało budynek
przy ul. Norweskiej 12 i stało się samodzielną szkołą. Celem było utworzenie samodzielnej szkoły przyjaznej
uczniom i ich rodzicom, szkoły twórczej, wspierającej rozwój swoich uczniów.
Szkoła mieści się w starym budynku (chociaż pięknie odnowionym, z nowo wybudowaną nowoczesną halą
sportową), ale podejście do spraw kształcenia jest nowe. Gimnazjum posiada aktywną, wykwalifikowaną kadrę
pedagogiczną, otwartą na problemy i sugestie nastolatków. Nauczyciele nastawieni są na pracę z każdym uczniem
- mniej i bardziej uzdolnionym. Programy nauczania obejmują realizację pełnego zakresu materiału ze wszystkich
przedmiotów, wzbogaconego o obowiązkową naukę języka niemieckiego i rozszerzony program informatyki. Oferta
edukacyjna szkoły jest bardzo bogata (wzbogacona o działania wyrównujące szanse edukacyjne uczniów).
Gimnazjum oferuje m.in.: zajęcia w nowej sali komputerowej oraz multimedialnej pracowni matematyczno-fizycznej
zaopatrzonej w tablicę interaktywną, nowoczesne laboratorium językowe. W ramach zajęć pozalekcyjnych szkoła
zaprasza na: zajęcia sportowe, fakultety przedmiotowe, koło biologiczne, koło geograficzne, koło ekologiczne, koło
recytatorskie, koło teatralne, Klub Europejski, Klub Przyjaciół Bibliotek, zajęcia wyrównawcze. Organizowany jest
szereg imprez integrujących środowisko w ramach Drzwi Otwartych, spotkań okolicznościowych, pikniku
rodzinnego.
Zajęcia odbywają się jednozmianowo - od godz. 8.00 do 15.00. Dla uczniów dojeżdżających szkoła zakupuje
karnety na autobus.
W gimnazjum nie ma anonimowości - nauczyciele znają każdego ucznia, szybko reagują na pojawiające się
problemy. Każdy uczeń, który tego wymaga, otrzymuje wsparcie pedagoga szkolnego. Młodzież włącza się w życie
szkoły, społeczności lokalnej i miasta, m.in. poprzez pracę w Samorządzie Uczniowskim, akcje charytatywne
na rzecz domów dziecka i schroniska dla zwierząt, realizację spektakli bajkowych dla przedszkoli, akcje
ekologiczne, wolontariat, udział w konkursach (szkolnych i pozaszkolnych) i kampaniach społecznych.
Promując działalność szkoły w środowisku, gimnazjum wielokrotnie było inicjatorem wydarzeń kulturalnych, np.:
akcja "Wielkie Czytanie na Warszowie", konferencja nauczycieli bibliotekarzy, konferencja Stowarzyszenia
Nauczycieli Polonistów, spektakle teatralne. W ramach współpracy europejskiej uczniowie biorą udział
w międzynarodowych spotkaniach młodzieży (Golm w Niemczech). Szkoła jest organizatorem konkursów geograficznego i literackiego dla uczniów gimnazjów ze Świnoujścia, Międzyzdrojów i Wolina. Tradycją na stałe
wpisaną w Statut są: Dni Otwarte Szkoły, ślubowanie klas pierwszych, Dni Integracji, Festyn Środowiskowy.
Szerokiej działalności edukacyjnej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły przyświecają cele zawarte w jej koncepcji
pracy: "Celem naszym było utworzenie samodzielnej szkoły przyjaznej uczniom i ich rodzicom, szkoły twórczej,
wspierającej rozwój swoich uczniów. Teraz mamy ambicje stać się szkołą o wysokiej jakości, dającą poczucie
sukcesu wszystkim tym, którzy będą z nami związani".
5 / 39
Wyniki ewaluacji:
Obszar: Procesy
Wymaganie: Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy
Komentarz:
Główne założenia koncepcji pracy Gimnazjum Publicznego nr 3 im. Orła Białego w Świnoujściu opisane
zostały w Statucie ..., którego integralną część stanowią Program Wychowawczy i Program Profilaktyki.
Szkoła w pełni realizuje główne kierunki działania zawarte w koncepcji, które są akceptowane przez całą
społeczność szkolną (nauczycieli, uczniów, rodziców, pracowników niepedagogicznych). Przedstawione
poniżej argumenty świadczą o wysokim poziomie spełniania tego wymagania.
Charakterystyka koncepcji pracy szkoły
Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły, przyjęta przez Radę Pedagogiczną, jest znana pracownikom
szkoły. Tezę tę potwierdzają informacje zawarte w wypowiedziach dyrektora, nauczycieli i pracowników
niepedagogicznych oraz analiza dokumentów. Według słów dyrektora i nauczycieli uczestniczących
w wywiadach (co potwierdziła analiza dokumentów) wizja szkoły brzmi: "Gimnazjum Publiczne nr 3 im. Orła
Białego w Świnoujściu to - otwarta i partnerska placówka oświatowa; ucząca samodzielności, odpowiedzialności
i wiary we własne możliwości; dobrze przygotowująca absolwentów do dalszej drogi edukacyjnej."
Główne punkty koncepcji pracy szkoły (kierunki działania), opisane w Statucie Gimnazjum Publicznego nr 3 im.
Orła Białego w Świnoujściu (uchwalonym 16.09.2002 r., z późniejszymi zmianami: 2007, 2008, 2009, 2010, 2013
r.) to:
- profesjonalizacja kadry - konieczność stałego rozwoju, unikanie rutyny, dbanie o utrzymanie standardów
w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznej, poprawa jakości swojej pracy i skuteczności działania, umiejętność
pokonywania trudności, działanie w zespole, otwartość na zmiany;
- efektywna współpraca z rodzicami - aktywna i systematyczna współpraca, jakość i wspólny kierunek oddziaływań
wychowawczych, dwustronna wymiana informacji, współdziałanie, pomoc w rozwiązywaniu problemów,
współudział w życiu szkoły;
- model absolwenta gimnazjum - komunikowanie się w języku polskim, porozumiewanie się w dwóch językach
obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje informatyczne,
potrzeba i umiejętność uczenia się, współdziałanie w zespole, uczestnictwo w życiu społecznym, rozwiązywanie
problemów w twórczy sposób;
- współpraca ze środowiskiem globalnym - współpraca w celu większej integracji oraz efektywności
w rozwiązywaniu problemów, przygotowywanie uczniów do życia w świecie globalnym i rozumienia problemów
w skali świata, nawiązywanie współpracy kulturowej i międzynarodowej;
- tradycja szkoły - podtrzymywanie więzi społeczności szkolnej i tożsamości szkoły, szkoła z charakterystycznym
obliczem, promocja w środowisku.
Ponadto nauczyciele stwierdzili, że koncepcja pełni dla nich rolę drogowskazu – wszystkim członkom społeczności
szkolnej wytycza ten sam kierunek działania. Realizując program wychowawczy i program profilaktyki, nauczyciele
kontynuują działania, które przyniosły pozytywne efekty, wykorzystując mocne i niwelując słabsze strony oraz
szukają nowych rozwiązań w celu jak najefektywniejszej realizacji zadań szkoły. Dyrektor dodał, że koncepcja
pracy szkoły wyraża się także poprzez wspólnie stworzone programy - wychowawczy i profilaktyki. Powyższe
dokumenty stanowią nieodłączną część Statutu gimnazjum. Koncepcja jest analizowana i rokrocznie szczegółowe
zadania ją realizujące umieszczane są w planie rozwoju szkoły na kolejny rok szkolny. 12 września 2012 r. Rada
6 / 39
Pedagogiczna przyjęła do realizacji plan rozwoju szkoły na r. szk. 2012/2013. W opinii pracowników
niepedagogicznych wyrażonej podczas wywiadu w szkole szczególny nacisk kładzie się na: bezpieczeństwo
uczniów; ich kulturę osobistą; szacunek dla siebie, kolegów, nauczycieli i pracowników niepedagogicznych;
odpowiedzialność; uczciwość (zwrot znalezionych rzeczy); wrażliwość na potrzeby innych i pomoc słabszym;
tolerancję wyznaniową i wobec kolegów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; godne reprezentowanie szkoły;
poszanowanie mienia szkolnego; kształtowanie postaw obywatelskich i patriotyzm oraz na zapobieganie
dyskryminacji i przemocy. Pracownicy przyznali, że mają możliwość wpływania na to, co uznaje się w szkole za
ważne. Uczestniczą z nauczycielami w szkoleniach (np. dotyczących: udzielania pierwszej pomocy
przedmedycznej, bezpieczeństwa, bhp, ppoż., przeciwdziałania narkomanii). Mają bezpośredni kontakt z uczniami,
nauczycielami i dyrektorem. Mogą przekazywać im swoje uwagi. Wszyscy (13/13) ankietowani
nauczyciele stwierdzili, że rada pedagogiczna przyjęła wypracowaną wspólnie koncepcję pracy szkoły, której
współautorami "zdecydowanie" czują się prawie wszyscy (11/12).
Z informacji zebranych podczas badania wynika, że istniejąca w szkole koncepcja pracy jest znana uczniom
i ich rodzicom oraz że jest przez nich akceptowana. Dyrektor podczas wywiadu stwierdził, że po raz pierwszy
uczniowie i ich rodzice dowiadują się o koncepcji pracy gimnazjum podczas działań związanych z rekrutacją
(warsztaty, spotkania z dyrektorem i nauczycielami, Drzwi Otwarte, informatory, strona www. szkoły, gazetki,
strona internetowa BIP organu prowadzącego). Na początku każdego roku szkolnego pierwszoklasiści są
zapoznawani z podstawowymi dokumentami szkoły, które określają sposób realizacji założeń koncepcji (Statut program wychowawczy, program profilaktyki, plan rozwoju szkoły na dany rok szkolny). Dokumenty te znajdują się
w bibliotece, na stronie www., a poszczególne fragmenty wiszą na gazetkach korytarzowych. Nauczyciele,
realizując zadania szkoły, na bieżąco odwołują się do założeń koncepcji i informują o tym uczniów (np. plan pracy
wychowawcy). Rodzicom dyrektor prezentuje koncepcję pracy szkoły na pierwszym spotkaniu we
wrześniu. Wychowawcy na zebraniach klasowych szczegółowo zapoznają rodziców z dokumentacją koncepcji. Co
roku z założeniami koncepcji zapoznawana jest także Rada Rodziców. W opinii uczniów uczestniczących
w wywiadzie w szkole kładzie się szczególny nacisk na: naukę, bezpieczeństwo, systematyczność, punktualność,
obecność i aktywność na lekcji, zachowanie, szacunek wobec siebie i nauczycieli, kulturę osobistą, tolerancję
poglądów i religijną. Szkołę wyróżniają: rozwinięta technologia informacyjna, ciepła atmosfera, białe tablice,
oryginalna nazwa, nowa hala sportowa, zegar słoneczny. Nauczyciele biorą pod uwagę zdanie uczniów,
a uczniowie mają wpływ na to, co się dzieje w szkole. Są ciekawe (tematyczne) klasopracownie przedmiotowe.
Jest zawsze ciepła woda i papier toaletowy, są natryski na hali sportowej oraz dobre wyposażenie w sprzęt
sportowy. Uczniowie mogą rozwijać swoje umiejętności. Na drzwiach pedagoga szkolnego wisi skrzynka, do której
młodzież może wrzucać kartki z opisem swoich problemów. Gimnazjalistom w szkole podobają się: czystość, brak
przemocy, nowoczesne i ładne sale, kółka zainteresowań, wystrój klas (każda jest inna). Podoba się im także to,
że nauczyciele mają dla nich czas; że są wyrozumiali; że organizowane są kiermasze, wycieczki, noce filmowe;
że wszyscy się znają, nikt nie jest anonimowy. Natomiast nie podoba się im, że brak jest dłuższej przerwy
obiadowej; że zawsze są lekcje (nawet zastępstwa za nieobecnych nauczycieli). Uczniowie skarżą się, że czasami
niektórzy nauczyciele ignorują ich zdanie; że nie zawsze równo traktują wszystkich uczniów ("przymykają oko"
na zachowania swoich ulubieńców); że brak jest niektórych kół zainteresowań (np. informatycznego
i matematycznego); że zimą nie można wychodzić na dwór oraz że brakuje im w szkole sklepiku. Rodzice
uczestniczący w wywiadzie wymienili wartości, które, ich zdaniem, uznaje się w szkole za ważne: patriotyzm,
kultura osobista, zdrowy styl życia, szacunek do drugiego człowieka, koleżeństwo, tolerancja, pomoc innym.
Wszyscy respondenci stwierdzili, że te wartości są także istotne dla nich i dla ich dzieci oraz że mają oni możliwość
wpływania na to, co uznaje się w szkole za ważne – na zebraniach z rodzicami, poprzez wybór Rady Rodziców,
na indywidualnych spotkaniach z nauczycielami i pedagogiem szkolnym. Wszyscy rodzice zgodnie przyznali,
że znają i akceptują koncepcję pracy Gimnazjum Publicznego nr 3 im. Orła Białego w Szczecinie.
Działania szkoły realizujące koncepcję pracy
Szkoła prowadzi działania realizujące koncepcję pracy szkoły. Teza ta znajduje potwierdzenie
w wypowiedziach dyrektora, nauczycieli i rodziców. Według ankietowanego dyrektora i nauczycieli
uczestniczących w wywiadzie centralne miejsce w koncepcji pracy szkoły zajmuje uczeń, którego szkoła stara
się wyposażyć w kompetencje opisane w modelu absolwenta gimnazjum. W tym celu od pierwszego roku
diagnozuje się umiejętności ucznia na różnych etapach nauki. W klasie pierwszej odbywają się diagnozy wstępne
i na ich podstawie, realizując także zalecenia poradni, organizuje się pomoc psychologiczno-pedagogiczną, m.in.
w formie zajęć dodatkowych. Oferta tych zajęć wynika z potrzeb i zainteresowania młodzieży i jest rokrocznie
ustalana we wrześniu. Przydzielane są dodatkowe godziny na naukę języka polskiego i blok
biologiczno-chemiczny, aby nauka mogła mieć formę zajęć doświadczalnych czy bezpośredniej obserwacji zjawisk
przyrody. Systematycznie monitorowany jest przyrost wiedzy i umiejętności uczniów, a także analizowane są
7 / 39
wyniki egzaminów próbnych oraz wyniki zewnętrznego egzaminu gimnazjalnego. Wypracowano szereg wniosków,
które zostały wdrożone w życie, np. efektywne lekcje w świetlicy szkolnej polegające na ćwiczeniu słabo
opanowanych umiejętności i utrwalaniu nabytych. Szkoła wychodzi również z odpowiednią ofertą do uczniów
zdolnych, twórczych, kreatywnych. W gimnazjum jest bogata oferta zajęć pozalekcyjnych wynikająca
z zapotrzebowania uczniów. Szkoła uczy metodami aktywizującymi dwóch języków obcych w nowoczesnym
laboratorium językowym. W centrum działań gimnazjum jest także sfera wychowawcza. Został wypracowany
i sprawdzony plan działań wychowawczych i profilaktycznych skierowany do wszystkich podmiotów szkoły,
a opisany szczegółowo w Programie Wychowawczym i Programie Profilaktyki. Dzięki małej liczbie uczniów i dużej
wrażliwości pracowników zapewnia się uczniom bezpieczeństwo i brak anonimowości. Poza projektami
profilaktycznymi, które są w większości szkół, gimnazjum realizuje program „Szkoła Bezpiecznego Internetu”, który
jest reakcją na zjawisko cyberprzemocy, ale również demaskuje idealny świat generowany przez programy
graficzne. W 2011 r. szkoła otrzymała certyfikat „Szkoła Bezpiecznego Internetu” oraz była organizatorem
lokalnych obchodów Dnia Bezpiecznego Internetu. W 2012 r. gimnazjum przystąpiło do Ogólnopolskiej Koalicji
na rzecz Bezpieczeństwa Dzieci w Internecie. Prowadzi cyklicznie lekcje i konkursy w ramach programu pt. ”W
sieci”, które poruszają aktualne problemy związane z powszechnością Internetu. Rokrocznie gimnazjum
uczestniczy także w programie społecznym „Szkoła bez Przemocy”, którego kodeks wpisuje się w program
wychowawczy szkoły. Model absolwenta zakłada również jego czynny udział w życiu społecznym, dlatego
uczniowie podejmują akcje społeczne (np. kampania „Warto być dobrym”). Nauczyciele zachęcają młodzież
do pracy w wolontariacie. Szkoła stosuje szeroko rozumianą profilaktykę zdrowia uczniów, podejmując konkretne
działania, np. przy realizacji programu „Wygraj z Astmą” (wymiana tablic na suchościeralne). Od 2011 r.,
propagując zdrowy styl życia i prawidłowe odżywianie, w gimnazjum realizowany jest program „Żyj smacznie
i zdrowo”. Uczniowie pracują metodą projektu, wykonując wspólnie z rodzicami zadania (happening, kuchnie
świata, książka kucharska, spot reklamowy, plakaty, gazetki w klasach, itp). W tym roku szkolnym (2012/2013)
grupa teatralna przygotowuje akcję społeczną skierowaną do dzieci w przedszkolu. Odkąd gimnazjum posiada
pełnowymiarową halę sportową wyposażoną w sprzęt sportowy, może w pełni dbać o rozwój fizyczny ucznia.
Proponuje zajęcia do wyboru oraz organizuje naukę pływania od pierwszej klasy. Umożliwia się uczniom zdobycie
karty pływackiej oraz pilotuje się uzyskiwanie uprawnień ratowniczych. Szkoła organizuje gimnazjalne lokalne
rozgrywki sportowe dla uczniów. Rokrocznie bierze udział w programie „Błękitny Patrol”, kształcąc postawę
wrażliwości i umiejętność niesienia pomocy. Przedmiotowe gabinety wyposażone są w nowoczesne pomoce
dydaktyczne (Internet, tablica interaktywna, rzutniki, projektor, komputery, wizualizer). Ponadto w szkole
funkcjonują: laboratorium językowe, pracownia komputerowa, galeria sztuki, gabinet pedagoga, dobrze
wyposażona świetlica szkolna, centrum multimedialne, biblioteka. Do dyspozycji nauczycieli jest poczta szkoły,
kopiarki oraz materiały niezbędne do prowadzenia zajęć. Aby zbudować dobry wizerunek gimnazjum, otworzono
drzwi szkoły na środowisko, by promować nie tylko siebie, ale i całą dzielnicę. Od 2007 r. (nadanie szkole imienia)
obchodzony jest Dzień Patrona i przyznaje się tytuł "Orły Szkoły" - dla klasy wyłonionej poprzez konkursy
sprawności intelektualnej, fizycznej i artystycznej. Kulminacją uroczystości jest marsz ulicami Warszowa.
Odpowiadając na zapotrzebowanie młodzieży na aktywizujące metody prowadzenia zajęć, stworzono grę terenową
pt. ”Świnoujście - moja mała ojczyzna”, w którą, w ramach obchodów święta szkoły, zagrali nauczyciele z uczniami.
Tradycją szkoły jest również ślubowanie klas pierwszych, pożegnanie absolwentów oraz organizowany przez
rodziców i uczniów "Gimbal". Do tradycji gimnazjum weszły także Drzwi Otwarte dla Rodziców, podczas których
prezentowane są efekty pracy ich dzieci (spektakle, wystawy, gazetki, prace semestralne). W okresie rekrutacji dla
uczniów klas szóstych z prawobrzeża organizowane są warsztaty z przedmiotów, których będą się uczyć
w gimnazjum oraz spotkania z rodzicami przyszłych uczniów, podczas których prezentowana jest oferta szkoły,
w myśl hasła: „Jesteśmy po Waszej stronie”. Na bieżąco aktualizowana jest strona internetowa szkoły
i zamieszczane są informacje w lokalnych mediach. W tym roku (2013) powstała nowa prezentacja „Spacer po
szkole” oraz foldery, ulotki, plakaty. Tradycją szkoły stały się również organizowane od 8 lat konkursy wiedzy dla
gimnazjalistów ze Świnoujścia, Wolina i Międzyzdrojów oraz autorski projekt nauczycieli języka polskiego
i geografii - Konkurs Gimnazjalny "Mistrz Języka Polskiego" i Geograficzny Maraton. Oba konkursy objęte są
honorowym patronatem Prezydenta Miasta oraz Zachodniopomorskiego Kuratora Oświaty. Od 10 lat z okazji Dnia
Dziecka szkoła organizuje festyn środowiskowy. Sojusznikiem i partnerem dla dyrektora i nauczycieli jest Rada
Rodziców. Dzięki zaangażowaniu pracowników i włączeniu się rodziców podniesiono estetykę terenu szkoły.
Udostępniono dziedziniec, gdzie znajdują się estetyczne, wygodne ławki wkomponowane w zadbaną zieleń,
kolorowe kosze, ufundowany przez rodziców stojak na rowery i przede wszystkim od września tego roku – także
ufundowany przez rodziców - zegar analemmatyczny. Zgodnie z programem wychowawczym kontynuowane są
sprawdzone formy współpracy z rodzicami oraz podejmowane są nowe (np. nowa formuła pomocy
psychologiczno-pedagogicznej spowodowała zmianę relacji dom – szkoła). Ze środowiskiem lokalnym gimnazjum
współpracuje w celu większej integracji, np. poprzez akcje charytatywne; spektakle teatralne dla dzieci,
podopiecznych świetlicy środowiskowej, dziennego ośrodka pobytu. W ramach wolontariatu rokrocznie szkoła
współpracuje z Towarzystwem Naukowym im. Estreichera, porządkując cmentarz w Karsiborzu. Udział gimnazjum
8 / 39
w akcjach ekologicznych to np.: sprzątanie dzielnicy, zbiórka pokarmu dla schroniska dla zwierząt, itp. Działania
kulturotwórcze to - odsłonięcie tablicy poświęconej lekarzowi - mieszkańcowi dzielnicy oraz podniesienie
efektywności w rozwiązywaniu wspólnych problemów. Realizując programy „Bezpieczna droga do szkoły” czy
„Jeżdżę z głową", udało się poprawić bezpieczeństwo uczniów. Szkoła uzyskała Certyfikat "Bezpieczne Wakacje".
