MATERIAŁY

MATERIAŁY
dr Marek Masztalerz
KLASYFIKACJA MATERIAŁÓW
MATERIAŁY
PODSTAWOWE
materiały bezpośrednie przeznaczone do zuŜycia w produkcji
(surowce, komponenty, półfabrykaty, opakowania)
MATERIAŁY
POMOCNICZE
materiały i przybory biurowe, środki czystości, materiały
przeznaczone do konserwacji maszyn i urządzeń
PALIWA
benzyna, węgiel, koks, ropa naftowa, gazy – zuŜywane do
celów technologicznych, energetycznych i gospodarczych
CZĘŚCI ZAPASOWE
części zapasowe maszyn, urządzeń, środków transportu,
zuŜywane (wymieniane) w czasie remontów i konserwacji
OPAKOWANIA
materiały słuŜące ochronie produktów przed niekorzystnymi
wpływami zewnętrznymi
ODPADKI
materiały nieprzydatne lub niepełnowartościowe, które nie
nadają się do wykorzystania zgodnie z ich pierwotnym
przeznaczeniem, np. złom, materiały rozbiórkowe
INWENTARZ śYWY
zwierzęta zakupione jako surowiec do wyrobów masarskich
Do materiałów zalicza się teŜ środki trwałe niskiej wartości (poniŜej 1500 zł).
© Marek Masztalerz
1
WYCENA MATERIAŁÓW
CENA ZAKUPU lub
na dzień
powstania
CENA NABYCIA lub
CENA EWIDENCYJNA
Stała cena ewidencyjna moŜe być ustalona na poziomie planowanej ceny zakupu lub nabycia.
W przypadku ewidencji materiałów po cenie ewidencyjnej konieczna jest ewidencja
odchyleń wartości materiałów od rzeczywistej ceny zakupu lub nabycia.
CENA NABYCIA (ZAKUPU)
nie wyŜsza od CENY SPRZEDAśY NETTO
na dzień
bilansowy
– ODPISY AKTUALIZUJĄCE
Odpisy aktualizujące wartość materiałów
obciąŜają pozostałe koszty operacyjne.
© Marek Masztalerz
CENY RZECZYWISTE I PLANOWANE
Producent jogurtu kupuje mleko od róŜnych dostawców. Planowana
cena zakupu wynosi 1,00 zł/l a planowana cena nabycia 1,03 zł/l.
Firma otrzymała dwie dostawy po 500 l mleka. Pierwszy dostawca
wystawił fakturę na kwotę 510 zł a drugi na kwotę 485 zł. Koszty
transportu w obu przypadkach były równe 20 zł.
METODA WYCENY
CENY
cena zakupu
RZECZYWISTE
Dostawa I
Dostawa II
zł/l
zł
zł/l
zł
1,02 zł/l
510 zł
0,97 zł/l
485 zł
zmienne ceny
ewidencyjne
cena nabycia
1,06 zł/l
530 zł
1,01 zł/l
505 zł
CENY
PLANOWANE
cena zakupu
1,00 zł/l
500 zł
1,00 zł/l
500 zł
stałe ceny
ewidencyjne
cena nabycia
1,03 zł/l
515 zł
1,03 zł/l
515 zł
© Marek Masztalerz
2
WYCENA ROZCHODU MATERIAŁÓW
Rozchody zapasów materiałów, produktów i towarów mogą być
wyceniane wg jednej z czterech metod:
CENA
PRZECIĘTNA
kolejne rozchody zapasów są wyceniane po średniej
waŜonej cenie (koszcie) danego składnika
„first in first out” czyli „pierwsze weszło, pierwsze wyszło”,
gdy w rozchód wycenia się kolejno po cenach (kosztach)
tych składników, które zostały najwcześniej nabyte
(wytworzone),
FIFO
„last in first out” czyli „ostatnie weszło, pierwsze wyszło”,
gdy w rozchód wycenia się kolejno po cenach (kosztach)
tych składników, które zostały najpóźniej nabyte
(wytworzone),
LIFO
kolejne rozchody zapasów są wyceniane po cenie
(koszcie) danego składnika ustalonej w drodze
szczegółowej identyfikacji
SZCZEGÓŁOWA
IDENTYFIKACJA
© Marek Masztalerz
WYCENA ROZCHODU MATERIAŁÓW
Producent jogurtu (z poprzedniego przykładu) zuŜył 900 l mleka.
