kwiecień w bibliotece

KWIECIEŃ W BIBLIOTECE
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-312 Warszawa
Tel.: 5525660, fax 5525659, e-mail: [email protected]
http://www.buw.uw.edu.pl
kwiecień 2010 r.
RADA BIBLIOTECZNA...
... zebrała się na posiedzeniu w dniu 27 kwietnia.
Dyr. Ewa Maciuszko przedstawiła informacje i wybrane wskaźniki liczbowe dotyczące
działalności Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie i bibliotek wydziałowych w 2009 r.
Dr Mikołaj Jasiński i Albert Izdebski z Pracowni Ewaluacji Jakości Kształcenia UW
zaprezentowali wyniki drugiej edycji ogólnouniwersyteckiej ankiety oceniającej jakość
kształcenia — dane dotyczące BUW i bibliotek wydziałowych.
Roman Tabisz przedstawił informację dotyczącą aktualizacji zasad wspólnej pracy bibliotek
UW w zautomatyzowanym systemie bibliotecznym VTLS/VIRTUA.
Kolejne posiedzenie jest planowane na 1 czerwca.
Anna Wołodko
ZESPÓŁ REKTORSKI DS. SERII MONUMENTA UNIVERSITATIS
VARSOVIENSIS…
…zaprosił dyr. Ewę Maciuszko na posiedzenie w dniu 19 kwietnia. Dyskutowany był udział
BUW w jubileuszowym projekcie wydawniczym polegający na przygotowaniu i edycji w
latach 2014–2018 następujących publikacji: Najcenniejsze zabytki w zbiorach BUW (red. W.
Rudzińska), Encyklopedia BUW (red. J. Talbierska), Źródła do dziejów Uniwersytetu
w zbiorach jego Biblioteki. Katalog (red. Z. Olczak, E. Piskurewicz), Gabinet Rycin, t.1-2
(red. J. Talbierska).
ekm
PROMOCJA KSIĘGI PAMIĄTKOWEJ WCIELENIA JERZEGO FICOWSKIEGO WG
RECENZJI , SZKICÓW I ROZMÓW Z LAT 1956-2007...
... odbyła się w BUW 27 kwietnia. Księgę opracował Piotr Sommer, a wydało wydawnictwo
Pogranicze. Autorami zamieszczonych tu utworów jest wielu znakomitych krytyków i
pisarzy, wśród nich: Henryk Grynberg, Zbigniew Herbert, Anna Kamieńska, Jan Kott, Jan
Józef Lipski, Julian Przyboś.
Jerzy Ficowski, wybitny poeta, eseista i dziennikarz, był znawcą Ŝycia i kultury Cyganów,
odkrywcą poetyckiego talentu Papuszy, badaczem Ŝycia i twórczości Brunona Schulza,
tłumaczem utworów Federico Garcii Lorki, ludowej poezji rumuńskiej i Ŝydowskiej,
propagatorem malarstwa Witolda Wojtkiewicza. Pasje te znalazły odzwierciedlenie w jego
bogatej twórczości pisarskiej i dziennikarskiej. Był równieŜ autorem poezji i tekstów wielu
znanych piosenek.
1
W 1999 r., w uznaniu działalności na polu zbliŜania kultur, otrzymał tytuł Człowieka
Pogranicza przyznawany przez Fundację Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze sztuk, kultur i
narodów”.
Promocja ksiąŜki stała się okazją do spotkania pisarzy, dziennikarzy i wydawców, rodziny,
znajomych, szerokiego grona osób zafascynowanych osobowością i twórczością
Ficowskiego. Spotkanie poprowadził Piotr Sommer, który, wraz z dyrektorem wydawnictwa
Krzysztofem CzyŜewskim przedstawił bohatera wieczoru i okoliczności powstania księgi. Na
sali obecny był Jerzy Kandziora, autor towarzyszącej księdze „Bibliografii” Jerzego
Ficowskiego , badacz jego Ŝycia i twórczości. Wśród cytowanych utworów zwrócił uwagę
nieznany dotąd refleksyjny tekst Jerzego Ficowskiego odczytany przez jego Ŝonę — ElŜbietę.