Stała współpraca z Państwową Strażą Pożarną powoduje działania poprawiające bezpieczeństwo w dzielnicy
(wspólnie organizowane są szkolenia i akcje ewakuacji szkoły). Współpracując z Wodnym Ochotniczym
Pogotowiem Ratunkowym, gimnazjum realizuje programy: "Pływam w ubraniu" i "Błękitny Patrol". Nowe zadanie
szkoły to m.in. poszerzenie współpracy szkoły ze środowiskiem globalnym. Służą temu działania, które już podjęto,
np. międzynarodowy projekt ”Młodzież dla Europy” (spotkanie z młodzieżą z Ukrainy). Szkoła uczestniczyła
również w IX i X Polsko - Niemieckim Festiwalu Młodzieży w Parlamencie Czterech Zakątków (Rugia, Skania,
Bornholm, Świnoujście); współpracuje z ośrodkiem spotkań młodzieży w Golm. W ramach wymiany uczniowie
przebywali w Dolnej Saksonii. Rodzice uczestniczący w wywiadzie stwierdzili, że gimnazjum prowadzi działania
wzmacniające wartości zapisane w koncepcji pracy szkoły (np.: patriotyzm, integracja, zdrowy styl życia, ekologia,
niesienie pomocy potrzebującym) i podali m.in. następujące przykłady tych działań: apele, uroczystości
patriotyczne, składanie wiązanek przy pomnikach, festyny rodzinne, likwidacja automatów z niezdrową żywnością,
zbieranie pieniędzy poprzez sprzedaż wypieków na kiermaszach i festynach, wolontariat (Dom Pomocy
Społecznej, Dom Dziecka), dbanie o Pomnik Lotnika, udział w akcji Sprzątanie Ziemi, zbiórka darów na potrzeby
schroniska dla zwierząt, zbiórka nakrętek na wózek inwalidzki, akcja "Grosik", udział w Wielkiej Orkiestrze
Świątecznej Pomocy.
Analiza i modyfikacja koncepcji
Na podstawie wypowiedzi dyrektora i nauczycieli można stwierdzić, że koncepcja pracy szkoły jest
analizowana, a jej modyfikacje są wynikiem tych analiz. W opinii dyrektora i nauczycieli, uczestników
wywiadów, koncepcja pracy gimnazjum ma charakter uniwersalny i sprawdza się w głównych założeniach, ale jest
również elastyczna i reaguje na nowe potrzeby, które niesie ze sobą życie. W związku z tym koncepcja ta jest
analizowana i modyfikowana, gdy zachodzi taka potrzeba. Po przeanalizowaniu efektów ostatnich działań
realizujących koncepcję sformułowano wnioski, na podstawie których dokonano w działaniach realizujących
koncepcję m.in. następujących zmian:
- wybrano patrona gimnazjum;
- do rytuału szkoły na stałe weszły środowiskowe obchody Dnia Patrona i przyznawanie tytułu "Orły Szkoły";
- wybudowano halę sportową i wprowadzono różnorodne formy wychowania fizycznego i rekreacji;
- wprowadzono naukę dwóch języków obcych (język angielski i język niemiecki) w grupach międzyoddziałowych,
w zależności od stopnia zaawansowania językowego uczniów;
- prowadzone są zajęcia modułowe w ramach zajęć artystycznych i technicznych (według programów własnych
nauczycieli);
- dostosowano zajęcia dodatkowe do potrzeb uczniów (zajęcia wyrównawcze i fakultety przedmiotowe) i do ich
zainteresowań (np.: warsztaty teatralne, muzyczne, sportowe);
- w ramach realizacji projektu „Mosty do Wiedzy” zorganizowano dodatkowe lekcje z języka angielskiego i języka
niemieckiego oraz uruchomiono laboratorium językowe;
- podjęto współpracę na poziomie wymiany młodzieży z ośrodkiem spotkań w Golm – zajęcia na terenie Niemiec
i w Świnoujściu;
- utworzono multimedialną pracownię przedmiotową i czytelnię;
- pozyskano tablicę interaktywną, wizualizer, projektory multimedialne;
- organizowane są weekendowe „Maratony Filmowe” przekazujące treści wychowawcze w atrakcyjnej
współczesnej formie;
- nastąpiła intensyfikacja działań dla poprawy bezpieczeństwa w szkole i poza nią, m.in. poprzez - realizację
9 / 39
programów „Bezpieczna droga do szkoły” i „Błękitny Patrol”, szkolenie wszystkich pracowników z zakresu
udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej;
- zorganizowano system pomocy psychologiczno-pededagogicznej i doradztwa zawodowego;
- opracowano i wdrożono w życie procedury postępowania w przypadku nieobecności ucznia.
Według ankietowanego dyrektora w analizie i modyfikacji koncepcji pracy szkoły uczestniczą: nauczyciele
wybrani przez dyrektora; nauczyciele, którzy sami się zgłosili; cała rada pedagogiczna; pracownicy
niepedagogiczni, uczniowie i rodzice oraz on sam. Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele stwierdzili,
że uczestniczyli w pracach nad analizą i modyfikacją koncepcji pracy szkoły.
Poziom spełniania wymagania: B
Wymaganie: Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej
Komentarz:
Oferta edukacyjna Gimnazjum Publicznego nr 3 w Świnoujściu umożliwia realizację podstawy
programowej, wychodzi naprzeciw potrzebom uczniów i aspiracji rodziców oraz uwzględnia kształtowanie
kompetencji potrzebnych uczniom w przyszłości na rynku pracy. Oferta ta jest modyfikowana
i wzbogacana o nowatorskie działania, umożliwiające pełniejszy rozwój uczniów. Przytoczone
poniżej argumenty świadczą o bardzo wysokim poziomie spełniania tego wymagania.
Oferta edukacyjna szkoły
Z przeprowadzonego badania wynika, że oferta edukacyjna jest spójna z podstawą
programową. W opinii ankietowanego dyrektora i nauczycieli uczestniczących w wywiadzie w realizowanych
przez siebie programach nauczania nauczyciele zwracają uwagę na wszystkie elementy podstawy programowej cele kształcenia i wychowania, treści nauczania, zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej oraz
analizują, czy programy nauczania uwzględniają indywidualizację pracy w zależności od potrzeb (indywidualne
zdolności) i możliwości (zalecenia poradni, lekarskie) uczniów oraz warunków (wyposażenie pracowni, organizacja
roku szkolnego, liczba godzin i klas, podział na grupy, obudowa podręczników, ćwiczenia, nośniki, itp.), w jakich
program będzie realizowany. Wybrane przez nauczycieli programy opisują założone umiejętności i osiągnięcia
uczniów wyszczególnione w podstawie programowej. Wybierając program, nauczyciele konsultują go również
z nauczycielami spoza szkoły (np. na forach nauczycielskich czy w Stowarzyszeniu Nauczycieli Polonistów
w Świnoujściu). Wybrane programy są przedstawiane Radzie Pedagogicznej do zaopiniowania, a wnioski z analizą
programu - dyrektorowi. Dyrektor, analizując wartość merytoryczną i dydaktyczną, dopuszcza programy na cykl
kształcenia. Szkolny Zestaw Programów Nauczania i wykaz podręczników znajdują się w bibliotece szkolnej. Na
wszystkich (7) obserwowanych zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych nauczyciele, poprzez dobór
odpowiednich zadań, realizowali odpowiednie treści nauczania podstawy programowej kształcenia ogólnego
w gimnazjum.
Oferta edukacyjna jest zgodna z potrzebami uczących się, o czym świadczą wypowiedzi uczniów
i rodziców. Ankietowani uczniowie klas II (38/38) najbardziej chcieliby się nauczyć w szkole: przygotowania
do egzaminów gimnazjalnych i do nauki w szkole średniej, odpowiedzialności, samodzielności, systematyczności,
logicznego i twórczego myślenia, pracy zespołowej, wyrozumiałości, szacunku, punktualności, tolerancji, języka
angielskiego, zaradności, podejmowania ważnych decyzji, pływania, gry w koszykówkę, matematyki, gotowania,
obowiązkowości, patriotyzmu. Prawie wszyscy (36/38) drugoklasiści stwierdzają, że szkoła umożliwia im nauczenie
się tych najważniejszych dla nich rzeczy. Ankietowani rodzice uczniów klas II i III (56/73) wymieniają najczęściej
następujące potrzeby edukacyjne swoich dzieci: przygotowanie do dalszej nauki w szkole ponadgimnazjalnej i do
jak najlepszego zdania egzaminu gimnazjalnego, rozwijanie umiejętności potrzebnych w życiu, zajęcia
wyrównawcze, nauka poprzez doświadczenia praktyczne, poszerzenie horyzontów, zdobycie wykształcenia
średniego i wyższego, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień, nabycie umiejętności uczenia się, ukształtowanie
pożądanych postaw, rozwijanie zdolności plastycznych, korepetycje z języków obcych, wpojenie zasad życia
ekologicznego, zajęcia i zawody sportowe, więcej zajęć fakultatywnych, zajęcia z etyki, więcej zajęć z informatyki,
10 / 39
więcej doświadczeń na lekcjach chemii, biologii i fizyki, promocja do następnej klasy, udział w konkursach, pomoc
w matematyce i chemii, zajęcia teatralne, ukierunkowanie w ulubionych przedmiotach. Także prawie wszyscy
(68/73) ankietowani rodzice stwierdzają, że szkoła zaspokaja potrzeby edukacyjne ich dzieci.
Z informacji przekazanych przez dyrektora, nauczycieli i partnerów szkoły wynika, że oferta edukacyjna
uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. Zdaniem ankietowanego dyrektora
i nauczycieli uczestniczących w wywiadzie gimnazjum przygotowuje uczniów do kolejnego etapu kształcenia.
Oferta edukacyjna uwzględnia kompetencje potrzebne aktualnie na rynku pracy, ale również te o charakterze
ogólnym. Umiejętności opisane są w modelu absolwenta (Statut ...) i należą do nich m.in.: komunikowanie się
w języku polskim, tzn. skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach - ćwiczone poprzez autoprezentację,
scenki tematyczne, dialog, dyskusje, dramy; nabywanie umiejętności redagowania pisemnych wypowiedzi - pisanie
listów, pism użytkowych (np.: podanie, CV); pomoc w prawidłowym wypełnianiu podań do szkół
ponadgimnazjalnych i kompletowaniu dokumentów; porozumiewanie się w dwóch językach obcych
(komunikowanie się w języku angielskim i języku niemieckim); kompetencje matematyczne i podstawowe
kompetencje naukowo-techniczne; kompetencje informatyczne (sprawne, praktyczne posługiwanie się
komputerem); rozbudzanie w uczniach potrzeby oraz umiejętności uczenia się (planowania, organizowania
i oceniania własnego sposobu uczenia się); rozwijanie indywidualnych zainteresowań i umiejętności; uczenie
racjonalnego wykorzystywania czasu wolnego; wymaganie obowiązkowości i punktualności; efektywne
współdziałanie w zespole; praca metodą projektów; odpowiedzialny udział w życiu społecznym (demokratyczny
wybór przedstawiciela klasy, Samorządu Szkolnego i przedstawicieli do Młodzieżowej Rady Miasta); uwrażliwianie
młodzieży na potrzeby innych osób poprzez udział w akcjach charytatywnych i ekologicznych; wzbudzanie
poczucia więzi i tożsamości w działaniach integrujących środowisko; wychowywanie młodzieży w duchu
patriotyzmu; uczenie podstaw przedsiębiorczości (zdobywanie funduszu klasowego poprzez aukcje, sprzedaż
fantów i smakołyków, organizowanie zbiórek); uczenie dbałości o prawidłowy rozwój fizyczny, o aktywność
fizyczną, o nieuleganie nałogom; umiejętne rozwiązywanie konfliktów, radzenie sobie z agresją i stresem;
rozwiązywanie problemów w twórczy sposób; nauka ekspresji i kreatywności (np. poprzez organizowanie
konkursów tematycznych, wykonywanie gazetek klasowych, przygotowywanie imprez szkolnych i zewnętrznych);
promowanie i nagradzanie kreatywności i pomysłowości; realizacja programu doradztwa zawodowego; udzielanie
pomocy w planowaniu dalszego kształcenia. Partnerzy szkoły i przedstawiciel organu prowadzącego wymienili
podczas wywiadu następujące umiejętności przydatne uczniom w przyszłości na rynku pracy, które rozwija
gimnazjum: umiejętność odnalezienia się w sieci internetowej; autoprezentacja; nabywanie kompetencji
społecznych (udział przedstawiciela szkoły w Młodzieżowej Radzie Miasta); przygotowywanie się do wyboru
przyszłości (np. poprzez udział w Targach Edukacyjnych); umiejętności humanistyczne (np. SNAP - konkurs
"Mistrz języka polskiego"); rozwijanie uzdolnień artystycznych (recytacja, teatr, taniec, plastyka); umiejętność
udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej; umiejętności pływackie (WOPR - "Błękitny Patrol", "Pływam
w ubraniu"); wartości patriotyczne; kreatywność.
Modyfikacja oferty edukacyjnej
Oferta edukacyjna szkoły jest modyfikowana w celu umożliwienia pełniejszego rozwoju uczniów, o czym
świadczą informacje zawarte w wypowiedziach respondentów (dyrektora, nauczycieli, uczniów i partnerów
szkoły). Według słów dyrektora, by umożliwić uczniom pełniejszy rozwój, rokrocznie nauczyciele analizują wnioski
z realizacji zadań edukacyjnych i wprowadzają nowe treści do oferty edukacyjnej na kolejny rok szkolny, m.in.
poprzez dostosowywanie zajęć dodatkowych do potrzeb uczniów (np. objęcie jak największej liczby uczniów
zajęciami wyrównawczymi i wszystkich trzecioklasistów fakultetami przedmiotowymi przygotowującymi
do egzaminu gimnazjalnego) i do ich zainteresowań (np.: warsztaty teatralne i muzyczne, zajęcia sportowe). W tym
roku szkolnym (2012/2013) realizowany przez gimnazjum projekt edukacyjny ma charakter ogólnoszkolny i dotyczy
środowiska lokalnego ("Świnoujście - moja mała Ojczyzna"). Realizując program bezpiecznej szkoły, opracowano
regulamin zdawania egzaminu na kartę motorowerową (doprecyzowano ją o ocenę zachowania umożliwiającą
przystąpienie do egzaminu) i procedurę przygotowywania uczniów do tego egzaminu. Ankietowani
nauczyciele (13/13), obok przykładów podanych przez dyrektora, najczęściej wymieniali następujące zmiany
wprowadzone ostatnio w szkole w celu pełniejszego rozwoju uczniów: wprowadzenie różnych form zajęć
do wyboru z wychowania fizycznego; obchody Dnia Patrona w formie międzyprzedmiotowej terenowej gry
dydaktycznej; realizacja nowych projektów edukacyjnych; zajęcia wyrównawcze z konkretnych przedmiotów (np.
fizyka); przystąpienie do konkursów związanych z ekologią i bezpieczeństwem. W opinii partnerów gimnazjum
i przedstawiciela organu prowadzącego widać ogromne zaangażowanie szkoły i otwartość na zmiany (np. był
pomysł otwarcia w budynku szkoły liceum o kierunku ochroniarsko-policyjnym). Zmienia się estetyka szkoły, baza
dydaktyczna, wyposażenie (tablica interaktywna, sprzęt multimedialny). Organizowane są imprezy kulturalne,
konkursy. Prowadzone są dodatkowe zajęcia wyrównawcze, indywidualizacja pracy z uczniem. Szkoła jest otwarta
11 / 39
na różne propozycje współpracy z różnymi podmiotami środowiska lokalnego (np. z WOPR - "Błękitny Patrol",
"Pływam w ubraniu"); bierze udział w projektach; korzysta z nowej hali sportowej; organizuje drzwi otwarte
w innowacyjnej formie (rodzice i ich dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach, oglądają sale, zwiedzają szkołę).
Panuje tu wyjątkowy klimat oraz jest bogata oferta edukacyjna. Większość ankietowanych uczniów klas II (32/38)
i rodziców uczniów kl. II i III (61/73) twierdzi, że szkoła pomaga rozwijać zainteresowania i aspiracje
uczniów. Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu w skali kraju jest
istotna statystycznie i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi rodziców: "zdecydowanie
tak" jest prawie 2 razy większy niż w porównywanych szkołach.
Monitorowanie realizacji podstawy programowej
Realizacja podstawy programowej jest monitorowana, o czym świadczą informacje przekazane przez
dyrektora i nauczycieli, którzy podczas wywiadów zapewniali, że w szkole realizacja podstawy programowej jest
monitorowana i podali przykłady wniosków wynikających z tego monitorowania. W roku szkolnym 2009/2010 rada
pedagogiczna uczestniczyła w szkoleniu dotyczącym nowej podstawy programowej wprowadzanej w gimnazjum
”Podstawa programowa a proces sprawdzania osiągnięć ucznia”. Monitorowanie podstawy programowej odbywa
się w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego przez dyrektora oraz jest przedmiotem analizy nauczycieli.
W ramach zaplanowanej kontroli dyrektor na bieżąco analizuje dokumentację nauczycieli (programy nauczania,
plany pracy, zapisy tematów lekcji w dziennikach lekcyjnych); obserwuje zajęcia prowadzone przez kadrę
pedagogiczną; prowadzi rozmowy z nauczycielami na temat realizacji podstawy programowej (w arkuszu przed
hospitacją nauczyciel zapisuje treści realizowanej podstawy programowej podczas lekcji); kontroluje realizację
planu pracy i kalendarza szkoły. Prowadzona jest ewaluacja wewnętrzna w wybranym obszarze (w tym roku
szkolnym w obszarze: efekty - wymaganie: respektowane są normy społeczne). Monitorowana jest realizacja
podstawy programowej także poprzez analizę sprawozdań nauczycieli przedstawianych na posiedzeniach rady
pedagogicznej oraz poprzez analizę ocen bieżących uczniów, wyników diagnoz i egzaminów próbnych oraz
zewnętrznych. Nauczyciele tworzą elektroniczne raporty wewnętrzne z próby egzaminu Okręgowej Komisji
Egzaminacyjnej w Poznaniu i analizują raporty zewnętrzne (próba "Operon" i egzamin końcowy OKE). Analizuje
się wyniki egzaminów metodą Edukacyjnej Wartości Dodanej poprzez użycie Kalkulatora Plus EWD; określa się
tendencje rozwojowe; monitoruje się realizację godzin z art. 42 Karty Nauczyciela, udział uczniów w zajęciach
pozalekcyjnych, frekwencję, realizację programu profilaktyki i wychowawczego oraz projektu edukacyjnego.
Monitoruje się również liczbę godzin przeznaczonych na realizację podstawy programowej poprzez zastosowanie
arkusza rytmiczności realizacji podstawy programowej dla cyklu kształcenia. Nauczyciele numerują i na bieżąco
monitorują kolejne lekcje. Dwa razy w roku podają dyrektorowi dane do arkusza rytmiczności. Zgłaszają sytuacje
zagrażające realizacji podstawy programowej, wspólnie szukają rozwiązań (np.: zmiany w planie lekcji, doraźne
zastępstwa, dodatkowe godziny).
Nowatorskie rozwiązania programowe
Wypowiedzi dyrektora i nauczycieli świadczą o tym, że szkoła realizuje nowatorskie rozwiązania
programowe. Ankietowany dyrektor i nauczyciele uczestniczący w wywiadzie podali następujące przykłady
rozwiązań programowych i działań edukacyjnych, które uważają za nowatorskie: wykorzystywanie nowoczesnych
technologii do prowadzenia interaktywnych zajęć edukacyjnych; organizacja gabinetu multimedialnego (tablica
interaktywna, rzutnik multimedialny, wizualizer, kamera mikroskopowa, Internet, komputer); wykorzystywanie
pakietu programów komputerowych skorelowanych z tablicą interaktywną w nauczaniu przedmiotów; prowadzenie
zajęć z języka angielskiego w laboratorium językowym; podjęcie międzynarodowej współpracy z ośrodkiem
spotkań młodzieży w Golm (Niemcy) oraz na platformie internetowej; kształtowanie umiejętności pracy w zespole
poprzez przyznawanie rokrocznie tytułu ”Orły Szkoły” klasie, która w działaniu zespołowym osiąga najlepsze wyniki
w kategoriach - wiedza, aktywność fizyczna, umiejętności artystyczne; organizacja Dnia Patrona szkoły
w atrakcyjnej formie - wprowadzenie międzyprzedmiotowej gry terenowej „Świnoujście – moja mała Ojczyzna”
(praca z mapą, orientacja w terenie, historia, kultura, sztuka); opracowanie ogólnoszkolnej procedury realizacji
projektu edukacyjnego (organizacja Dnia Projektowego, zaangażowanie różnych podmiotów środowiska
lokalnego); organizowanie weekendowych maratonów filmowych (zakup dużego ekranu i rzutnika); stworzenie
własnej galerii sztuki, w której organizowane są wystawy prac lokalnych artystów, uczniów gimnazjum oraz
wystawy tematyczne (wychowanie przez odbiór sztuki, prezentowanie dorobku kultury lokalnej, promocja talentu
i zainteresowań, kształtowanie patriotyzmu lokalnego); udział w projektach edukacyjnych i uzyskanie certyfikatów Szkoła Bezpiecznego Internetu (przystąpienie do Ogólnopolskiej Koalicji na Rzecz Bezpieczeństwa Dzieci
w Internecie), Organizator Lokalnych Obchodów Dnia Bezpiecznego Internetu, Szkoła bez Przemocy, Bezpieczne
Wakacje 2012, Certyfikat Interdyscyplinarnej Kampanii Dobra w Polsce ”Warto być dobrym” (pod patronatem
MEN); udział w Ogólnopolskiej Kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł” (wyróżnienie za konkurs plastyczny);
12 / 39
realizacja programu i zwycięstwo w konkursie „W sieci”; udział w Ogólnopolskim Konkursie pod patronatem MEN
organizowanym przez Fundację Państwo Obywatelskie ”Bezpieczna szkoła – bezpieczny uczeń” (w ramach
którego m.in. odbywa się kurs dla nauczycieli „Bezpieczna Szkoła”); autorski projekt nauczycieli ”Bezpieczna
szkoła” (przygotowywanie uczniów do egzaminu na kartę motorowerową); modyfikacja programu wychowawczego
poprzez wprowadzenie zeszytów obserwacji ucznia jako narzędzia zbierania informacji w procesie wychowawczym
oraz zeszytów obecności na lekcjach jako element kontroli dla uczniów wagarujących; program zajęć do wyboru
na lekcjach wychowania fizycznego poszerzony o zajęcia na basenie (podczas nauki pływania umożliwia się
uczniom uzyskanie karty pływackiej i uprawnień ratownika); realizowanie programu udzielania pierwszej pomocy
przedmedycznej przez uczniów („Błękitny Patrol”); w ramach realizacji programu „Wygraj z astmą” wyposażenie
wszystkich gabinetów lekcyjnych w tablice suchościeralne; realizowanie w ramach modułu zajęć technicznych
żywieniowego programu „Żyj smacznie i zdrowo” (propagowanie zdrowego stylu życia i prawidłowego odżywiania
się, praca metodą projektu, happening, plakat, spot reklamowy, książka kucharska, angażowanie uczniów
i rodziców, poszerzenie o akcję społeczną skierowaną do dzieci z przedszkola i szkoły podstawowej);
organizowanie warsztatów przedmiotowych na terenie gimnazjum dla uczniów klas szóstych „Jesteśmy po Waszej
stronie” (niwelowanie stresu przed zmianą szkoły; przybliżanie treści nowych przedmiotów w ciekawej,
doświadczalnej formie; promowanie szkoły); organizacja rejonowych zawodów sportowych na nowoczesnej hali
sportowej w piłce koszykowej chłopców i dziewcząt (integracja środowiska, promocja szkoły, wykorzystanie bazy
gimnazjum, zapraszanie piłkarzy Floty Świnoujście i Prawobrzeża, współpraca z profesjonalnymi sędziami);
organizacja IX edycji autorskiego rejonowego konkursu "Gimnazjalny Mistrz Języka Polskiego" (pod patronatem
Prezydenta Miasta Świnoujście, Zachodniopomorskiego Kuratora Oświaty, SNaP i przy współpracy szkół
ponadgimnazjalnych); organizacja autorskiego rejonowego konkursu Maraton Geograficzny (pod patronatem
Zachodniopomorskiego Kuratora Oświaty, Wydziału Ochrony Środowiska UM Świnoujście); uzupełnienie programu
profilaktyki o nowe treści wykorzystujące pomysły uczniów (stworzenie scenariuszy zajęć profilaktycznych
w oparciu o prace uczniów wykonane na konkurs wojewódzki ”Profilaktyka oczami młodzieży”); pilotaż zadań
testowych z historii w ramach projektu ”Badanie jakości i efektywności edukacji” (współfinansowanie z UE
przy współpracy z IBE Warszawa); zaprojektowanie gabinetów lekcyjnych z ogniskami tematycznymi (np.: gabinet
języka polskiego - „Książka do poduszki”, gabinet historyczny - ”Kufer historii", gabinet języka polskiego - „Miejsce
dla Noblisty”, gabinet geografii - „Świat na fotografii”, gabinet języka angielskiego - ”Velcome to London”, gabinet
fizyki - „Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy”, gabinet plastyki - „Wszyscy jesteśmy artystami”). Nieprzeciętna
estetyka pomieszczeń sprzyja osiąganiu celów dydaktycznych i wychowawczych, budzi wrażliwość estetyczną,
identyfikuje młodzież i rodziców z miejscem, w którym się uczy. Uczniowie rywalizują, który gabinet jest ładniejszy,
dbają o niego, wykonują gazetki tematyczne.