METODA WYCENY
Wartość rozchodu materiałów
Obliczenia
Wynik
FIFO
500 * 1,02 + 400 * 0,97
898,00 zł
LIFO
500 * 0,97 + 400 * 1,02
893,00 zł
cena przeciętna
900 * 0,995
895,50 zł
FIFO
500 * 1,06 + 400 * 1,01
934,00 zł
LIFO
500 * 1,01 + 400 * 1,06
929,00 zł
cena przeciętna
900 * 1,035
931,50 zł
PLANOWANA CENA ZAKUPU
900 * 1,00
900,00 zł
PLANOWANA CENA NABYCIA
900 * 1,03
927,00 zł
RZECZYWISTA
CENA ZAKUPU
RZECZYWISTA
CENA
NABYCIA
© Marek Masztalerz
3
EWIDENCJA MATERIAŁÓW PO CENIE NABYCIA
Ceny rzeczywiste
Ceny planowane
MATERIAŁY
przyjęcie
materiałów
wg ceny
nabycia
MATERIAŁY
rozchód
materiałów
wg ceny
nabycia
przyjęcie
materiałów
wg stałej ceny
ewidencyjnej
rozchód
materiałów
wg stałej ceny
ewidencyjnej
ODCHYLENIA OD CEN EWID.
Wycena rozchodu w rzeczywistej
cenie nabycia wg metody FIFO,
LIFO, ceny przeciętnej lub
szczegółowej identyfikacji.
powstanie
odchyleń Dt
powstanie
odchyleń Ct
„rozchód”
odchyleń Ct
„rozchód”
odchyleń Dt
© Marek Masztalerz
EWIDENCJA MATERIAŁÓW PO CENIE NABYCIA
Zapisy w księgach rachunkowych producenta jogurtu.
Ceny
rzeczywiste
- wycena
po cenie
przeciętnej
MATERIAŁY
530,00
505,00
931,50
MATERIAŁY
Ceny
rzeczywiste
- wycena
po cenie
planowanej
515,00
515,00
927,00
ODCHYLENIA
15,00
10,00
4,50
ZUśYCIE MAT.
931,50
ZUśYCIE MAT.
927,00
4,50
Wskaźnik narzutu odchyleń wynosi:
(15 – 10)/1030 = 0,4854%
Stąd narzut odchyleń wynosi:
0,4854% * 927 = 4,50 zł
© Marek Masztalerz
4
ROZLICZENIE ZAKUPU MATERIAŁÓW
Rozrachunki
z dostawcami
ROZLICZENIE ZAKUPU
MATERIAŁÓW
kwota brutto
z faktury
zakupu
materiałów
Materiały
przyjęcie
dostawy
Odchylenia
wyksięgowanie
odchyleń
VAT naliczony
VAT
Saldo Ct
DOSTAWY NIEFAKTUROWANE
Saldo Dt
MATERIAŁY W DRODZE
© Marek Masztalerz
DOKUMENTACJA KSIĘGOWA
FVZ
Faktura VAT zakupu dokumentuje powstanie zobowiązania za
zakupione materiały oraz powstanie tzw. „materiałów w drodze”.
PZ
Przyjęcie z zewnątrz dokumentuje fizyczne przyjęcie do magazynu
dostawy materiałów od kontrahenta.
WZ
Wydanie na zewnątrz dokumentuje rozchód materiałów wydanych
odbiorcom w wyniku ich sprzedaŜy lub darowizny.
RW
Rozchód wewnętrzny dokumentuje wydanie materiałów do zuŜycia
w ramach działalności podstawowej i pomocniczej, w komórkach
administracyjnych oraz na inne potrzeby.
PK
Polecenie księgowania moŜe dokumentować utratę wartości
materiałów na potrzeby ustalenia odpisu aktualizującego.
© Marek Masztalerz
5