Promocji towarzyszyła wystawa rękopisów ze spuścizny autora przygotowana przez Gabinet
Rękopisów BUW. Prezentowała ona autografy wierszy z róŜnych okresów twórczości
Jerzego Ficowskiego, fragmenty dziennika, korespondencję z Markiem Chagallem, Masio
Kwiekiem, Papuszą, Józefiną Szelińską — narzeczoną Brunona Schulza oraz wybrane
schulziana z jego biblioteki .
Anna Wirkus
LINKED DATA – IDEA POŁĄCZONYCH DANYCH
22 kwietnia w Bibliotece Narodowej odbył się wykład Marcina Roszkowskiego Linked Data
– model danych powiązanych i Semantic Web. Autor scharakteryzował Semantic Web i
model Linked Data, mający ogromne znaczenie dla rozwoju Web 3.0. Tim Berners-Lee
współtwórca i jeden z pionierów usług www związał sukces stron www z „nieograniczonymi
moŜliwościami łączenia informacji (hiperłącza), otwartymi standardami i rozdzieleniem
warstw sieci (komunikacja, wizualizacja, przetwarzanie)”. Dzisiejszy Semantic Web
charakteryzuje wg autora wykładu: „utrzymanie postulatu AAA (Anyone can say Anything
about Any topic), rozpowszechnienie standardów opisywania treści, „zrozumienie” danych
przez aplikację, moŜliwość powiązania danych”. Do modelu opisu zasobów uŜywane są
podstawowe standardy/specyfikacje: RDF (Resource Description Framework), RDFS (RDF
Schema), OWL (Web Ontology Language). Linked Data to wg autora nie model danych, lecz
filozofia oparta na metodzie ekspresji, reprezentacji, łączenia i współdzielenia danych.
Narzędziami słuŜącymi do realizacji tego modelu są identyfikator URI (Uniform Resource
Identifier), protokół http, RDF oraz RDFS/OWL. URI jest uŜyteczne przy wykorzystaniu
powiązań z innymi obiektami. Jedną z zasad Linked Data jest wykorzystanie powiązań z
innymi obiektami za pomocą URI, tak aby zapewnić eksplorację i odkrywanie innych
obiektów. Do wykorzystania są następujące zbiory danych: FOAF (Friend Of A Friend),
SIOC (Semantically Interlinked Online Communities), DOAP (Description of a Project),
Kartoteki wzorcowe VIAF (The Virtual International Authority File), DBpedia –
ustrukturyzowane dane pochodzące z Wikipedii, SKOS (Simple Knowledge Organization
System). Oprócz powyŜszych problemów w tej niezwykle interesującej prezentacji/wykładzie
znalazły się tematy: metadane bibliograficzne a Linked Data, dąŜenie do jednolitego formatu
opisu bibliograficznego, bariery w konwersji metadanych, inicjatywy bibliotek wykorzystania
SKOS do generowania narzędzi dostępu rzeczowego. W spotkaniu uczestniczyli Anna Stanis
i Zbigniew Zakrzewski.