Poziom spełniania wymagania: A
Wymaganie: Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany
Komentarz:
Z przeprowadzonego badania wynika, że w Gimnazjum Publicznym nr 3 w Świnoujściu procesy
edukacyjne są planowane i monitorowane w sposób zorganizowany, a ich organizacja sprzyja uczeniu się.
Nauczyciele podczas realizacji przyjętych w szkole programów nauczania wykorzystują wszystkie zalecane
warunki i sposoby realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego w gimnazjum. Stosowane przez
nauczycieli metody nauczania także sprzyjają uczeniu się, a ocenianie uczniów daje im informację zwrotną
dotyczącą ich postępów w nauce oraz motywuje ich do dalszej pracy. Nauczyciele i uczniowie
współpracują przy realizacji procesów edukacyjnych. Poniżej wskazano argumenty świadczące o wysokim
poziomie spełniania wymagania.
Wykorzystywanie zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej
W szkole wykorzystuje się zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej, o czym
13 / 39
świadczą wypowiedzi dyrektora i nauczycieli. Na potwierdzenie tej tezy dyrektor w ankiecie podał przykłady.
Uczniowie kontynuują nauczanie języka angielskiego po szkole podstawowej. Stosowane są testy różnicujące
umiejętności językowe i podział na grupy międzyoddziałowe w zależności od stopnia zaawansowania językowego
uczniów. Dla początkujących organizowana jest nauka języka niemieckiego. Priorytetem jest umiejętność osiągania
przez ucznia różnych celów komunikacyjnych i zastosowanie języka w praktyce. Nauczyciele odwołują się
do umiejętności i wiedzy, które uczeń zdobył w szkole podstawowej. Wprowadzając nowe treści nauczania,
wykorzystuje się m.in. metody aktywizujące (np.: dyskusja, debata, drama, projekt edukacyjny, happening).
Stwarzane są warunki do świadomego udziału w kulturze (np. poprzez udział uczniów w wydarzeniach
artystycznych organizowanych w szkole i poza szkołą) oraz do publicznej prezentacji umiejętności artystycznych
uczniów i ich twórczości. Nauczyciele wykorzystują sprzęt audiowizualny i pomoce dydaktyczne podczas lekcji.
Szkoła wyposażona jest w pomoce do nauki przedmiotów artystycznych - instrumenty muzyczne; sprzęt
do odtwarzania muzyki, nagrywania i nagłaśniania dźwięku; dostęp do Internetu, biblioteka, fonoteka, reprodukcje
dzieł sztuki na różnych nośnikach. Realizowany jest, zgodnie z zasadami, uczniowski projekt edukacyjny. Aby
odejść od encyklopedycznego przekazywania wiedzy, organizowane są wycieczki dydaktyczne z większości
przedmiotów. Szkoła opracowuje i przedstawia uczniom ofertę zajęć artystycznych i technicznych zgodnych
z predyspozycjami uczniów. Realizowane są one w modułach: zajęcia teatralne, plastyczne, żywieniowe,
projektowe, elektyczno-elektroniczne, mechaniczno-motoryzacyjne. Wszystkie moduły zawierają treści
i zagadnienia z orientacji zawodowej. Realizując program wychowawczy, kształtuje się u uczniów postawy:
patriotyzm, uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla
innych ludzi; ciekawość poznawczą, kreatywność, przedsiębiorczość, kulturę osobistą; gotowość do uczestnictwa
w kulturze i podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. Dostosowuje się formy i metody pracy
do możliwości ucznia, zwłaszcza w przypadkach zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznej. Prowadzone są
dodatkowe zajęcia dla uczniów zdolnych i mających problemy z nauką. Ankietowani nauczyciele (13/13)
dodatkowo najczęściej wymieniali następujące przykłady stosowania przez siebie zalecanych warunków
i sposobów realizacji podstawy programowej: stosowanie indywidualizacji procesu edukacyjnego poprzez dobór
treści programowych i ich zakresu do pracy z uczniami o różnym poziomie zdolności i zainteresowań oraz
do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, uwzględniając ich możliwości i wymagania edukacyjne;
stwarzanie uczniom warunków do poszukiwania, wykorzystywania i porządkowania wiedzy z różnych źródeł
informacji z zastosowaniem technologii komputerowej i informacyjnej; motywowanie uczniów do samodzielności
w aktywnym i świadomym docieraniu do informacji, krytycznego podejścia do nich, umiejętności ich
selekcjonowania; kształtowanie wśród wychowanków postaw otwartości, tolerancji, empatii i wrażliwości;
zapewnianie w pełni urządzeń i sprzętu sportowego niezbędnego do zdobycia przez uczniów umiejętności
i wiadomości oraz sprawności fizycznych określonych w podstawie programowej; kształcenie umiejętności
komunikowania się w języku obcym oraz kształtowanie postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych
kultur poprzez organizację konkursów językowych i wycieczek szkolnych oraz poprzez międzynarodową wymianę
młodzieży; posługiwanie się przykładami z życia codziennego; dobieranie interesujące przykładów rozbudzających
naturalną ciekawość uczniów i rozwijających ich zainteresowania; kształcenie umiejętności korzystania
z materiałów źródłowych.
Planowanie procesów edukacyjnych i ich organizacja
Procesy edukacyjne są planowane, a ich organizacja sprzyja uczeniu się. Teza ta znajduje potwierdzenie
w wypowiedziach respondentów oraz w analizie dokumentów i obserwacji (szkoły i zajęć lekcyjnych). Według słów
dyrektora planowanie procesów edukacyjnych w szkole ma charakter zorganizowany i jest efektem współdziałania
rady pedagogicznej. Uwzględniając zgłaszane wnioski i opinie nauczycieli, dyrektor najpierw przygotowuje arkusz
organizacji pracy (szkolny plan nauczania) na nowy rok szkolny. Plan wewnętrznego nadzoru pedagogicznego
powstaje natomiast na początku roku szkolnego i zawiera ewaluację, kontrolę i wspomaganie, program rozwoju
oraz kalendarz pracy szkoły. Nauczyciele (wychowawcy, opiekun świetlicy szkolnej, pedagog szkolny, nauczyciel
bibliotekarz) mają obowiązek indywidualnego planowania swojej pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.
Planuje się pracę zespołów zadaniowych (przedmiotowy, wychowawczy, ds. ewaluacji, projektowy) oraz priorytety
szkoleń rady pedagogicznej w ramach Wewnątrzszkolnego Doskonalenia Nauczycieli. Wspólnie planowane są
zajęcia pozalekcyjne i harmonogram spotkań z rodzicami. Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele
w planowaniu procesów edukacyjnych w odniesieniu do przedmiotów, których nauczają, uwzględniają: potrzeby
i możliwości uczniów, liczebność klas, organizację roku szkolnego, czas potrzebny do zrealizowania
poszczególnych treści oraz - wyposażenie pracowni, obudowę w podręczniki i ćwiczenia w odniesieniu
do podstawy programowej, podział na grupy, rocznice i święta patriotyczne. Z powodu liczby zajęć w szkole
jednego dnia zdarza się, że ankietowani uczniowie klas II (38) są zmęczeni - kilka razy w tygodniu (17/38); raz
w tygodniu (10/38); rzadziej niż raz w tygodniu (7/38); nigdy (3/38); codziennie (1/38). Większość
(27/35) ankietowanych uczniów klas III nie czuje się zmęczonych z powodu liczby zajęć w szkole. Z analizy
14 / 39
dokumentów (planu zajęć lekcyjnych) wynika, że liczba godzin zajęć lekcyjnych dla poszczególnych klas jest
rozłożona równomiernie na poszczególne dni tygodnia. Zajęcia lekcyjne obowiązkowe zaczynają się we wszystkich
klasach o godz. 8.00 i najdłużej trwają do godz. 15.00. Później (do godz. 17.00 - 18.00) odbywają się zajęcia
pozalekcyjne. Średnio w ciągu dnia uczniowie mają od 5 do 7 lekcji. Ułożenie przedmiotów nauczania w planie dnia
sprzyja uczeniu się poprzez zachowanie higieny pracy - przedmioty humanistyczne przeplatają się z przedmiotami
matematyczno-przyrodniczymi (ścisłymi), zajęcia wychowania fizycznego są na początku lub na końcu dnia zajęć
lekcyjnych. Nauka języków obcych odbywa się w oddziałach uwzględniających poziom zaawansowania
językowego uczniów. Obserwacja szkoły wykazała, że wielkość sal lekcyjnych jest odpowiednia do liczebności
klas. Szkoła posiada 9 dużych, przestronnych klasopracowni (na 6 oddziałów), świetlicę szkolną (czynną
w godzinach: 8.00 - 13.30), bibliotekę z centrum multimedialnym, galerię artystyczną, nową halę sportową
z widownią i tablicą elektroniczną oraz szatnię. Liczba uczniów w klasach - od 19 (kl. II b) do 22 (kl. I a).
W trakcie obserwacji zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych (7) spostrzeżono, że nauczyciele: reagowali w każdej
sytuacji w przypadku każdego niezaangażowanego ucznia (4/7) lub reagowali w większości sytuacji (tylko
pojedynczy uczniowie byli niezaangażowani) - 1/7; na 2/7 zajęciach nie było sytuacji, w której uczniowie
przejawialiby brak zaangażowania. Podczas wszystkich (7/7) obserwowanych zajęć organizacja procesów
edukacyjnych sprzyjała uczeniu się - nauczyciele stosowali metody aktywizujące, wykorzystywali multimedialne
pomoce dydaktyczne, organizowali pracę zespołową i indywidualną. Prawie na wszystkich (6/7) zajęciach
nauczyciele umożliwiali uczniom poprawę popełnianych błędów w każdej sytuacji; podczas 1/7 zajęć nie wystąpiły
sytuacje, w których uczniowie popełniali błędy. W trakcie większości (4/7) zajęć nauczyciele prowadzili lekcje w taki
sposób, by uczniowie mieli możliwość wyrażania własnych opinii przez całą lekcję; na 1/7 zajęciach - przez
większość lekcji; a na 1/7 - nie było takiej sytuacji na lekcji. Na 4/7 obserwowanych zajęciach opinie uczniów
nauczyciele wykorzystywali do pracy na lekcji; a na 1/7 lekcji nauczyciel, przyjmując opinie uczniów, wyrażał ich
akceptację. Podczas wszystkich zajęć liczebność uczniów w klasie pozwalała na organizację procesów
edukacyjnych w sposób sprzyjający uczeniu się - sale lekcyjne są przestronne, a podczas zajęć obecnych było
od 14 do 19 uczniów w klasie.
Stosowanie metod nauczania
Na podstawie wypowiedzi respondentów i obserwacji gimnazjum oraz zajęć można stwierdzić, że stosowane
w szkole metody nauczania sprzyjają uczeniu się. Połowa (19/38) ankietowanych uczniów kl. II deklaruje,
że na wszystkich zajęciach uczniowie pracują w grupach; według 9/38 uczniów - na większości zajęć i także
zdaniem 9/38 ankietowanych - na niektórych zajęciach; 1/38 uczeń twierdzi, że na zajęciach nie pracuje w grupach
("nigdy"). Według 15/38 drugoklasistów - na większości zajęć rozwiązują oni problemy sformułowane przez
nauczycieli lub uczniów; zdaniem 10/38 - dzieje się tak na wszystkich zajęciach i także w opinii 10/38 tych
respondentów - na niektórych lekcjach; 3/38 ankietowanych uczniów twierdzi, że na zajęciach nie rozwiązują
problemów sformułowanych przez nauczycieli lub uczniów ("nigdy"). Prawie wszyscy (31/35) ankietowani
uczniowie kl. III wypowiedzieli się, że w dniu badania ucząc się, czuli się zaciekawieni. Według trzecioklasistów
(35) w dniu badania, wykonując zadania, pracowali w grupach - na wszystkich zajęciach (11/35), na niektórych
zajęciach (7/35), na większości zajęć (17/35). Prawie wszyscy uczniowie tych klas deklarują, że w dniu badania
aktywnie uczestniczyli w zajęciach (33/35) oraz że ktoś pomógł im zastanowić się, czego się nauczyli (30/35).
Według 18/35 trzecioklasistów w dniu badania mieli możliwość postawienia pytania i poszukiwania odpowiedzi
na nie samodzielnie lub w grupie - na większości zajęć; zdaniem 13/35 - na wszystkich zajęciach; w opinii 4/35
respondentów - na niektórych zajęciach. Według ankietowanych uczniów kl. III (35) w dniu badania na lekcjach
były wykorzystywane następujące urządzenia i pomoce: komputer (34 wskazania), projektor (31), Internet (24),
tablica interaktywna (24 wskazania). Nauczyciele w ankiecie (13/13) najczęściej wymieniają następujące, ich
zdaniem, metody sprzyjające uczeniu się, które stosują w pracy z uczniami: metody aktywizujące; metody
angażujące wzrokowo i słuchowo; metody komunikacyjne; metody poszukujące, problemowe, poglądowe,
badawcze; praca z uczniami w laboratorium językowym (metoda audio-lingwistyczna); gry i konkursy dydaktyczne;
prezentacje multimedialne; wykorzystywanie technologii komputerowej. Prawie wszyscy (12/13) nauczyciele
deklarują, że ich uczniowie mają szansę na ich zajęciach pracować metodą projektu kilka razy w roku. Według
wszystkich (13/13) tych respondentów na wybór przez nich metod pracy z uczniami wpływają: cele i treści zajęć,
możliwości i potrzeby uczniów, liczba uczniów, dostęp do pomocy dydaktycznych, miejsce realizacji zajęć oraz
inicjatywy uczniów. Podczas obserwowanych zajęć (7) nauczyciele stwarzali uczniom możliwość samodzielnego
wykonania zadań - przez całą lekcję (5/7) lub przez większość lekcji (2/7). Praca zespołowa uczniów była
zastosowana przez całą lekcję (4/7) lub przez większość lekcji (2/7). Nauczyciele tworzyli sytuacje, w których
uczniowie mogli rozwiązywać problemy (sprzyjające uczeniu się) - przez całą lekcję (5/7), przez większość lekcji
(2/7); odwoływali się do doświadczeń uczniów - przez większość lekcji (1/7) lub przez całą lekcję (6/7). Na ponad
połowie (5/7) obserwowanych zajęć nauczyciele dobierali zadania odpowiednio do kompetencji poszczególnych
uczniów czy grup uczniów; na pozostałych (2/7) zajęciach uczniowie wykonywali zadania o podobnym lub takim
15 / 39
samym stopniu trudności. Na 4/7 zajęciach uczniowie, którzy szybciej kończyli swoją pracę, otrzymywali kolejne
zadania, czasami o wyższym stopniu trudności i za ich poprawne wykonanie nagradzani byli „plusami” za
aktywność. Przy czym nauczyciele chwali i motywowali uczniów do wykonywania dalszych zadań dodatkowych.
W każdym przypadku, gdy uczeń miał problem z wykonaniem zadania, nauczyciel reagował we właściwy sposób –
zadawał pytania naprowadzające; motywował do pracy; próbował rozładować napięcie związane właśnie z tą
trudnością; chwalił, jeżeli uczeń pokonał tę trudność. Poza tym „słabsi” uczniowie dostawali zadania o trochę
niższym stopniu trudności. Nauczyciele respektowali zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznej w każdym
przypadku. Na podstawie obserwacji szkoły można stwierdzić, że szkoła ma możliwości do korzystania
z technologii informatyczno-komunikacyjnych w pracy uczniów i nauczycieli - pracownia komputerowa z 11
stanowiskami; czytelnia multimedialna z 5 stanowiskami komputerowymi; pracownia do nauki języków obcych z 24
stanowiskami, laptopem i konsolą dla nauczyciela; tablica interaktywna; 28 laptopów i komputerów; 5 projektorów;
wizualizer; kserokopiarka; urządzenie wielofunkcyjne; 2 skanery; 2 rzutniki pisma; 2 odtwarzacze DVD; 4
telewizory; kamera.
Ocenianie uczniów
Ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce oraz motywuje ich do dalszej
pracy. Teza ta znajduje potwierdzenie w wypowiedziach uczniów i rodziców oraz wynika z obserwacji szkoły
i zajęć. Ankietowani uczniowie klas II (38) twierdzą, że nauczyciele uzasadniają wystawioną ocenę - zawsze
(24/38) lub prawie zawsze (13/38). Drugoklasiści deklarują, że nauczyciele, wystawiając ocenę, odnoszą się
do wcześniejszych osiągnięć lub trudności uczniów - na wszystkich zajęciach (7/38), na większości zajęć (15/38),
na około połowie zajęć (9/38), na mniej niż połowie zajęć (4/38), na żadnych (3/38). Podczas obserwowanych
zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych (7) nauczyciele udzielali opisowej informacji zwrotnej po odpowiedziach
uczniów - w każdej sytuacji (6/7), w większości sytuacji (1/7). Ocenianie uczniów dawało im informację o ich
postępach w nauce (6/7). W szkole widoczne są informacje o aktualnych sukcesach uczniów - w gablotach
na korytarzach wystawione są puchary; na wejściu wiszą certyfikaty; na tablicach informacyjnych w każdej sali
wywieszone są dyplomy uczniów uzyskane w różnych konkursach i zawodach sportowych. Informacje
o osiągnięciach uczniów znajdują się także na stronie internetowej szkoły, na stronie miasta: e-Świnoujście,
na stronie rzecznika miasta oraz w lokalnej prasie. Szkoła posiada dokumenty potwierdzające monitorowanie
jakości i efektywności procesu uczenia się uczniów - dokumenty wewnętrznego badania wyników nauczania
(diagnozy wstępne i końcowe, analizy, próbne egzaminy, raporty z egzaminów zewnętrznych oraz ich analiza,
EWD, wnioski spisane w protokołach, raporty na płytach, w komputerze); arkusze obserwacji lekcji przez dyrektora
(obserwacja umiejętności i wiadomości ucznia, praca w grupie, zadania domowe, odpowiedzi ustne); plan
obserwacji uroczystości szkolnych; dzienniki lekcyjne, pozalekcyjne, nauczania indywidualnego (analiza osiągnięć
uczniów; częstotliwość i różnorodność oceniania; oceny bieżące, półroczne i roczne); sprawozdania półroczne
i roczne z efektów pracy dydaktycznej i wychowawczej z uczniem; dokumenty potwierdzające pracę zespołu
przedmiotowego, wychowawczego (plany, sprawozdania); teczki pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
sprawozdania zespołów; dokumenty potwierdzające prowadzenie nadzoru pedagogicznego (plan nadzoru - wnioski
w protokole, arkusze hospitacji - segregator); informacje o osiągnięciach młodzieży; informacje o udziale
w konkursach wewnętrznych i zewnętrznych (segregator w sekretariacie, analizy w protokołach rad
podsumowujących); zestawienie list absolwentów pod kątem realizacji obowiązku szkolnego w typach szkół
(segregator, wnioski, sprawozdanie pedagoga); wyniki klasyfikacji półrocznej i rocznej (protokoły, uchwały); liczba
egzaminów poprawkowych (uchwały, protokoły). Ww. dokumenty świadczą o systematycznym monitorowaniu
jakości i efektywności procesu uczenia. Dla nauczycieli wynikają wnioski do dalszej pracy. Monitorując osiągnięcia
uczniów, nauczyciele uzyskują odpowiedź na pytania dotyczące: obszarów, które są słabiej opanowane
i wymagają działań naprawczych; nowych metod; współpracy z rodzicami; organizowania działań wyrównujących
braki; pracy z uczniem zdolnym. Zapisy par. 28 ("Przedmiotowe systemy oceniania") oraz par. 30 (pkt. 3, 4, 5)
Statutu ... dotyczące szkolnego systemu oceniania ("Zasady wewnątrzszkolnego oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów") wskazują, że ocenianie zakłada dawanie uczniom informacji o postępach
w nauce. Według ankietowanych uczniów klas II (38) nauczyciele rozmawiają z nimi na temat przyczyn ich
trudności w nauce - bardzo często (5/38), często (16/38), rzadko (15/38), nigdy (2/38) oraz rozmawiają na temat
przyczyn ich sukcesów - rzadko (12/38), bardzo często (5/38), często (20/38), nigdy (1/38). Drugoklasiści, kiedy są
oceniani, najczęściej: są zadowoleni (22 wskazania); postanawiają, że się poprawią (25 wskazań); wiedzą, co mają
poprawić (28 wskazania); mają ochotę się uczyć (19 wskazań); czują się zniechęceni (7/38); jest im to obojętne
(6/38); nie chce im się uczyć dalej (2/38); nie wiedzą, co dalej robić (1/38). Uczniowie uczestniczący
w wywiadzie twierdzą, że podczas oceniania najczęściej: są zadowoleni (10 wskazań); czują się zniechęceni (3);
mają ochotę się uczyć (14); postanawiają, że się poprawią 11); wiedzą, co mają poprawić (10 wskazań).
W opinii ankietowanych rodziców (73) ocenianie zachęca ich dziecko do dalszego uczenia się - na wszystkich
lekcjach (13/73), na większości lekcji (34/73), na nielicznych lekcjach (23/73), w ogóle nie zachęca (3/73).
