Logopeda radzi 1

Mowa jest głównym sposobem porozumiewania się ludzi a jej prawidłowy rozwój
stanowi podstawę kształtowania się osobowości. Jeśli proces rozwoju mowy przebiega bez
zakłóceń, dziecko prawidłowo rozumie, rozwija myślenie abstrakcyjne i poszerza słownictwo.
Zadanie intensywnego przygotowania dziecka do szkoły polega m.in. na roztaczaniu
opieki nad kształtowaniem się mowy tak, aby była ona już dojrzała, gdy dziecko rozpocznie
naukę w szkole. Rodzice powinni stymulować rozwój mowy dziecka aby mogło ono później
sprostać szkolnym wymaganiom.
Zapobieganie wadom wymowy i ich korekcja to przede wszystkim uchronienie dzieci
przed trudnościami i niepowodzeniami szkolnymi. Dziecko źle mówiące najczęściej pisze
z błędami, słabo czyta, boi się publicznych wystąpień i zazwyczaj nie potrafi się swobodnie
wypowiadać.
W przypadku zaburzeń mowy bardzo ważne jest jak najszybsze podjęcie terapii
logopedycznej. Niezbędna jest również ścisła współpraca rodziców z logopedą.
Jak rozwijać mowę dziecka?
Należy pamiętać, aby nie zmuszać dziecka do zbyt wczesnego wymawiania trudnych
głosek. Logopeda decyduje o kolejności wywoływania głosek oraz sposobu ich utrwalania.
Narządy artykulacyjne dziecka mogą być niedostatecznie sprawne a dziecko może mieć
problemy z różnicowaniem słuchowym dźwięków mowy. Dziecko zmuszane do
wypowiadania zbyt trudnych dla niego głosek szybko zaczyna je zniekształcać. Powstają
w ten sposób błędne nawyki artykulacyjne, trudne do zlikwidowania.
Kilka praktycznych rad:
• w obecności dziecka starajmy się wypowiadać sposób prawidłowy i staranny; podczas
rozmowy z dzieckiem unikajmy języka dziecinnego (spieszczania);
• wykazujmy zainteresowanie wypowiedziami dziecka, zadawajmy dodatkowe pytania nie należy tłumić jego skłonności do mówienia uwagami i obojętnością;
• nie zaniedbujemy chorób uszu u dziecka, gdyż nieleczone mogą powodować
niedosłuch a w konsekwencji prowadzić do wad wymowy. Niemniej ważne jest
wyeliminowanie hałasu z otoczenia dziecka, np. głośnej muzyki;
• jeśli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów artykulacyjnych (wady zgryzu,
rozszczepy warg, podniebienia, zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe) konieczne jest
zapewnienie opieki lekarza specjalisty, gdyż wady te są przyczyną zaburzeń mowy;
• starajmy się dużo z dzieckiem rozmawiać. Czytajmy dziecku lektury odpowiednie do
jego wieku, opowiadajmy bajki. Dobrym pomysłem jest również wspólne oglądanie
filmów i rozmawianie o nich z dzieckiem.
Jak współpracować z logopedą?
Po każdorazowych ćwiczeniach w gabinecie logopedycznym, logopeda przekazuje
wskazówki dotyczące tego, jak pracować z dzieckiem w domu. Skuteczność terapii
w znacznym stopniu zależy od stosowania się do tych zaleceń. Rodzice powinni powtarzać
z dzieckiem materiał opracowany w gabinecie logopedycznym, ponieważ logopeda może
przejść do następnego etapu tylko wtedy, gdy wcześniejsze ćwiczenia zostały dobrze
utrwalone.
W ramach ćwiczeń domowych bardzo ważna jest systematyczność. Lepsze i szybsze
efekty osiąga się , gdy ćwiczymy codziennie przez 15 minut, aniżeli raz czy dwa w tygodniu
po godzinie. Systematyczne powtarzanie zleconego materiału wyrazowego z wywołanymi
przez logopedę głoskami, pozwoli na automatyzację prawidłowej wymowy i posługiwanie się
nią w mowie spontanicznej, a nie tylko w gabinecie logopedycznym.