Anna Stanis
KONFERENCJE
Konferencja Ochrona Narodowego Zasobu Bibliotecznego – Digitalizacja i Konserwacja
Tradycyjna odbyła się 14 kwietnia w Warszawie, zorganizowana przez Centralną Bibliotekę
Wojskową, która juŜ po raz trzeci była gospodarzem spotkania poświęconego problematyce
2
NZB. Współorganizatorami konferencji były Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich oraz
Stowarzyszenie Ruch Wspólnot Obronnych. Obrady prowadziły Beata Czekaj-Wiśniewska,
zastępca dyrektora ds. ochrony i promocji zbiorów CBW oraz Ewa Stachowska-Musiał,
wiceprzewodnicząca Komisji Ochrony i Konserwacji Zbiorów SBP. Wygłoszono 8 referatów,
których autorzy przedstawili projekty dotyczące digitalizacji i konserwacji zbiorów
realizowane w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina (dr M.Wrona), Bibliotece
Jagiellońskiej (Ł. Mesek, A.Szalla-Kleeman, K. Szklanny), Wojewódzkiej Bibliotece
Publicznej im. W. Gombrowicza w Kielcach (B. Piasecka), Bibliotece Uniwersyteckiej we
Wrocławiu (G. Piotrowicz), Bibliotece Elbląskiej (E. Chlebus), Centralnej Bibliotece
Polskiego Związku Niewidomych (M. Ciborowski), Bibliotece Sejmowej (A. Sadoch),
Centralnej Bibliotece Wojskowej (M. Kawka, K. Jędrysik). Wszystkie objęte programem
referaty zostały opublikowane w tomie Ochrona Narodowego Zasobu Bibliotecznego,
Warszawa 2010, zawierającym materiały z dwóch konferencji – tegorocznej, a takŜe
poprzedniej, która odbyła się we wrześniu 2008 r.
W ramach dyskusji Dominika Stępniewska (BN), poproszona przez prowadzące sesję,
przekazała informacje dotyczące przygotowywanego dokumentu, który przedstawi definicję
NZB, a takŜe szczegółowe kryteria i tryb kwalifikowania zbiorów do tego zasobu.
Opracowywany dokument umoŜliwi Radzie ds. NZB podjęcie dalszych kroków w zakresie
legislacji i rozwiązań finansowych, istotnych dla określenia i uporządkowania zadań
poszczególnych bibliotek tworzących narodowy zasób biblioteczny. Niektóre z informacji
odnoszących się do zasad kwalifikowania zbiorów do NZB, w szczególności te dotyczące
czasopism, wzbudziły wątpliwości zebranych, co wskazuje z jednej strony na złoŜoność
problematyki, z drugiej zaś na konieczność konsultacji.
W nurcie konserwatorskim dyskusji zwracano m.in. uwagę na potrzebę ujednolicenia
terminologii związanej z działaniami w zakresie profilaktyki.
Konferencji towarzyszyła interesująca wystawa śycie wojenne, Ŝycie codzienne: gazetki
ścienne Archiwum Armii Polskiej na Wschodzie, prezentująca unikatowe egzemplarze tych
publikacji, którym przywrócono świetność w pracowni konserwacji CBW.
Zebrani mieli takŜe okazję zapoznać się z propozycjami firm Beskid Plus oraz Digital Center,
które przedstawiły nowe urządzenia ułatwiające ochronę i digitalizację zbiorów.
W konferencji wzięły udział ElŜbieta Duziak, Joanna Kołodziejska, Alicja Kuberka, Joanna
Milewska-Kozłowska, Agnieszka Wróbel oraz niŜej podpisana.
Wanda M. Rudzińska
Koło Naukowe Lingua Iuris juŜ po raz czwarty jest organizatorem konferencji na temat
języka prawniczego, zakończonej Ogólnopolskim dyktandem prawniczym. Tegoroczna
edycja konferencji: Prawo, język, media, odbyła się 16 kwietnia w gmachu Starego BUW.
Bogaty program obejmował cztery sesje po sześć referatów.
Kilkoro referentów odwołało swój udział w ostatniej chwili, m.in. prof. Tomasz Goban-Klas,
który miał poruszyć problem opisany w jego ostatnio wydanej ksiąŜce, mianowicie postawę
mediów wobec terroryzmu (Media i terroryści. Czy zastraszą nas na śmierć?, Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego 2009). Wszystkie referaty, takŜe te włączone do programu, ale
nie wygłoszone, zostaną wydane w formie ksiąŜkowej, podobnie jak materiały z poprzednich
konferencji.