16 / 39
Monitorowanie osiągnięć uczniów
W szkole monitoruje się osiągnięcia uczniów, co znajduje potwierdzenie w wypowiedziach dyrektora
i nauczycieli. Według słów dyrektora w szkole monitorowanie osiągnięć uczniów prowadzone jest głównie poprzez
badanie przyrostu wiedzy i wyników nauczania oraz efektów wychowania, a także poprzez analizę wyników
egzaminów gimnazjalnych - właściwych i próbnych. Analizowane są również wyniki klasyfikacji śródrocznej
i rocznej w poszczególnych klasach. W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego dyrektor kontroluje
dokumentację przebiegu nauczania, mając na uwadze systematyczność, formy i sposób oceniania osiągnięć
uczniów. Nauczyciele przeprowadzają diagnozy wstępne i końcowe. Dodatkowo analizowana jest efektywność
udziału uczniów zajęciach dodatkowych, w konkursach, imprezach, wycieczkach. Dokonywana jest analiza
ilościowa i jakościowa wyników egzaminów próbnych i zewnętrznych. Dyskutowane są metody pracy nauczycieli.
Wnioski umieszczane są w planie pracy szkoły w następnym roku szkolnym. Monitorując osiągnięcia uczniów,
nauczyciele poszukują odpowiedzi na następujące pytania: Jaki jest poziom umiejętności uczniów
rozpoczynających naukę w gimnazjum? Jakie są indywidualne predyspozycje? Czy ocenianie uczniów daje im
informację o ich postępach w nauce oraz motywuje ich do dalszej pracy? Czy następuje przyrost wiedzy
i umiejętności? Analiza wyników egzaminu odpowiada na pytania: Czy uczniowie osiągnęli sukces? Czy nauka
w gimnazjum zapewniła im dobry start w innej szkole? Jakie podejmować działania w celu opanowania
konkretnych
umiejętności?
Jaki
jest
efekt
pracy
nauczycieli?
Dyrektor
i
ankietowani
nauczyciele (13/13) wymieniają najważniejsze wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów: indywidualizować
pracę z uczniem słabym i zdolnym; dostosowywać wymagania edukacyjne; rozpoznawać potrzeby w zakresie
kierowania uczniów do poradni; modyfikować stosowane metody pracy i planowanie dydaktyczne; zwiększyć liczbę
zajęć przedmiotów z bloku matematyczno-przyrodniczego i z języka polskiego; prowadzić efektywne zastępstwa;
wykorzystywać godziny z art. 42 Karty Nauczyciela na zajęcia pozalekcyjne skierowane do konkretnych grup
uczniów; prowadzić korelację międzyprzedmiotową oraz zajęcia w świetlicy szkolnej utrwalające umiejętności
uczniów; przeprowadzać diagnozy dla młodszych roczników; aktywnie współpracować z instytucjami i rodzicami.
Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele deklarują, że, monitorując postępy i osiągnięcia uczniów, prowadzą
analizę tych osiągnięć systematycznie, w sposób zorganizowany, a także, że monitorowanie osiągnięć oraz zakres
tego monitorowania dotyczy wszystkich uczniów.
Monitorowanie procesów edukacyjnych
Z informacji uzyskanych od dyrektora i nauczycieli wynika, że procesy edukacyjne przebiegające w szkole są
monitorowane. Dyrektor w ankiecie stwierdził, że w szkole prowadzone jest monitorowanie procesów
edukacyjnych. Proces ten odbywa się w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego przez dyrektora oraz jest
przedmiotem analizy nauczycieli. W ramach zaplanowanej kontroli dyrektor na bieżąco analizuje dokumentację
nauczycieli, obserwuje zajęcia prowadzone przez kadrę pedagogiczną, prowadzi rozmowy z nauczycielami
na temat realizacji podstawy programowej, ocenia efektywność dyżurów, kontroluje realizację planu pracy
i kalendarza szkoły. Prowadzona jest ewaluacja wewnętrzna w wybranym obszarze (w tym roku szkolnym
w obszarze: efekty ... ewaluacji podlega wymaganie: Respektowane są normy społeczne). Nauczyciele tworzą
elektroniczne raporty wewnętrzne z próby egzaminu Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu i analizują
raporty zewnętrzne (próba "Operon" i egzamin końcowy OKE). Monitoruje się realizację godzin z art. 42 Karty
Nauczyciela; udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych; frekwencję; realizację programu profilaktyki
i wychowawczego oraz projektu edukacyjnego. Monitorując procesy edukacyjne, nauczyciele, zdaniem dyrektora,
poszukują odpowiedzi na następujące pytania: Czy procesy edukacyjne są realizowane z wykorzystaniem
zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej? Czy są planowane? Czy wnioski
z monitorowania procesów edukacyjnych są wdrażane? Czy procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób
sprzyjający uczeniu się (metody, pomoce)? Czy nauczyciele stosują różne sposoby wspierania i motywowania
uczniów? Czy ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce oraz motywuje ich do dalszej pracy?
Czy w szkole monitoruje się osiągnięcia uczniów? Czy w szkole analizuje się wyniki monitorowania osiągnięć
uczniów i wdraża się wnioski? Czy nauczyciele współdziałają w realizacji i analizie procesów edukacyjnych?
Dyrektor wymienia najważniejsze wnioski z monitorowania procesów edukacyjnych: dokonać nowelizacji
dokumentów szkoły (Statut - WSO); poszerzać ofertę zajęć pozalekcyjnych; realizować projekty edukacyjne;
dostosowywać metody pracy i ocenianie do możliwości uczniów; współpracować z rodzicami (zabiegać o większą
frekwencję na spotkaniach); egzekwować odrabianie prac domowych; uczestniczyć w szkoleniach dla nauczycieli
dotyczących metod pracy z uczniem. Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele deklarują, że, monitorując
procesy edukacyjne, prowadzą analizę tych procesów systematycznie, w sposób zorganizowany. Nauczyciele
w ankiecie najczęściej wymieniają następujące wnioski z monitorowania procesów edukacyjnych: dla osiągnięcia
jak najlepszych wyników w nauczaniu wskazane jest stosowanie różnorodnych i odpowiednio dobranych metod
i form pracy z uczniem; należy wspomagać pracę ucznia poprzez zadania dodatkowe, w szczególności
17 / 39
powtarzające i utrwalające wiedzę i umiejętności; w przypadku uczniów mających problemy w nauce najlepsze
rezultaty przynosi systematyczna praca na zajęciach dodatkowych (indywidualnie i zespołowo); na bieżąco
monitorować liczbę lekcji przeznaczonych na realizację podstawy programowej; stosować różnorodne techniki
pracy dla ucznia zdolnego; ściśle współpracować z rodzicami; dostosowywać wymagania dla uczniów
posiadających opinie poradni; tworzyć grupy językowe pod kątem poziomu umiejętności już w klasie pierwszej
i przez cały cykl kształcenia; konieczne jest włączanie uczniów do pracy (refleksji) nad doskonaleniem przebiegu
różnego rodzaju zajęć odbywających się w szkole; zapewnić wsparcie uczniom zdolnym poprzez przygotowywanie
ich do konkursów.
Wnioski z monitorowania procesów edukacyjnych są wykorzystywane do dalszego planowania tych
procesów, o czym świadczą informacje zawarte w wypowiedziach dyrektora i nauczycieli. Ankietowany dyrektor
podaje następujące przykłady decyzji dotyczących procesów edukacyjnych wynikających z wcześniejszego
monitorowania tych procesów: przyjęcie programu rozwoju szkoły na nowy rok szkolny (kalendarza pracy szkoły);
modyfikacja szkolnego zestawu programów nauczania i planów pracy; wybór nowych podręczników; podział
językowych grup międzyoddziałowych; podjęcie uchwał w sprawie nowelizacji Statutu; stworzenie jednolitego
systemu oceniania uwzględniającego dostosowanie metod i wymagań do indywidualnych potrzeb ucznia;
zwiększenie liczby godzin na blok matematyczno-przyrodniczy i na język polski; zwrócenie uwagi na treści
realizacji podstawy programowej w arkuszu przedhospitacyjnym; wyposażenie pracowni przedmiotowej w tablicę
interaktywną i przeszkolenie nauczycieli w zakresie jej wykorzystania (zakupienie programów interaktywnych
do nauki przedmiotów); przyjęcie procedury realizacji projektu edukacyjnego (skoordynowanie działań nauczycieli).
Ankietowani nauczyciele (13/13) najczęściej wykorzystują wnioski z monitorowania procesów edukacyjnych
w następujący sposób: przeprowadzanie testu diagnozującego dla uczniów rozpoczynających naukę w gimnazjum
(również pod koniec pierwszej klasy, aby zdiagnozować jej poziom); prowadzenie fakultetów przedmiotowych dla
klas trzecich (przygotowywanie uczniów do egzaminu gimnazjalnego); monitorowanie frekwencji uczniów
na zajęciach obowiązkowych i dodatkowych; ocenianie postępów uczniów, informowanie o ich mocnych i słabych
stronach; utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami uczniów, informowanie ich o postępach ich dzieci;
respektowanie zaleceń z opinii i orzeczeń uczniów; stosowanie różnorodnych metod i form pracy; zapewnianie
wsparcia uczniom zdolnym poprzez zajęcia Koła Europejskiego i przygotowywanie do konkursów.
Współpraca nauczycieli i uczniów w zakresie procesów edukacyjnych
Współpraca nauczycieli i uczniów dotyczy procesów edukacyjnych. Tezę tę potwierdzają wypowiedzi
uczniów, dyrektora i nauczycieli. Według ankietowanych uczniów klas II (38) nauczyciele pytają ich o opinie,
w jaki sposób chcieliby uczyć się na lekcjach - na większości zajęć (15/38), na około połowie zajęć (12/38),
na mniej niż połowie zajęć (6/38), na wszystkich zajęciach (4/38), na żadnych (1/38). Uczniowie podczas
wywiadu podali następujące przykłady zmian w szkole, które zostały przygotowane wspólnie przez nauczycieli
i uczniów: wybór tytułów książek do biblioteki szkolnej i wspólny ich zakup, wybór form zajęć na wychowaniu
fizycznym, Dzień na Kolorowo, wystawy prac plastycznych w galerii, maratony filmowe, muzyka na przerwach,
"szczęśliwy numerek", Dzień bez Jedynek, kiermasze, zawody sportowe, wycieczki, wyjścia, dyskoteki, wyjazdy
do kina i teatru. Ankietowani nauczyciele (13/13) przyznali, że biorą pod uwagę opinie uczniów o tym, jak
chcieliby się oni uczyć, na wszystkich zajęciach. Dyrektor podczas wywiadu powiedział, że podejmowane przez
szkołę działania uwzględniają propozycje, opinie uczniów, np.: maraton filmowy; apel z okazji Dnia Edukacji
Narodowej; konkursy ("Top Talent", "Bateryjka - dobre rady na elektroodpady"); strój ekologiczny; Dzień
Życzliwości; wybór nauczyciela - "żylety", "słoneczka", "serduszka"; zawody sportowe (mistrzostwa w piłce nożnej);
udział w akcjach charytatywnych ("Góra Grosza", WOŚP); kiermasz pączków, tostów, ciast; zbiórka karmy dla
zwierząt; imprezy rozrywkowe (dyskoteki, poczta walentynkowa, wróżby andrzejkowe); Dzień Samorządności;
zmiana w Statucie dotycząca ubioru na terenie szkoły; wybór przez uczniów kół zainteresowań oraz form zajęć
dodatkowych; ustalanie terminów sprawdzianów i prac klasowych, realizacji projektów; przygotowywanie i udział
w uroczystościach szkolnych; planowanie pracy wychowawcy; wybór wycieczek klasowych; forma realizacji
projektu edukacyjnego.
Wspieranie i motywowanie uczniów przez nauczycieli
Na podstawie zgodnej opinii uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli można stwierdzić, że nauczyciele stosują
różne sposoby wspierania i motywowania uczniów w procesie uczenia się. W opinii uczniów
uczestniczących w wywiadzie nauczyciele zachęcają ich do nauki - motywują dobrymi ocenami; zachęcają
do pracy przy tablicy; chwalą za poprawę wyników w nauce; prowadzą ciekawe lekcje i wykłady; informują
o różnych sposobach nauki; pozwalają niektórym uczniom prowadzić lekcje na ocenę; wprowadzają udoskonalenia
lekcji (np.: doświadczenia fizyczne, chemiczne, biologiczne); obrazowo realizują tematy lekcji; stawiają plusy
18 / 39
i rozdają naklejki za aktywność na lekcji; co pewien czas w celu odstresowania uczniów stosują lekcje z muzyką;
zachęcają do udziału w konkursach szkolnych i pozaszkolnych; na półrocze i na koniec roku szkolnego wręczają
nagrody rzeczowe za osiągnięcia w nauce i w sporcie; umożliwiają poprawę każdej oceny; rodzice uczniów ze
świadectwem z czerwonym paskiem otrzymują listy gratulacyjne; uczniowie najlepsi w różnych dziedzinach są
wyróżniani na apelach szkolnych. Rodzice podczas wywiadu powiedzieli, że nauczyciele motywują ich dzieci
do nauki - prowadzą ciekawe lekcje; stawiają plusy za aktywność; zachęcają do udziału w konkursach; chwalą
uczniów, stawiają za wzór; przygotowują prezentacje multimedialne. Nauczyciele w ankiecie (13/13) podali m.in.
następujące sposoby motywowania swoich uczniów do nauki: ocenianie zgodnie z kryteriami; dostosowywanie
oceny do możliwości ucznia; docenianie jego wkładu pracy; zapewnianie sympatycznej i życzliwej atmosfery
na lekcji; chwalenie; stwarzanie sytuacji sprzyjających osiąganiu sukcesu; upowszechnianie osiągnięć uczniów;
pomaganie w przezwyciężaniu trudności; prowadzenie dodatkowych zajęć, przygotowywanie uczniów zdolnych
do konkursów, stawianie im większych wymagań; dobieranie najskuteczniejszych metod pracy.
Wdrażanie wniosków z monitorowania osiągnięć uczniów
Dyrektor i nauczyciele zapewniają, że wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów są wdrażane. Dyrektor
podczas wywiadu podał najważniejsze, jego zdaniem, przykłady wdrożonych wniosków z monitorowania
osiągnięć uczniów: indywidualizacja pracy z uczniem słabym i zdolnym; nauczanie indywidualne; dostosowywanie
wymagań edukacyjnych; rozpoznawanie potrzeb w zakresie kierowania uczniów do poradni; modyfikacja
stosowanych metod pracy i planowania dydaktycznego; zwiększenie liczby godzin na blok
matematyczno-przyrodniczy i języka polskiego; efektywne zastępstwa w świetlicy (ćwiczenie umiejętności
najsłabiej opanowanych na egzaminie); wykorzystywanie godzin z art. 42 Karty Nauczyciela na zajęcia
pozalekcyjne skierowane do uczniów zdolnych i wymagających pomocy; korelacja międzyprzedmiotowa
(utrwalanie umiejętności, diagnozy i modyfikowanie planów dydaktycznych); zwiększanie zainteresowania uczniów
zajęciami pozalekcyjnymi poprzez możliwość podwyższenia oceny; promocja sukcesów uczniów na stronie
internetowej, w gazetce i na apelach szkolnych; realizacja ciekawych projektów edukacyjnych; nasilenie pracy
na wyrównywanie braków uczniów; respektowanie przez nauczycieli zaleceń poradni; nacisk na współpracę
nauczycieli z rodzicami; pedagogizacja rodziców. Ankietowani nauczyciele (13/13) najczęściej podawali
następujące przykłady wdrożonych wniosków z monitorowania osiągnięć uczniów: ciągłe motywowanie uczniów
do systematycznej pracy nad poprawnością prac pisemnych na wszystkich przedmiotach oraz konsekwentna
kontrola tego przez nauczycieli przedmiotowców; stała i systematyczna praca uczniów skupiona na ćwiczeniach
w formułowaniu wniosków i argumentów (zarówno ustnie jak i pisemnie) podczas lekcji i prac domowych w oparciu
o analizę tekstów literackich, kulturowych, przykładów z życia codziennego; powtarzanie i utrwalanie zagadnień
omawianych w poprzednich klasach podczas zajęć wyrównawczych dla uczniów klasy drugiej oraz fakultetów
w klasach trzecich; wykorzystywanie aktywizujących metod nauczania; prowadzenie zajęć rekreacyjno-sportowych,
przygotowywanie uczniów do zawodów; stosowanie różnych form pracy z uczniem (praca w parach, w grupach,
indywidualna); organizowanie konkursów językowych i artystycznych; ocenianie różnych form aktywności ucznia;
doskonalenie i utrwalanie umiejętności, które słabo wypadły na egzaminach próbnych; prowadzenie zajęć nt. jak
się uczyć, jak zrobić notatkę, itp.; stała i systematyczna współpraca z rodzicami oraz kontrola frekwencji uczniów
na zajęciach obowiązkowych i wyrównawczych.
Z przeprowadzonego badania wynika, że informacja o postępach w nauce pomaga uczniom uczyć się.
Ankietowani uczniowie klas II (38) stwierdzili, że nauczyciele wyjaśniają im, jak się uczyć - wszyscy (20/38),
większość (10/38), około połowa (5/38), mniej niż połowa (2/38), żaden (1/38). Prawie wszyscy (36/38)
drugoklasiści przyznają, że potrafią się uczyć. Większość (26/35) ankietowanych uczniów klas III w dniu badania
otrzymała od nauczycieli wskazówki, które pomogły im się uczyć. Uczniowie podczas wywiadu powiedzieli,
że w szkole rozmawia się z nimi o tym, jak się uczyć i otrzymują od nauczycieli wskazówki na ten temat, np.:
na lekcjach wychowawczych, na zajęciach wyrównawczych, prawie na każdej lekcji; są rozmowy indywidualne;
nauczyciele dzielą materiał na części; udzielają wskazówek - mówią, żeby nie uczyć się na ostatnią chwilę; żeby
przed snem przeczytać materiał; żeby korzystać z różnych źródeł informacji; rozdają plakaty, płyty; opowiadają
o swoich doświadczeniach; wskazują wzory, np. absolwentów. Wszyscy respondenci zgodnie przyznali, że te
rozmowy pomagają im w nauce. Ankietowani rodzice uczniów kl. II i III (72/73) stwierdzili, że nauczyciele
wyjaśniają ich dzieciom, jak się uczyć - większość (28/73), wszyscy (22/73), mniej niż połowa (8/73), około połowa
(4/73), żaden (1/73), trudno powiedzieć (9/73). Zdaniem prawie wszystkich (67/73) tych respondentów ich dzieci
umieją się uczyć. Podczas prawie wszystkich (6/7) obserwowanych zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych
nauczyciele w każdej sytuacji zwracali uwagę na te elementy odpowiedzi lub działania ucznia, które były
nieprawidłowe.
19 / 39
Wymaganie: Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli
Komentarz:
Nauczyciele współdziałają w tworzeniu, analizie, organizacji i realizacji procesów edukacyjnych
przebiegających w szkole; mają też poczucie, że ich głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania
decyzji o wprowadzeniu kolejnych zmian w realizacji tych procesów. Poniższe argumenty świadczą
o wysokim poziomie spełniania tego wymagania.
Współpraca nauczycieli w zakresie tworzenia i analizy procesów edukacyjnych
Nauczyciele współdziałają przy tworzeniu i analizie procesów edukacyjnych. Wskazują na to informacje
uzyskane od dyrektora i nauczycieli oraz potwierdza analiza dokumentów (zapisy w Statucie szkoły, uchwały,
protokoły z posiedzeń Rady Pedagogicznej, kalendarz pracy szkoły, protokoły spotkań zespołów
nauczycielskich). Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele planują, konsultują i analizują procesy edukacyjne
zachodzące w szkole. Ich zakres obejmuje wszystkie obszary pracy szkoły - kształcenie, praca wychowawcza
i opiekuńcza. Rada Pedagogiczna planuje i analizuje procesy edukacyjne systematycznie (średnio podczas
spotkań raz w miesiącu). W trakcie posiedzeń planuje się zmiany; projektuje się pracę na kolejne półrocze lub na
rok szkolny; analizuje się postępy uczniów nie tylko edukacyjne, ale i wychowawcze; omawia się efektywność
podejmowanych działań; porównuje je ze sobą i stara się znaleźć te, które są najbardziej efektywne.
W następstwie takich analiz wytyczone zostają wspólnie nowe lub tylko zmodyfikowane działania. Kolejną formą
współdziałania, pozwalającą na planowanie i analizę różnych obszarów jest praca nauczycieli w różnych
zespołach,
np.:
przedmiotowych,
wychowawczym,
ds.
ewaluacji,
projektowym,
ds.
pomocy
psychologiczno-pedagogicznej. Ankietowani nauczyciele (13) deklarują także, że analizę procesów edukacyjnych
podejmują samodzielnie, za którą ponoszą odpowiedzialność (13/13); wspólnie z innymi nauczycielami, np.
w zespołach zadaniowych (12/13) oraz że analizy tego typu są prowadzone z innymi nauczycielami przy okazji
nieformalnych spotkań i rozmów (2/13). Zdaniem nauczycieli uczestniczących w wywiadzie planowanie i analiza
procesów edukacyjnych w szkole ma charakter zorganizowany i jest efektem współdziałania Rady Pedagogicznej.
Uwzględniając zgłaszane wnioski i opinie nauczycieli, dyrektor przygotowuje arkusz organizacji (szkolny plan
nauczania) pracy szkoły na nowy rok szkolny. Plan sprawowania wewnętrznego nadzoru pedagogicznego
powstaje na początku roku szkolnego i zawiera ewaluację, kontrolę, wspomaganie, program rozwoju i kalendarz
pracy szkoły. Nauczyciele (wychowawcy klas, nauczyciele świetlicy i biblioteki szkolnej oraz pedagog szkolny)
mają obowiązek indywidualnego planowania swojej pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Planuje się
pracę zespołów zadaniowych oraz priorytety szkoleń Rady Pedagogicznej w ramach Wewnątrzszkolnego
Doskonalenia Nauczycieli. Wspólnie planowane są zajęcia pozalekcyjne i harmonogram spotkań
z rodzicami. Dyrektor podczas wywiadu stwierdził, że w ramach sprawowanego wewnętrznego nadzoru
pedagogicznego na bieżąco i zgodnie z planem analizuje procesy edukacyjne i dwukrotnie w ciągu roku dzieli się
wnioskami z nauczycielami podczas posiedzeń Rady Pedagogicznej.