W przypadku automatyzacji wymowy, stwierdzenie, iż prawidłowa wymowa zależy
wyłącznie od dobrych chęci dziecka nie jest prawdziwe.
Pamiętajmy, że ćwiczenia w domu powinny przebiegać w atmosferze spokoju
i zrozumienia trudności dziecka. Pośpiech i nerwowość utrudniają przyswajanie materiału.
Dzieci należy chwalić nawet za minimalne osiągnięcia , co znacznie mobilizuje je do wysiłku.
Nie wolno ich zawstydzać, karać za wadliwą wymowę, gdyż hamuje to chęć do mówienia
a w konsekwencji spowalnia dalszy rozwój mowy.
Konieczność uczęszczania na zajęcia logopedyczne przez kilka lat - czego przyczyną
może być niedostateczna praca w domu, niesie niebezpieczeństwo znudzenia, znużenia
dziecka i spadku motywacji do dalszej pracy. Dziecko powinno uczęszczać systematycznie na
zajęcia z logopedą i regularnie powtarzać ćwiczenia z rodzicami w domu. Dziecko nie może
wykonywać ćwiczeń bez udziału rodziców.
Często wymówką rodziców jest brak czasu by utrwalać prawidłowe wzorce głosek,
niechęć dziecka do wykonywania ćwiczeń lub niewiedza rodziców co do sposobu wykonania
danego zadania. Jeżeli rodzice rozumieją problem i chcą pomóc dziecku, będą robili
wszystko, by osiągnąć optymalny rezultat. Zaangażowani rodzice wykonują ćwiczenia,
kontaktują się z logopedą
i rozmawiają o postępach lub trudnościach dziecka.
Jak ćwiczyć z dzieckiem w domu?
Ćwiczenia powinny być :
•
•
•
•
systematyczne
krótkie, ale często powtarzane
prowadzone w formie zabawy
zgodne z materiałem zapisanym w zeszycie przez logopedę
• wykonywane, gdy dziecko jest w dobrej kondycji, wypoczęte, aktywne.
W co się bawić?
samodzielne układanie zagadek np. powiedz o czym myślę – jest pękata i na zimę
kiśnie w niej kapusta? (beczka);
wykluczanie obrazka, który nie pasuje do pozostałych;
zabawy pamięciowe: rozkładanie przed dzieckiem obrazków, nazywanie ich,
a następnie zakrycie jednego lub kilku , dziecko wskazuje , które zniknęły;
loteryjki obrazkowe;
zabawy w poprawianie błędów: rodzice wymawiają wyraz poprawnie lub
niepoprawnie specjalnie robiąc błąd, a dziecko ma wskazać , który wyraz rodzice
wymówili prawidłowo;
kto powie więcej wyrazów na daną głoskę lub z daną głoską;
kto wypowie więcej wyrazów zaczynających się na daną sylabę;
układanie opowiadań z podanymi wyrazami (obrazkami);
wymyślanie rymujących się wyrazów;
zapamiętywanie ciągu wyrazów z daną głoską: wypowiadamy wyraz z daną głoską,
następnie dziecko powtarza to, co powiedzieli rodzice i dodaje swój wyraz. Rodzice
powtarzają od początku wypowiedziane dotychczas wyrazy i dodają kolejne itd. Jest
to świetna zabawa ćwicząca nie tylko wymowę i słownictwo lecz także pamięć.
Drodzy Rodzice!
Pamiętajcie, że od Waszego zaangażowania zależy prawidłowa wymowa Waszego
dziecka. Logopeda jest specjalistą, który wspomaga Was w terapii dziecka - ale to
od Was zależy jak ono mówi!
mgr Joanna Orłowska
pedagog
logopeda szkolny
specjalista Wczesnej Interwencji Logopedycznej