Odnotowanym ostatnio zjawiskiem społecznym jest jurydyzacja mediów, która prowadzi do
powstania nowych zjawisk lingwistycznych zarówno w legislacji jak i środkach masowego
przekazu (prof. Radosław Pawelec, UW). Pomiędzy retoryką prawniczą i dziennikarską
istnieją duŜe analogie (prof. Maria Teresa Lizisowa, AP Kraków), jednak przekonywające
uŜycie technik retorycznych jest ograniczone tematyką poruszaną w mediach – posługiwanie
się terminologią prawniczą w przekazach dotyczących zagadnień spoza nauk prawnych moŜe
3
prowadzić do groteskowości formy przekazu, z czym mamy do czynienia w tabloidach
(Agnieszka Morzy, KN Lingua Iuris). Arbitrem debaty publicznej posługującej się językiem
prawnym jest opinia publiczna, a nie niezawisły sąd, co moŜe prowadzić do naduŜyć (prof.
Hubert Izdebski). Rola języka nie jest doceniana w procesie legislacyjnym, chociaŜ język jest
medium prawa, bo za pomocą performatywów nadaje przepisom sprawczy charakter (Anna
Mróz, KN Lingua Iuris). Czasem trudny, zbyt specjalistyczny język jest barierą dla organu
procesowego i uniemoŜliwia właściwe przeprowadzenie postępowania dowodowego (prof.
Ewa Gruza, UW). Zawiłości języka prowadzą takŜe do róŜnic w interpretacji norm prawnych
(prof. Zygmunt Tobor, UŚ, dr Piotr Bielarczyk, UW).
Konferencji towarzyszyło ogłoszenie wyników i wręczenie nagród laureatowi IV edycji
konkursu „Język u wagi” na najlepszy esej oraz dyktando prawnicze. ZwycięŜczynią
dyktanda została studentka kolegium MISH UW Agnieszka Nowak.
Anna Górska
***
„śOŁNIERZE NASZEJ WOLNOŚCI… W 70. ROCZNICĘ ZBRODNI KATYŃSKIEJ”
W uliczce BUW od 15 kwietnia do 16 maja roku moŜna było oglądać wystawę poświęconą
największej zbrodni II wojny światowej popełnionej na jeńcach wojennych. Siedemdziesiąt
lat temu Stalin, na wniosek ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRR Ławrientija
Berii, podpisał rozkaz o rozstrzelaniu blisko 22 tysięcy obywateli państwa polskiego. Wśród
zamordowanych znaleźli się zawodowi oficerowie Wojska Polskiego i Policji Państwowej
oraz rezerwiści. Wielu z nich było wysokiej klasy specjalistami z róŜnych dziedzin, byli
wśród nich profesorowie uczelni wyŜszych, księŜa, lekarze, poeci, adwokaci – elita
intelektualna Polski. Według polskich historyków zginęła wówczas połowa ówczesnego
korpusu oficerskiego Wojska Polskiego.
Wystawa była prezentowana wcześniej w Urzędzie Dzielnicy Targówek, który był jej
organizatorem, współorganizatorem była Federacja Rodzin Katyńskich. Pomysłodawca i
autor wystawy dr Andrzej Krzysztof Kunert, autor ksiąŜki Katyń. Ocalona pamięć
(Warszawa, 2010), opierając się na rzetelnej i szerokiej dokumentacji historycznej,
opowiedział dramat katyński poprzez losy wybranych postaci – ofiar mordu katyńskiego i ich
rodzin. Zaprezentował kilkanaście sylwetek zamordowanych oficerów rezerwy Wojska
Polskiego II Rzeczypospolitej – przedstawicieli polskiej polityki, kościoła, nauki i kultury.
Wśród nich znaleźli się między innymi ks. dziekan Szymon Fedorońko, naczelny kapelan
wyznania prawosławnego Wojska Polskiego, ppłk w stanie spoczynku Andrzej Hałaciński,
poeta, współautor Pierwszej Brygady, pieśni Legionów Polskich, płk w stanie spoczynku Jan
Nelken, doktor medycyny, najwybitniejszy autorytet w Polsce w dziedzinie orzeczeń sądowolekarskich, czy ppor. Janina Lewandowska, córka gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego,
pierwsza kobieta w Europie, która skoczyła na spadochronie z wysokości pięciu kilometrów,
zamordowana w Katyniu, jako jedyna kobieta.