Wzajemne wspieranie się i wspólne podejmowanie decyzji
Nauczyciele wspierają się w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych – świadczą o tym informacje
uzyskane od dyrektora i ankietowanych nauczycieli. Wszyscy (13/13) nauczyciele stwierdzają w
ankiecie, że wsparcie, jakie uzyskują od innych nauczycieli, jest dla nich wystarczające. Przykłady wzajemnego
wspierania się nauczycieli w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych, według nauczycieli ankietowanych
i uczestniczących w wywiadzie, to m.in.: współpraca w ramach pracy zespołów zadaniowych; wspieranie
młodych nauczycieli; opieka nad stażystami; dzielenie się wiedzą, pomocami, obowiązkami; opracowywanie
dokumentacji szkolnej (np.: dokumentacja dotycząca pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych; plan
pracy szkoły, zespołu wychowawczego, zespołów przedmiotowych); dzielenie się doświadczeniem; organizacja
zajęć koleżeńskich, rad szkoleniowych; wymienianie się scenariuszami zajęć; opracowywanie zasad oceniania
uczniów; zgłaszanie propozycji zmian w prawie wewnątrzszkolnym; organizacja przeprowadzania diagnoz i badań,
uroczystości szkolnych; poszerzanie oferty zajęć wyrównujących szanse edukacyjne uczniów. Dyrektor przytacza
20 / 39
kolejne przykłady, m.in: wspólne analizowanie opinii i orzeczeń z poradni podczas spotkań zespołu
wychowawczego i zespołów ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej (ustalanie form pomocy uczniom);
obserwacja i omawianie lekcji koleżeńskich podczas stażu (modyfikacja metod pracy); współdziałanie nauczycieli
w ramach WDN (możliwość praktycznego uczenia się od siebie nawzajem); współpraca z biblioteką szkolną
(wypożyczanie, wymiana materiałów dydaktycznych, pomoc uczniom w przygotowaniu zadań, projektu);
współpraca w zespole przedmiotowym (metody pracy, korelacja treści międzyprzedmiotowych); spotkania
na radzie pedagogicznej (analiza postaw; ustalanie oceny zachowania; wspólna analiza wyników diagnoz,
oceniania, raportów z egzaminów i wypracowywanie wniosków do dalszej pracy).
Z zebranych podczas badań informacji wynika, że proces zmiany jest efektem wspólnych decyzji. Prawie
wszyscy (11/13) ankietowani nauczyciele twierdzą, że ich głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania
decyzji o wprowadzaniu koniecznych zmian w realizacji procesów edukacyjnych. Nauczyciele mają możliwość
bieżącego zgłaszania uwag i pomysłów, najczęściej podczas spotkań zespołów i Rady Pedagogicznej, ale także
w trakcie indywidualnych rozmów z poszczególnymi nauczycielami. Wnioski dotyczą procesu nauczania w celu
osiągnięcia najlepszych wyników, m.in.: kontroli pracy pisemnej uczniów pod względem poprawności językowej,
ortograficznej i interpunkcyjnej; organizacji testów próbnych; modyfikacji planu nauczania i wychowania; organizacji
uroczystości szkolnych; realizacji projektów edukacyjnych. Dyrektor podczas wywiadu podał przykłady zmian
dotyczących procesów edukacyjnych, które, według niego, zostały wprowadzone w szkole w wyniku wspólnie
podjętych decyzji:
- opracowanie dokumentów szkoły - nowelizacja Statutu - zmiany dotyczyły dostosowania zapisów
Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania do nowych wymagań, poszerzenia zadań szkoły i obowiązków ucznia;
- opracowanie form zajęć wychowania fizycznego do wyboru przez ucznia - pozyskano z organu prowadzącego
środki finansowe na naukę pływania;
- opracowanie harmonogramu zajęć dodatkowych na nowy rok szkolny - przydzielenie godzin nauczania
indywidualnego dla 3 uczniów, dostosowanie planu zajęć pozalekcyjnych do potrzeb uczniów.
Wymaganie: Kształtuje się postawy uczniów
Komentarz:
Działania wychowawcze podejmowane w gimnazjum są spójne i adekwatne do potrzeb uczniów.
Uczniowie mają poczucie równego i sprawiedliwego traktowania ich przez nauczycieli. Młodzież
uczestniczy w planowaniu i modyfikowaniu działań wychowawczych, a nauczyciele analizują je i formułują
wnioski, które następnie wdrażają w codzienne życie szkoły. Poniżej wskazane zostały argumenty
świadczące o wysokim poziomie spełniania niniejszego wymagania.
Spójność działań wychowawczych i ich adekwatność do potrzeb uczniów
Z przeprowadzonego badania ewaluacyjnego wynika, że działania wychowawcze podejmowane w szkole są
spójne i adekwatne do potrzeb uczniów. Zdaniem dyrektora i nauczycieli, uczestników wywiadów, spójność
działań wychowawczych zapewniają: rzetelna realizacja koncepcji pracy szkoły wyrażonej w programie
wychowawczym i programie profilaktyki; konsekwencja w przestrzeganiu obowiązujących w szkole zasad
i norm, obowiązujących zarówno uczniów jak i nauczycieli, a określonych w prawie wewnątrzszkolnym; wspólne
ustalanie zasad w ramach zespołu wychowawczego; jasne kryteria oceniania zachowania uczniów; rozwiązywanie
problemów wychowawczych; organizowanie uroczystości i imprez z kalendarza szkolnego. Wszyscy pracownicy są
zobowiązani do reagowania zgodnie z normami. Uczniowie muszą akceptować obowiązujące wartości, dlatego
dużą wagę przykłada się do zapoznawania ich i przypominania im w różnorodnej formie o obowiązujących
21 / 39
zasadach. Spójność działań nie byłaby możliwa bez udziału rodziców, więc włącza się ich w proces wychowania
w szkole i przypisuje się im zadania wychowawcze. Nauczyciele dodają, że poprzez spójne działania wszystkich
pracowników szkoły udaje się im osiągnąć przeświadczenie u uczniów, że szkoła jest ich „drugim domem”. To
ważne poczucie pozwala na przeprowadzanie wielu zamierzeń, które są możliwe tylko przy współpracy uczniów
i nauczycieli. Najważniejszy jest fakt, że szkoła jest bezpieczna. Dzięki temu, że jest kameralna, że nie ma w niej
anonimowości, każdy uczeń czuje się tu kimś ważnym, znaczącym; ma poczucie własnej wartości; wie, że nie jest
"numerem w dzienniku", tylko ważną dla wszystkich osobą. Dzięki działaniom promocyjnym udaje się przekonać
rodziców i uczniów, że gimnazjum jest dobrą szkołą. Pracownicy niepedagogiczni, uczestnicy
wywiadu, uważają, że w szkole dyskutuje się na temat pożądanych postaw uczniów, np. w trakcie realizacji
programu profilaktyki i innych programów profilaktycznych (np.: "Bezpieczny uczeń", "Bezpieczna szkoła", "Szkoła
bez przemocy", "Warto być dobrym"). W takich dyskusjach biorą udział wszyscy - uczniowie, nauczyciele, rodzice,
pedagog szkolny i pracownicy niepedagogiczni. Prowadzi się bieżące rozmowy i na bieżąco rozwiązuje się różne
problemy w celu zmniejszenia na terenie szkoły zagrożeń. Uczniowie dbają o mienie szkoły. Uczniowie klas
I otoczeni są opieką uczniów starszych. W szkole nie ma "fali", przemocy. Jest bardzo dobra współpraca. Dzieci
doceniają nauczycieli i innych pracowników - pomagają im, dzielą się z nimi swoimi radościami i smutkami,
zwierzają się. Prawie wszyscy (31/38) ankietowani uczniowie kl. II podają, że nauczyciele traktują ich w równy
sposób z innymi uczniami. Większość (29/38) drugoklasistów twierdzi także, że nauczyciele traktują ich
sprawiedliwie. Zdaniem większości (59/73) ankietowanych rodziców uczniów kl. II i III sposób, w jaki szkoła
wychowuje dzieci, odpowiada ich potrzebom. Również większość (61/73) rodziców deklaruje, że nauczyciele
traktują ich dzieci sprawiedliwie. Prawie wszyscy (36/38) ankietowani uczniowie klas II zapewniają, że postawy
promowane przez szkołę są zgodne z postawami, które oni sami uważają za ważne. Według słów nauczycieli,
uczestników wywiadu, diagnoza wychowawczych potrzeb uczniów przeprowadzana jest poprzez: obserwacje
zachowań; rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami; badania ankietowe; analizę dokumentów i wytworów
pracy ucznia; informację ze szkół podstawowych; diagnozę sytuacji materialno-bytowej uczniów; ewaluację;
współpracę w zespołach. Po analizie działań wychowawczych wychowawcy i pedagog szkolny planują i wdrażają
stosowne do sytuacji działania. Pedagog korzysta z informacji ze szkoły podstawowej czy od kuratorów. We
wrześniu każdego roku wychowawcy i pedagog przeprowadzają diagnozę sytuacji materialno-bytowej uczniów. W
wyniku tej diagnozy zostały określone m.in. następujące potrzeby uczniów: potrzeby socjalne (np.: stypendium,
zasiłki, dożywianie, wypożyczenie podręczników z biblioteki, zwolnienie z opłat za ubezpieczenie, pomoc
rzeczowa); potrzeba informacji (np.: profilaktyka uzależnień, zdrowia, społeczna); potrzeba poczucia
bezpieczeństwa, radzenia sobie ze stresem (np.: warsztaty integracyjne, zajęcia przedegzaminacyjne); potrzeba
sukcesu (np.: zespoły pomocy psychologiczno–pedagogicznej, kierowanie do specjalistów, porady dla rodziców,
wspomaganie pedagogiczne, przekazywanie treści dydaktycznych i wychowawczych, zajęcia wyrównawcze,
fakultety); potrzeba akceptacji grupy rówieśniczej i integracji (zajęcia integracyjne, wycieczki); potrzeba
zrozumienia, sprawiedliwego oceniania, motywacji do nauki (jednolity Wewnątrzszkolny System Oceniania);
akceptacja, wiara w siebie (zajęcia dodatkowe, pomoc psychologiczno-pedagogiczna, metody dostosowane
do możliwości); potrzeba uznania, docenienia (udział w konkursach i uroczystościach, eksponowanie talentu,
umiejętności); potrzeba samorealizacji, samorządności (Samorząd Uczniowski, inicjatywy uczniów); potrzeba
rozwijania zainteresowań (zajęcia dodatkowe, imprezy, wycieczki); potrzeba współpracy (realizacja projektów,
uroczystości szkolne, konkursy); potrzeba tożsamości (tworzenie więzi z lokalnym społeczeństwem i ze szkołą,
opieka nad gabinetem, wybór patrona, festyn, itp.); potrzeba rozrywki (zabawy szkolne, dyskoteki, kulig, itp.);
potrzeba aktywnego wypoczynku (organizacja zajęć podczas ferii, SKS, festyn, wycieczki rowerowe); potrzeba
rywalizacji (zawody sportowe, konkursy, współzawodnictwo na najlepszą średnią ocen, wyniki nauczania).
Udział uczniów w działaniach wychowawczych
Uczniowie uczestniczą w działaniach sprzyjających kształtowaniu pożądanych społecznie
postaw, o czym świadczą informacje uzyskane od ankietowanych uczniów i nauczycieli oraz prowadzone
obserwacje zajęć. W opinii większości (29/38) ankietowanych uczniów kl. II w tym półroczu brali oni udział
w rozmowie na temat odpowiedniego zachowania; według 5/38 uczniów - było to w poprzednim roku szkolnym
lub dawniej; zdaniem 2/38 drugoklasistów taka rozmowa miała miejsce w poprzednim półroczu; a 1/38 uczeń
twierdzi, że nigdy nie brał udziału w takiej rozmowie. Ponad połowa (21/38) ankietowanych drugoklasistów
uczestniczyła w zajęciach związanych z zachowaniem i relacjami z innymi ludźmi w ostatnim miesiącu; 10/38
uczniów - kilka miesięcy temu; 6/38 respondentów - około pół roku temu lub dawniej; a 1 uczeń nigdy nie brał
udziału w takich zajęciach. Uczniowie brali też, zdaniem nauczycieli uczestniczących w wywiadzie, udział
w działaniach kształtujących społecznie pożądane postawy: akcje regionalne i ogólnopolskie, zawody sportowe,
wolontariat, wycieczki, wyjazdy do kina i teatru, zbiórka karmy dla zwierząt, WOŚP, sprzątanie świata, "Góra
Grosza", działania profilaktyczne i ekologiczne (np.: "Dobre Rady na Elektroodpady", "Tydzień profilaktyki",
"Bezpieczne wakacje"), konkursy ("Dorosłe Życie - Moja Rodzina", "Trzeźwa młodość", "Uchronić siebie",
22 / 39
międzyklasowy konkurs na gazetkę profilaktyczną o dowolnej tematyce profilaktycznej), wymiana młodzieży,
przedstawienia teatralne dla przedszkoli i społeczności lokalnej, udział w sprzątaniu cmentarza w Karsiborzu,
udział w projekcie społeczno–edukacyjnym „Błękitny Patrol”, organizowanie samopomocy koleżeńskiej; udział
w obchodach rocznic świąt państwowych, miejskich, szkolnych; udział w projektach (np.: ”Bezpieczna szkoła Bezpieczny Uczeń”, „Bezpieczna szkoła”, ”Warto być Dobrym”, „Świnoujście – moja mała Ojczyzna”),
w kampaniach („Szkoła bez przemocy”, „Zachowaj Trzeźwy Umysł”, „Trzymaj Formę”), w zajęciach integracyjnych
w pierwszych dniach pobytu w gimnazjum, w akcjach charytatywnych (np.: „Wkręć się w pomaganie”- zbiórka
plastikowych zakrętek, pielęgnowanie ceremoniału szkoły, spotkania z ludźmi z pasją, działalność Samorządu
Uczniowskiego. Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele deklarują, że ostatnio w szkole miała miejsce dyskusja
na temat pożądanych postaw uczniów w przeciągu ostatnich 6 miesięcy. Prowadzone obserwacje zajęć (7/7)
wykazały, że nauczyciele poprzez swój sposób zachowania kształtują pożądane społecznie postawy; a uczniowie
uczestniczą w działaniach sprzyjających kształtowaniu tych postaw.
Planowanie i modyfikacja działań wychowawczych przy współudziale z uczniami
Z wypowiedzi respondentów wynika, że uczniowie biorą udział w planowaniu i modyfikowaniu działań
wychowawczych w szkole. Prawie wszyscy (31/38) ankietowani uczniowie klas II deklarują, że mają wpływ
na to, jakie postawy są promowane w szkole. Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a szkołami uwzględnionymi
w porównaniu jest istotna statystycznie i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi: "mają
duży wpływ" jest ponad 2 razy większy niż w porównywanych szkołach w kraju. Uczniowie uczestniczący
w wywiadzie wskazują na postawy i zachowania, jakich się od nich oczekuje w szkole: tolerancja, kultura osobista,
punktualność, powaga, wzajemny szacunek, pomaganie innym. Wszyscy są zdania, że te wartości są ważne także
i dla nich. Ankietowani nauczyciele (13/13) oraz ankietowany dyrektor twierdzą, że uczniowie biorą udział
w tworzeniu i zmianie działań wychowawczych, np.: demokratycznie wybierają przedstawiciela klasy i Samorząd
Uczniowski; tworzą plan swojej pracy; wybierają opiekuna Samorządu i przedstawicieli do Młodzieżowej Rady
Miasta, z którą współpracują; wypełniają ankiety; wyrażają swój pogląd i opinię o pracy nauczyciela; wybierają
według swojego pomysłu nauczyciela: „słoneczko", "serduszko", "żyleta”; współuczestniczą w opracowywaniu
planu wychowawczego; ustalają propozycje ocen zachowania; głosują; proponują imprezy, miejsca wycieczek,
formy zajęć sportowych, zawody sportowe; wybierają formy zajęć dodatkowych; wykonują gazetki tematyczne
w swoich gabinetach; zamieszczają informacje na stronie www; wykonują zdjęcia podczas imprez; uczestniczą
w akcjach profilaktycznych, charytatywnych, środowiskowych, konkursach; wybierają książki kupowane
do biblioteki szkolnej, tematykę godzin wychowawczych; podczas lekcji oceniają swoją pracę i pracę innych
kolegów. Z ich inicjatywy organizowany jest weekendowy maraton filmowy; przygotowuje się uczniów do egzaminu
na kartę motorowerową, do mistrzostw szkoły w piłce nożnej; odbywają się spotkania z piłkarzami klubu I ligowego
"Flota Świnoujście". Według nauczycieli uczestniczących w wywiadzie postawy promowane w szkole to:
postawy prospołeczne, prorodzinne, prozdrowotne, patriotyczne, proekologiczne; przestrzeganie zasad współżycia
społecznego; przeciwstawianie się przejawom brutalności i wulgarności oraz szanowanie poglądów i przekonań
innych ludzi; uczenie tolerancji, życzliwości, uwrażliwienia na innych; realizacja własnych pomysłów; uczenie
przestrzegania przyjętych zasad; poprawa stosunku do obowiązków szkolnych; umiejętność kontrolowania
własnych zachowań; kształcenie zasad współżycia w grupie rówieśniczej; dbałość o swój wizerunek jako ucznia;
kształcenie umiejętności niesienia pomocy innym oraz ofiarności. Ponadto promuje się: otwartość,
odpowiedzialność, ciekawość świata, patriotyzm, asertywność, punktualność, świadomość potrzeb społecznych,
dbałość o bezpieczeństwo własne i kolegów, kulturę osobistą, odróżnianie dobra od zła, prawidłowe reagowanie
na sytuacje konfliktowe, grzeczność, szacunek dla starszych i wobec siebie, wrażliwość, wywiązywanie się ze
swoich obowiązków, systematyczność, empatię, altruizm. W większości uczniowie zgadzają się z postawami
promowanymi w szkole. Według rodziców uczestniczących w wywiadzie uczniowie mają wpływ na ustalanie
zasad obowiązujących w szkole; wiedzą, dlaczego te zachowania są wskazane i są one dla nich ważne. Tylko
na 1/7 obserwowanych zajęciach uczniowie zgłosili inicjatywę dotyczącą treści lekcji (zaproponowali tytuły pieśni
religijnych do wspólnego śpiewania) i nauczyciel to uwzględnił. Natomiast na wszystkich (7/7) zajęciach uczniowie
brali udział w planowaniu i modyfikowaniu działań wychowawczych, np.: ustalili wraz z nauczycielem ostateczny
termin oddania projektu edukacyjnego dotyczącego konstrukcji obrazów za pomocą soczewek i zwierciadeł
(działaniem wychowawczym jest ćwiczenie systematyczności i terminowości wykonywanych przez uczniów zadań);
ustalali swoje prawa.
Wdrażanie wniosków z analizy działań wychowawczych
Wnioski z analizy działań wychowawczych są wdrażane. Potwierdzają to informacje uzyskane od dyrektora
i nauczycieli, uczestników wywiadów, którzy podali wnioski i sposoby ich wykorzystywania; przykładowe wnioski
- realizować programy i projekty profilaktyczne o aktualnej tematyce i zapotrzebowaniu wynikającym z diagnozy;
23 / 39
wzmóc nadzór nad realizacją obowiązku szkolnego w celu polepszenia frekwencji na lekcjach i zajęciach
dodatkowych; dokonać zmian w zapisach WSO dotyczących ocen zachowania poprzez uwzględnienie realizacji
projektu edukacyjnego; intensywniej włączać rodziców w proces wychowania ucznia poprzez różnorodne formy
pedagogizacji rodziców i kontrolę wypełniania obowiązków przez ich dzieci; sposoby wykorzystywania tych
wniosków to np. - realizacja konkretnych programów i projektów profilaktycznych o aktualnej tematyce
lub zapotrzebowaniu wynikającym z diagnozy; wprowadzenie procedury usprawiedliwiania nieobecności (zeszyty
obserwacji); opracowanie tematyki do pracy wychowawczej na kolejny rok szkolny; wprowadzenie zmian
w zapisach WSO (dotyczących ocen zachowania); obserwacje zachowań uczniów; rozmowy indywidualne
z uczniami i rodzicami; badania ankietowe; analiza dokumentów; korzystanie z informacji o uczniu ze szkoły
podstawowej czy kuratorów; przeprowadzanie diagnozy sytuacji materialno-bytowej uczniów; profilaktyka
uzależnień.
Wymaganie: Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych
Komentarz:
W szkole nauczyciele diagnozują możliwości edukacyjne uczniów i podejmują różnorodne działania,
uwzględniające indywidualizację procesu edukacji, by uczniowie, pomimo istniejących negatywnych
uwarunkowań społecznych, odnosili sukcesy na miarę swoich możliwości. Poniżej przedstawione zostały
argumenty świadczące o bardzo wysokim poziomie spełniania niniejszego wymagania.
Rozpoznawanie możliwości uczniów
Z przeprowadzonego badania wynika, że nauczyciele znają możliwości edukacyjne swoich uczniów,
a uczniowie osiągają sukcesy na miarę tych możliwości. Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele twierdzą,
że diagnozują możliwości edukacyjne wszystkich uczniów, których uczą. Z diagnozy tej pozyskują m.in.
następujące informacje: jaki jest poziom umiejętności uczniów; czy nastąpił przyrost wiedzy; jakie treści wymagają
ćwiczeń, powtórzeń, dodatkowych zajęć; wskazówki do dalszej pracy. Analiza wyników diagnoz pokazuje obraz,
w jakim stopniu uczniowie opanowali sprawdzane umiejętności i jaki jest ich poziom wiedzy. Według partnerów
szkoły i przedstawiciela organu prowadzącego, uczestników wywiadu, w miejscach, w których mieszkają
uczniowie, pojawia się dużo problemów społecznych - eksmisje; rodziny dysfunkcyjne, nadużywające alkoholu;
brak kompetencji społecznych; zaniedbania wychowawcze; eurosieroctwo; ubóstwo (w dzielnicy znajdują się
budynki socjalne z rodzinami eksmitowanymi); agresja wobec rówieśników i dorosłych; zaniżający się wiek inicjacji
alkoholowej i seksualnej. Jest to małe środowisko, w którym coraz mniej jest wzorców pozytywnych. Według
20/38 ankietowanych drugoklasistów - wszystko jest w porządku, kiedy myślą o swoich wynikach w nauce; 9/38
– czuje radość; a 8/38 - niezadowolenie, że nie mogli zrobić więcej; natomiast 1/38 ucznia ten problem nie
interesuje. Najważniejszymi czynnikami, które sprawiają, że uczniowie średnio zdolni lub bardzo zdolni nie
osiągają w szkole sukcesu edukacyjnego, zdaniem dyrektora, są uwarunkowania społeczne i ekonomiczne.
Największą trudnością, z którą zmaga się szkoła, są ograniczenia środowiskowe - dziedziczny brak motywacji
uczniów i niechęć do dodatkowych zajęć wyrównujących szanse i rozwijających zdolności; brak wsparcia ze strony
domu rodzinnego; niewydolność wychowawcza rodziców; niskie aspiracje edukacyjne; brak motywacji
do zdobywania wykształcenia; niepełne rodziny; patologie (choroba alkoholowa); niezaradność życiowa rodziców;
trudności związane z nawiązaniem współpracy pomiędzy rodzicami i szkołą; niska kultura słowna; bezrobocie
lub praca za granicą jednego z rodziców; trudności finansowe rodzin; problemy mieszkaniowe. Zdarza się,
że rodzice nie wywiązują się z dopilnowania realizacji obowiązku szkolnego przez swoje dzieci. Na udział uczniów
w dodatkowych zajęciach mają również wpływ utrudnione dojazdy do szkoły. Uczniowie zdolni, którzy mają
wsparcie w środowisku rodzinnym, odnoszą sukcesy w konkursach, zawodach sportowych i osiągają wysokie
wyniki w nauce.
Prowadzenie działań zwiększających szanse edukacyjne uczniów
Wypowiedzi respondentów (dyrektora, rodziców i partnerów szkoły) świadczą o tym, że w szkole prowadzone
są działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów. Według dyrektora dla ograniczenia wpływu
uwarunkowań społecznych i ekonomicznych szkoła prowadzi m.in. następujące działania: pedagogizacja rodziców
24 / 39
i opiekunów prawnych podczas różnorodnych form spotkań; wywiady środowiskowe; współpraca z instytucjami
społecznymi w środowisku (spotkania ze specjalistami ds. nieletnich, spotkania uczniów z policjantami, edukacja
prawna, informowanie o zdarzeniach, wspólna interwencja, wspólny udział w realizacji programów
profilaktycznych); konsekwentne egzekwowanie realizacji obowiązku szkolnego; realizacja procedur postępowania
w przypadku nieobecności ucznia; zakup biletów dla uczniów dojeżdżających; finansowanie przez Radę Rodziców
wyjazdów uczniów na konkursy, wycieczki; pomoc materialna, rzeczowa, obiady, stypendia, zasiłki, zwolnienia ze
składek; wsparcie udzielane indywidualnym uczniom przez wychowawcę i pedagoga szkolnego oraz w świetlicy
(pomoc w odrabianiu lekcji); w bibliotece wypożyczanie podręczników, udostępnianie Internetu; współpraca ze
świetlicą środowiskową Towarzystwa Przyjaciół Dzieci; angażowanie uczniów do zadań na terenie szkoły
(bezpieczeństwo i poczucie sukcesu, wskazywanie mocnych stron); organizacja czasu wolnego (zajęcia podczas
ferii, rekolekcji, dni bez lekcji). Pomocą psychologiczno-pedagogiczną na terenie szkoły objętych jest
54 (43,9%) uczniów; 48 (39%) z nich posiada opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej; 6 (4,8%) uczniów orzeczenia; 3 (2,4%) uczniów realizuje program w ramach nauczania indywidualnego na terenie szkoły
na większości przedmiotów oraz uczestniczy w lekcjach praktycznych z całą klasą; 1 uczeń jest zwolniony z nauki
drugiego języka obcego i uczestniczy w indywidualnym programie terapii pedagogicznej. Uczniowie kl.
III (10,5%) posiadający opinie piszą egzamin zgodnie z zaleceniami poradni. Działania zwiększające szanse
edukacyjne uczniów to także: objęcie uczniów indywidualną pomocą przez zespoły ds. pomocy
psychologiczno-pedagogicznej (opracowywanie kart indywidualnej pomocy, dostosowywanie metod pracy
na wszystkich przedmiotach do zaleceń z opinii i orzeczeń, organizacja nauczania indywidualnego,
dostosowywanie warunków na egzaminie gimnazjalnym, fakultety dla uczniów z przedmiotów objętych egzaminem
gimnazjalnym); współpraca ze specjalistami (kierowanie na badania, terapię); udzielanie uczniom i rodzicom
szczegółowej informacji dotyczącej poziomu umiejętności po diagnozach; zajęcia wyrównujące braki w opanowaniu
poszczególnych umiejętności; konsultacje w celu poprawy oceny jak i uzupełnienia braków; indywidualne
konsultacje w celu przygotowania do egzaminu klasyfikacyjnego, poprawkowego; zajęcia grupowe w ramach
realizacji projektów; spotkania z ciekawymi ludźmi; zajęcia z ratownictwa przedmedycznego; zachęcanie uczniów
do udziału w uroczystościach, konkursach, olimpiadach, zawodach sportowych oraz ich organizowanie;
funkcjonowanie kół zainteresowań; działalność Samorządu Uczniowskiego; redagowanie gazetek szkolnych; SKS;
koło teatralne; działalność charytatywna; prowadzenie doradztwa zawodowego (współpraca ze szkołami
ponadgimnazjalnymi); realizacja planu wychowawczego i profilaktyki (warsztaty); budowanie pożądanych
społecznie postaw opisanych w modelu absolwenta; estetyzacja i unowocześnianie bazy szkoły (wprowadzanie
nowych technologii); współpraca ze szkołami z rejonu oraz z Niemiec (ośrodkiem w Golm); organizowanie
wycieczek edukacyjnych i spotkań z ciekawymi ludźmi; pomoc w nauce (odrabianie lekcji) i dostępie do informacji
poprzez bibliotekę multimedialną i świetlicę szkolną; pomoc materialna i wsparcie psychiczne. Formy tych zajęć to:
dodatkowe zajęcia pozalekcyjne wyrównujące braki na poziomie klas - język angielski, niemiecki, polski;
matematyka, fizyka, biologia, chemia; indywidualne i grupowe zajęcia wspomagające prowadzone przez
nauczycieli świetlicy i biblioteki oraz pedagoga szkolnego; zajęcia z doradztwa zawodowego; zajęcia rozwijające
talenty (warsztaty muzyczne, Koło Europejskie, SKS, koło teatralne, nauczanie indywidualne); zajęcia z uczniem
zdolnym poprzez przygotowywanie do konkursów. W opinii większości (59/73) ankietowanych rodziców uczniów
kl. II i III w szkole podejmuje się starania, by dziecko miało poczucie sukcesu w nauce na miarę jego możliwości.
Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu jest istotna statystycznie
i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi: "zdecydowanie tak" jest 2 razy większy niż
w porównywanych szkołach w kraju. Rodzice w ankiecie (51/73) i uczestniczący w wywiadzie podają przykłady
takich działań: chwalenie, że stać ucznia na więcej; zajęcia wyrównawcze; fakultety z poszczególnych
przedmiotów; dodatkowe zajęcia pozalekcyjne (koła zainteresowań); sprawiedliwe ocenianie; rozmowy
wychowawczo-mobilizujące z wychowawcą, dyrektorem i pedagogiem szkolnym; dyplomy, nagrody;
reprezentowanie szkoły w zawodach sportowych; dostosowywanie poziomu trudności zadań i ilości materiału
do każdego z uczniów; stosowanie się do zaleceń zawartych w opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej;
organizowanie wystaw prac uczniowskich; możliwość poprawy ocen; pomoc psychologiczno-pedagogiczna;
nagradzanie słowne i graficzne; douczanie, korepetycje; wyjazdy integracyjne i edukacyjne; dostrzeganie starań
dziecka przez nauczycieli; mobilizacja do udziału w życiu szkoły. Efektem tych działań są liczne sukcesy uczniów
w szkolnych i pozaszkolnych konkursach i zawodach sportowych, pozytywne oceny. Partnerzy szkoły
i przedstawiciel organu prowadzącego uczestniczący w wywiadzie podają kolejne konkretne przykłady działań
szkoły, aby każdy uczeń mógł odnosić sukcesy w nauce na miarę swoich możliwości i ich efekty: współpraca
z pedagogiem szkolnym i wychowawcami klas (dla dzieci z problemami organizuje się dodatkowe zajęcia
wyrównawcze, jest indywidualizacja pracy); umieszczanie dzieci w placówce wychowawczej (dzięki temu matka
mogła pójść na "odwyk", a dziecko nadrobiło zaległości z I półrocza); działania biblioterapeutyczne (skłoniły dzieci
do zainteresowania się literaturą); wspólna organizacja z Miejskim Domem Kultury konkursów artystycznych;
współpraca ze szkołami ponadgimnazjalnymi; wycieczki; udział w uroczystościach miejskich; prowadzenie zajęć
integracyjnych; profilaktyka uzależnień; wymiana informacji pomiędzy pedagogiem szkolnym a Miejskim Ośrodkiem
25 / 39
Pomocy Rodzinie o sytuacji dzieci (np. płacenie za obiad, stypendium socjalne).
Indywidualizacja procesu edukacji
Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że w szkole prowadzone są działania
uwzględniające indywidualizację procesu edukacji. Prawie wszyscy (37/38) ankietowani uczniowie klas
II twierdzą oni, że nauczyciele mówią, iż uczniowie mogą nauczyć się nawet trudnych rzeczy. Różnica pomiędzy
analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu jest istotna statystycznie i korzystna dla badanej
szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi: "zdecydowanie tak" jest ponad 2 razy większy niż w porównywanych
szkołach w kraju. Ankietowani drugoklasiści (38) uważają także, że nauczyciele pomagają im uczyć się, gdy
uczniowie mają trudności w nauce - wszyscy nauczyciele (14/38), większość (17/38), około połowy (4/38), mniej niż
połowa (3/38). Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu jest istotna
statystycznie i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi: "wszyscy nauczyciele" jest ponad
3 razy większy niż w porównywanych szkołach w kraju. Prawie wszyscy (31/38) ci respondenci uważają,
że nauczyciele w nich wierzą. Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi
w porównaniu jest istotna statystycznie i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi:
"zdecydowanie tak" jest ponad 2,5 razy większy niż w porównywanych szkołach w kraju. Nieco więcej niż połowa
(38/73) ankietowanych rodziców uczniów kl. II i III ma poczucie, że ich dziecko traktowane jest w szkole
indywidualnie. Dyrektor uczestniczący w wywiadzie wskazuje, w jaki sposób w szkole motywuje się uczniów
do pełnego wykorzystywania ich możliwości, m.in. poprzez: indywidualizację procesów nauczania tak, by uczniowie
osiągali sukcesy na miarę swoich możliwości (indywidualna pomoc uczniom w formie konsultacji, rozmów, rad;
przekazywanie informacji o metodach efektywnego uczenia się i indywidualizacja pracy na lekcji); organizację
dodatkowych zajęć dla uczniów z trudnościami; przygotowywanie uczniów zdolnych do konkursów; stosowanie
pochwał i nagród (na forum klasy i szkoły); ocenianie kryterialne; przekazywanie listów gratulacyjnych rodzicom;
prezentacje wzorców (np.: polscy nobliści, patrioci, najlepsi absolwenci szkoły); organizowanie imprez,
uroczystości, w których uczniowie prezentują swoje umiejętności wokalne, recytatorskie, plastyczne, taneczne,
aktorskie, itp.; nagradzanie klasy z najlepszą średnią wyników nauczania i frekwencji; nagradzanie indywidualnych
uczniów; przyznawanie tytułu „Prymus szkoły", ”Orły szkoły”; eksponowanie talentu uczniów (wystawy, pokazy,
gazetki, media, strona www); zachęcanie do wykonywania wspólnych zadań. Nauczyciele uczestniczący
w wywiadzie wskazują, w jaki sposób indywidualizowany jest proces edukacji: nauczanie indywidualne uczniów
z orzeczeniami; terapia pedagogiczna uczniów z opiniami poradni; dostosowywanie metod i form pracy dla uczniów
z opiniami; zwolnienia z lekcji wychowania fizycznego, drugiego języka obcego; zajęcia dodatkowe (np. fakultety
lub zajęcia wyrównawcze); praca z uczniem zdolnym (dodatkowe zadania, motywacja, udział w konkursach);
nauka w grupach dostosowanych poziomem zaawansowania na językach obcych; wybór form zajęć wychowania
fizycznego; organizowanie kół zainteresowań; wybór modułów zajęć artystycznych, technicznych. Praca z uczniem
o specjalnych potrzeb (np. o ponadprzeciętnych zdolnościach) to m.in.: indywidualizacja metod; przydzielanie
dodatkowych, trudniejszych zadań podczas pracy grupowej lub indywidualnej; konsultacje i udostępnianie
dodatkowych materiałów; różnicowanie stopnia trudności prac domowych i prac klasowych; stopniowe zwiększanie
wymagań; organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań i zawodów sportowych; przygotowywanie
do konkursów i olimpiad; motywowanie do prezentacji i rozwoju umiejętności artystycznych (wokalnych,
teatralnych). Potwierdzają to obserwacje wszystkich (7) prowadzonych zajęć, na których nauczyciele motywowali
uczniów do aktywności i dobierali sposoby motywowania odpowiednio do potrzeb poszczególnych dzieci.
26 / 39
Obszar: Środowisko
Wymaganie: Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju
Komentarz:
Szkoła identyfikuje potrzeby środowiska lokalnego i podejmuje liczne inicjatywy na rzecz tego
środowiska; ściśle i aktywnie współpracuje z różnymi podmiotami działającymi w środowisku oraz
korzysta w procesie wychowania i nauczania z jego zasobów. Współpraca szkoły ze środowiskiem
lokalnym ma korzystny wpływ na rozwój gimnazjalistów. Poniżej przytoczone zostały argumenty
świadczące o bardzo wysokim poziomie spełniania niniejszego wymagania.
Współpraca szkoły z podmiotami działającymi w środowisku lokalnym
Z przeprowadzonego badania wynika, że szkoła podejmuje inicjatywy na rzecz lokalnego środowiska
i współpracuje z różnymi podmiotami działającymi w tym środowisku. Zdaniem dyrektora i ankietowanych
nauczycieli (co potwierdziła analiza dokumentów), szkoła współpracuje m.in. z: lokalnym samorządem,
ośrodkiem pomocy społecznej, miejskim domem kultury, okolicznymi szkołami i przedszkolami, biblioteką,
organizacjami pozarządowymi, rodzicami, grupami nieformalnymi, kościołem, przedsiębiorcami, poradnią
psychologiczno-pedagogiczną,
policją,
świetlicą
środowiskową,
placówkami
ochrony
zdrowia,
fundacjami.
Partnerzy
szkoły
oraz
przedstawiciel
organu
prowadzącego
uczestniczący
w wywiadzie wymienili następujące działania, jakie prowadziła szkoła w tym lub poprzednim roku szkolnym
na rzecz lokalnego środowiska: kiermasze (duże zaangażowanie uczniów); współpraca z przedszkolem (umilanie
czasu dzieciom; przedstawianie baśni, bajek, teatrzyków; organizowanie cyklicznych przedstawień edukacyjnych,
np. o paleniu papierosów, zdrowym odżywianiu; organizacja akcji charytatywnych; przywożenie dla dzieci paczek
ze słodyczami, ubraniami, książkami; zbieranie dla nich maskotek i słodyczy); spotkania wigilijne dla mieszkańców
dzielnicy Warszów w Miejskim Domu Kultury w Świnoujściu; "Sprzątanie Świata"; współpraca z Wodnym
Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym ("Błękitny Patrol"; kursy na ratownika; realizacja wspólnych projektów;
udział uczniów w pokazach, spotkaniach i szkoleniach); udział sponsorów (np. Polskie LNG).
Kluczowe podmioty, z którymi współpracuje szkoła, to, zdaniem dyrektora i nauczycieli oraz partnerów szkoły
i przedstawiciela organu prowadzącego, uczestników wywiadów:
- organ prowadzący (Urząd Miasta Świnoujście) - zabezpieczanie środków finansowych na prowadzenie szkoły;
pozyskiwanie funduszy pomocowych na projekty, stypendia socjalne, zasiłki; dofinansowanie podręczników
i nagród w konkursach; wspólne projekty (np.: ”Mosty do wiedzy”, „Bezpieczna droga do szkoły”, ”Bezpieczne
ferie”, ”Sprzątanie Świata”, kampania „Zachowaj Trzeźwy Umysł”);
- organ nadzorujący (Kuratorium Oświaty w Szczecinie) - współpraca w realizacji konkursów przedmiotowych,
tematycznych (np.: Rewolucja Cyfrowa w Zachodniopomorskim); honorowy patronat nad konkursami
organizowanymi przez gimnazjum; szkolenia, materiały informacyjne.
- Wojewódzka Komenda Policji w Szczecinie - udział nauczycieli w Policyjnym Studium Bezpieczeństwa;
szkolenia rady pedagogicznej prowadzone przez policjantów; udział uczniów w programie „Bezpieczna szkoła”,
w konkursach „Profilaktyka oczami młodzieży" oraz ”Dorosłe życie – moja rodzina”; materiały informacyjne, filmy,
plakaty na temat aktualnych zagrożeń (np.: bezpieczne wakacje, stop przemocy, handel ludźmi);
- policjanci z Wydziału do Spraw Nieletnich przy Komendzie Powiatowej Policji w Świnoujściu, dzielnicowy
- wymiana informacji, wywiady środowiskowe, indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami, konkursy, pokazy,
profilaktyka;
- Miejski Dom Kultury w Świnoujściu - wspólne projekty (np.: ”Parada Miejska”); organizacja czasu wolnego
uczniom; wymiana informacji dotyczącej talentów i uzdolnień; kierowanie uczniów na zajęcia, wystawy, konkursy,
akcje społeczne; korzystanie i udostępnianie bazy (przedstawienia teatralne, uroczystości szkolne), organizacja
imprez sportowych;
27 / 39
- szkoły podstawowe i ponadgimnazjalne z rejonu - korzystanie ze wspólnej bazy (hala sportowa, stołówka);
promocja; warsztaty ”Drzwi otwarte”; spotkania z absolwentami, pedagogami; wymiana informacji o uczniach;
wspólne przedsięwzięcia, imprezy;
- Ośrodek Sportu i Rekreacji w Świnoujściu - korzystanie z pływalni; udostępnianie bazy szkoły; organizacja
zawodów sportowych gimnazjalnych i licealnych; pomoc sędziów sportowych podczas imprez w gimnazjum;
wspólne imprezy plenerowe;
- Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe - programy „Błękitny Patrol”, ”Pływam w ubraniu” - profilaktyka
zdrowia, możliwość uzyskania uprawnień ratowniczych; wspólne imprezy;
- Biblioteka Pedagogiczna w ramach WODN - organizowanie szkoleń dla nauczycieli; warsztaty metodyczne dla
bibliotekarzy; udział uczniów w lekcjach bibliotecznych, spotkaniach z pisarzami; korzystanie z zasobów
bibliotecznych; wystawy prac uczniów;
- Sanepid - współpraca w zapewnieniu bhp w szkole oraz profilaktyka zdrowia (program „Trzymaj formę”);
konkursy tematyczne; ulotki, materiały dotyczące profilaktyki oraz interwencyjne (np.: grypa, choroby skóry);
- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie - pomoc materialna dla uczniów (zasiłki, finansowanie obiadów,
organizowanie wypoczynku); udział w programach terapeutycznych; diagnozowanie sytuacji uczniów (wspólne
wywiady środowiskowe, monitorowanie uczniów z rodzin zastępczych, opinie o rodzinie i uczniu); wspólna
realizacja programów - „Program przeciwdziałania patologiom społecznym wśród dzieci i młodzieży”, ”Strategia
rozwiązywania problemów społecznych w mieście”, ”Gminny projekt wsparcia rodziny”, ”Lokalny system wsparcia
dziecka i rodziny”;
- świetlica środowiskowa Towarzystwa Przyjaciół Dzieci - organizacja czasu wolnego uczniom; pomoc socjalna
(posiłki, obiady); pomoc przy odrabianiu lekcji; wymiana informacji; akcje charytatywne; spektakle teatralne;
- Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna w Świnoujściu - kierowanie na badania diagnostyczne; kontakt ze
specjalistami; wspólne przedsięwzięcia; terapia; porady dla rodziców; wsparcie dla nauczycieli; warsztaty dla
uczniów (integracyjne - dla klas pierwszych, wiek dojrzewania - dla klas drugich i trzecich);
- Sąd Rodzinny - opinie i informacje o uczniu i jego środowisku; współpraca z kuratorami sądowymi; wymiana
informacji; interwencja w przypadkach wymagających pomocy instytucji; wspólne wywiady środowiskowe;
- Rejonowy Urząd Pracy – wymiana informacji; udział w rejonowych targach szkół; ulotki, materiały; doradztwo
zawodowe;
- Ośrodek Leczenia Uzależnień - szkolenia dla rodziców, nauczycieli, uczniów (warsztaty - tolerancja, HIV, AIDS,
pozamedyczne używanie leków przez młodzież);
- Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Stowarzyszenie Trzeźwości HOL - wspomaganie
działalności profilaktycznej; organizowanie konkursów dotyczących uzależnienia od alkoholu; pomoc rodzinom
w indywidualnych przypadkach;
- Zarząd Rejonowego Polskiego Czerwonego Krzyża – udział w konkursach tematycznych;
- ośrodek zdrowia - organizacja gabinetu medycyny zdrowi; profilaktyka i działania interwencyjne; zabezpieczenie
medyczne imprez szkolnych, podczas egzaminów; wymiana informacji; badania przesiewowe;
- Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów - oddział w Świnoujściu - szkolenia metodyczne nauczycieli;
warsztaty i letnia szkoła; sponsorowanie nagród; patronat nad konkursem Gimnazjalny Mistrz Języka Polskiego;
udział w komisji konkursowej;
- Parafia św. Wojciecha Warszów - wspólne uroczystości (np.: pożegnanie absolwentów, otwarcie hali,
rekolekcje, bierzmowanie); konkursy (np.: papieski, na palmę wielkanocną); wypożyczanie sprzętu; organizacja
czasu wolnego; warsztaty ”Dni Młodych”; wyjazdy wakacyjne; szkolenia dla nauczyciela religii;
-
Ośrodek
Spotkań
Młodzieży
Golm
-
współpraca
międzynarodowa;
organizowanie
wspólnych
28 / 39
polsko-niemieckich spotkań dla uczniów na terenie Niemiec i w Świnoujściu (lekcje, zajęcia terenowe i sportowe,
wycieczki rowerowe); szkolenia dla nauczycieli;
- straż pożarna - zapewnienie warunków bhp; troska o bezpieczeństwo (wspólne akcje ewakuacyjne, szkolenie
nauczycieli); pokazy sprzętu; udzielanie informacji o zawodzie strażaka; profilaktyka;
- Towarzystwo Naukowe im. Karola Estreichera - opieka nad cmentarzem w Karsiborzu (porządkowanie
nekropolii); współpraca z absolwentami z grupy rekonstrukcji historycznej w Forcie Gerharda - wypożyczanie
mundurów, fotografii, żywe lekcje historii w fortach;
- ZHP - wspólne działania charytatywne (np.: WOŚP); wymiana pomocy dydaktycznych; wystawy zbiorów
na terenie szkoły; spotkania z żołnierzami; organizowanie czasu;
- schronisko dla zwierząt - zbiórki karmy dla zwierząt; odwiedzanie schroniska; nauka wrażliwości;
- Rada Rodziców GP 3 - pomoc finansowa; zakup nagród, pomocy dydaktycznych; budowa zegara słonecznego
(analemmatycznego); organizacja festynu środowiskowego, wycieczek i wyjazdów;
- spotkania indywidualne z ciekawymi „wyspiarzami” na terenie gimnazjum.