Przedstawienie dramatu katyńskiego poprzez losy ofiar i ich rodzin pozwoliło pokazać
wielowymiarowość rodzinnych dramatów, zmuszając odbiorcę do zadumy nad
skomplikowaną historią Polski. Zdarzało się, Ŝe w tym samym czasie, gdy w Katyniu,
Charkowie czy Kalininie (Twerze) ginęli oficerowie, ich najbliŜsi umierali w obozach
koncentracyjnych i katowniach gestapo, bądź - cztery lata później - ginęli na barykadach
powstańczej Warszawy.
Obok sylwetek ofiar zbrodni katyńskiej na wystawie zamieszczono kalendarium stanowiące
chronologiczną opowieść o sowieckiej agresji i okupacji, o IV rozbiorze Polski, o kaźni na
polskich oficerach, o staraniach i interwencjach Rządu RP na Uchodźstwie w sprawie
4
ustalenia losu polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i
Ostaszkowie, wreszcie o kłamstwie katyńskim. Całość uzupełniają liczne fotografie,
dokumenty i ryciny.
Ciekawe opracowanie graficzne i nowatorskie podejście do tematu przyciągnęły licznie
publiczność. Wystawa cieszyła się ogromnym zainteresowaniem zwiedzających, a w
kontekście tragedii z 10 kwietnia 2010 roku ukazane na niej rodzinne dramaty zyskały nowy
wymiar.
Katarzyna Utracka, Muzeum Powstania Warszawskiego
OGRÓD PEŁEN POEZJI
W tym roku ogród BUW zakwitł nieco wcześniej niŜ inne ogrody. Nie stało się to w typowy
wiosenny sposób, a w nieco inny, bardziej liryczny niŜ botaniczny. Ogród BUW rozkwitł
współczesną polską poezją, którą od 19 kwietnia moŜna było znaleźć w poszczególnych jego
miejscach. A wszystko za sprawą Muzeum Powstania Warszawskiego, które postanowiło
stworzyć u nas nietypową instalację „Ogrody Poezji”. Instalacja kończyła się 23 kwietnia grą
miejską „Okruchy Poezji”.
Największym zainteresowaniem cieszyła się gra miejska przeprowadzona po zmroku.
Uczestniczyło w niej około pięćdziesięciu śmiałków. Polegała na odczytaniu za pomocą
latarki emitującej promienie UV kolejnych wersów poezji ukrytych pod wydrukowanymi
wierszami. Kartek z wierszami, schowanych w róŜnych zakamarkach ogrodu, było ponad
trzydzieści. Poszukiwania w ogrodzie łatwe nie były. Wszystkie cytaty znalazła tylko jedna
grupa. Jednak nagrody dostali wszyscy. Całej grze towarzyszyła fantastyczna atmosfera
zdrowej rywalizacji i dobre nastroje niezmącone przez wieczorny chłód. O porządek dbali
dzielni wolontariusze z Muzeum Powstania Warszawskiego. Sam pomysł powieszenia w
róŜnych częściach ogrodu karteczek z wierszami spodobał się nie tylko graczom i
współorganizatorom z ramienia BUW, ale równieŜ studentom i Barbarze Siedlickiej, naszej
głównej ogrodniczce.
adz
Numer zamknięty 18 maja 2010 r.
Redakcja zastrzega sobie moŜliwość skrótów i zmian redaktorsko-korektorskich
Uwagi, komentarze i teksty do biuletynu prosimy kierować do Anny Wołodko, pok. 235, tel.: 022 55 25 650, 601 786 494,
e-mail: [email protected]; w Pegasusie: aniac
5
6