Dyrektor dodał, że dzięki współpracy z radą miasta i komisją edukacji powstał projekt poprawy bezpieczeństwa
dojeżdżających uczniów. Odbyły się wizje lokalne z przedstawicielami biura inżyniera miasta i debata podczas
sesji. W efekcie tych działań przed szkołą powstał próg spowalniający, namalowano pasy, umieszczono znaki
ograniczające prędkość oraz wiatę na przystanku w Łunowie. Na uwagę zasługuje także powstanie zegara
analemmatycznego - jest to poziomy zegar słoneczny, w którym człowiek stojący na zegarze tworzy jego gnomon
(cień człowieka wskazuje godzinę). Jest bezobsługowy, trwały, zasilany wyłącznie energią słoneczną, cichy
i nowoczesny. Zegar już podczas budowy wzbudzał zainteresowanie przechodniów. Stanowi nie tylko pomoc
dydaktyczną, ale również atrakcję turystyczną. Zwłaszcza, że jest usytuowany na ogólnie dostępnym dziedzińcu
szkolnym. Budowę zegara sfinansowali absolwenci oraz Rada Rodziców GP 3.
Identyfikacja potrzeb i możliwości lokalnego środowiska
Z przeprowadzonego badania wynika także, że szkoła identyfikuje potrzeby i możliwości lokalnego
środowiska. Zdaniem dyrektora, nauczycieli i rodziców, uczestników wywiadów, najważniejsze potrzeby
lokalnego środowiska, które szkoła może zaspokajać i zaspokaja, to: potrzeby edukacyjne (kształcenie,
wychowanie, opieka); rekreacyjne (organizacja czasu wolnego, kultura fizyczna, aktywny styl życia); lokalowe
(użyczanie hali, boiska, sprzętu sportowego; gabinetów lekcyjnych, sprzętu do odtwarzania i nagłaśniania muzyki,
sprzętu multimedialnego, wyposażenia); artystyczne (oprawa literacka i muzyczna imprez; udział
w uroczystościach, konkursach; udostępnianie galerii na wystawy prac); społeczne (profilaktyka, wolontariat
na rzecz środowiska, akcje charytatywne i ekologiczne); współzawodnictwo (organizowanie konkursów i zawodów
sportowych); udział młodzieży w uroczystościach państwowych, miejskich; promowanie gminy, dzielnicy; rozwijanie
zainteresowań; zapewnienie opieki uczniom (np. w ferie); organizacja czasu wolnego dla młodzieży i dla dorosłych;
dbałość o estetykę i bezpieczeństwo terenu szkoły. Dla partnerów szkoły i przedstawiciela samorządu
uczestniczących w wywiadzie najważniejsze potrzeby społeczności lokalnej, które szkoła zaspokaja, to m.in.:
uczy, wychowuje, żywi, opiekuje się; organizuje czas wolny; prowadzi do kościoła; rozwija dodatkowe
zainteresowania; prowadzi pedagogizację rodziców; realizuje profilaktykę zdrowia; udziela różnorodnej pomocy
psychologiczno-pedagogicznej; organizuje pomoc socjalną dla uczniów; udziela wsparcia w zakresie wychowania
i opieki; dba o estetykę; organizuje wolontariat na rzecz schroniska dla zwierząt; dba o bezpieczeństwo.
Przedstawiciel organu prowadzącego dodaje, że szkoła we wszystkich sferach daje swoją cząstkę na miarę
swoich możliwości. Według ankietowanego dyrektora informacje o potrzebach edukacyjnych i możliwościach
środowiska szkoła pozyskuje z bezpośredniego kontaktu z rodzicami uczniów; podczas warsztatów i „Drzwi
Otwartych” dla uczniów szkół podstawowych i ich rodziców; poprzez korespondencję, ankiety; analizując opinie
i orzeczenia PPP, zalecenia lekarskie; w trakcie rozmów indywidualnych, spotkań z dyrektorem, zebrań
z nauczycielami; poprzez ewaluację wewnętrzną. Od instytucji zewnętrznych informacje te są pozyskiwane
poprzez korespondencję pisemną i e-mailową, oferty współpracy, obserwację środowiska, uczestnictwo
w działaniach instytucji zewnętrznych, analizę informacji z mediów.
Działania szkoły na rzecz lokalnego środowiska
29 / 39
Szkoła prowadzi działania, które mają na celu zaspokojenie potrzeb lokalnego środowiska oraz korzysta
z zasobów tego środowiska w procesie nauczania, co wynika z wypowiedzi respondentów. Według
słów dyrektora i nauczycieli, a także partnerów i przedstawiciela organu prowadzącego, uczestników
wywiadów (co potwierdziła analiza dokumentów), działania uwzględniające analizę potrzeb i możliwości
lokalnego środowiska prowadzone przez szkołę są następujące: realizacja potrzeb edukacyjnych poprzez
wykonywanie zadań statutowych w zakresie kształcenia, wychowania i opieki; przygotowywanie absolwentów
do dalszej drogi kształcenia; doskonalenie zawodowe nauczycieli; prowadzenie pedagogizacji rodziców;
realizowanie profilaktyki zdrowia; udzielanie w różnorodnej formie pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
organizowanie pomocy socjalnej; realizowanie potrzeb rekreacyjnych; troszczenie się o środowisko; organizacja
czasu wolnego uczniom i rodzicom; prowadzenie wolontariatu na rzecz środowiska; zaspokajanie potrzeb
organizacyjnych i lokalowych; realizacja potrzeb kulturowych; budowanie regionalnego patriotyzmu poprzez udział
pocztu sztandarowego w obchodach uroczystości miejskich; promowanie szkoły i dzielnicy w mediach w myśl
hasła ”Jesteśmy po Waszej stronie”; tworzenie więzi z instytucjami dzielnicy i gminy; inicjowanie działań na rzecz
poprawy bezpieczeństwa dzielnicy; organizacja festynów rodzinnych, kiermaszów; udział w programach
profilaktycznych, akcjach charytatywnych; zgłaszanie potrzeb środowiska, trudnych sytuacji w rodzinie
do wspólnego rozwiązania. Rodzice uczestniczący w wywiadzie podają przykłady działań szkoły, które
prowadziła ona w celu zaspokojenia potrzeb środowiska lokalnego w tym lub poprzednim roku szkolnym:
udostępnianie bazy lokalowej; organizacja festynów, kiermaszów; wolontariat; zbieranie darów dla potrzebujących
(maskotki, ubrania, książki, słodycze); kiermasz podręczników; dostosowanie rozkładu jazdy autobusów do planu
lekcji szkoły, przeniesienie przystanku w pobliże szkoły, bilety dla uczniów dojeżdżających; wybudowanie progu
zwalniającego z przejściem dla pieszych; organizacja uroczystości i teatrzyków dla środowiska lokalnego;
sprzątanie cmentarza w Karsiborzu, "Sprzątanie Ziemi". Według dyrektora i wszystkich (13) ankietowanych
nauczycieli z pomocą podmiotów środowiska lokalnego w tym i w poprzednim roku szkolnym były prowadzone
w gimnazjum m.in. następujące działania dydaktyczne i wychowawcze: zakup sprzętu dla szkoły; organizacja
wyjazdów i wycieczek szkolnych; organizacja zajęć profilaktycznych; imprezy środowiskowe; projekty edukacyjne;
stypendia dla najlepszych uczniów; organizacja zajęć pozalekcyjnych; prowadzenie lub współprowadzenie lekcji;
pomoc socjalna dla uczniów; konkursy, zawody sportowe. Rodzice uczestniczący w wywiadzie podają także
przykłady wspierania szkoły przez środowisko lokalne: poprzez sponsoring – Gazoport – Polskie LNG (paczki
świąteczne dla dzieci, tablica interaktywna, sprzęt do klas); Rada Rodziców – wybudowanie zegara słonecznego
na dziedzińcu szkoły, zamontowanie stojaków na rowery, fundowanie nagród (książki, puchary, dyplomy), zakup
sztandaru, zamontowanie lustra przy wejściu do szkoły.
Wpływ współpracy szkoły ze środowiskiem na rozwój uczniów
Zebrane informacje potwierdzają tezę, że współpraca szkoły z podmiotami działającymi w środowisku
wpływa na rozwój uczniów. Najważniejsze korzyści, jakie odnoszą uczniowie dzięki tej współpracy, to,
zdaniem dyrektora i nauczycieli uczestniczących w wywiadzie: pomoc socjalna (stypendia, zasiłki szkolne,
zakup podręczników, finansowanie obiadów, organizacja wypoczynku); dofinansowywanie realizowanych zadań
(modernizowanie bazy szkoły, budowa hali sportowej, zakup pomocy dydaktycznych); finansowanie uczniom
dojazdów do szkoły, lekcji pływania na basenie, zajęć na lodowisku); pomoc zdrowotna (zakup tablic
suchościeralnych, profilaktyka zdrowia); korzystanie ze środków pomocowych, sponsoringu (udział w projekcie
„Mosty do wiedzy”, dodatkowe zajęcia językowe w laboratorium językowym); doradztwo zawodowe (poprzez
organizowanie spotkań, prezentacji, "Drzwi otwartych"); pomoc psychologiczno-pedagogiczna (pozbycie się
dysfunkcji, diagnozowanie indywidualnych predyspozycji, zajęcia ze specjalistami); kształtowanie pożądanych
postaw uczniów i umiejętności opisanych w modelu absolwenta gimnazjum; zaspokajanie potrzeb kulturowych
(wyjścia do muzeum, na przedstawienia teatralne, pokazy filmowe; lekcje z przedstawicielami uczelni wyższych);
spotkania z ciekawymi ludźmi; rozwój zainteresowań (np.: wystawy w galerii, mecz z piłkarzami pierwszoligowego
klubu "Flota" Świnoujście); doradztwo zawodowe; działania profilaktyczne prowadzone przy udziale przedstawicieli
policji i straży granicznej; konsultacje, porady, warsztaty z pracownikami poradni psychologiczno–pedagogicznej;
zajęcia praktyczne w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej prowadzone przez ratowników WOPR.
Powyższe wnioski nauczyciele wyciągają na podstawie: obserwacji zachowań uczniów; informacji od uczniów, ich
opinii; frekwencji na organizowanych spotkaniach; zmian w zachowaniu i postawach uczniów; poprzez informacje
zwrotne od uczniów; rozmowy z rodzicami; analizę wytworów uczniów. Uczniowie uczestniczący
w wywiadzie twierdzą, że szkoła organizuje zajęcia, które dają im szanse na spotkania z ludźmi lub organizacjami
spoza szkoły, np.: podczas EURO 2012 były spotkania z piłkarzami z drużyny "Flota Świnoujście"; odbyła się
konferencja z harcmistrzem, fotografikiem, autorem książek ze Świnoujścia; goszczono "żołnierzy wyklętych",
weteranów II wojny światowej; odbywają się wyjazdy do innych szkół; były spotkania z członkami zespołów
muzycznych ze Świnoujścia.
30 / 39
Wymaganie: Wykorzystywane są informacje o losach absolwentów
Komentarz:
Szkoła bada losy swoich absolwentów i wykorzystuje zdobyte informacje na ich temat w procesie
nauczania i wychowania. Uczniowie gimnazjum są dobrze przygotowywani do dalszej edukacji w szkole
ponadgimnazjalnej oraz do funkcjonowania w przyszłości na rynku pracy. Poniższe argumenty świadczą
o wysokim poziomie spełniania tego wymagania.
Losy absolwentów
Z danych uzyskanych od nauczycieli i uczniów wynika, że szkoła wykorzystuje informacje o losach
absolwentów w procesie nauczania i wychowania. Według nauczycieli uczestniczących w wywiadzie
informacje o losach absolwentów pozwalają na odpowiednie dostosowywanie zestawu szkolnych kół
zainteresowań i modyfikacje ich programów, aby sprostać zmieniającemu się zapotrzebowaniu młodzieży.
Nauczyciele utrzymują ożywiony kontakt ze swoimi wychowankami, organizowane są spotkania z absolwentami.
Ponadto absolwenci okazują się niezwykle pomocni w wyborze szkoły średniej przez swoich kolegów
trzecioklasistów. Są cennym źródłem informacji o pracy szkół średnich, ich wymaganiach. Ogniwem łączącym
absolwentów ze szkołą oraz źródłem informacji o ich losach są również ich rodzice, którzy często mają w szkole
jeszcze swoje młodsze pociechy. Nauczyciele szkół średnich, których regularnie gości gimnazjum przy okazji
corocznych prezentacji oferty edukacyjnej, chwałą uczniów, którzy doskonale radzą sobie nawet na najbardziej
wymagających kierunkach i profilach. W szkole przeprowadzana jest coroczna analiza losów absolwentów. Prawie
wszyscy (12/13) ankietowani nauczyciele stwierdzili, że często wykorzystują informacje o losach absolwentów
do doskonalenia procesu nauczania lub wychowania. Zdaniem ankietowanych uczniów klas II (38) nauczyciele
opowiadają im o losach absolwentów "od czasu do czasu" (25/38) lub "regularnie" (7/38); według 6/38
drugoklasistów - "opowiadają, ale bardzo sporadycznie".
Informacje zawarte w wypowiedziach dyrektora i nauczycieli świadczą o tym, że szkoła współpracuje
z absolwentami. Według słów dyrektora oraz prawie wszystkich (12/13) ankietowanych nauczycieli szkoła
podejmuje regularnie współpracę z absolwentami. Absolwenci rokrocznie uczestniczą w imprezach na terenie
szkoły (np. występują podczas festynów rodzinnych); odbywają praktyki studenckie oraz uczniowskie w ramach dni
przedsiębiorczości; przeprowadzają badania ankietowe; pomagają w organizacji imprez szkolnych; odwiedzają
indywidualnie szkołę. Nauczyciele opowiadają uczniom o sukcesach absolwentów, pokazują zdjęcia; na korytarzu
szkoły wyeksponowane są tabla absolwentów, prezentowane są ich ciekawe prace plastyczne, wykonane pomoce
dydaktyczne. W ramach orientacji zawodowej szkoła informuje o losach absolwentów; współpracuje
z absolwentami z grupy rekonstrukcji historycznej w Forcie Gerharda i członkami Towarzystwa Naukowego im. K.
Estreichera (wypożyczanie mundurów, fotografii; imprezy w fortach) oraz z absolwentami, którzy są
reprezentantami w Młodzieżowej Radzie Miasta (młodzież jest zapraszana na obrady, imprezy organizowane przez
radę).
Przygotowywanie dzieci do dalszej edukacji i funkcjonowania na rynku pracy
Szkoła przygotowuje do dalszej edukacji. Na potwierdzenie tego sądu można przytoczyć wypowiedzi
rodziców, nauczycieli oraz uczniów. Zdaniem ponad połowy (42/73) ankietowanych rodziców, aby zapewnić
sobie możliwość dalszej nauki w szkole, do której chce się dostać ich dziecko, nie będzie ono potrzebować
korepetycji lub innych zajęć poza szkołą; według 31/73 będzie potrzebować. Według wszystkich
(13/13) ankietowanych nauczycieli uczniowie ich szkoły nie potrzebują korepetycji lub innych zajęć poza szkołą,
aby zapewnić sobie możliwość dalszej nauki w szkole. Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami
uwzględnionymi w porównaniu jest istotna statystycznie i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek
odpowiedzi: "zdecydowanie nie" jest ponad 3-krotnie większy niż w porównywanych szkołach w kraju. Prawie
wszyscy (35/38) ankietowani uczniowie klas II mają poczucie, że kończąc tę szkołę, będą dobrze przygotowani
do dalszej nauki. W opinii większości (29/38) tych uczniów nie będą oni potrzebować korepetycji lub innych zajęć
poza szkołą, aby dostać się do wybranej przez nich szkoły.
31 / 39
Szkoła przygotowuje do funkcjonowania na rynku pracy, o czym świadczą wypowiedzi rodziców, uczniów,
partnerów oraz przedstawiciela organu prowadzącego. Większość (66/73) ankietowanych rodziców uczniów kl.
II i III ma poczucie, że uczniowie tej szkoły są dobrze przygotowywani do funkcjonowania w dalszym życiu.
Różnica pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu jest istotna statystycznie
i korzystna dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi: "zdecydowanie tak" jest ponad 2-krotnie
większy niż w porównywanych szkołach w kraju. W opinii partnerów szkoły i przedstawiciela organu
prowadzącego oferta gimnazjum jest dostosowywana do potrzeb obecnego rynku pracy. W zgodnej
opinii dyrektora i nauczycieli, uczestników wywiadów, szkoła prowadziła w tym lub poprzednim roku szkolnym
następujące działania, by przygotować uczniów do funkcjonowania na rynku pracy: realizacja programu
wychowawczego i profilaktyki przez pracowników szkoły oraz programu doradztwa zawodowego przez pedagoga
szkolnego; organizacja badań przesiewowych i określanie predyspozycji w szkolnym gabinecie zdrowia;
prowadzenie orientacji zawodowej i programu doradztwa zawodowego przez wychowawców i pedagoga
szkolnego; tematy orientacji zawodowej realizowane przez nauczycieli (np.: zajęć technicznych, wos-u);
udostępnianie informacji w różnorodnej formie (biblioteka, świetlica); odwiedziny i wywiady z pracownikami
w lokalnych zakładach pracy; spotkania i rozmowy podczas festynu szkolnego z przedstawicielami straży pożarnej,
sanepidu, policji, straży granicznej, służby zdrowia, poradni, itp.; udział uczniów w Rejonowych Targach
Edukacyjnych (prezentacja stoiska); spotkania z absolwentami i pedagogami ze szkół ponadgimnazjalnych
na terenie gimnazjum; udział w drzwiach otwartych na terenie wybranych szkół; spotkania z ciekawymi ludźmi
(projekty edukacyjne); udział w „Straganie Politycznym” organizowanym przez Młodzieżową Radę Miasta;
umożliwienie zdobycia karty pływackiej, uprawnień ratowniczych; przygotowywanie do egzaminu na kartę
motorowerową; szkolenia z udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej; stała współpraca z poradnią
psychologiczną-pedagogiczną oraz z Rejonowym Urzędem Pracy. Ankietowani uczniowie klas II (38) poproszeni
o zaznaczenie określeń (w skali 1 - 8, gdzie środkowe wartości oznaczają wybór neutralnej opcji), które najbardziej
odnoszą się do nich, wskazali: "jestem złym uczniem" - 2 wskazania, "jestem dobrym uczniem" - 25, neutralna
opcja - 11; "jestem niesamodzielny" - 4, "jestem samodzielny" - 27, neutralna opcja - 7; "jestem bierny" - 3, "jestem
aktywny" - 23, neutralna opcja - 12; "zdaję się na innych" - 0; "sam podejmuję działania" - 24, neutralna opcja - 14;
"nie lubię nauki" - 8, "lubię naukę" - 17, neutralna opcja - 13; "nie lubię kontaktu z ludźmi" - 1, "lubię kontakt
z ludźmi" - 35, neutralna opcja - 2.
Wymaganie: Promowana jest wartość edukacji
Komentarz:
Szkoła upowszechnia w środowisku lokalnym informacje dotyczące oferty edukacyjnej,
podejmowanych działań i osiągnięć. Informuje o celowości i skuteczności swoich poczynań i promuje
wartość uczenia się przez całe życie. Rodzice i przedstawiciele lokalnego środowiska postrzegają
Gimnazjum Publiczne nr 3 w Świnoujściu jako szkołę dbającą o współpracę z nimi. Poniżej wskazane
zostały argumenty świadczące o wysokim poziomie spełniania niniejszego wymagania.
Prowadzenie działań informacyjnych
Szkoła prowadzi różnorodne działania informacyjne dotyczące oferty edukacyjnej, działań szkoły i jej
osiągnięć. Na potwierdzenie tego sądu można przytoczyć informacje pozyskane od dyrektora oraz podczas
analizy dokumentów. Według ankietowanego dyrektora (co potwierdza przeprowadzona analiza dokumentów)
szkoła informuje o swojej ofercie, działaniach i osiągnięciach, m.in.: poprzez własną stronę internetową; umieszcza
tego typu informacje na tablicach ogłoszeń, w prasie i na spotkaniach z rodzicami; przygotowywane są specjalne
informatory, ulotki, foldery na temat działalności szkoły. Informacje o ofercie, działaniach i osiągnięciach uczniów
upowszechniła ostatnio szkoła w lokalnym środowisku nie więcej niż miesiąc temu, a dotyczyły one: rekrutacji
do gimnazjum (materiały promocyjne, film – „Spacer po gimnazjum”, ulotki, plakaty, zaproszenie na warsztaty i Dni
Otwarte); organizacji Dnia Projektowego „Świnoujście - moja mała Ojczyzna”; mistrzostw szkoły w piłce nożnej;
wyników wojewódzkiego konkursu „Rewolucja cyfrowa w województwie zachodniopomorskim” (I miejsce za spot
uczennicy klasy drugiej); spotkania z lokalnym przewodnikiem i krajoznawcą pomorskim; wyników konkursu
rodzinnego na wielkanocną palmę; informacji o laureacie kuratoryjnego konkursu przedmiotowego z języka
32 / 39
niemieckiego.
Rodzice i przedstawiciele lokalnego środowiska znają osiągnięcia szkoły i jej
uczniów. Zarówno partnerzy podczas wywiadu jak i ankietowani rodzice podają, że szkoła informowała ich:
o sukcesach uczniów w zawodach sportowych, w konkursach i na olimpiadach przedmiotowych; o udziale
przedstawicieli szkoły w ważnych wydarzeniach i uroczystościach; o zrealizowaniu przez szkołę projektu; o udziale
w akcji społecznej; o przyznaniu uczniom stypendiów naukowych; o otrzymaniu przez szkołę dotacji; o nagrodach
i wyróżnieniach przyznawanych nauczycielom i innym pracownikom szkoły; o podniesienie kwalifikacji przez
nauczycieli; o sukcesie ucznia w olimpiadzie językowej; o zajęciu II miejsca w zawodach sportowych; o sukcesach
w pracy z tutejszą parafią; o licznych konkursach; o zbieraniu baterii i korków; o udziale w Wielkiej Orkiestrze
Świątecznej Pomocy. W opinii większości (54/73) ankietowanych rodziców uczniów kl. II i III informacje
przekazywane im przez szkołę są wystarczające, a prawie wszyscy (52/54) rodzice, którzy wypowiedzieli się na ten
temat, ocenili je pozytywnie.
Szkoła informuje o celowości i skuteczności swoich działań. Świadczą o tym informacje uzyskane
od ankietowanych nauczycieli i rodziców oraz opinie przedstawicieli partnerów i samorządu wyrażone podczas
wywiadu. Wszyscy (13/13) ankietowani nauczyciele deklarują, że mówią rodzicom, jaki jest cel wychowawczych
i edukacyjnych działań, które realizują; jakie cele chce realizować szkoła; oraz jakie działania szkoły sprawdzają się
ze względu na ich wartość edukacyjną i wychowawczą. Potwierdzają to ankietowani rodzice, partnerzy szkoły
i przedstawiciel organu prowadzącego.
Promowanie wartości uczenia się
Szkoła prowadzi działania w lokalnej społeczności promujące wartość uczenia się przez całe życie. Na
potwierdzenie tej tezy można przytoczyć wypowiedzi przedstawicieli partnerów i samorządu, rodziców i dyrektora
oraz informacje zawarte w dokumentacji szkolnej. Ankietowani rodzice uczniów kl II i III (70) podają, że szkoła
w ostatnich dwóch latach prowadziła dla nich: akcje społeczne - 38 wskazań; działania informacyjne - 34; konkursy
- 29; projekty edukacyjne - 20; spotkania z ciekawymi ludźmi - 15; szkolenia, kursy, warsztaty - 15; konsultacje,
debaty angażujące członków lokalnej społeczności - 12; inne - 7 wskazań (pikniki rodzinne; pedagogizacja
rodziców na zebraniach; spotkania na temat szkodliwości napojów energetycznych i innych; festyny rodzinne
integracyjne; pogadanki; zbiórka na rzecz schroniska dla zwierząt); 2/73 rodzicom nie wiadomo nic o jakichkolwiek
działaniach
edukacyjnych
gimnazjum.
Według
przedstawicieli
partnerów
i
organu
prowadzącego oraz dyrektora, uczestników wywiadów, szkoła w tym lub poprzednim roku szkolnym prowadziła
następujące działania edukacyjne dla dorosłych (lokalnego środowiska): szkolenia, kursy, warsztaty; projekty
edukacyjne; konkursy; spotkania z ciekawymi ludźmi; konsultacje; debaty angażujące członków lokalnej
społeczności; akcje społeczne; działania informacyjne; inne (pedagogizacja rodziców; drzwi otwarte; Szkoła dla
rodziców; spotkania metodyczne). Analiza dokumentów (protokoły, sprawozdania, strona internetowa, kronika
szkoły) wykazała, że działania promujące wartość uczenia się są opisane w dokumentach szkoły, tj.: Dni Otwarte
Szkoły, spotkania z absolwentami, spotkania z uczniami okolicznych szkół podstawowych, pedagogizacja
rodziców.
Z opinii wyrażonych przez respondentów wynika, że rodzice i przedstawiciele lokalnego środowiska
postrzegają szkołę jako dbającą o jakość uczenia. Zdaniem partnerów szkoły i przedstawiciela samorządu
oraz rodziców, uczestników wywiadów, a także większości (67/73) rodziców ankietowanych szkoła dba
o jakość uczenia się. Zaangażowanie szkoły w tym zakresie to, według rodziców, m.in.: odbywają się wszystkie
lekcje, zajęcia wyrównawcze, pozalekcyjne i dodatkowe; organizuje się egzaminy próbne; są dobrze wyposażone
klasy; przeprowadzane są diagnozy przedmiotowe; są zastępstwa, nie ma „okienek”; zajęcia z pedagogiem;
projekcje filmów ("Maraton filmowy"); doradztwo zawodowe. Partnerzy i przedstawiciel organu
prowadzącego dodają, że szkoła dba o jakość uczenia się, mimo że środowisko, w jakiej działa, wymaga znacznie
większego zaangażowania niż w innych szkołach. Świadczy o tym m.in.: udział i osiągnięcia uczniów
w konkursach; pomoc, jaką udziela szkoła dzieciom z trudnościami w uczeniu się; stały kontakt i wymianę
informacji z MOPR-em; osiągnięcia absolwentów szkoły; nabyta wiedza i umiejętności procentujące w szkole
ponadgimnazjalnej; organizacja pomocy dla dzieci dojeżdżających (zajęcia w świetlicy); budowa wiaty
na przystanku; dobra współpraca szkoły z organem prowadzącym; estetyka.
Analiza informacji pozyskanych podczas badania wykazała, że rodzice i przedstawiciele lokalnego
środowiska postrzegają szkołę jako dbającą o relacje z lokalnym środowiskiem. Zdaniem większości
(66/73) ankietowanych rodziców uczniów kl. II i III oraz partnerów i przedstawiciela organu prowadzącego,
uczestników wywiadu, nauczycielom i innym pracownikom szkoły zależy na współpracy z rodzicami. Różnica
pomiędzy analizowaną szkołą, a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu jest istotna statystycznie i korzystna
33 / 39
dla badanej szkoły - w gimnazjum odsetek odpowiedzi: "zdecydowanie tak" jest prawie 2-krotnie większy niż
w porównywanych szkołach w kraju.
Wymaganie: Rodzice są partnerami szkoły
Komentarz:
Rodzice dzielą się opiniami na temat pracy szkoły oraz procesu nauczania i mają wpływ
na podejmowane przez szkołę działania. Szkoła informuje rodziców o rozwoju ich dzieci, wspiera
w wychowywaniu i angażuje we współpracę. Poniższe argumenty świadczą o wysokim poziomie spełniania
wymagania.
Opiniowanie pracy szkoły przez rodziców
Z pozyskanych od respondentów informacji wynika, że rodzice dzielą się opiniami na temat pracy szkoły
oraz procesu nauczania. Prawie wszyscy (70/73) ankietowani rodzice wskazali, że przekazują swoje opinie nt.
pracy szkoły nauczycielom lub dyrektorowi na zebraniach rodziców; 35 wskazań dotyczy indywidualnych rozmów
w ramach wyznaczonych godzin spotkań dla rodziców; 31 - indywidualnych rozmów poza wyznaczonymi
godzinami spotkań dla rodziców; 29 - przy okazji uroczystości i imprez przedszkolnych lub grupowych; 1 - podczas
wizyt nauczyciela w domu ucznia, a 1 z rodziców stwierdził, że nie dzielił się opiniami. Rodzice wymieniają również
inne sposoby komunikowania się z nauczycielami lub dyrektorem, np: spotkania prywatne, kontakt telefoniczny,
spotkania z pedagogiem szkolnym. Większość ankietowanych rodziców (63/73) stwierdza, że nauczyciele
poświęcają im odpowiednią ilość czasu oraz że szkoła stwarza możliwości do dzielenia się swoimi opiniami
(59/73). Swoje opinie na temat pracy szkoły oraz procesu nauczania, według dyrektora i ankietowanych
nauczycieli (13), rodzice najczęściej wyrażają podczas: indywidualnych rozmów poza wyznaczonymi godzinami
spotkań z rodzicami (np. podczas przerw, "okienek", itp.) - 13 wskazań; uroczystości i imprez szkolnych/klasowych
- 13; indywidualnych rozmów w ramach wyznaczonych godzin spotkań dla rodziców - 12; wypełniania ankiet - 10;
zebrań rodziców - 8; prywatnych spotkań - 1 wskazanie. Obserwacja szkoły wykazała, że najważniejsze
informacje dotyczące możliwości kontaktowania się rodziców ze szkolą wywieszone są na szkolnych tablicach
informacyjnych, np.: numer telefonu do dyrektora szkoły, godziny pracy sekretarki i dyrektora, terminy spotkań
z rodzicami (rozpisane na cały rok szkolny).
Opinie pozyskane od rodziców mają wpływ na działania szkoły. Tezę tę potwierdzają informacje pozyskane
od dyrektora, nauczycieli oraz rodziców. Dyrektor i wszyscy ankietowani nauczyciele (13) zgodnie stwierdzili,
że opinie rodziców są brane pod uwagę przy planowaniu działań szkoły. Podobnego zdania jest
większość ankietowanych rodziców (52/73). Przykłady takich działań, według uczestniczących w wywiadach
dyrektora i nauczycieli, na które wpływ miały opinie rodziców, to:
- na poziomie szkoły - działalność i podejmowanie decyzji przez radę rodziców, organizacja nadania imienia szkole,
zakup sztandaru szkoły, zrezygnowanie z mundurków szkolnych, zakup pomocy, budowa zegara
analemmatycznego, profilaktyka dotycząca zdrowego żywienia i szkodliwości środków energetyzujących, likwidacja
automatów sprzedających słodycze i napoje, opisanie w Statucie szkoły zasad korzystania z telefonów
komórkowych, indywidualne interwencje wychowawcze i pedagogiczne, realizacja programu "Bezpieczny Internet",
przygotowywanie młodzieży do egzaminu na kartę motorowerową, akcja charytatywna „Mikołaj w Mostach” (paczki
ze słodyczami i odwiedziny Mikołaja w Domu Dziecka w Mostach);
- na poziomie klas - plan pracy wychowawcy, imprezy i wycieczki, organizacja zajęć wyrównawczych z fizyki
i matematyki dla klas drugich, organizacja Gimbalu dla klas trzecich i zdrowego poczęstunku w przerwach
egzaminów.
Rodzice uczestniczący w wywiadzie podają przykłady działań, które zostały podjęte lub zmienione przez szkołę
pod wpływem ich opinii, m.in.: organizacja Gimbalu, wycieczki, zakaz używania telefonów komórkowych na terenie
34 / 39
szkoły, zajęcia wyrównawcze z fizyki dla klas 2 i 3 ("przydałyby się również dla klas 1"), zlikwidowanie automatów
z niezdrową żywnością, zrezygnowanie z mundurków, zakup sztandaru, wybudowanie zegara słonecznego;
udzielanie zgody na udział dzieci w konkursach przedmiotowych, zawodach sportowych, wyjazdach, wycieczkach.
Wspieranie rodziców w wychowaniu dzieci
Wypowiedzi dyrektora, nauczycieli i rodziców potwierdzają postawioną tezę, że szkoła wspiera rodziców
w wychowaniu dzieci. Według słów dyrektora najważniejsze formy wspierania rodziców w wychowaniu dzieci to:
pomoc pedagoga szkolnego lub psychologa; warsztaty psychologiczne doskonalące umiejętności wychowawcze;
kierowanie uczniów do poradni psychologiczno-pedagogicznej; prowadzenie świetlicy dla dzieci; profilaktyka
zachowań ryzykownych; zajęcia wychowawcze. Gabinet pedagoga szkolnego jest do dyspozycji rodziców przez 26
godzin w tygodniu. Rodzic ma możliwość umówienia spotkania indywidualnego lub kontakt telefoniczny. Pedagog
uczestniczy we wszystkich organizowanych spotkaniach z nauczycielami. Prowadzi poradnictwo indywidualne oraz
grupowe (na konkretne tematy, np.: klasy pierwsze - integracja, pomoc socjalna; klasy trzecie - procedury
egzaminacyjne – dostosowania). Pedagogizacja rodziców prowadzona jest także przez wychowawców klas
i odbywa się planowo, według harmonogramu (np.: w r. szk. 2012/2013 przewidziano 7 spotkań z wychowawcami,
2 spotkania w ramach Dni Otwartych ze wszystkimi nauczycielami oraz mniej sformalizowane spotkania - festyn,
uroczystości, wigilie klasowe, Gimbal). Wychowawcy na bieżąco udzielają rodzicom pomocy indywidualnej.
Frekwencja na spotkaniach z rodzicami wynosi ok. 81,17%. W opinii ankietowanych nauczycieli (13) wspierają
oni rodziców w wychowaniu dzieci poprzez różne formy: porady, gdzie rodzice mogą szukać wsparcia; rady
i wsparcie w sytuacjach problemowych; zapoznawanie się z sytuację życiową wychowanków i ich rodzin; stały
kontakt z rodzicami; indywidualne lub grupowe spotkania z rodzicami. Zdaniem ankietowanych rodziców
uczniów kl. II i III (73) szkoła oferuje i umożliwia im dostęp do różnych form wsparcia wychowawczego. Za
rzeczywiście pomocne wsparcie rodzice uważają: pomoc pedagoga szkolnego lub psychologa - 61 wskazań;
udzielanie rad i wsparcia przez nauczycieli (wychowawców) w sytuacjach problemowych - 56; pomoc poradni
psychologiczno-pedagogicznej - 40; doradztwo w ramach indywidualnych lub grupowych spotkań z nauczycielem
(wychowawcą) - 37; opieka socjalna - 24; prowadzenie warsztatów psychologicznych doskonalących umiejętności
wychowawcze - 12; prewencyjna grupa wsparcia - 3. Podczas obserwacji szkoły stwierdzono, że w widocznym
miejscu są wywieszone informacje skierowane do rodziców o godzinach dyżurów nauczycieli i dyrekcji szkoły oraz
o innych formach kontaktu (telefon, adres e-mailowy), o problemach wychowawczych (np. jak rozmawiać
z dzieckiem). W dokumentach szkoły (tablice ogłoszeń, Statut szkoły, itp.) są opisane ww. formy wsparcia
rodziców w wychowywaniu dzieci (pomoc poradni psychologiczno-pedagogicznej, pomoc pedagoga szkolnego,
prowadzenie warsztatów psychologicznych doskonalących umiejętności wychowawcze, poradnictwo
wychowawcze, opieka socjalna, pomoc doradcy zawodowego).
Rodzice są informowani o rozwoju ich dzieci. Świadczą o tym wypowiedzi nauczycieli i rodziców. Zdaniem
wszystkich (13/13) ankietowanych nauczycieli i większości ankietowanych rodziców uczniów kl. II
i III rodzice są w wystarczającym stopniu informowani zarówno o sukcesach (61/73) jak i o trudnościach (56/73),
jakie mają ich dzieci. Podczas wywiadu rodzice stwierdzili, że informacje, które otrzymują na temat rozwoju
swoich dzieci, są im pomocne w wychowywaniu. Nauczyciele ukierunkowują dzieci, pokazują co jest dobre, a co
złe; pokazują, że dzieci mogą zachowywać się inaczej w szkole niż w domu. Rodzice mają możliwość skorzystania
z pomocy psychologa, który pomaga w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.
Współpraca rodziców ze szkołą
Z zebranych podczas badań informacji wynika, że rodzice uczestniczą w działaniach organizowanych przez
szkołę. Działania organizowane przez szkołę w tym lub poprzednim roku szkolnym, w których uczestniczyli
rodzice, to, według nauczycieli uczestniczących w wywiadzie: opiniowanie pracy dyrektora i nauczycieli
na stażu; uczestniczenie w konkursie na wybór dyrektora; wypełnianie ankiet ewaluacyjnych; finansowanie zakupu
pomocy dydaktycznych i nagród z okazji zakończenia roku szkolnego; budowa zegara analemmatycznego;
finansowanie przejazdów uczniom na konkursy; opiniowanie planu pracy szkoły na r. szk. 2012/2013 r.; udział
w pedagogizacji rodziców, spotkaniach z policjantem z wydziału ds. nieletnich i dzielnicowym; udział w akcji
charytatywnej „Mikołaj w Mostach", w imprezach i uroczystościach (np.: Dzień Edukacji Narodowej, jasełka, wigilie
klasowe, Dzień Patrona Szkoły); współorganizacja festynu szkolnego, wycieczek szkolnych, pikników, kuligów;
współtworzenie planów pracy wychowawcy (imprezy, wycieczki, organizacja zajęć wyrównawczych z fizyki
i matematyki dla klas drugich); organizacja Gimbalu dla klas trzecich, zdrowego poczęstunku w przerwach
egzaminu gimnazjalnego. Zdaniem ankietowanych rodziców (73), którzy odpowiedzieli na pytanie (46/54), brali
oni udział w następujących działaniach organizowanych przez szkołę w tym lub poprzednim roku szkolnym: akcje
ekologiczne (np.: sprzątanie cmentarza, "Sprzątanie Świata", zbiórka niepotrzebnego sprzętu AGD i baterii); akcje
35 / 39
charytatywne (np. zbiórka nakrętek); współorganizacja i udział w uroczystościach, imprezach szkolnych
i klasowych (np.: turniej szkolny, kiermasz rodzinny, pieczenie i sprzedawanie ciast i tostów, festyn rodzinny, Dzień
Dziecka, Wigilia, organizowanie balu gimnazjalnego dla uczniów klas 3, piknik rodzinny, apele okolicznościowe,
jasełka, Dni Sportu, przedstawienia, szkolne wystawy); aktywny udział w życiu szkoły (np.: spotkania z rodzicami,
opiniowanie programów pracy szkoły i klasy, opiniowanie pracy nauczycieli, wypełnianie ankiet ewaluacji,
współfinansowanie zakupu pomocy dydaktycznych i nagród, wycieczek, itp.; dostarczanie eksponatów do szkoły
w ramach kółka historycznego; spotkania z wychowawcą i pedagogiem; udział w pracach zespołowych uczniów;
działanie na rzecz klasy); udział w pedagogizacji rodziców, akcjach społecznych. Rodzice uczestniczący
w wywiadzie również deklarowali uczestnictwo w działaniach organizowanych przez szkołę. Zdaniem tych
respondentów w te działania angażowała się duża grupa rodziców (ok. 80%).
Podejmowanie decyzji dotyczących życia szkoły
Rodzice biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły, o czym świadczą pozyskane
informacje od respondentów (dyrektora, nauczycieli i rodziców) oraz potwierdza analiza dokumentów. Według
słów dyrektora i wszystkich (13/13) ankietowanych nauczycieli oraz rodziców uczestniczących
w wywiadzie rodzice mają wpływ na działania szkoły. Rada Rodziców opiniuje programy pracy szkoły, Statut,
program wychowawczy, profilaktyki, kalendarz szkoły (dni wolne od nauki). Zaakceptowała koncepcję (kierunek
pracy szkoły), m.in. poprzez wybór dyrektora na kolejną kadencję. Rada Rodziców opiniuje także pracę
nauczycieli. Rodzice pomagają budować szkole tożsamość i charakterystyczne oblicze, np. poprzez nadanie
imienia szkole (współorganizowali uroczystość i zakup sztandaru szkoły). Uczestniczą w imprezach
i uroczystościach organizowanych przez szkołę. Angażują się w proces wychowania i kształcenia oraz
współdecydowania poprzez wybór rad oddziałowych i Rady Rodziców. Wybierają ubezpieczyciela, przeznaczają
fundusze Rady Rodziców na uatrakcyjnienie bazy szkoły (np.: budowa zegara analemmatycznego, stojaka
na rowery; nagrody w konkursach w trakcie roku i podsumowujące efekty rocznej pracy). Współuczestniczą
w opracowywaniu planów wychowawcy klas (imprezy, wycieczki, pozyskiwanie funduszu klasowego - kiermasze).
Deklarują udział uczniów w lekcjach nieobowiązkowych (religia, wychowanie do życia w rodzinie). Wspierają
działania szkoły w pracy z uczniem zdolnym (decydują o udziale dziecka w zawodach sportowych, imprezach
rekreacyjnych, konkursach zewnętrznych, kursie na kartę motorowerową). Organizują transport. Współorganizują
imprezy integrujące środowisko - festyny, Drzwi Otwarte, wycieczki, grill, kulig, bal gimnazjalny. Włączają się
w organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wnioskują o organizację zajęć dodatkowych
z konkretnych przedmiotów, współpracują z zespołami ds. pomocy psychologicznej. Wybierają formy dostosowania
warunków pracy na egzaminie gimnazjalnym. Powyższe stwierdzenia respondentów znajdują odzwierciedlenie
w analizowanych dokumentach szkolnych (m.in.: Regulamin Pracy Rady Rodziców, protokoły ze spotkań Rady
Rodziców, protokoły rad oddziałowych - tzw. "trójek klasowych", protokoły z posiedzeń Rady Pedagogicznej).
Zdaniem ponad połowy (41/73) ankietowanych rodziców uczniów kl. II i III w tym lub poprzednim roku szkolnym
współuczestniczyli oni w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. Różnica pomiędzy analizowaną szkołą,
a jednostkami uwzględnionymi w porównaniu jest istotna statystycznie - odsetek odpowiedzi: "zdecydowanie tak"
jest ponad 2-krotnie większy w badanej szkole niż w porównywanych gimnazjach w kraju.
36 / 39
Wnioski z ewaluacji:
1. Szkoła realizuje, akceptowaną przez całą społeczność szkolną (nauczycieli, uczniów, rodziców),
koncepcję pracy, która ukierunkowana jest na wszechstronny rozwój uczniów oraz pełni rolę
kierunkowskazu – wytyczając wszystkim podmiotom szkoły ten sam kierunek działania.
2. Oferta edukacyjna szkoły nie tylko umożliwia dobre przygotowanie uczniów do kolejnego etapu
kształcenia, ale także, dzięki realizacji różnych programów i podejmowanym nowatorskim działaniom,
stwarza im dodatkowe możliwości rozwoju.
3. Przemyślana organizacja procesów edukacyjnych, oparta na planowaniu i monitorowaniu tych
procesów, sprzyja uczeniu się, postępom w nauce oraz motywuje uczniów do dalszej pracy.
4. Nauczyciele współpracują i wspierają się wzajemnie w organizacji i analizie procesów edukacyjnych,
a ich głos decyduje o wprowadzaniu koniecznych zmian w realizacji tych procesów.
5. Prowadzone w gimnazjum działania (zajęcia wyrównawcze, fakultety przedmiotowe, liczne konkursy oraz
zawody sportowe - szkolne i pozaszkolne) służą wyrównywaniu szans edukacyjnych i umożliwiają
każdemu uczniowi osiągnięcie sukcesu na miarę jego możliwości.
6. Podejmowane w szkole spójne i adekwatne do potrzeb uczniów (uwzględniające ich opinie) działania
wychowawcze wpływają na kształtowanie pozytywnych postaw uczniów.
7. Wielopłaszczyznowa i systematyczna współpraca szkoły z lokalnym środowiskiem owocuje licznymi
korzyściami dla uczniów (zdobywanie umiejętności pływackich i udzielania pierwszej pomocy
przedmedycznej, uzyskiwanie karty motorowerowej) oraz przyczynia się do promocji gimnazjum
w środowisku.
8. Szkoła, poprzez upowszechnianie w środowisku swoich działań i osiągnięć (np. budowa zegara
analemmatycznego, niekonwencjonalne obchody Dnia Patrona) promuje wartość edukacji, co przekłada
się na postrzeganie gimnazjum jako szkoły dbającej o jakość nauczania.
9. Gimnazjum jest otwarte na sugestie i oczekiwania rodziców, którzy czują się partnerami szkoły i chętnie
uczestniczą w jej działaniach.
37 / 39
Wymaganie
Obszar: Procesy
Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy
Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy
programowej
Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany
Procesy edukacyjne są efektem współdziałania
nauczycieli
Kształtuje się postawy uczniów
Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans
edukacyjnych
Obszar: Środowisko
Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz
wzajemnego rozwoju
Wykorzystywane są informacje o losach absolwentów
Promowana jest wartość edukacji
Rodzice są partnerami szkoły
Poziom spełniania wymagania
B
A
B
B
B
A
A
B
B
B
38 / 39
Raport sporządzili:
Alina Sukiennicka
Jarosław Ryhanycz
Kurator Oświaty:
................................................
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
39 / 39

Raport z ewaluacji (plik w formacie PDF) - BIP

Transkrypt

Podobne dokumenty

WYNIKI EWALUACJI

Płed ogranicza szansę na rozwój zawodowy? – raport Zielonej Linii

zakres zadań KM RPO L2020

Wyniki badania - Centrum Europejskie im. Roberta Schumana

PLANOWANIE STRATEGICZNE W JST

RAPORT EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ W ROKU SZKOLNYM 2012

ewaluacja wewnętrzna - Szkoła Muzyczna w Gostyniu

RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ: Efekty - BIP

Program V spotkania Grupy Sterującej

raport z ewaluacji wewnętrznej „uczniowie są aktywni”